چارچوب بکارگیری فن SWOT در برنامه ریزی فضایی مبتنی بر تفکر راهبردی
آرشیو
چکیده
به کارگیری کارامد فنون و روش های برنامه ریزی در رهیافت های مبتنی بر تفکر راهبردی نیازمند درک درست پایه های نظری پشتیبان این فنون و روش ها است. فن SWOT پس از توسعه نخستین آن در مدیریت کسب وکار در برنامه ریزی فضایی نیز کاربرد گسترده ای یافته است و در فعالیت های برنامه ریزی فضایی در کشور ایران نیز بکار گرفته می شود، در حالی که چارچوب بکارگیری آن، چنانکه که پاسخگو به چارچوب نظری پشتیبان آن (یعنی تفکر راهبردی) و زمینه بکارگیری آن (یعنی برنامه ریزی فضایی و متفاوت از مدیریت کسب وکار)، باشد تدقیق نشده است هدف اصلی این تحقیق تبیین ماهیت و چگونگی استفاده از فن SWOT (در برنامه ریزی فضایی) در چارچوب تفکر راهبردی و رهیافت اختیار راهبردی است. این مقاله روش کاری دوگانه را اختیار می کند که نخست در بعد توصیفی- تحلیلی، به ارتباط فن SWOT با ویژگی های برنامه ریزی فضایی مبتنی بر تفکر راهبردی می پردازد و دوم در بعد تحلیلی- تجویزی، چارچوب بکارگیری این فن را چنان که به ارتباط ردیابی شده پاسخ گو باشد پیشنهاد می کند. روش پژوهش مبتنی بر تحلیل محتوای پژوهش های برنامه ریزی فضایی و مدیریت است. این مقاله چارچوبی شامل سه مرحله اصلی برای بکارگیری فن SWOT در برنامه ریزی فضایی و رفع ابهام های ناشی از تفاوت های بکارگیری این فن در برنامه ریزی فضایی متفاوت با مدیریت کسب وکار در بخش خصوصی پیشنهاد می کند. در مرحله نخست سیستم برنامه ریزی فضایی و محیط آن شناسایی می شود تا امکان تعیین عوامل درونی (یعنی عناصر سیستم برنامه ریزی فضایی) و عوامل بیرونی (یعنی عناصر محیط سیستم برنامه ریزی فضایی) در مراحل بعدی این فرایند فراهم شود. در دومین مرحله که چارچوب سیستماتیک برای تحلیل راهبردی تدوین می شود، پیشنهادهای این مقاله برای پرسش های کلیدی تعیین کننده عوامل درونی و بیرونی معرفی می شوند. مرحله سوم پیشنهاد مجموعه گزینه های راهبردی امکان پذیر از طریق رویارویی عوامل درونی و بیرونی است، یعنی طراحی راهبردهای برنامه ریزی فضایی که با توجه به نقاط قوت و ضعف سیستم از یک سو، و قیود و عدم و قطعیت هایی که بر سیستم اثرگذار هستند، امکان پذیر و مقدور باشند.A Framework for application of SWOT Technique in Spatial Planning Based on Strategic Thinking
SWOT strategic analysis technique has had a vast use in spatial planning. However, there has not been enough consideration to the necessity of its adaptation with the complexities of spatial planning , including dealing with a network of decision makers organization in public sector - instead of just one organization in private sector - the complicated relationships among them and enormous stake-holders with different interests - versus limited stakeholders with one common objective in private sector. This article aims to redefine this technique and its uses in spatial planning through explaining its two theoretical and practical aspects.
Firstly, it would be explained the theoretical origins of SWOT technique in spatial planning. This would be aimed through introducing strategic thinking and strategic approach in planning, its characteristics and its contribution to spatial planning. In other words, the relationships between these characteristics with the abilities of SWOT would be illustrated.
Later, practically the complexity and difficulties of using this technique in spatial planning -versus corporate planning - would be discussed in order to design a framework to clarify these ambiguities and redefine a framework to apply practice this technique..
To sum up, this article would be examined the designed framework in Tehran activities and vocation planning. This objective would be done through a four steps process, as follows: (a) introducing the system boundaries and its environment; (b) identifying the controllable internal factors in system and the outputs in two categories named strengths and weaknesses; (c) identifying the external factors including opportunities and threats in the environment of uncontrollable uncertainties and constraints; and (d) preparing alternative strategies including synergic strategies, consistency strategies, contingency strategies and conservative strategies.
تبلیغات
