زهرا محمدی

امروزه یکی از راه های نجات روستاها از فقر، مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه ی گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی است. دست یابی به این هدف نیازمند به کارگیری برنامه ها و الگوهای مناسب است. در همین راستا یکی از مدل هایی که می توان از طریق آن و با مشارکت تمامی عوامل مؤثر در گردشگری اعم از مردم محلی، گردشگران و سازمان های مسئول، برنامه ی مناسب را به کار گرفت؛ مدل BSC است. لذا هدف اصلی مقاله، ضمن معرفی این مدل در ادبیات گردشگری ایران، بیان مزیت های کاربردی آن در حوزه ی برنامه ریزی گردشگری روستایی است. تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی می باشد که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. داده های مورد نیاز برای پیاده سازی این مدل، از طریق منابع کتابخانه ای، پرسشنامه و مصاحبه حضوری به دست آمده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل ساکنین روستای توتاخانه، گردشگران وارد شده به این روستا و مسئولان ادارات شهرستان بناب بوده که با استفاده از فرمول کوکران 243 نفر از ساکنین روستا، 300 نفر از گردشگران وارد شده به منطقه و همچنین 20 نفر از مسئولان و کارشناسان به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روایی صوری پرسشنامه ها با کسب نظر اساتید دانشگاه و کارشناسان اجرایی به دست آمده و ضریب پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب 91/0 برای جامعه محلی، 89/0 برای گردشگران و 90/0 برای مسئولان محاسبه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این مدل از توان بالایی برای پاسخ گویی به نیازهای تمامی ذینفعان گردشگری برخوردار است؛ زیرا با در نظر گرفتن شرایط گذشته و حال، به صورت گام به گام راه کارهای اجرایی شدن برنامه های توسعه ی گردشگری روستای توتا خانه را پیش روی مسئولان و برنامه ریزان می گذارد.

این مطالعه در پی بررسی رابطه مشیت خدا در امر هدایت یا اضلال انسان با مشیت انسان است و هدف از نوشتار حاضر یافتن پاسخی مناسب و نوین برای دعوای دیرینه جبر و اختیار انسان است. این نوشتار به شیوه توصیفی و مقایسه ای صرفا با نگرشی قرآنی به این مسئله می پردازد. محور بحث نوشتار پیش رو یافتن تعریفی مناسب برای مشیت خدا و در کنار آن بیان نوع ارتباط مشیت انسان با خواست خدا است. هم چنین، نگارنده به دنبال یافتن مفهوم اذن خدا در مشیت او و نقش مشیت خدا در القای ایمان یا شرک به انسان ها- به عنوان اهم مصادیق هدایت و اضلال- است. نگارنده محدودیت این مطالعه را از دو جهت در نظر دارد: یکی مشیت الهی در امر هدایت و اضلال، و دیگری بیان آن از منظر دو دانشمند معاصر: محمدحسین طباطبایی و محمدباقر بهبودی. از اهم یافته های این پژوهش تصور حیطه اختیار بشر بر اساس تعریف مشیت خدا است، به این صورت که اگر مشیت را عبارت از نوامیس و فرمول های طبیعت بدانیم- آن گونه که بهبودی گفته است-، زمانی مشیت خدا به منصه ظهور می رسد که با قوانین طبیعت همراه و همگام شود. در هر حال، چه اراده آدمی همگام با قوانین طبیعت باشد و هدایت یابد و چه راه اضلال در پیش گیرد، انسان در چهارچوب قوانین طبیعت آزاد است که آن را کشف کند و، مطابق با خواست آفریننده، به کار بندد یا از آن رویگردان شود. اما اگر مشیت را، بنا به تعریف طباطبایی، به دو صورت تکوینی و تشریعی در نظر گیریم، هدایت و اضلال الهی در بخش هدایت و مشیت تشریعی بر اساس حکمت خدا قرار می گیرد و انسان، از روی اختیار، یا خواست خود را با خواست خدا یکی می کند یا برعکس، اما در حیطه مشیت تکوینی، انسان مجبور به پیروی از قواعد و نظام سبب و مسببی است که امور شرعی چون هدایت و اضلال را شامل نمی شود.

از آنجا که کارکرد بهینه بانک ها، تأثیر بسزایی در توسعه اقتصادی کشور دارد، ایجاد بستر های لازم در جهت ارتقای کیفی و کمی عملکرد بانک ها در سایه رقابتی سالم، می تواند نقش شایان توجهی در دستیابی به اهداف داشته باشد. بنابراین یکی از روش هایی که به شعبه های بانک ها در راستای شناسایی جایگاه رقابتی و کیفیت عملکرد کمک می کند، سنجش عملکرد آنها از ابعاد گوناگون و رتبه بندی آنهاست. روش این پژوهش از دید هدف، کاربردی توسعه ای و از نظر داده، توصیفی است. در پژوهش پیش رو سیستم پشتیبان تصمیمی بر اساس روش پرامیتی دو، برای رتبه بندی شعبه های بانک تجارت طراحی شده است. خروجی این سیستم، رتبه اختصاص داده شده به هر شعبه در مقایسه با شعبه های دیگر است که شعبه ها را با توجه به فهرست کاملی از شاخص های ارزیابی عملکرد، شامل شاخص های کمی و کیفی رتبه بندی می کند و در نهایت، امکان تجزیه وتحلیل حساسیت مفیدی را برای تصمیم گیرندگان فراهم می آورد.

در این نوشتار تأثیرات نوگرایی بر زنان و نهاد خانواده در روسیة امروز بررسی می شود. مقایسة خانواده مدرن و خانوادة سنتی در جامعة روسیه و چگونگی ورود نوگرایی به روسیه و همچنین شکل نفوذ و تأثیرگذاری آن بر زنان به شناخت بهتر وضعیت کنونی زنان در روسیه کمک می کند. نوگرایی بر جامعة روسیه به صورت کلی و بر خانواده به صورت ویژه تأثیرات مثبت و منفی فراوانی گذاشته است. دریافت آگاهانة نکات مثبت و مقابله با پیامدهای منفی نوگرایی بدون اطلاع کامل به ابعاد این موضوع امکان پذیر نیست. در این نوشتار تلاش شده است که تحلیلی جامع از پیامدهای مثبت و منفی نوگرایی بر زنان و خانواده های روس ارائه شده و راهکارهایی برای مقابله با پیامدهای احتمالی منفی این پدیده ارائه شود.

هدف این پژوهش، طراحی، ساخت و اعتباریابی مقیاس حرص- قناعت بر اساس آموزه های اسلامی، برای سنجش رذیله اخلاقی حرص و فضیلت اخلاقی قناعت بود. پس از طی مراحل ساخت و اعتبار و روایی سنجی اولیه، پرسش نامه ای 29 گویه ای، بین 475 دانشجو و طلبه، که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده بودند، اجرا شد. در بررسی روایی مقیاس، میزان 14/91 درصدی موافقت کارشناسان و معناداری ضریب تطابق کندال، گویای قوت روایی محتوای مقیاس بود. تحلیل یافته ها بیانگر آن بود که مقیاس اسلامی حرص- قناعت دارای چهار عامل (دل مشغولی مادی/ احساس امنیت مادی، مهارگسیختگی مادی/ خودمهارگری مادی، ضعف معرفت و هیجان دینی/ قوت معرفت و هیجان دینی و احساس محرومیت و نیاز مادی/ رضامندی مادی) بوده است. ضریب بازآزمایی 887/0، آلفای کرونباخ 863/0 و ضریب دونیمه سازی 823/0 نشانگر اعتبار قوی این مقیاس است. براساس یافته های پژوهش می توان گفت: این پرسش نامه دارای اعتبار و روایی بالا بوده و عوامل منسجمی از آن به دست می آید که می توان با کاربرد آن، ویژگی های اخلاقی حرص و قناعت افراد را مورد مطالعه قرار داد.

نهاد علم و دانشگاه فرهنگ خاص خود را دارد که همانند سایر پدیده ها در گذر زمان تحولاتی داشته است. به نظر می رسد فرهنگ دانشگاهی ایران طی سال های اخیر تغییر کرده است. این پژوهش درصدد است تا دگرگونی فرهنگی در دانشگاه را بررسی و پیامدهای آن را مورد مطالعه قرار دهد. روش پژوهش کیفی است که به منظور ورود به ساحت معنایی از نظریه مبنایی(GT) استفاده شده است. در این مطالعه 34 نفر از اساتید علوم اجتماعی دانشگاه های تهران مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. کدگذاری و استخراج داده ها با استفاده از نرم افزار اطلس تی انجام شده است. یافته ها شامل مقوله های عمده شرایط اجتماعی، مداخله ای و زمینه ای، جذب، ارزیابی و ارتقاء علمی، سازمان دانش و راهبردهای اساتید می باشد. روایت توصیفی تحلیلی با توجه به تعامل شرایط و پدیده در قالب گذار فرهنگی پیرامون مقوله هسته «جذب، ارزیابی و ارتقاء علمی» ترسیم می شود که حاکی از بی هنجاری فرهنگ تولید و انتقال دانش است.

این مقاله تحول در علم را به لحاظ فرهنگی از علم دانشگاهی تا پسادانشگاهی با روش مطالعه اسنادی و استدلال تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. هدف از این بررسی تعیین سمت وسوی تحول فرهنگی علم و مقایسه آن با تحول فرهنگی جامعه می باشد. تولید علم محصور در دانشگاه ها با ارزش های جامعه ارتباط کمی دارد و هنجارهایی از نوع معرفت شناختی از درون نظام علمی، رفتار عالمان را کنترل می کند؛ اما در علم پسادانشگاهی رابطه علم با جامعه تا جایی پیش می رود که همگام با بازار و حکومت عمل می کند و علم در بستر اجتماعی تولید شده و هنجارهایی از بیرون نظام علمی رفتار عالمان را کنترل می کند. از آنجا که علم در جهت رفع نیازهای بازار و صنعت کاربرد پیدا می کند، به تبع آن فرهنگ علم نیز تغییر می کند. نتیجه اینکه برخلاف تحول فرهنگی جامعه که از مادی گرایی به سمت فرامادی گرایی پیش می رود، فرهنگ علم به سمت مادی گرایی پیش خواهد رفت.

مشکلات فراروی ترجمة ‌آثار روسی به زبان فارسی دلایل مختلفی دارند. در مقالة حاضر با تأکید بر مشکلات گریبانگیر ترجمه‌های انجام گرفته از زبان میانجی به بررسی ترجمة‌‌ داستان «نایب چاپارخانه» اثر آلکساندر پوشکین و آسیب‌شناسی این مشکلات می‌پردازیم. در بحث و بررسی مقاله، ابتدا به تعاریف و نظریه‌های مختلف دربارة ترجمة ادبی، بیان ویژگی‌های ترجمة ادبی و سپس به‌ طبقه‌بندی اشکال‌های موجود در ترجمة‌ فارسی نایب چاپارخانه پرداخته ‌شده ‌است. اشکال‌های موجود در ترجمة اثر فوق در چند سطح مختلف روی داده‌اند: انتقال اسامی‌ خاص و عناوین و القاب به ‌زبان مقصد، ترجمة ساختارهای دستوری پیچیده موجود در متن اثر که گمان می‌رود مترجم میانی آنها را به درستی درنیافته و ارائة ترجمة توضیحی و تفسیری برای بسیاری از جملات کوتاه و درک نادرست معانی واژگان مختلف. در نتیجه‌گیری مقاله به این اصل مهم اشاره ‌شده که در ترجمه‌های انجام گرفته از زبان‌ میانجی، به‌علت ایجاد تغییرات بسیار در مفهوم، سبک و ساختار اثر ادبی، اصالت اثر حفظ نشده و نمی‌توان به‌ترجمه مطلوب دست یافت.

انسان در نهاد خویش هماره رو به سوی کمال دارد و با اشتهایی سیری ناپذیر در تکاپوی صعود به مدارج کمال و تعالی است. در این راستا، یکی از موثرترین نیروهای فطری آدمی، میل به تقلید و اسوه پذیری و یکی از امکانات، سیره و تجریه کمال یافتگان است. زنان نیز به عنوان نوع انسانی، به دنبال اسوه و الگویی برای خود هستند. از این رو، شناخت و معرفی الگوها و مربی های شایسته در تربیت این قشر از جامعه، امری ضروری است و در تربیت آنان تاثیر فراوان دارد. مقاله حاضر با عنوان «ضرورت وجود الگو برای زن مسلمان» و با هدف شناسایی این نیاز فطری و ضرورت معرفی الگو به نگارش در آمده است. این نوشته با استفاده از منابع روایی از جمله کتب تفسیری و حدیثی و کتاب هایی با موضوع علوم تربیتی در قالب زیر تدوین یافته است: ابتدا به بحث تربیت پذیری انسان و اهمیت روش الگویی اشاره نموده، سپس بعد از بیان مبانی، کارکردها و اصول روش الگویی، به بررسی آسیب شناسی این روش و راه کار ارایه شده در مقابل آن پرداخته است و در انتها نیز پس از بیان ضرورت وجود الگو برای زنان به معرفی بانوان اسوه با استفاده از آیات و روایات پرداخته است. به نظر نگارنده، یکی از نیازهای فطری انسان، حس الگوخواهی و تقلیدپذیری است. لذا زنان به عنوان نیمی از افراد جامعه، نیازمند معرفی الگوهایی شایسته هستند تا از این طریق بتوانند به این خواسته درونی خود پاسخ داده و سهم عظیمی از تربیت صحیح آنان داشته باشد.

یکی از عوامل موثر در تکوین شخصیت انسان، تربیت است. از بهترین شیوه های تربیت، شیوه عملی الگوهاست. در این شیوه، آن چه مطلوب و ارزشمند است الگوپذیری کاملا آگاهانه، هدف دار و از روی معرفت و شناخت کامل است؛ یعنی هر فرد پس از تفکر، استدلال، تجزیه و تحلبل عقلی و با بصیرت کامل به تقلید از الگو می پردازد. این مقاله با هدف معرفی حضرت زهرا به عنوان بهترین الگوی زن مسلمان و با استفاده از منابع فقهی (قرآن و روایت) به بررسی توصیفی و تحلیلی علت و چرایی الگو بودن آن حضرت نگاشته شده است. نتایج بررسی نشان می دهد حضرت زهرا با داشتن فضایل و ویژگی هایی مانند عصمت، ولایت کبری و مقام لیله القدری بر تمامی زنان برتری دارد. به منظور الگوپذیری از آن حضرت باید با گفتار و کردار ایشان آشنا شد و با تحلیل و استنباط سیره عملی وعلمی آن بزرگوار وظیفه خویش را در همه ابعاد زندگی سامان بخشید. عبادت، حیا، حجاب، وارستگی، خانه داری، همسرداری، مادری و... جلوه هایی از سیره آن بانوی نمونه اسلام است.

طلاق اندوه بارترین و تلخ ترین نوع رهایی از جهنم ناسازگاری هاست که در زندگی زوجین به علّت عدم سنخیت فرهنگی و اجتماعی و در اثر سوء تفاهم ها، رفتارها و تصوّرات غلط از یکدیگر و یا وجود بیماری، اعتیاد، خشونت های خانگی، دخالت های دیگران و ده ها عامل دیگر به وقوع می پیوندد. آمار نشان می دهد که هر ساله بر تعداد طلاق ها افزوده می شود و خطر از هم پاشیدن بر بسیاری از کانون های خانوادگی سایه افکنده است. برای اجرای این تحقیق از سه روش اسنادی1، میدانی2، و روش پیمایشی یا زمینه یابی3، استفاده شده است. در روش اسنادی با استفاده از کتب، منابع و تحقیقات دیگران به روش کتابخانه ای اطلاعات مربوط به طلاق گردآوری شد و در این قسمت نظریات ادیان مختلف به ویژه دین مبین اسلام در مورد طلاق مطالعه شده است و نظریات جامعه شناسی و روان شناسی در زمینه ی طلاق گردآوری گردیده است. در مرحله ی دوم با استفاده از روش میدانی و با استفاده از تکنیک مشاهده4 و مصاحبه عمیق سعی شد که از طریق فرمول نمونه گیری «اشباع طبقات»، با 50 زوج از هم جدا شده، مصاحبه های عمیق صورت گیرد و در مرحله ی سوم با استفاده از روش پیمایشی و با استفاده از «پرسشنامه» سعی شد با 500 زوج طلاق گرفته «مصاحبه همراه با پرسشنامه» انجام گیرد که نتایج این پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار spssو تجزیه و تحلیل با کامپیوتر به صورت جداول توزیع فراوانی آورده شده است و در پایان نیز جدول توزیع فراوانی عوامل مؤثر بر طلاق ارایه شده است که در آن سهم هر یک از عوامل تاثیرگذار در طلاق به صورت درصد آورده شده است. جمعیت آماری این پژوهش شامل کلیه ی زوج هایی بوده است که طی 6 ماه (اردیبهشت ماه تا مهرماه 1387) به دادگاه های خانواده و دادگستری شهرستان زنجان مراجعه نموده و پرونده آن ها منجر به صدور طلاق شده است که از بین این 500 زوج 50 نمونه از طریق فرمول نمونه گیری اشباع طبقات، برای مصاحبه عمیق انتخاب شده اند.با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، بیشترین میزان طلاق در بین خانواده های غیرمرفه، با زوجین کم سواد، مردان شغل کارگر و زنان خانه دار مشاهده می گردد که از این جامعه ی آماری مورد مطالعه 69% زوجین بدون فرزند می باشند.