بازشناسی جایگاه روسیه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با وقوع انقلاب اسلامی شاهد تحول گفتمانی در سیاست خارجی ایران بودیم. پیامد این تحول، دگرگونی در نقش و جایگاه بازیگران نظام بین الملل در سیاست خارجی ایران بود. یکی از دولت هایی که از دهه دوم انقلاب به تدریج جایگاه نوینی در سیاست خارجی ایران به دست آورد و به عنوان یک کنش گر مهم نظام بین الملل به بازیگری ماهر در روابط خارجی ایران تبدیل شد، فدراسیون روسیه است. این کشور علاوه بر پیوندهای سنتی ناشی از همجواری، روابط سیاسی و اقتصادی دیرپایی با ایران داشته است. در این زمینه هدف این مقاله «فهمِ تاریخی جایگاه روسیه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» است. پرسش مقاله از این قرار است که «کدام پندارها و مؤلفه ها به جایگاه روسیه در سیاست خارجی ایران تعیّن بخشیده و آیا این جایگاه در سیاست خارجی ج.ا. ایران دستخوش تغییر و تحول شده است؟». فرضیه مقاله این گونه تدوین یافته که «ساختار نظام بین الملل و ساخت درونی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران و ادراک تصمیم گیرندگان آن از ماهیت نظام سیاسی ایران موجب قوام بخشی جایگاه روسیه در استراتژی سیاست خارجی ایران شده، به گونه ای که جایگاه و اهمیت آن کشور در جهت گیری سیاست خارجی دولت های مختلف در ج.ا. ایران یکسان بوده است. اگرچه به تناسب محذورات بین المللی روسیه و تحول در سیاست خارجی آن، گاهی روابط دو کشور دچار نوسان می شود». روش پژوهش توصیفی-  تحلیلی و  چارچوب نظری واقع گرایی نوکلاسیک است.