مقالات
حوزه های تخصصی:
بخش های قدیمی شهرها حامل روح اجتماعی و فرهنگی شهر است. حفظ هویت شهرها که اغلب در مرکز شهر و بافت های تاریخی قرار دارند، بهترین روش برای بیان تاریخ و هویت ملی هر کشور است. از آنجایی که بررسی میزان رضایتمندی ساکنین از وضعیت سکونتی خود در یک محل خاص، صرفاً برای شناخت و توصیف شرایط موجود است، تحقیق پیش رو در زمره ی تحقیقات توصیفی قرار خواهد گرفت. داده های مورد نیاز برای پیش بینی متغیر رضایتمندی ساکنین، از طریق پرکردن پرسشنامه با حجم نمونه ای 260 خانوار تامین گردید و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری همچون آزمون t تک نمونه ای، کولموگروف- اسمیرنف و آزمون فریدمن صورت گرفت. براساس نتایج به دست آمده، میزان رضایتمندی از محله در حد متوسط ارزیابی شد. ساکنان از 7 معیار هرم مازلو، تنها از نیاز به عشق و تعلق و خودشکوفایی، نسبتاً راضی بودند، به طوری که اغلب معیارهای رضایتمندی مانند نیاز فیزیولوژیکی و نیاز به امنیت، آگاهی و زیبایی شناختی از محله در سطح پایین کیفیتی قرار دارد. روایی و پایایی پرسشنامه نیز از روش تحلیل عاملی اکتشافی و آلفای کرونباخ آزمون شد. مقدار آلفا برای مجموع پرسش های رضایتمندی از محل 8/0 به دست آمد، که پایایی آن در حد خوب تایید می شود، بر این اساس به نظر می رسد رسیدگی به محلات و کاهش مشکلاتی که ساکنان با آن مواجه هستند، در افزایش رضایتمندی شان موثر و ضرورت آن احساس می گردد.
شناسایی اقدامات اساسی در مراحل مدیریت بحران به کمک روش فازی(مورد مطالعه: شناسایی اقدامات اساسی در مراحل مدیریت بحران زلزله)
حوزه های تخصصی:
پرداختن به موضوع مهمی چون زلزله، با وجود همه مطالعات و برنامه ریزی های انجام شده، هنوز هم جایگاه اساسی در مدیریت بحران دارد؛ چرا که با وجود اقدامات پیشگیرانه در برنامه های مقابله با بحران زلزله در سراسر کشور، اخبار رسیده از زلزله های اخیر، حاکی از عدم برنامه ریزی مناسب و نبود هماهنگی و اقدام به موقع در مراحل مختلف کنترل بحران است. به نظر می رسد بررسی عوامل مهم مرحله قبل، حین و پس از زلزله، می تواند جامع نگری در حوزه برنامه ریزی بحران و سناریوپردازی برای مواجهه خردمندانه با آن را افزایش داده و به مدیران و مسئولان، امکان تصمیم گیری و اقدام مناسب را در هر مرحله بدهد. در این پژوهش ابتدا به روش تحلیل مضمون، شاخص های مهم مرحله قبل، حین و پس از زلزله شناسایی شدند. سپس کدهای اولیه با استفاده از نرم افزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و به سپس به کمک تکنیک دلفی فازی، شاخص های مشخص شده در هر مرحله و زیرشاخص های آنها، امتیاز بندی و مهم ترین اقدام در هر شاخص و زیرشاخص رصد شده است. در مرحله قبل از زلزله، مجموعاً 6 شاخص و 29 زیرشاخص، در مرحله پاسخ به زلزله،6 شاخص و 20 زیرشاخص و مرحله پس از زلزله، 3 شاخص و 15 زیرشاخص شناسایی شدند و متناسب با روش پژوهش راهکارها و تجزیه و تحلیل های فازی ارائه شده است.نمونه آماری پژوهش مشتمل بر 28 نفر از اساتید مجرب و صاحب نظر در حیطه های فوق الذکر بوده که به روش گلوله برفی انتخاب گردیده اند.
تحلیل مراکز ثقل اداری- خدماتی شهر بر اساس اصول پدافند غیر عامل (مطالعه موردی: شهر بوئین زهرا)
حوزه های تخصصی:
بررسی و ارزیابی مکان یابی صحیح مراکز اداری و خدماتی شهر بر اساس اصول و معیارهای پدافند غیر عامل و دفاع شهری، از ضرورت های برنامه ریزی و طراحی های شهری به منظور ایجاد شهرهای امن و ایمن برای ساکنانشان می باشد. در این پژوهش به منظور درک بهتر کاربرد پدافند غیر عامل در شکل گیری شهر بازدارنده ،ایمن و امن در زمان بروز بحران های طبیعی و انسانی، شهر بوئین زهرا به عنوان یکی از شهر های استان قزوین مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و داده های تحقیق عمدتا از طریق روش های میدانی (مصاحبه و مشاهده) جمع آوری شده و سپس از تکنیک ماتریس کارور برای بررسی انطباق مراکز ثقل اداری- خدماتی دولتی و عمومی شهر بوئین زهرا با اصول پدافند غیر عامل و دفاع شهری استفاده شده است. نتایج پژوهش پس از طی مرحله ماتریس کارور و ارزیابی 42 مرکز ثقل اداری- خدماتی شهر مورد نظر، بیانگر آن است که 7 مرکز از مراکز اداری- خدماتی شهر مورد مطالعه دارای اهمیت حیاتی (امتیاز بین 70 تا100)،31 مرکز دارای اهمیت حساس (امتیاز بین 69 تا40) و نهایتا 4 مرکز دارای اهمیت مهم (امتیاز بین 39 تا 9) می باشد، که در انطباق با اصول پدافند غیر عامل و مسئله دفاع شهری مکان یابی نشده اند. بنابراین از نتایج حاصل شده می توان به اهمیت مراکز موجود در این شهر پی برده و با بکار گیری اصول پدافند غیر عامل در مکان یابی مراکز ثقل اداری- خدماتی شهر بوئین زهرا به عنوان یک شهر بازدارنده در زمان تهدیدهای احتمالی دشمن و بروز بحران های طبیعی دست یافت.
رتبه بندی نواحی شهری بر اساس عوامل موثر در افزایش جرم (مطالعه موردی: نواحی منطقه 6 تهران)
حوزه های تخصصی:
شناسایی عوامل و مکان های مستعد برای جرم در شهرها و تلاش برای پیشگیری و کاهش میزان جرم در زمان کنونی که جمعیت شهرها افزایش می یابد اهمیت بسزایی دارد. از اینرو هدف این مقاله شناسایی عوامل مؤثر در افزایش جرم و همچنین رتبه بندی نواحی منطقه 6 تهران بر اساس این عوامل می باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و پیمایشی است. در این تحقیق ابتدا برای جمع آوری اطلاعات در مورد عوامل مؤثر در افزایش جرم از پرسشنامه استفاده گردیده است. سپس معیارهای مورد نظر انتخاب شده و بر اساس رویکرد سلسه مراتبی (AHP) اهمیت و وزن هر یک از شاخص ها تعیین و برای رتبه بندی نواحی از نظر عوامل مؤثر در افزایش جرم از ابزار تصمیم گیری چند معیاری؛ VIKOR استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در منطقه 6 تهران مهمترین عوامل در افزایش جرم به ترتیب تأمین نشدن امنیت از طرف پلیس، نبودن روشنایی مناسب در شب و نحوه ی کاشت درختان در پیاده روها می باشد. ضعیفترین عوامل نیز در افزایش جرم در این منطقه اندازه محله ها و نحوه ی پراکندگی مساکن در آنها و پس از آن میزان خانوار های اجاره نشین و سطح تحصیلات ساکنین محدوده می باشد. نتایج رتبه بندی بر اساس شاخص های افزایش جرم با استفاده از مدل ویکور نشان می دهد که عوامل مؤثر در افزایش جرم در ناحیه 1 منطقه 6 تهران از دیگر نواحی بیشتر است و این ناحیه پتانسیل بیشتری برای وقوع جرم دارد. مقدار ویکور بدست آمده برای این ناحیه 0 می باشد. همچنین در این رتبه بندی ناحیه 6 با مقدار ویکور 0.9335 در آخرین رتبه قرار دارد و می توان نتیجه گرفت که عوامل مؤثر در افزایش جرم در این ناحیه نسبت به 5 ناحیه دیگر کمتر می باشد.
تحلیل مساله انتقال پایتخت ایران با استفاده از مدل های چند معیاره
حوزه های تخصصی:
پایتخت نقش اساسی در زندگی ملت ها دارد و در اولین نگاه مرکز تجمع قدرت سیاسی و اقتصادی ملت به شمار می رود. در دهه های اخیر برخی کشورها با مساله تغیر پایتخت مواجه بوده اند که از جمله آنها می توان به کشورهایی چون برزیل، پاکستان، آلمان، قزاقستان و استرالیا اشاره نمود. در ایران نیز به خصوص در سال های اخیر این مساله توجه روز افزونی را به خود جلب نموده است. در تصمیم گیری برای انتقال پایتخت عوامل متعددی تاثیرگذار هستند. مطالعاتی در زمینه انتقال پایتخت انجام نشده است و اکثر مطالعات به بررسی کاربردی و مقایسه ای موضوع انتقال یا تغیر پایتخت پرداخته اند. تجربه برخی از کشورها نشان داده است که یک راه بسیار موثر در گسترش ناموزون پایتخت انتقال مراکز سیاسی، مدیریتی و اقتصادی به سایر نقاط کشور است. در این مقاله بر اساس نظرات مقامات سیاسی و مدیران خبره چند شهر به عنوان کاندیدهای پایتخت در نظر گرفته شده و سپس معیارهای موثر بر مساله تصمیم گیری در مورد مکان پایتخت دسته بندی شده اند. رتبه بندی شهرهای کاندید با استفاده از AHP فازی و TOPSIS فازی انجام شده است. که نتایج نشان می دهد سمنان به عنوان بهترین جایگزین برای انتقال پایتخت ویا دست کم برای جابجایی بخشی از مراکز سیاسی، اقتصادی و مدیریتی تهران به آن شهر پیشنهاد می شود.
ارزیابی اثرات ترافیکی احداث ساختمان های بلندمرتبه بر ظرفیت قابل تحمل شبکه دسترسی پیرامون آن ها (مطالعه موردی: مجتمع تجاری اداری رسالت)
حوزه های تخصصی:
در دهه های اخیر بلندمرتبه سازی همواره به عنوان یک پدیده ی مهم و اساسی موردبحث بوده است. بدیهی است تغییر بی رویه کاربری زمین شهری و افزایش تراکم بی رویه در کاربری ها، مسائل و مشکلات بسیاری را در مقیاس شهر ایجاد می نماید. آنچه بیشتر بر این گونه ساخت وسازهای بدون برنامه تأثیر منفی می گذارد، عدم ملاحظه نسبت به موقعیت و یا ویژگی مکان هایی است که تقاضای افزایش تراکم و یا تغییر کاربری برای آن ها صورت می پذیرد. پژوهش حاضر در پی آن است تا نشان دهد، برنامه ریزان شهری می توانند نقش بسیار مهمی در کاهش آثار نامطلوب ناشی از تغییر کاربری زمین، افزایش تراکم و احداث ساختمان های بلندمرتبه داشته باشند، بطوریکه می توانند قبل از اجرای پروژه های ساختمان های بلندمرتبه، ظرفیت قابل تحمل محیط شهری را در سطوح مختلف ارزیابی کنند. در این پژوهش، فرآیندی از ارزیابی اثرات ترافیکی به عنوان روشی برای محاسبه ظرفیت ترافیکی شبکه دسترسی و تعیین کیفیت سطح سرویس ارائه شده که بر اساس آن ظرفیت قابل تحمل محیط شهری از دیدگاه حمل ونقلی مورد ارزیابی قرارگرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که میزان حجم ترافیک اضافی از سوی کاربری های مختلف مجتمع اداری رسالت برحسب ضریب سفرسازی آن ها تا حدودی با ظرفیت قابل تحمل شبکه پیرامون آن همخوانی داشته و به آستانه ظرفیت رسیده است. بر این اساس اگر برنامه ریزی و مکان یابی ساختمان های بلندمرتبه متناسب با ظرفیت شبکه حمل ونقل و ظرفیت قابل تحمل محیط شهری انجام شود، می توان انتظار داشت که بخشی از مشکلات مربوط به ترافیک شهری کاهش یافته و گامی به سوی محیط پایدار و برنامه ریزی یکپارچه کاربری زمین و حمل ونقل برداشته شده است.
ارزیابی و تحلیل کیفیت خدمات شهرداری بر اساس مدل سرکوال (مطالعه موردی: شهرداری شهر سنقر)
حوزه های تخصصی:
آگاهی یافتن کیفیت خدمات شهرداری، به عنوان یکی از مهمترین نهادهای مدیریت شهری- امری اجتناب ناپذیر است، اهمیت این امر، در شهرهای کوچک ایران، به خاطر نظارت کمتر نسبت به کلانشهرها، دوچندان می باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین میزان ادراکات و انتظارات شهروندان سنقری از کیفیت خدمات شهرداری می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جهت گردآوری داده ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای- استادی و میدانی بهره گیری شده است بدین منظور پرسش نامه سروکوال متناسب با خدمات شهرداری طراحی گردیده و بین یک نمونه 384 نفری از شهروندان سنقری -که با استفاده از مقیاس تعیین حجم نمونه کوکران تعیین شده بود- به روش نمونه گیری تصادفی ساده، توزیع گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از نرم افزار LISREL8.5 - حالت مدل در تخمین استاندارد- و نرم افزار SPSS20 و آزمون های آن شامل ویلکاکسون و فریدمن استفاده شده است. نتایج تحلیل عاملی کیفیت خدمات در حالت تخمین استاندارد نشان داد که مدل اندازه گیری کیفیت خدمات مناسب و کلیه اعداد و پارامترهای مدل معنادار است. همچنین، بین ادراکات و انتظارات شهروندان در تمامی ابعاد کیفیت خدمات شهرداری تفاوت معناداری وجود دارد لذا شهرداری سنقر نتوانسته است رضایت شهروندان را در زمینه کیفیت خدمات تأمین نماید، نتیجه دیگر اینکه از دیدگاه شهروندان سنقری ابعاد پنج گانه کیفیت خدمات در یک سطح اهمیت نبوده و بعد قابلیت اعتماد با میانگین 29/3 در رتبه اول و ابعاد پاسخگو بودن، همدلی، اطمینان و عوامل محسوس به ترتیب با 05/3، 98/2، 91/2 و 85/2، به ترتیب در مراتب بعدی اهمیت قرار دارند.