محمد حمیدی

با آغاز نوگرایی در ایران که از اوایل حکومت پهلوی آثار عینی تر آن در شهرها ظاهر شد، محله های تاریخی که پویایی و پایداری خود را در گذشت زمان نشان داده بودند، رو به زوال نهادند و بافت جدید که عمدتاً به تدریج از دهه ی چهل تاکنون پیرامون بخش تاریخی ساخته شده است، در این بافتها بسیاری از ویژگیهای محله های تاریخی شکل نگرفته است به این ترتیب محله های تاریخی و جدید در شهر گرگان از نظر پایداری با تغییرات و چالشهای مواجه شده اند، که باید شناخته شود. در پژوهش حاضر با نگاهی به مقوله ی پایداری محله ای، ابعاد مختلف آن و سطح پایداری محله ای در 8 محله شهر گرگان بررسی شد. روش تحقیق حاضر به توجه به ماهیت تحقیق، سؤال و اهداف تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و از دو فاز شکل گرفته است. در فاز اول تحقیق به بررسی روند گسترش فضایی شهر گرگان در طی 45 سال اخیر پرداخته شد که بدین منظور از تصاویر ماهواره ای بهره گرفته شد، در فاز دوم تحقیق به گونه شناسی پایداری محله ای در 8 محله شهر گرگان که از گونه های متفاوت یافتی و کالبدی بوده، پرداخته شد و در این مرحله ازمدلهای VIKOR،SAW و تکنیک کپ لند استفاده شد، نتایج حاصل از یافته های تحقیق نشان داد که در بازه ی زمانی 45 ساله شهر گرگان با گسترش شهری بسیار زیادی مواجه بوده و محلات جدید در قالب محلات الحاقی و شهرک سازی و طرح های توسعه شهری شکل گرفتند. محلات قدیمی شهر گرگان در بین شاخص های پایداری اقتصادی، کالبدی زیست محیطی و اجتماعی پایداری قبلی خود را ندارند؛ و شکل گیری محلات جدید و بدون برنامه و ادغام روستاها در شهر گرگان ازجمله اوزینه و انجیراب و گرگان جدید در سالهای بعد از انقلاب نشان می دهد که این محلا صرفاً محلی برای سکونت اقشار پایین جامعه بوده و نشانی از کارکرد و هویت محله ای و پایداری محله ای در آن ها به چشم نمی خورد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مثبت نگری بر افزایش امید با تأکید بر قرآن و آموزه های اسلامی در کارکنان اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان بود. پژوهش از نوع نیمه تجربی همراه با گروه تجربی و گواه بود. روش نمونه گیری ابتدا کل جامعه آماری به تعداد 300 نفر پرسشنامه ی امید اسنایدر را تکمیل کردند و شرکت کنندگانی که پایین ترین نمره را اخذ کردند تعداد 50 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در گروه تجربی و گواه جایگزین شدند. به گروه تجربی هشت جلسه ی نود دقیقه ای به صورت هفتگی، آموزش مثبت نگری با تأکید بر قرآن و آموزه های دینی ارائه گردید. در پایان آموزش، از هر دو گروه خواسته شد پرسشنامه مذکور را مجدداً تکمیل نمایند. در مرحله ی بعد، پس از دو ماه آزمون پیگیری امید برای سنجش ماندگاری آموزش های داده شده اجرا گردید. برای تحلیل داده ها علاوه بر استفاده از آمار توصیفی از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) و تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA) استفاده شد. نتایج آزمون های تجزیه و تحلیل کواریانس چند متغیری و تک متغیری نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو گروه در افزایش امید در مرحله پس آزمون وجود دارد. و در مرحله ی پیگیری نیز ثبات داشته است. نتایج نشان می دهد که آموزش گروهی مثبت نگری با تأکید بر قرآن و آموزه های اسلامی در گروه تجربی نسبت به گروه گواه باعث افزایش متغیر امید و زیر مقیاس های آن شده است. این نتایج در مرحله ی پیگیری نیز ثبات داشته و مورد تأیید قرار گرفت.