اندیشه سیاسی

"بنیادگرایی اسلامی که از دهه 80 میلادی به جریان اجتماعی عمده در بسیاری از کشورهای عربی تبدیل شد، تحلیل های نظری بسیار برانگیخته است. در این مقاله سعی می شود از طریق تحلیل گفتمانی فرایند مزبور ارزیابی شود. با وجود نقاط افتراق فراوان که بنیادگرایی اسلامی را در زمینه روش مبارزه سیاسی، سازماندهی و ساختار تشکیلاتی از دیگر جنبش های سیاسی حتی جریانات اصلاح طلب دینی جدا می کند، به زعم این مقاله مهم ترین وجه ممیزه آن از جنبش های پیشین، نقش ممتاز و منحصر به فرد دال اسلام در شکل بخشی و مفصل بندی عناصر گفتمانی آن می باشد. بر اساس مفروضه مقاله اسلام با بنیادگرایی اسلامی پا به عرصه معادلات سیاسی در جوامع عربی ننهاد، بلکه به واسطه جریانات بنیادگرا به دال برتر یا آنچه که ما در اینجا از آن به "" نقطه آجیدن"" تعبیر نموده ایم، تبدیل شد. در این راستا برای درک تحول گفتمانی صورت گرفته از ناسیونالیسم به بنیادگرایی به تشریح اجزای متشکله دو گفتمان بنیادگرایی و پان عربیسم و مقایسه دال مرکزی و محوری آن دو پرداخته؛ سپس زمینه های سیاسی شدن فزاینده اسلام و تبدیل اسلام به دال برتر و به تبع آن رشد گفتمان بنیادگرایی اسلامی در جوامع معاصر عربی و هزیمت گفتمان ناسیونالیسم عرب بر اساس مقوله قابلیت دسترسی مورد بررسی قرار گیرد. "

۹۲۴.

دوستی در اندیشه سیاسی: روایتی پارادایمی

نویسنده: عباس منوچهری

منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی سال اول پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳

کلید واژه ها: فلسفه سیاسی پارادایم دوستی پارادایم مدرن فردی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۸۷

در این مقاله، مفهوم «دوستی» که یکی از مفاهیم سیاسی است با رویکردی پارادایمی، تحلیل تطبیقی می شود. بدین ترتیب شاید بتوان به فهمی از این مفهوم رسید تا از آشفتگی هایی که در فهم و به کارگیری این مفاهیم ایجاد می شود بیشتر اجتناب کرد. بحث اصلی در اینجا این است که مفهوم «دوستی» تغییرات پارادایمی بارزی را تجربه کرده است و اکنون، با گذار از پارادایم فردگرای مدرن، مجدداً به هنجاری بنیادین تبدیل شده است. برای انجام این تحلیل ابتدا مختصات سه پارادایم اندیشه ای بیان می شوند و سپس مفهوم «دوستی» در سه پارادایم کلاسیک، مدرن فردگرا و پارادایم اجتماعی ـ انتقادی تطبیق داده می شود.

۹۲۵.

فلسفه: فوکویاما و پایان تاریخ

نویسنده: ری منت پیکاردو فرانسیس فوکویاما مترجم: عزت الله فولادوند

منبع: بخارا مرداد ۱۳۸۰ شماره ۱۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در غرب تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از قرن بیستم به بعد

تعداد بازدید : ۱۸۴۳ تعداد دانلود : ۱۷۹۳

۹۲۶.

بررسی و تبیین الگوی رسالت جمهوری اسلامی ایران در اندیشه های استراتژیک حضرت امام خمینی (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: داوود فیض

منبع: متین بهار ۱۳۸۹ شماره ۴۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۴۳ تعداد دانلود : ۹۹۳

۹۲۷.

دیپلماسی عمومی نوین و بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجید مبینی مقدس نرگس عبدسرمدی

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلید واژه ها: رسانه دیپلماسی عمومی بیداری اسلامی دیپلماسی عمومی نوین دیپلماسی رسمی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۲۷

انقلاب اسلامی ایران، به عنوان سرآغاز بیداری اسلامی معاصر، رسالت آگاهی رسانی به مردم کشورهای منطقه پیرامون فرصت ها و چالش های خیزش های انجام شده را برعهده دارد. از سوی دیگر، آگاه سازی مردم کشورهایی که هنوز بیداری اسلامی در آنچا فراگیر نشده است، رسالت دیگری است که انقلاب اسلامی بر دوش دارد و بنیانگذار انقلاب از آن با عنوان صدور انقلاب یاد می کردند. ابزار برقراری ارتباط انقلاب اسلامی ایران با مردم کشورهای منطقه، دیپلماسی عمومی است. مطالعه حاضر می کوشد ضمن واکاوی مفهومی دیپلماسی عمومی و تبیین انواع آن، با استفاده از چارچوب مفهومی و نظری ارائه شده و با تاکید بر اندیشه مقام معظم رهبری، مدلی را برای دیپلماسی عمومی فعال مبتنی بر فضای سایبر، به منظور ارتباط موثرتر با مردم کشورهای اسلامی ارائه نماید.

۹۲۸.

روشن فکری دینی و مردم سالاری دینی

مصاحبه شونده: علیرضا علوی تبار

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۲ شماره ۴۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام

تعداد بازدید : ۱۸۴۳

آقای علوی‏تبار ضمن دفاع از کارنامه «روشن‏فکری دینی»، به تعریف آن و نیز تعریف «مردم‏سالاری دینی» می‏پردازد. وی استدلال مخالفان سازگاری «روشن‏فکری دینی» را رد می‏کند و معتقد است در جامعه ایران نمی‏توان از مردم‏سالاری بدون قید دین دفاع کرد.

۹۲۹.

گره گشایی های علم

مصاحبه شونده: ضیاء موحد

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۳ شماره ۵۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی

تعداد بازدید : ۱۸۴۰

دکتر موحد در این گفت‏وگو درباره تولید علم و تفاوت‏های آن با نظریه‏پردازای سخن گفته است. جایگاه مسئله‏یابی در تولید علم نیز مورد توجه قرار گرفته است. به نظر ایشان مسئله‏یابی می‏تواند مقدمه‏ای برای تولید علم باشد؛ اما خودش تولید علم نیست.

۹۳۰.

تحلیل طبقاتی و دیالکتیکهای نوسازی در خاورمیانه

نویسنده: جیمز بیل مترجم: عماد افروغ

منبع: راهبرد ۱۳۷۳ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام

تعداد بازدید : ۱۸۳۹ تعداد دانلود : ۹۴۱

۹۳۱.

از جامعه مدنی به مدینة النبی

نویسنده: محمدجواد حیدری کاشانی

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۴ شماره ۶۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام

تعداد بازدید : ۱۸۳۸

این مقاله برآن است تا به بررسی تطبیقی جامعه مدنی و ساختار جامعه مدینة‏النبی بپردازد. اساسا دین چه نسبتی با جامعه مدنی دارد، تعامل دین و دولت در این جامعه چگونه است؟ آیا پیدایش جامعه مدنی در عصر جدید ارتباطی با این جامعه در عصر نبی اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم دارد؟ جامعه مدنی و دین چه سنخیتی دارند؟ موضوع جامعه مدنی نسبت به جهت‏گیرهای مذهبی اشخاص چیست؟ معیار تشخیص جامعه مدنی و تفاوت آن با مدینة‏النبی چیست؟ این مقاله، تلاش می‏کند تا به سؤالاتی از این دست پاسخ دهد. نویسنده محترم، معتقد به تباین ماهوی و عمیق جامعه مدنی و دینی بود. و در پایان به تفاوت‏های این دو جامعه و ویژگی‏های جامعه مدینة‏النبی اشاره دارد.

۹۳۲.

مک فرسون و دنیای واقعی دموکراسی(مقاله علمی وزارت علوم)

منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی دوره دوم آذر ۱۳۸۶ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: لیبرال دموکراسی مفهوم بازاری ذات انسان مفهوم دموکراتیک ذات انسان مک فرسون مالکیت نامحدود فردی اصالت فرد انحصارطلبانه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در غرب تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از قرن بیستم به بعد

تعداد بازدید : ۱۸۳۵ تعداد دانلود : ۶۵۲

مقاله حاضر بر بررسی رویکرد انتقادی مک فرسون به نظریه لیبرال دموکراسی و نیز بازسازی وی از این نظریه و نقد آن متمرکز شده است. مک فرسون ضمن استدلال در اثبات ابتنای شالوده این نظریه بر دو ادعای حداکثری (ادعای حداکثرسازی منافع فردی و قدرت فردی) و یا در واقع، بر دو مفهوم از ذات انسان (مفهوم ذات انسان به مثابه مصرف کننده و تصاحبگر مرزناشناس و مفهوم ذات انسان به مثابه رشددهنده و به کارگیرنده استعدادهای انسانی اش)، بر روی تناقض (غیرمنطقی بودن) این دو ادعا یا دو مفهوم از ذات انسان تاکید می ورزد و معتقد است نظریه لیبرال دموکراسی نمی تواند به ادعای دوم خود که مبنای هر نظریه ای در باب دموکراسی است، جامه عمل بپوشاند. از این رو، ابتدا استدلال مک فرسون در این زمینه تبیین خواهد شد و سپس ویژگی ها و خصوصیات بازسازی وی که مبتنی بر طرد مفهوم بازاری ذات انسان است، توضیح داده می شود و در پایان نیز، ضمن نقد رویکرد انتقادی مک فرسون به مهم ترین عاملی که قدرت نقد وی را از مفهوم «اصالت فرد انحصارطلبانه» کاهش می دهد، اشاره می شود.

۹۳۳.

ماکیاولی و نگرشی نو به اخلاق و سیاست ماکیاولی خنیاگر روح دوران تجدد

نویسنده: سید علی محمودی

منبع: اطلاعات سیاسی و اقتصادی ۱۳۸۰ شماره ۱۷۳ و ۱۷۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در غرب تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از قرن 16 میلادی تا اوایل قرن بیستم

تعداد بازدید : ۱۸۳۴ تعداد دانلود : ۱۰۷۷

۹۳۴.

مبانی نظری مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی بیگدلی

منبع: فصلنامه تاریخ روابط خارجی ۱۳۸۴ شماره ۲۳

کلید واژه ها: مدرنیسم مشروطه مبانی نظری روشنفکر آخوند زاده. ملکم خان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

تعداد بازدید : ۱۸۳۳

نویسنده مقاله معتقد است تغییر در مبانی معرفت شناسی و نظری، مبانی ساختاری و مبانی رفتاری، پیش شرطهای ورود به دایره تحویل گرایی و مدرنیسم هستند.بنابراین جنبش مشروطه ایران ، جنبشی برآمده از جریان و نیازهای تاریخی ایران نبود و بیشتر معلول کنش عقلانی و احساسی در برابر استبداد داخلی و سلطه خارجی بود.

۹۳۵.

نسل سوم مکتب فرانکفورت چگونه می اندیشد؟

نویسنده: جوئل اندرسن مترجم: مجتبی کرباسچی قاسم زائری

منبع: راهبرد ۱۳۸۳ شماره ۳۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۸

۹۳۶.

خلاء آزادی؛ پایان دموکراسی ها (1) و (2)

مصاحبه شونده: خشایار دیهیمی هوشنگ ماه رویان کمال اطهاری

منبع: بازتاب اندیشه ۱۳۸۵ شماره ۷۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی

تعداد بازدید : ۱۸۳۱ تعداد دانلود : ۹۳۳

۹۳۷.

اهداف دفاع فرهنگی (سیری در اندیشه های دفاعی امام خمینی)

نویسنده: اسماعیل منصوری لاریجانی

منبع: سوره دی و بهمن و اسفند ۱۳۸۷ شماره ۴۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۱ تعداد دانلود : ۸۴۸

۹۳۸.

سیاست و عرفان در شاهنامه

نویسنده: علی اکبر امینی

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی ۱۳۸۸ شماره ۲۶۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران

تعداد بازدید : ۱۸۳۰ تعداد دانلود : ۸۴۷

۹۳۹.

مشروعیت حکومت و دولت (2)

نویسنده: اسماعیل داراب کلایی

منبع: نور علم اردیبهشت ۱۳۶۵ شماره ۱۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۰ تعداد دانلود : ۹۳۸

۹۴۰.

دمکراسی و جامعه مدنی در خاورمیانه

نویسنده: رحمان هوشیاری

منبع: زریبار سال نهم بهار و تابستان ۱۳۸۴ شماره ۵۶ و ۵۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۹ تعداد دانلود : ۸۲۶

در فهم و تبیین مسایل خاورمیانه عامل و متغیر فرهنگ سیاسی نقشی تعیین کننده دارد.این عامل در چارچوب مسایل فرهنگ سیاسی نیز، ماهیت و نوع ارتباط میان جامعه و دولت، سرنوشت توسعه یافتگی و یا توسعه نیافتگی را مشخص خواهد نمود. در متون خاورمیانه شناسی، عموماً تبیین مشکلات و نارساییها به حوزه فرهنگ، فرهنگ سیاسی، دولت سالاری، اقتدارگرایی دولت، فقدان تفکر و اعتقاد به دمکراسی اشاره دارد. هرچند مردم منطقه خاورمیانه در پذیرش اصول فعالیت اقتصادی رایج در سطح بین المللی پیشگام تر بوده اند ولی در عرصه های فرهنگی و سیاسی عموماً محلی و بومی باقی مانده اند. این ترتیب پذیرش اصول تحول در اقصی نقاط مناطق در حال توسعه قابل مشاهده می باشد. در مقایسه با مناطق مختلف جهان، خاورمیانه در سطح نازل تر و ابتدایی تری از توسعه سیاسی و بسط جامعه مدنی قرار دارد. دو نکته ی اساسی در تبیین وضعیت عمومی خاورمیانه قابل طرح می باشد : اول آنکه فرهنگ جایگاهی خاص در وضعیت فعلی این منطقه دارد بطوریکه تحولات عمومی در سایه تحولات فرهنگی رخ خواهد داد. دوم بررسی اینکه چه مشکلات و موانعی پیش روی تحول فرهنگی در این منطقه خواهد بود. هر چند که کشورها و جوامع خاورمیانه را باید تابع تقسیم بندیهای متعددی دانست، ولی عنصر فرهنگ در همه آن ها جنبه متغیر مشترک و فراگیر دارد. به هر حال آنچه مشخص است، اینست که مفهوم دمکراسی و جامعه مدنی، غربی می باشند و ریشه در تجربیات و تحولات اروپا و کشور آمریکا داشته اند. بنابراین باید بپذیریم که این مفاهیم هر چند انسانی هستند ولی برای منطقه خاورمیانه وارداتی محسوب می شوند.

درخت حوزه‌های تخصصی