ارائه مدل ساختاری تفسیری زنجیره تامین تاب آور درصنایع دفاعی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با توجه به اهمیت زنجیره تأمین در کسب مزیت رقابتی، گفته می شود رقابت بین سازمان ها با رقابت بین زنجیره های تأمین آن ها جایگزین گردیده است. بنابراین مدیریت مؤثر زنجیره تأمین، عاملی اساسی در موفقیت سازمان ها محسوب می گردد. اختلالات به عنوان نتایج رویدادهای غیرمنتظره، جزء غیرقابل تفکیک از زنجیره های تأمین سازمان های امروزی است که در شرایط عدم اطمینان به فعالیت می پردازند. رویکرد تاب آوری در مدیریت زنجیره تأمین  برای مقابله با این رویدادهای غیرمنتظره در زنجیره تأمین و بهبود سریع و بازگشت آن به حالت اولیه و قبل از وقوع رویداد، معرفی گردیده است. نقش محصولات دفاعی در ارتقاء توان بازدارندگی در مقابل تهدیدات نظامی، اهمیت و ضرورت به کارگیری رویکرد تاب آوری در مدیریت زنجیره تأمین صنایع دفاعی را به خوبی نشان می دهد. این تحقیق باهدف تدوین مدل تاب آوری زنجیره تأمین صنایع دفاعی، ابتدا به شناسایی مهم ترین اقدامات تاب آور زنجیره تأمین پرداخته، سپس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، آن ها را دسته بندی نموده و در ادامه با استفاده از مدل سازی ساختاری تفسیری(ISM) به ارائه مدلی که روابط بین این اقدامات را نشان می دهد، می پردازد. قدرت نفوذ و وابستگی اقدامات نیز با استفاده از تکنیک MICMAC، تحلیل گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که از مجموع37 اقدام معرفی شده در تحقیقات پیشین برای زنجیره تأمین تاب آور، 19اقدام در تاب آور سازی زنجیره تأمین صنایع دفاعی مؤثرند که در قالب 5دسته و شامل ارتباط با تأمین کننده، انعطاف پذیری، چابکی، افزونگی و امنیت می باشند. ارتباط با تأمین کننده به عنوان پایه ای ترین و محرک ترین اقدام و اقدامات افزونگی، چابکی و امنیت به عنوان وابسته ترین و تحت تاثیرترین اقدامات برای تاب آوری زنجیره تأمین صنایع دفاعی معرفی شدند. بنابراین مدیران قبل از هر چیز، می بایست بر برقراری ارتباط مؤثر با تأمین کنندگان جهت ارتقاء تاب آوری زنجیره تأمین متمرکز گردند.