نجمه حاجی پور عبایی

زمینه: نقش میانجی تفکر نقادانه در تعامل با کمک طلبی می تواند درک ما را از چگونگی افزایش استقلال و کفایت دانش آموزان در فرآیند یادگیری عمیق تر سازد. با این وجود، به نظر می رسد که بررسی های کمی به این ابعاد پیچیده و تأثیرات متقابل انجام شده اند، این شکاف تحقیقاتی، ضرورت و ارزش مطالعه ی پیش رو را در جهت ارتقا سیستم های آموزشی کنونی تقویت می نماید. هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی یادگیری خودگردان مبتنی بر کمک طلبی با توجه به نقش میانجی تفکر نقادانه در دانش آموزان دوره دوم ابتدایی استان کرمان انجام شد. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی استان کرمان، در سال تحصیلی 1401-1402 به تعداد 170066 نفر بود. از این میان 310 نفر بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای، از 4 شهرستان (راور، بافت، بم، رفسنجان) به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های، رفتار کمک طلبی (قدم پور و سرمد، 1382)، پرسشنامه تفکر انتقادی (ریکتس، 2003) استفاده شد. پس از تکمیل پرسشنامه ها و نمره گذاری با نرم افزار آماری SPSS نسخه 23 و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS-23 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین تفکر نقادانه و یادگیری خودگردان رابطه معناداری وجود دارد (01/0 >P). همچنین نتایج نشان داد مسیرهای مستقیم این پژوهش معنادار شدند و مسیرهای غیرمستقیم یادگیری خودگردان مبتنی بر کمک طلبی از طریق نقش میانجی تفکر نقادانه دانش آموزان معنادار بود. بر اساس یافته ها، مدل نهایی از برازش مطلوبی برخوردار بود (01/0 >P). نتیجه گیری: یافته های این پژوهش می توانند به طور ملموسی بر طراحی و اجرای برنامه های درسی و مداخلات آموزشی تأثیر بگذارند، به ویژه در ترویج استقلال فکری و یادگیری مؤثر در دانش آموزان. با شناخت بهتر نقش تفکر نقادانه به عنوان یک عامل میانجی در فرآیند یادگیری خودگردان، معلمان و طراحان برنامه های درسی می توانند رویکردها و تکنیک های مرتبط را در کلاس های درس به کار بگیرند تا دانش آموزان را در مسیرکمک طلبی مؤثر و استفاده از تفکر انتقادی برای ارزیابی و حل مسائل هدایت کنند.

زمینه و هدف: نظام آموزش و پرورش، در فرایند توسعه ی یک کشور به عنوان مرکزی که به تربیت و آماده ساختن نیروی انسانی کارامد، شایسته و دارای مهارت به منظور پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه در زمینه های مختلف می پردازد، نقش حیاتی و کلیدی را بر عهده دارند. لذا پژوهش از انجام حاضر طراحی مدل اخلاق حرفه ای بر مبنای و هیجانات معلم با نقش واسطه ای هویت اخلاقی در معلمان شهر بابک بود. روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و یک تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه معلمان شهرستان شهربابک (1200 نفر) بود. از این تعداد با استفاده از فرمول کوکران 291 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری مورد استفاده برای معلمان شهرستان شهر بابک در این تحقیق روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه های اخلاق حرفه ای آرمیتو و همکاران (2011)، هیجانات معلم قاسمی و همکاران (1398) و هویت اخلاقی مجدآبادی (1396) بود. در نهایت با استفاده از نرم افزار Amos و SPSS و مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و مقادیر شاخص های برازش مدل حاکی از تأیید برازش مدل پس از انجام اصلاحات بود. همچنین نتایج آزمون سوبل نشان داد که نقش میانجی متغیر اخلاقی در مدل ارائه شده معنادار است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت مدل ساختاری رابطه بین اخلاق حرفه ای و هیجانات معلم با میانجی گری هویت اخلاقی از برازش خوبی برخوردار است.

هدف: در این پژوهش اثربخشی درمان شناختی رفتاری با رویکرد اسلامی بر اضطراب اجتماعی دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم شهر کرمان در سال تحصیلی 1399-1398 مورد بررسی قرار گرفت. روش: روش تحقیق آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) بود. بخش اول پژوهش (تهیه بسته مداخله ای شناختی رفتاری با رویکرد اسلامی) به روش کیفی و با استفاده از تحلیل گزاره های دینی انجام شد. جهت بررسی روایی محتوایی بسته از کارشناسان مذهبی در خواست شد در دو زمینه صحت برداشت های روایی توسط پژوهشگران و مطابقت فنون پیشنهادی بسته شناختی رفتاری اسلامی با اهداف هر جلسه نظر دهند. بخش کمی، از نوع نیمه آزمایشی شامل دو گروه شناختی رفتاری با رویکرد اسلامی و گروه گواه بود. از بین افرادی که در سال 99-98 با شکایت اضطراب اجتماعی به مرکز مشاوره آموزش و پرورش کرمان مراجعه کرده بودند، 36 نفر به روش نمونه گیری در دسترس مورد مطالعه قرار گرفته و با بهره گیری از گمارش تصادفی 18 نفر در هر گروه بررسی شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه هراس اجتماعی کانور و همکاران (2000) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آمار توصیفی، تحلیل کوواریانس تک متغیره و توسط نرم افزار SPSS22 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد درمان شناختی رفتاری با رویکرد اسلامی به طور معنی داری موجب کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان شد (001/0> P). نتیجه گیری: بر این اس اس می توان پیش نهاد کرد که از این درمان در جهت کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان استفاده شود.

باوجود تلاش محققان برای درک چرایی و نحوه بروز و مدیریت هیجانات توسط مدیران در محیط کار و به عبارتی بررسی کار عاطفی آن ها با کمک چارچوب های مفهومی متنوع، به نتایج ضدونقیضی به خصوص در مورد اقدام عمیق دست یافته اند. از این رو هدف کلی تحقیق حاضر تبیین کار عاطفی با توجه به نقش عوامل زمینه ای، تفاوت های فردی و هوش هیجانی می باشد. روش تحقیق توصیفی- همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران مؤسسات آموزش عالی شهر کرمان تشکیل می دهند. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه برای انجام این پژوهش 203 نفر تعیین شد. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای انجام شد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد آلن و همکاران (2014)، مارتین و همکاران (2003)، پتریدس (2009) و یانگ و چانگ (2009) استفاده شد. پایایی و روایی ابزار تحقیق با محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و میانگین واریانس تبیین شده ارزیابی و تأیید شد و روایی محتوایی پرسشنامه ها توسط استادان و خبرگان آشنا به موضوع تأیید شد. میزان روایی 85/0 و میزان پایایی 93/0 به دست آمده است. داده ها پس از جمع آوری، با نرم افزار آماری SmartPLS تحلیل شد. نتایج نشان داد عوامل زمینه ای و تفاوت های فردی بر کار هیجانی تأثیر مثبت و معناداری دارند و هوش هیجانی در این ارتباط نقش تعدیل کنندگی دارد.

هدف: هدف این پژوهش تعیین اعتبارسنجی و هنجاریابی پرسشنامه تفکر و یادگیری مفهومی سازنده نگر نوجوانان پسر بود. روش پژوهش: این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان پسر مدارس دولتی متوسطه دوم شهر جیرفت در سال تحصیلی 1399-1400 بودند. حجم نمونه اولیه 210 نفر بود که به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش مقیاس تجدید نظر شده تفکر و یادگیری مفهومی سازنده نگر پوردی و هاتی (2012) و مقیاس تفکر سازنده اپستاین و مایر (1990) بود. تحلیل داده های با روش تحلیل عوامل تائیدی و بررسی شاخص های روانسنجی در نرم افزارهای spss-19 و AMOS انجام گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تائیدیب با حذف 4 سئوال؛ وجود شش عامل کسب اطلاعات، به خاطر آوردن، وظیفه، تغییر شخصی، زمان و مکان و شایستگی اجتماعی را تائید کرد. همچنین نمره کل پرسشنامه و مولفه های آن با پرسشنامه تفکر سازنده اپشتاین و مایر همبستگی معناداری به دست آمد (05/0=P)؛ روایی همزمان 71/0 و ضریب آلفای کرنباخ 75/0 به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت پرسشنامه تفکر و یادگیری مفهومی سازنده نگر پوردی و هاتی از اعتبار و پایایی لازم برخوردار است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های شغلی مدیران مدارس روستایی اجرا شد. این پژوهش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رویکرد کیفی پدیدارﺷﻨﺎﺳﯽ تفسیری (هرمنوتیک) اﻧﺠﺎم شد. میدان پژوهش شامل کلیه مدیران مدارس روستایی استان کرمان بود. جهت انتخاب مشارکت کنندگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. انتخاب مشارکت کنندگان تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشت. اشباع نظری در پژوهش حاضر تا مصاحبه مشارکت کننده شماره 26 حاصل شد. تجزیه و تحلیل داده ﻫﺎی مصاحبه های پژوهش ﺑﺎ رویکرد دیکلمن و ﻫﻤﮑﺎران (1989) اﻧﺠﺎم شد. یافته های پژوهش نشان داد چالش های مدیران مدارس روستایی شامل سه دسته چالش های فردی مدیر (زیست بومی بودن مدیران، شرایط علمی و تجربه مدیریتی، ارتباط بین فردی مدیر و ارزشیابی آموزشی مدیر از وضعیت مدرسه)، چالش های سازمانی (شرایط اقتصادی، تهیه و تخصیص بودجه مدرسه ای، بخشنامه ها، فضای و امکانات رفاهی مدرسه، نیروی انسانی کافی و مناسب، اختیارات مدیر، کلاس های ضمن خدمت، ملاک ها و نحوه اجرا ارزیابی ها در مدرسه)، چالش های فراسازمانی (مشکلات خاص آموزشی دانش آموزان مدارس روستایی، تأمین هزینه های تحصیل، مشکلات اخلاقی و خشونت، ناتوانی و عدم همکاری نهادهای موثر، ارتباط و تاثیر والدین بر مدرسه و دانش آموزان) می باشد. مدارس روستایی و متقابلاً وظایف مدیران این مدارس شرایط خاص را داراست. بنابراین تعیین ماموریت مدیران، اهداف مدرسه، ملاک های ارزیابی مدیران و مدارس بایت با شرایط یک مدرسه روستایی سازگار باشد.

رشته ی علوم تربیتی از جمله رشته های اساسی و مهم در دانشگاه فرهنگیان است. این رشته از این جهت اهمیت دارد که دانشجو معلمان را برای ورود به حرفه معلمی دوره ابتدایی آماده می کند. هدف این پژوهش بررسی علل ضعف نسبی دانشجویان رشته ی علوم تربیتی، نسبت به دانشجویان دبیری در دانشگاه فرهنگیان خواجه نصیر طوسی کرمان می باشد. روش این پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. یافته ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته به دست آمدند. دراین تحقیق جامعه آماری سه دانشجوی رشته ی علوم تربیتی و دوازده دانشجوی رشته های دبیری بودند. یافته های این پژوهش شامل سه مضمون اصلی کار و شرایط، نظام آموزشی و واحدهای ارائه شده برای رشته ی علوم تربیتی و همچنین مضمون دیگر این پژوهش، فعال نبودن دانشجویان رشته ی علوم تربیتی می باشد. در مضمون کار و شرایط، دو مقوله جایگاه و کلاس و تدریس همه دروس درنظر گرفته شده. در مضمون نظام آموزشی، مقوله های عدم توجه نظام آموزشی به درس خواندن دانشجویان، سخت بودن رشته های دبیری و آسان بودن رشته علوم تربیتی وهمچنین عدم استفاده درس های کاربردی و عملی در رشته ی علوم تربیتی بررسی شده است. همچنین در مضمون مشارکت دانشجومعلمان رشته ی علوم تربیتی، به مقوله های عدم فعالیت در کلاس های درسی دانشگاه، تشکل های دانشجویی و برنامه های فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهشگر با تحلیل یافته ها به نتایجی دست یافته است، این نتایج عبارت اند از: یکی از نقاط ضعف نسبی در بین دانشجویان رشته علوم تربیتی تدریس دروس ریاضی و علوم دوره ابتدایی است؛ بنابراین واحدهای اساسی و مهمی مثل آموزش ریاضی و آموزش علوم تجربی در برنامه درسی رشته ی علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان خیلی کم است و لازم است که حداقل ۱۰ واحد درسی برای هر کدام از این دروس در برنامه درسی گنجانده شود.

روش تحقیق پژوهش حاضر، ترکیبی از نوع همسوسازی (مدل همگرا) است. جامعه آماری در بخش کمی، کارکنان مدارس متوسطه شهر کرمان به تعداد 2090 نفر بودند که طبق فرمول کوکران نمونه 325 نفری با روش تصادفی خوشه ای از آن ها انتخاب شدند.جامعه بخش کیفی اساتید دانشگاه و مدیران نمونه در حوزه مدیریت آموزشی بودندکه از بین آن ها با روش نمونه گیری هدفمند 15 نفر انتخاب گردیدند. در فاز کمی پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر 42 سؤال طراحی و سپس این پرسشنامه بین نمونه بخش کمی توزیع شد. داده های جمع آوری شده با نرم افزار spss و لیزرل مورد تحلیل قرار گرفتند. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 93/0محاسبه و روایی سازه پرسشنامه نیز با استفاده از تحلیل عاملی تأیید شد. نتایج نشان داد میزان کاربرد همه مدل ها ارائه شده بوش در مدارس کرمان به طور معنی داری زیر حد متوسط است. همچنین مشخص شد بین میزان استفاده مدیران از مدل ها تفاوت معنی داری وجود دارد به طوری که مدل همکارانه در مقایسه با سایر مدل ها در بالاترین اولویت و مدل های فرهنگی، رسمی، سیاسی، ذهنی و ابهامی به ترتیب در اولویت های بعدی قرار دارند. در بخش کیفی نتایج حاصل از تحلیل محتوای مصاحبه های پژوهشی در خصوص ویژگی های مدیریتی مدارس از 4 بعد موردتوجه در مدل های بوش ،ضمن تأیید نتایج بخش کمی مبنی بر عدم انطباق مدیریت مدارس با مدل های بوش، وجود نقاط ضعف زیادی را در ابعاد هدف گذاری، رهبری، ساختار و ارتباط با محیط نشان داد که لزوم توجه بیشتر به روند پرورش، انتخاب، انتصاب و به کارگیری مدیران مدارس را مشخص می نماید.

با توجه به جایگاه و اهمیت مدیریت مدارس و نقش آن در مسیر توسعه هر کشور، تحقیق حاضر تلاشی است برای تبیین مدل بومی مدیریت مدارس استان کرمان.در این تحقیق، مولفه های مدل مورد نظر از پیشینه و مبانی نظری موجود استخراج و سپس به تایید 20 نفر از اساتید رشته مدیریت آموزشی رسید.سپس پرسشنامه ای مبتنی بر این الگوطراحی و نسبت به تعیین روایی سازه )از طریق تحلیل عاملی( و پایایی آن اقدام گردید و در ادامه این پرسشنامه در اختیار 325 نفر از دبیران مدارس متوسطه دولتی )دوره دوم – نظری( شهر کرمان قرار گرفت تا نظر شان را در خصوص وضعیت مدیریت مدارس مشخص نماید.نتایج نشان م یدهد که مدیریت مدارس از نظر 5 مولفه اصلی این مدل شامل کارکردها،دانش،مهارتها،اخلاق حرفه ای و ویژگی های شخصیتی و اخلاقی، تنها در دو بعد اخلاق حرفه ای و ویژگی های شخصیتی و اخلاقی نمره ای بالاتر از متوسط کسب کرده و در سه بعد دیگر نمره کسب شده پایین تر از میانگین می باشد