فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۸۱ تا ۱٬۲۰۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
حوزه های تخصصی:
فاجعه آفرینی مغولان در جهان اسلام(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
وقتی کودک دبستانی بودم، در کتب فارسی یا تاریخ نیم قرن پیش، در باب عملکرد مغولان، این سخن پرمغز و موجز جهانگشای جوینی نقل شده بود که مغولان در بخارا چه کرده اند؟، آن شخصی که سالم از آن قتلگاه جان به سلامت بِدر برده بود، پاسخ داده بود: «آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند...»مغولان هشت قرن پیش به بهانه های واهی راهی بلاد آباد و پرجمعیت و متمدن اسلامی گشتند و به جنایاتی دست یازیدند که در همه تاریخ بشریت نظیر و مانند نداشته است. آنها روی آشوریان را که در سفاکی و ددمنشی در جهان باستان شهره آفاق بودند، سفید کردند. یادآوری آن همه جنایت و تبهکاری برای وجدان های بیدار واقعاً دردناک و غیرقابل تصور است.عجیب است که در روزگار ما و در آغاز قرن بیست و یکم هم وغم دولت جمهوری مغولستان یافتن مقبره عامل این همه جنایات شگرف است، آنها گروهی فرصت طلب بیگانه را اجیر کرده اند که با هواپیما و هلیکوپتر در پهن دشت مغولستان و تپه و ماهورهای آن به جستجو و کند و کاو بپردازند تا شاید بتوانند گور آن سپیدموی گربه چشم (چنگیزخان) را بیابند و هدایای گرانبهایی دریافت دارند، شاید هم حق با آن دولت باشد، خدا می داند... ما نمی خواهیم همه صفحات تاریخ پرماجرای مغولان را در اینجا بگشاییم و از معایب و محسنات آنان سخن بگوییم، تنها به برخی از نکات مهم تاریخ آنها من جمله جنایات هولناکی که به دست چنگیز و فرزندان و کسان وی انجام شده اشارات مختصری می نمائیم.
رضاشاه و مدرنیزاسیون ایران؛ ضدیت با مظاهر فرهنگ اسلامی- ایرانی
حوزه های تخصصی:
در سال 1299 ش. رضاخان، فرمانده تیپ قزاق مستقر در قزوین، با کودتا به قدرت رسید و با تاجگذاری در سال 1305 ش. به عنوان اولین پادشاه سلسله پهلوی برای اولین بار اقدام به یک سری اصلاحات برنامه ریزی شده جهت تثبیت خود و مدرنیزاسیون کردن ایران انجام داد. در این زمان فرهنگ و تمدن اسلامی با توجه به قدرت و نفوذ روحانیون و مذهب تشیع در جامعه ایران ریشه عمیقی دوانیده بود و رضاشاه نیز برای پیشبرد برنامه های اصلاحی خود به ضدیت با مظاهر فرهنگ اسلامی- ایرانی پرداخت. بر این اساس، این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش می باشد که رضاشاه به چه دلیل به ضدیت با فرهنگ و مظاهر تمدن اسلامی- ایرانی پرداخت؟
دیدگاه نگارنده بر این فرض استوار می باشد که رضاشاه به عنوان عامل اجرای برنامه ها و اقدامات دولت های بزرگ، وجود فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی را مانعی برای اهداف دول استعمارگر می دانست و سعی کرد به بهانه مدرن سازی ایران شرایط را برای تحقق اهداف و منطقه ای و جهانی دولت های بزرگ فراهم آورد.
روزگاری فاشیسم (هیتلرچگونه به قدرت رسید؟)
حوزه های تخصصی:
بررسی فرایند شکل گیری سلسله مراتب روحانیت در عصر ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در حکومت ساسانی که بر پایه دین و شاهی بنا شده بود، روحانیان، مروج و مبلغ دین زرتشت بودند. آن ها بازوی شاهان ساسانی در گردآوری اوستا، اصلاح گاهشماری، تأسیس آتشکده ها، اعزام روحانیان و سرکوب ادیان غیرزرتشتی و بدعت گذاران بودند. معمولاً معتقدند که دستگاه روحانیت ساسانی، از همان آغاز دارای ساختاری تشکیلاتی و نظام مند بوده؛ اما به نظر می رسد روحانیت ساسانی فرایندی درازمدت را برای تشکیلاتی شدن و تمایز میان مقام ها و وظایف پشت سر گذاشته بوده است. نقطه آغاز این فرایند، اقدامات کرتیر بود که باعث حضور پررنگ و مقتدرانه روحانیان و سلسله مراتب آن ها در پادشاهی ساسانی شد و نقطه اوج آن در زمان کواد و خسروانوشیروان بود که موجب شد تشکیلات و سلسله مراتب اداری روحانیت ساسانی شکل نهایی به خود بگیرد. این فرایند و تشکیلات و سازوکار آن، مبتنی بر الگوی قدرت پادشاهی و تابعی از رویدادهای سیاسی، دینی و اجتماعی بود. این مقاله با تکیه بر سنگ نوشته ها، مُهرها و متون پهلوی بازمانده از دوران ساسانی و گزارش های نویسندگان ایرانی و عرب، بر آن است تا به بررسی فرایند شکل گیری سلسله مراتب و تشکیلات روحانیت عصر ساسانی بپردازد
جامعه ایرانی در گذرگاه مشروطه: گفت و گو با داریوش رحمانیان
منبع:
زمانه ۱۳۸۶ شماره ۵۹
حوزه های تخصصی:
مشروطه شناسی در شرایط فعلی به عنوان یک نیاز مطرح شده است. رخداد مشروطه از جهات گوناگونی نیازمند تامل و نقد می باشد تا شناخت تحولات تاریخی این مرز و بوم در دوران معاصر، واقع بینانه گردد. شناسایی تاثیرات این انقلاب و فراز و فرود آن در گرو رفع ابهاماتی است که انحراف در تحلیل آن را موجب گردیده است. در این گفت وگو جناب آقای دکتر داریوش رحمانیان، عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران، این نیاز و ملزومات پاسخگویی بدان را مطرح کرده است.
نگاهی انتقادی به ایران شناسی آرتور میلسپو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آرتور چستر میلسپوی آمریکایی به دلیل ماموریت مستشاری خود در ایران یکی به سال 1301 ه.ش. و دیگری به سال 1321 ه.ش.- و انجام اصلاحات در امور مالیه و دارایی ایران، شهرت و جایگاهی ویژه در تاریخ سیاسی معاصر یافته است. ایرانیان به دلیل پیشینه تجربی سلطه گری روسیه و انگلستان، هر گاه که می توانستند فارغ از تحمیل ها و اجبارهای استعمارگرانه تصمیم بگیرند در هنگامه های بهره گیری و به کارگیری نیروهای متخصص ترجیح می دادند از کشورهایی مستشار استخدام کنند که آن کشور از یک سو، پیشینه استعمارگرانه و از دیگر سو علقه های استثمار گرایانه نسبت به ایران نداشته باشد. بنابراین کشورهایی همچون آمریکا، فرانسه، آلمان، اتریش و ایتالیا همیشه این بخت و اقبال را می یافتند که در کشورهای افسانه ای مشرق زمین مستشارانی داشته باشند. نگارنده بر این است با تکیه کامل بر دو کتاب وی- مامویت آمریکایی ها در ایران و آمریکایی ها در ایران- موضوع را از منظری دیگر پی جویی کند. در پیوند نابرابرانه کشورهای قدرتمند استعمارگر و کشورهای ضعیف استعمار شونده، کشور قوی به دلیل دردآور "نگاه کارکردی" کشور ضعیف را از منظر "نگاه کارپذیری" می نگرد و ساحت تحلیل را مبتنی بر پیوند «سوژه» و «ابژه» می کند. در این پیوند کنشگر به خود اجازه می دهد نحوه شناسایی اش را از "دیگری" یا کنش پذیر بر معیارهای خود مبتنی کند و جایی برای بازنمودن مستقلانه دیگری نمی گذارد. هنگامی که از فاعل و موضوع شناسایی سخن به میان آید به نظر می رسد نخستین گام نقد ایران پژوهی غریبان برداشته شده است.
منطقه ماوراء النهر و خراسان پیشتاز جنبش کتاب و کتابخانه در ایران و آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ماوراءالنهر در منطقه آسیای مرکزی حلقه اتصال و پیوند میان کشورهای آسیای مرکزی و ایران بهشمار میآید. این منطقه که در گذشته بخشی از تمدن کهن ایران بوده است و در دوره اسلامی بخش مهمی از تمدن اسلامی بهشمار میآمده و امروزه جزو کشورهای مختلف شرق ایران و آسیای مرکزی است دورهای طولانی از تاریخ مشترک میان کشورهای منطقه و ایران را رقم زده است. منطقه ماوراءالنهر و در جوار آن خراسان بزرگ نه تنها از سابقه تمدن و فرهنگ پیش از اسلام برخوردار بوده بلکه در دوره اسلامی نیز جایگاه ویژه علمی و فرهنگی خود را حفظ نموده است. در دوره باستان در این منطقه کتابخانههایی وجود داشته که آثار آن تا دوره اسلامی نیز برجای مانده است؛ و در دوره اسلامی نیز پیشتاز و پرچمدار کتاب و کتابخانه در حوزه بزرگ تمدن اسلامی بهشمار میآمده است. امروزه بر عموم محققان روشن شده است که نخستین کتابخانهها پس از اسلام در ماوراءالنهر و خراسان بزرگ شکل گرفت و شهرهایی مانند سمرقند و بخارا و نیشابور و مرو به کانونهای مهم علم و دانش تبدیل شدند و شعاع تاثیرگذاری آنها کل منطقه ایران اسلامی آن روز را در نور دید. به خصوص در دوره سامانیان در ماوراءالنهر دورانی درخشان در تاسیس مدارس و کتابخانهها بهشمار میآید و علاوه بر کتابخانههای وابسته به مساجد کتابخانههای قابل توجهی چه از سوی امیران سامانی و چه از سوی اشخاص دانش دوست تاسیس گردیده است. این مقاله میکوشد با استفاده از منابع تاریخی و تحقیقات معاصران جایگاه و اهمیت میراث مکتوب منطقه ماوراءالنهر و خراسان را در رشد و توسعه علمی ایران در حوزه تمدن اسلامی تبیین نماید و در این رهگذر برخی از مهمترین کتابخانههای منطقه را معرفی خواهد کرد.
تاریخ تاریک
حوزه های تخصصی:
قدمت روابط ایران و انگلستان به عصر مغولان باز میگردد ولی این پیشینه طولانی به جای آن که ایرانیان را با انگلستان صمیمیتر سازد، موجب بروز شکافی عمیق میان آنان با سیاستگزاران انگلیسی شده است که علت آن را نیز فقط و فقط باید در رفتار ناپسند دولتمردان لندن در برخورد با ملت با فرهنگ و تمدن ساز ایران جستجو کرد و بس. مقاله حاضر به واکاوی و بازخوانی پیشینه روابط ایران و انگلیس از عصر مغول به این سو میپردازد و خواننده را با عملکرد این امپراتوری بیشتر آشنا میسازد. بررسی تاریخچه روابط ایران و انگلیس به دلیل نقش سلطهجویانه انگلیس در 300 سال اخیر حائز اهمیت است. این دو کشور از قرنها پیش به طور متناوب به دلایل تجاری و سیاسی با یکدیگر در ارتباط بودند ولی اطلاع مکتوبی از کم و کیف ارتباط آنها در دست نیست. اولین اطلاعات مکتوب در مورد ارتباطات آنها به دوره مغولها بازمیگردد.
ارمنستان و عملیات های نظامی هراکلیوس علیه ساسانیان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ارمنستان از جمله سرزمین های حائل میان ایران و روم در عصر باستان است که از اواسط دوره اشکانیان تا پایان دوره ساسانی، همواره به عنوان یکی از کانون های درگیری میان دو قدرت بزرگ عصر باستان نقش آفرینی کرده است؛ چراکه این سرزمین نه تنها ازلحاظ اقتصادی بلکه ازلحاظ جغرافیایی، سیاسی و استراتژیکی نیز از موقعیّت مناسبی بهره مند بوده است. این پژوهش بر آن است که با استفاده از شیوه پژوهش های تاریخی و با استناد به منابع دست اوّل دوره مورد بررسی، به بررسی نقش و جایگاه ارمنستان در لشکرکشی های هراکلیوس در اواخر دوره ساسانی بپردازد. یافته های این پژوهش بیانگر این است که سپاه ساسانی پس از قتل موریس، نزدیک به دو دهه بر بسیاری از سرزمین های شرقی بیزانس تسلّط پیداکرده بود تا اینکه هراکلیوس با کمک مالی کلیسا، پس از احیا و سازمان دهی نیروها به جای اینکه با نیروهای ایرانی حاضر در قلمرو بیزانس وارد کارزار شود؛ به عقب جبهه در ارمنستان لشکر کشید تا بتواند از این منطقه مهم مناطق غربی ایران ازجمله پایتخت ساسانی را موردحمله خود قرار دهد. سیاست هراکلیوس نتیجه بخش بود و توانست اوّلین پیروزی خود را در ارمنستان به دست آورده، سپس ساسانیان را در نبرد نینوا با شکست قطعی روبرو سازد.
روش تصمیم گیری پیامبر اسلام (ص) در تعیین استراتژی نظامی حکومت مدینه (از هجرت تا فتح مکه)
حوزه های تخصصی:
با هجرت پیامبر اسلام (ص) به یثرب فشارهای مستقیم مشرکان قریش بر مسلمانان از میان رفت و مهاجران مسلمان زندگی تازه ای را در پناه حکومت تازه تأسیس اسلامی آغاز کردند. از این پس تهدیدات اشرافیت قریش، شکل تازه ای به خود گرفت و پیامبر (ص) به عنوان حاکم مدینه، مسئولیت خطیر مدیریت جامعه نو بنیاد اسلامی در برابر بحران های جدید را بر عهده گرفت. یکی از عرصه های مدیریت ایشان در مدینه، تصمیم گیری آن حضرت در مسائل استراتژیک نظامی و ساماندهی غزوات برای مقابله با تهدیدات اشراف قریش، مشرکان، بدویان و یهودیان بود. پرسش اصلی این مقاله، شناسایی روش تصمیم گیری پیامبر (ص) در تعیین استراتژی نظامی حکومت اسلامی مدینه در برابر دشمنان خارجی است و محدوده زمانی آن از آغاز هجرت به یثرب تا فتح مکه را دربرمی گیرد. بر اساس نوع مواجهه پیامبر (ص) با تهدیدات دشمنان حکومت مدینه، روش تصمیم گیری ایشان را می توان بر نظریه شش مرحله ای تصمیم گیری عقلایی در علم مدیریت، منطبق دانست. تصمیم گیری شش مرحله ای مذکور به ترتیب عبارت از تشخیص مشکل، تحلیل مشکل، تعیین هدف و معیار برای تصمیم گیری، ارائه راه حل های ممکن، ارزیابی نتایج احتمالی راه حل های ممکن و سپس برگزیدن یک راه حل است. این پژوهش از نوع کیفی و با روش تاریخی انجام شده و بیانگر این مدعاست که بررسی فرآیند تصمیم گیری پیامبر (ص) در شش مرحله مزبور، نه تنها زوایای سیره نظامی پیامبر (ص) را روشن می کند، بلکه الگویی از تصمیم-گیری در زمینه مدیریت مسائل کلان نظامی ایشان را ارائه می دهد.
نقش خاندان های برجسته ایرانی در فرآیند تعامل دو فرهنگ ایرانی ـ اسلامی تا سده چهارم هجری
حوزه های تخصصی:
بحث و گفتگو در باره عوامل گسترش و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی پیچیده و نیازمند بررسیهای همه جانبه است. اینکه چرا و چگونه اسلام از میان اعراب که در مقایسه با دیگر اقوام پیشینه و بهره تمدنی چندانی نداشتند ظهور کرد و آنان را متحول و متحد ساخت موضوعی اساسی است و نیاز به بررسی مستقلی دارد، اما اینکه توسعه و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی حاصل نشر و تبلیغ آموزه های اسلامی به دست اعراب مسلمان از سویی و ترکیب آن با مواریث فرهنگی و تمدنی دیگر اقوام از سوی دیگر بود موضوع اصلی این پژوهش است. در مقال ه حاضر نقش خاندان های برجسته و فرهیخته ایرانی در فرآیند تعامل میان دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تا سده چهارم مورد بررسی و تبیین قرار میگیرد تا بتوان ضمن پرهیز از کلینگری و کلینویسی نقش یکی از عوامل این فرآیند را بازشناخت.
روایتی نو و منتشر نشده از فتح هرمز در دوره شاه عباس اول(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فتح هرموز در سال 1031ق/ 1622 م. به وسیله نیروهای مشترک نظامی ایران و کمپانی هند شرقی از جمله رویدادهای مهم و اثرگذار تاریخ خلیج فارس است. بخش عمده ای از منابع این رویداد مهم گزارش های رسمی و خاطرات ماموران پرتغالی و کارگزاران کمپانی هند شرقی است که دیدگاه سیاسی دولت های متبوع آنها را منعکس می کند.تا کنون فقط دو روایت ایرانی از این رویداد منتشر شده است. در این مقاله ضمن معرفی منابع اصلی جنگ دریایی ایران و پرتغال در دوره شاه عباس صفوی، برای نخستین بار روایتی ایرانی از این حادثه به نقل از نسخه خطی افضل التواریخ نوشته خوزانی روایت می شود.
شورش قلعه دم دم، چگونگی و علل آن در عصر شاه عباس اول(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شورش قلعه دم دم در عصر شاه عباس اول صفوی و توسط امیرخان برادوست، یکی از امرای مشهور عشایر برادوست، روی داده است.این مقاله به علل این شورش می پردازد و فر ض بر این است که از ماهیتی مذهبی، قومی و قدرت طلبانه برخوردار بوده است.این تحقیق بر روش توصیفی- تحلیلی مبتنی است.پس از تأمل و تحلیل اسناد و نوشته های موجود در منابع اولیه و تحقیقات جدید این نتیجه به دست آمد که شورش قلعه تا حد زیادی به دنبال سیاست تمرکزگرایی و مذهبی شاه عباس رخ داده است.
تأثیر مناسبات اجتماعی در شکل بندی کالبدی شهر ایرانی –اسلامی ( بر اساس رویکرد نمونه وار به شهر ری در عصر سلجوقی)
حوزه های تخصصی:
تأکید بر شکل تاریخی شهر و توجه به ویژگی های کالبدی آن ، بدان علت است که بافت شهری را می توان بازتاب ساختار اجتماعی در جامعه ی شهری دانست . در واقع، از طریق اتخاذ رویکرد تحلیل شکل شهر و بررسی کالبدی آن ، فهم و تحلیل مناسبات شهرنشینی و اوضاع و احوال اجتماعی حاکم برشهر در یک دوره ی تاریخی تسهیل می شود . به طور کلی ، فضا و کالبد شهر و نظام اجتماعی حاکم بر آن در تعامل مستقیم با یکدیگر قرار دارند. همان گونه که ساختار کالبدی شهر و نحوه ی چیدمان عناصر شهری، بر نظام اجتماعی تأثیرهایی در بر خواهد داشت ، مناسبات اجتماعی نیز برعکس بر بافت شهر ی اثرهای ژرفی بر جای می نهد. ویژ گی های مناسبات اجتما عی شهر ری را در چند محور کلی بدین صورت می توان دسته بندی نمود: الف) علل بیرونی:1. دوره ی سلجو قی عصر انحطاط مکتب اعتزال ، به عنوان نمایند ه ی گرایش های عقلی و فلسفی ، است ظهور اشاعره و استیلای روح اشعری گری در جامعه-ی اسلامی ، به برقراری دور ه ای از تعصبات دینی و مذهبی و جمود فکری در ری انجامید.2.دخالت حکومت سلجو قی در امور دینی و مذهبی و حمایت از گروه و فرقه ای علیه سایر فرق و مذاهب ، بر آشفتگی های اجتماعی می افزود و شهر ری را با بحران اجتما عی دامنه د اری مواجه نمود. ب)علل درونی:1. شهر ری در این ایام از مرکزیت علمی و آموزشی برخوردار بود و در کانون توجه فرق و مذاهب اسلامی قرار داشت. این شهر محل آمد و شد علما و نخبگان دینی و علمی به حساب می آمد و این امر ، ری را محل تضارب آرا و اندیشه ها می نمود. 2. خصایص جمعیتی ری، که از لحاظ قومی و مذهبی همگونی نداشت، زمینه ی مساعدی برای دسته بندی و صف بندی های اجتماعی بین ساکنان شهر ایجاد می کرد. موارد یاد شده ، زمینه ی بروز ستیزه های اجتما عی گسترده و مستمر بین گروه های شهری را فراهم آورد ، که وجه غالب مناسبات اجتما عی را در ری شکل می دا د. تغییرا ت کالبدی فضای شهری و تفکیک آن به سه بخش کاملا مجزا و مستقل از یکدیگر – مختص سه فرقه ی بزرگ مذهبی شهر- در رابطه با تحولات به وجود آمده در نظام اجتماعی شهر ، پی گیری می شد. تفکیک فضای کالبدی شهر در تقسیم بندی عناصر اصلی ساختار شهری تجلی یافت. بدین معنی که هر یک از فرقه های شهر با تمرکز در بخش های منتسب به خود ، به برپایی محله های مسکو نی ، مساجد ، بازارها ، مدارس و مراکز علمی و آموزشی خاص خود اهتمام ورزیدند. این امر، به گسترش شکاف و واگرایی هر چه بیشتر گروه های شهری انجامید و تشدید ستیزه های اجتماعی را در پی داشت. تداوم این شر ایط ، شهر ری را به سوی بحران اجتماعی حادی سوق داد که حیات شهری را در آن به شدت تهدید می نمود.
روابط کردها با دولتین صفوی و عثمانی از شاه اسماعیل اول تا پایان پادشاهی شاه عباس اول(1038-907 ه .ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ایلات کرد از همان آغاز حکومت صفویان تا سقوط این سلسله از جایگاه در خور توجهی برخوردار بودند. هر چند حضور و قدرت کردها در هر دوره از حکومت صفویان متفاوت بود به این معنی که گاهی نقشی پررنگ و اساسی و گاهی ضعیف و بی تأثیر داشتند اما این یک واقعیت غیر قابل انکار است که کردها در دوران صفویان از اهمیت بسزایی برای حکومت مرکزی برخوردار بودند. چرا که محل زندگی این قوم در منطقه ای واقع شده بود که بیش از پیش به اهمیت آن ها می افزود و این عامل مهم هم مرزی و همسایگی با دولت عثمانی بود. از آن جا که ایلات کرد در قلمرو دو حکومت صفویان و عثمانی ها ساکن بودند، در نتیجه کردها گاهی در سیاست های اتخاذ شده از سوی دولتین مزبور مؤثر واقع می شدند. هدف از انجام این تحقیق تبیین نقش مناطق کرد نشین به عنوان یک منطقه مهم مرزی است که بین دو دولت قدرتمند آن روزهای جهان اسلام یعنی ایران و عثمانی قرار گرفته بود.روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی می باشد که از منابع تاریخی دست اول بهره برده شده است
شعور ، شعر ، تعهد
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۷۹ و ۸۰
حوزه های تخصصی:
نوگرایى، تحول و دیکتاتورى در ایران؛ نظم نوین و مخالفانش (1927-1929م / 1306-1308)
حوزه های تخصصی:
سالهاى نخستین حکومت پهلوى در ایران بهطور عمده از منظر تلاش این حکومت براى ایجاد ساختار حکومتى متمرکز، بررسى شده است. [در این راستا] تمام توجه [پژوهشگران]، از یک سو بر نوع رویکرد سیاسى نخبگان تهران و از سوى دیگر بر نمودارى که براساس پیشرفت یا عدم پیشرفت نخبگان و ارزیابى موفقیت آنان در گذار ایران به نوسازى، استقلال سیاسى و تشکیل دولت و ملت ترسیم شده، متمرکز شده است.(4) این توجه به رژیم تهران و شکل نو سازى آن به عنوان یک روى سکهاى است که روى دیگر آن، سکوتى نسبتا کامل به جذابیتها و ابعاد دیگر این نوسازى است. به منظور تشریح گزارش تاریخى یا فهم تجربه گروههاى دیگر، بهعنوان نمونه عامه مردم، از جمله مردم تهران، گروههاى غیر
--------------------------------------------------------------------------------
1 این مقاله، ترجمهاى است از:
Stephanie Cronin, "Modernity, Change and Dictatorship in Iran: The New Order and Opponents, 1927-1929" , Middle Eastern Studies, Vol. 39, No. 2, April 2003, pp. 1-36.
2 دستیار آموزشى بنیاد میراث ایران در یونیورسیتى کالج نورث امپتون و استادیار ارشد پژوهشى در رشته تاریخ SOAS دانشگاه لندن، کتاب ارتش و ایجاد دولت پهلوى در ایران 1910-1962م از تألیفات اوست. کار کنونى او بررسى واکنشهاى فرعى درباره تجدد در ایران است.
3 کارشناس ارشد تاریخ ایران دوره اسلامى از دانشگاه تربیت معلم تهران.
4 . براى نمونه اخیر این رویکرد ر.ک:
C. Ghani. Iran and the Rise of Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power (London and New York:I.B. Tauris, 1998.
--------------------------------------------------------------------------------
پایتخت نشین مثل اصناف و بازاریان شهرها یا هر طبقه اجتماعى ساکن در نواحى روستایى، تلاش اندکى انجام گرفته است. هدف نوسازى اقتدارگرایانهاى که توسط رژیم رضا شاه تحمیل مىشد تغییر دقیق این عناصر بود. اما به [این نوسازى] نه تنها بىاعتنایى شد، بلکه با مخالفت بىباکانه این عناصر قرار گرفت. به بیانى دقیقتر، حاکم شدن نظم نوین، بهطور عمده، عکسالعملهاى پیچیده و چند وجهى اقشار و طبقههاى مختلف جامعه ایرانى را برانگیخته بود. اگر چه از تجدید نظم و ثبات نسبى در نیمه نخست این دهه بهطور گستردهاى استقبال شده بود و حکومت به همین نسبت، دورهاى از نوسازى بنیادى را، مخصوصا در طول سالهاى 1306-1308 / 1927-1929م آغاز کرده بود، اما گروههاى قدرتمند اجتماعى، بهویژه گروههاى پایین جامعه، به استراتژى مقاومت منفى، مخالفت و در مواقعى مقاومت در برابر نوسازى روى آوردند. هدف این پژوهش از شرح این عکس العملها و راهبردها، تلاش براى نمایاندن ترتیب تاریخى (تقدم و تأخر تاریخى) این سالهاست.(1)
بررسی رابطه سیر و سلوک عرفانی امام خمینی(ره) و حاکمیت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در تلقی عمومی، طریق عارفان و منش سیاست مداران جمع ناشدنی مینماید؛ آن یکی تحنّث و عزلت و دیگری رندی و زیرکی میطلبد. نه عارفان با خلوص خود، سیاست مداری موفق توانند بود و نه سیاست مداران به پاکی و زلالی، حکومت داری توانند کرد. این مقاله بر آن است تا با توصیف ویژگیهای مشی حکومتی عارفی واصل نشان دهد میتوان عادلانه حکومت کرد و بر معادلات جهان اثر گذاشت و درعین حال جز خدا را ندید و همه چیز را از او دانست. ضرورت کاوش در این موضوع به لحاظ معرفی مدل آسمانی حکومت روشن است. مسئله مقاله حاضر به لحاظ گونه شناسی (Typology)، توصیفی (Descriptive) است و در آن نسبت طریق عارفان و جایگاه حاکمیت دینی از منظر امام خمینی(ره) واکاوی میشود.