مدل های تشخیصی شناختی(CDM) مدل های متغیر مکنون چندبعدی تأییدی با ساختاری پیچیده هستند. در این پژوهش از این مدل ها برای بررسی وضعیت دانش آموزان پایه اول دبیرستان در درس ریاضیات استفاده شد. سنجش تشخیصی شناختی بر اساس 8 صفت اصلی، شامل 32 سوال بر روی نمونه ای به حجم 509 دانش آموز که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین دانش آموزان شهر تهران انتخاب شده بودند، اجرا گردید. از مدلهای IRT برای تعیین ویژگی های روانسنجی سوالات استفاده شد تجزیه و تحلیل داده ها با به کارگیری مدل DINA در مدلسازی تشخیصی شناختی ریاضیات نشان داد که هشت صفت زیربنایی تبیین کننده عملکرد ریاضی دانش آموزان پایه اول دبیرستان است. بر اساس نتایج پژوهش مشخص گردید که آزمودنی ها تنها در یک صفت از هشت صفت به حد تسلط ( 7/0) دست یافته اند و کمترین میزان تسلط مربوط به مهارت های درک مفهوم تعاریف ( 494/0) ، عملیات پیشرفته ریاضی ( 498/0) و کاربرد آموخته ها در مسائل واقعی (505/0) است.
