مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران در بافت های تاریخی شهری (نمونه موردی: بافت تاریخی شهر شیراز) (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

چکیده

مقدمه: بافت های تاریخی به علت فرسودگی شدید کالبدی، ناپایداری سازه ای و دسترسی نامناسب به هنگام وقوع حوادث، به یکی از آسیب پذیرترین بافت های شهری به هنگام وقوع بحران تبدیل شده اند و از این رو مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران در آنها ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر شیراز در دستور کار قرار گرفته است. روش: پژوهش کاربردی حاضر توصیفی - تحلیلی است که به منظور مکان یابی پایگاه ها از ترکیب مدل FAHP و GIS و مقایسه زوجی معیارها، تعیین وزن معیارها و تهیه نقشه های لایه های اطلاعاتی استفاده شده است. برای محاسبه نرخ سازگاری در قضاوت ها نیز از روش گوگوس و بوچر استفاده شده است. یافته ها: معیارهای چهارگانه مطلوبیت کالبدی (دانه بندی، پایداری، کاربری)، دسترسی پذیری (نزدیکی، کریدوری، جاذبه، بینابینی و دسترسی)، همجواری با کاربری های سازگار (فضای سبز، مراکز درمانی، مراکز انتظامی، آتش نشانی) و عدم همجواری با کاربری های ناسازگار (تأسیسات خطرزا، ساختمان های بلند مرتبه) به عنوان عوامل مؤثر در مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران شناخته شدند. معیارهای مطلوبیت کالبدی وعدم همجواری با کاربری های ناسازگار با وزن 356/0 و پس از آنها معیارهای دسترسی پذیری با وزن 195/0 و همجواری با کاربری های سازگار با وزن 114/0 بیشترین اهمیت را در مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: با توجه به فقدان دسترسی مطلوب، مناسب است معیار دسترسی پذیری برای مکان یابی پایگاه های مدیریت بحران در بافت تاریخی در نظر گرفته شود. با هم پوشانی نقشه های لایه های اطلاعاتی، دو گزینه کتابخانه حرم حضرت شاهچراغ و باغ موزه پارس به عنوان مکان استقرار پایگاه های مدیریت بحران در بافت تاریخی شهر شیراز معرفی شدند