منظر

منظر

منظر آبان و آذر 1389 شماره 11

مقالات

۴.

هرمنوتیک و منظر شهر

کلید واژه ها: شهر نشانه شناسی هرمنوتیک زبان تجسمی فرم و محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷۰ تعداد دانلود : ۷۸۴
یکی از استعدادهای شگرف آدمی درک معقولات و مفاهیم است. قوه مفکره، امکان فهم را برای انسان ها میسر کرده است و نیروی فهم نیز توان تفسیر جهان را فراهم آورده است. پدیده های طبیعی و دست ساخته های انسانی، ابژه ها یا ""برابر نهاده شده"" هایی است که در هر مرتبه ای از مراتب فهم، عرصه تفسیر را نیز مفتوح داشته است. شهرسازی و شهرنشینی تجسم تاریخمند حیات و تجربه زندگی است که به مثابه پیکره ای انداموار نشان از تکاپوی مادی و معنوی نوع بشر دارد. شهر در نگرش هرمنوتیکی همچون متن قابل تفسیر، تجلی گاه زندگی اجتماعی اوست که علاوه بر جنبه های کارکردگرایانه ویژگی های حیات معنوی جوامع انسانی را نشان می دهد. فرم و شکل شهر از مجموعه بافت های نشانه ای تشکیل شده که ماهیتی زبانی دارند. شکل شهر، می تواند به مثابه شکلی معنادار تفسیر شود. هرمنوتیک در این بحث علم تفسیر نشانه های موجود در متن شهر برای دریافت معانی آن است. علم هرمنوتیک و نشانه شناسی ابزاری کارساز در فهم فرم و محتوا از طریق تحلیل نشانه های منظر شهری است.
۶.

تأملى بر نقش زیارتگاه ها در ساخت منظر شهر ایرانی

نویسنده:

کلید واژه ها: تهران شهر منظر زیارتى امامزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۷ تعداد دانلود : ۶۰۲
شهرها از روی نشانه های شهری و مشاهده عینیت ها و نقش خاطره ها در ذهن شناخته می شود؛ نشانه هایی همچون آب، کوچه، میدان، خیابان، فضای باز و سبز و... همراه با جریان زندة فعالیت های جمعی و اجتماعی در شهر. فضاهای مذهبی و زیارتی در شهرهای امروز، از جمله فضاهای گم شده هستند که مدیریت شهری تنها بر بار معنایی آنها در رفتارهای اجتماعی تأکید می کند. درحالی که توجه به منظر زیارتی می تواند عامل اصلی در تعریف الگویی برای شهر اسلامی در ایران باشد. منظر زیارتگاه ها، کلیدواژه های ادراک شهروندان از فضاهای شهر است. این نوشته از طریق شرح ظرفیت ها و عملکرد اماکن زیارتی درصدد دستیابی به مفهومی است که در تمامیت منظر شهری، نقش مهمی در تشکیل خاطره جمعی و فضای شهر نزد شهروندان ایفا کند
۸.

بررسى نقش لبه ها در تحقق اهداف منظر

نویسنده:

کلید واژه ها: تهران منظر شهری لبه شهری ساختار تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۶ تعداد دانلود : ۷۱۸۸
تهران از جمله بزرگترین کلان شهرهای دنیاست که به دلیل عدم انطباق ساختار قدیم و جدید آن، از نابسامانی های بسیار رنج می برد. عناصر تشکیل دهنده هویت این شهر که طی چندین دهه ثابت بوده است، طی تحولات صنعتی، اجتماعی و سیاسی ـ که قطع تداوم فرهنگی را به دنبال داشت ـ از خاطره اذهان عمومی پاک شده اند. از جمله این عناصر لبه های شهری هستند که نقش اساسی در هویت منظرین با شهر دارند. رویکردهای حاضر به لبه های شهری در تهران به دلیل عدم شناخت ظرفیت های منظرین آنها، حداکثر کالبدی بوده و به همین دلیل بسیاری از آنها، امروزه از بین رفته است. در صورتی¬که لبه های شهری از عناصر اصلی معرفی شهر در ذهن مخاطب است. این نوشته درصدد است با استناد به دانش منظر شهری و تعریف لبه شهری در این نظریه، نمونه ها و ظرفیت های لبه های شهری تهران را تحلیل و ارزیابی کند.
۹.

تحلیل نسبت کالبد و معنا در خیابان انقلاب

نویسنده:

کلید واژه ها: هویت تاریخ انقلاب اسلامی خیابان منظر شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۱
خیابان از جمله فضاهای زیستی اجتماع است که لابه¬لای نگرش کالبدی به شهر گم شده و این در حالی است که اصلی ترین عنصر ادراک شهر، به حساب می¬آید. منظرشهری، دانشی است که خیابان را (نه ساختمان¬های آن ¬را) به عنوان یکی از مؤلفه¬های اصلی کیفیت بخشی به شهر می شناسد. طی سه دهه اخیر، خیابان انقلاب به عنوان یکی از مهم ترین محورهای تهران، مورد توجه مدیریت¬ شهری قرار گرفت. اما رویکردهای کلاسیک برای ساماندهی کالبد، نتوانست کیفیت مورد انتظار را به وجود آورد. این نوشتار با توجه به مفهوم منظر خیابان، «منظر جلوی دانشگاه تهران» را به عنوان پهنه ای ویژه از منظر خیابان انقلاب تحلیل و رویکردی را برای مداخله در آن ارائه می کند. این رویکرد، سه هدف هویتی، عملکردی و زیبایی¬شناسی را مورد توجه قرار داده و از برخورد کالبدی با مقوله خیابان که به اقدامات سطحی می انجامد، پرهیز کرده است.
۱۰.

پلاستیک تهران در سه مقیاس

کلید واژه ها: مورفولوژی پلاستیک شهر نظم شهر سیلوئت تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۶ تعداد دانلود : ۶۷۱
اینجا تهران است. گنجینه ای فراهم آمده از دویست سال مدنیت عصر جدید، که به سختی می توان تصویری مشخص، خاطره انگیز و بیادماندنی از آن را آن گونه که شایسته این شهر باشد به خاطر سپرد. سیمای تهران با معیارهای سودجویانه شکل گرفته است. جسمیت و ترکیب توده های ساختمانی، که بخشی از مورفولوژی شهر است تحت عنوان پلاستیک شهر قابل بررسی است. در این نوشته به ارزیابی چگونگی پلاستیک شهر تهران پرداخته شده و ادراکات برآمده از آن معرفی شده است.
۱۱.

نگاه به ساماندهی روستا شهرهای تهران

کلید واژه ها: گردشگری روستایی گردشگری شهری روستا شهر اوین باغچاله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۲ تعداد دانلود : ۵۳۰
تبدیل روستا به شهر به عنوان دگردیسی در سکونتگاه های انسانی، از چالش های عمده شهرنشینی، خصوصاً در کشورهای درحال توسعه است. امروزه، گسترش بیش از حد کلانشهرهایی چون تهران باعث تخریب بافت ها و سازمان فضایی شهر شده و ساکنین بافت های میانی برای آرامش و آسایش، به سمت بافت های بیرونی، دره ها و مناطق خوش آب و هوای اطراف شهر مهاجرت و روستاهای مجاور شهر را برای سکونت اختیار کرده اند. این امر موجب تخریب باغات و مناظر بکر طبیعی ـ روستایی می شود. در مقابل شیوه شهرنشینی امروز سرزندگی و نشاط فضاهای شهری را از میان می برد. عدم رسیدگی به این روند موجب زوال و نابودی بستر طبیعی و خاطرات روزگاران قدیم و مناطق روستایی، که بخشی از هویت ماست خواهد شد. روستاهایی که در حاشیه شهرها بوده و در دل شهر به صورت ارگانیک به زندگی خود ادامه می دهند، روستاـ شهر 1نام گرفته اند. اتخاذ روش ها و سیاست هایی که بتواند ضمن ایجاد پیوند قوی بین روستا و شهر، موجب ارتقای کیفیت زیست محیطی آنها شده و در عین حال بافت سنتی و طبیعی روستا را حفاظت کند، حائز اهمیت است. احیای روستاـ شهرها به عنوان نقاط هدف گردشگری شهری، فضای مطلوبی برای شهروندان خسته از زندگی ماشینی می سازد.
۱۲.

بررسى رویکرد زیباشناسانه شهروندان تهرانى به ساختمان هاى بلند

کلید واژه ها: ساختمان بلند زیباشناسی کالبدی زیباشناسی نمادین ترجیح مردم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۷ تعداد دانلود : ۹۰۳
منظر شهری را می توان در ابعاد عملکردی، هویتی و زیباشناسانه مورد بررسی قرار داد، بر همین اساس این نوشتار نیز به جنبه های زیبایی شناسی ساختمان های بلند در منظر شهری و با هدف تشخیص سلیقه مردم نسبت به ساختمان های بلند به بررسی این بناها با رویکرد زیبا شناسانه می پردازد. ابعاد زیبا شناسانه منظر شهری در دو بعد کالبدی و نمادین مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت بر اساس تحقیق انجام گرفته در این نوشتار مشخص شد که ترجیح شهروندان تهرانی نسبت به بناهای بلند به ترتیب شامل قرارگیری بناهای بلند در موقعیت بصری مناسب، کیفیت ساخت مطلوب و سپس اشارات معنایی است.
۱۳.

بررسی رابطه انسداد منظر با تولید فضای بی دفاع در پارک لاله

کلید واژه ها: آسیب اجتماعی موزه دسترسی فیزیکی و بصری فضاهای بی دفاع پارک لاله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۵ تعداد دانلود : ۶۵۵
تهران را شهر نابسامانی می خوانند که علاوه بر اینکه آلوده و بی نظم است، نا امن و نامهربان نیز هست. اغلب شادابی اماکن عمومی شهر نتیجه قابلیت دسترسی و فعالیت های مرتبط با آن است. باید برخی ویژگی های اساسی در قیزیک شهر موجود باشد تا توسط مردم به عنوان مکانی برای ملاقات و اجتماع دوستانه برگزیده شود. با توجه به فقر تهران از نظر فضاهای عمومی و جمعی، پارک ها از معدود پتانسیل های موجود برای ارتقای کیفیت فضای شهر است که متأسفانه در مواردی با اهمال در برنامه ریزی و طراحی های نادرست به فضاهایی نامطلوب برای شهروندان و امن برای بزهکاران تبدیل شده است. پارک لاله یکی از این موارد است که این نوشتار به مسئله آن تحت عنوان «انسداد منظر» می پردازد و با شرحی بر یکی از تجارب موفق دنیا سعی بر ارائه پیشنهادی در اصلاح وضع موجود دارد.
۱۴.

منظر تهران به روایت داستان های ادبی

نویسنده:

کلید واژه ها: تهران ادبیات منظر شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۷ تعداد دانلود : ۹۰۵
زبان نویسندگان که روشنفکران جامعه هستند، نمایندة زبان جامعه است، لذا نوشته های آنها منبعی درخور برای شناخت محیط، منظر و فرهنگ به شمار می رود. این نوشتار درصدد است، نمادهای منظر شهری تهران را در ادبیات معاصر ایران، که به دست نویسندگان ایرانی قلم خورده، شناسایی کرده و مکان های خاطره انگیز تهران را در چهار دورة تاریخی معرفی نماید : اول : دوره قاجار و سال های اول حکومت رضا شاه؛ دوم : دوره پهلوی؛ سوم : سال های نزدیک به انقلاب اسلامی و چند سال پس از آن؛ چهارم : سال های بعد از جنگ تا روزگار حاضر. در برخی موارد، این دوره های تاریخی را نمی¬ توان به صورت کامل از هم تفکیک نمود، زیرا ماجرایی به هم پیوسته در داستان مطرح می شده است.
۱۵.

نگاهی به سند راهبردی طراحی منظر شهری تهران

نویسنده:

کلید واژه ها: تهران طرح جامع منظر شهری طرح راهبردی مدیریت منظر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۹ تعداد دانلود : ۲۶۹۸
اسناد توسعه تهران هریک به نحوی موضوع منظر شهری را مدنظر قرار داده است. طرح جامع جدید تهران (1386) نیز با ارائه چند راهبرد در خصوص وضعیت مدیریت منظر شهری، هفت طرح موضوعی برای این امر پیشنهاد کرده که یکی از این هفت طرح، برنامه راهبردی طراحی شهری و مدیریت منظر شهری تهران است. این طرح در سه مرحله برنامه ریزی شده و تاکنون یک مرحله از آن مورد مطالعه و تدوین قرار گرفته است. نوشته حاضر روایتی از این طرح با رویکرد محتوایی است. که در انتها، سه نکته را در ارزیابی طرح مذکور بیان می دارد.
۱۷.

بررسی مفهوم تهران در نظر سینماگران

نویسنده:

کلید واژه ها: تهران ادراک سینما منظر شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۹ تعداد دانلود : ۵۳۵
حضور تهران در سینماتوگراف، سابقه ای دیرین، تقریبا به اندازه¬ خود عمر سینما دارد. به علاوه تهران به عنوان تنها قطب سینمایی کشور لوکیشن بخش بزرگی از فیلم های ایرانی (و تقریباً همه فیلم های شهری) بوده است. اما چه میزان از این حضور فراوان، آگاهانه و موثر بوده است نقش تهران در سینمای ایران چیست؟ این نوشته درصدد است با نگاهی به فیلم های مهم تاریخ سینمای ایران که با موضوع «تهران» ارتباط دارند و با تورق کارنامه فیلمسازان بزرگ کشور، چیستی ادراک از تصویر تهران در فیلم های ایرانی را ارائه کند. و درحقیقت منظر شهر تهران از دریچه¬ فیلم های سینمایی بررسی خواهد شد که می توان آن را «منظر سینمایی تهران» نامید.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۹