پژوهش حاضر با هدف مطالعه و بازنمایی تجارب ذهنی دانشجویان از هویت ملی و عینی سازی آن صورت گرفته است. سؤال اصلی این است که نظم ساختاری و نظام معنایی مندرج در اذهان دانشجویان از هویت ملی چگونه است و مهم ترین مؤلفه های معنایی آن کدام است؟ روش این مطالعه کیفی و از سنخ استراتژی تئوری داده بنیاد انتخاب گردید. با استفاده از مصاحبه های عمدتاً باز و نیمه ساختاریافته، داده های تحقیق از میان 27 نفر از دانشجویان دکترای دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 93-94 و 94-95 انتخاب گردید. یافته های پژوهش و مقولات حاصل از فرآیند کدگذاری، حاکی از منظر و مدلی انتقادی ایده آلیستی از معنای هویت ملی در بین الاذهان دانشجویان است که آگاهی و احساس تعلق آنان به مؤلفه های ایران بودگی و تمایز و تفاوت از سایر ملت ها را بر می سازد. مفاهیم محوری در این پژوهش چهار مقوله «خودخوانش انتقادی»، «مؤلفه های ایران بودگی»، «غشای ایده آلیسم» و «خود آیینه گون» می باشد که از این میان تصویر دانشجویان از خودِملی بر دو مقوله «خودخوانش انتقادی» و «غشای ایده آلیسم» به عنوان مقولات هسته ای و پایه های نظام معنایی آنان قرار دارد، به نحوی که با وجود انتقادات فراوانی که از هویت ایرانی و منش ملی خود سراغ دارند، تلاش می کنند خود ملی را در پوشش و غشایی از ایده آلیسم به دیگران نشان دهند.
