ورزش و سیاست در ایران؛ روایتی از قوم گرایی نژادگرا در بستر ورزش (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

ورزش مدرن همواره به عنوان ابزاری فرهنگی مورد بهره برداری سیاسی قرار گرفته است. از مهم ترین کارویژه های سیاسی- فرهنگی ورزش، جهت دهی بهافکار عمومی، نشر چهره ای کارامد از حاکمیت و در نهایت ملت سازی است. اما ورزش، صرفاً در خدمت دولت های ملی نیست، بلکه این ظرفیت را داراست تا ابزاری در دست اقلیت ها و گروه های قومی در هر سیستم سیاسی نیز باشد که از آن در جهت بیان آرمان های جدایی طلبانه و تقویت همگرایی قومی بهره ببرند. برخی جریان های قوم گرا به ویژه محافل پان ترکیست در داخل ایران نیز توانسته اند از این ابزار بهره برداری کنند. این جریان در دهه اخیر و به ویژه از سال 1388 به این سو، با صعود تیم تراکتورسازی تبریز به رقابت های جام خلیج فارس، رشته پرطرفدار فوتبال و تجمع هواداران این تیم را محملی برای بسیج سیاسی و پیشبرد اهداف خود قرار داده است. پژوهش حاضر در پی رفتارشناسی و بررسی ادبیات جریان مذکور برای عمومی سازی گفتمان قوم گرایی خواهد بود.