بررسی نقش عناصر اقلیمی بر عملکرد دفاعی نیروهای نظامی (مطالعه موردی: منطقه شمال شرق کشور) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آب وهوا بر تمام فعالیت های انسان تأثیر می گذارد و فعالیت های نظامی نیز همانند سایر فعالیت های انسان تحت تأثیر شرایط آب وهوایی است. در این پژوهش به منظور آمایش اقلیم نظامی منطقه شمال شرق کشور در جهت برنامه ریزی فعالیت نیروهای نظامی، تمامی ایستگاه های سینوپتیک موجود در منطقه موردمطالعه قرار گرفت و از بین آن ها، 9 ایستگاه که دارای دوره آماری بالای 30 سال بودند، انتخاب گردیده و داده های اقلیمی مربوطه در دوره روزانه و ماهانه از سازمان هواشناسی دریافت گردید. در ادامه با استفاده از شاخص های دمای معادل فیزیولوژیک آسایش اقلیمی و تنش های سرمایی و گرمایی تأثیرگذار بر نیروهای نظامی و با استفاده از شاخص اقلیم نظامی میران مطلوبیت شرایط اقلیمی برای انجام عملیات مختلف نظامی در طول سال موردمطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از ارزیابی شاخص دمای معادل فیزیولوژیک در منطقه شمال شرق کشور نشان داد که در بیشتر ایستگاه های منطقه شمال شرق، در ماه های فروردین، اردیبهشت، خرداد، مهر و شهریور شرایط آسایش اقلیمی حاکم است . اما در بقیه ماه های سال تنش گرمایی و سرمایی ممکن است در روند برنامه ریزی و انجام این فعالیت ها تأثیرگذار باشد. از لحاظ شرایط اقلیم نظامی کمترین مطلوبیت برای عملیات نظامی در سطح منطقه مربوط به ماه های تیر و مرداد است که در بین پارامترهای اقلیمی تأثیرگذار در کاهش مطلوبیت می توان به دماهای بالا، سرعت باد و در مناطق ساحلی در استان گلستان رطوبت نسبی بالا اشاره کرد. در بین ایستگاه های منطقه شمال شرق کشور، کمترین مطلوبیت اقلیم نظامی در طول سال با حدود 5 /59درصد، مربوط به ایستگاه مشهد و بیشترین آن با حدود 63/5 درصد، مربوط به گرگان است. در کل منطقه شمال شرق نیز بیشترین میزان مطلوبیت اقلیمی برای فعالیت های نظامی در ماه های مهر، آبان و فروردین وجود دارد.