مطالب مرتبط با کلیدواژه

گیاه


۱.

نمادهاى اندامى نباتات در دیوان شاعران پارسى گوى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۳ شماره ۱۷۰ و ۱۷۱

کلیدواژه‌ها: اعضاء بدن کاربردهاى ادبى درخت گیاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۵ تعداد دانلود : ۷۹۹
در این مقاله به بررسى نمادهاى اندامى به کار رفته از نباتات در ادبیات فارسى پرداخته ایم و دیوان شاعرانى چون رودکى، فرخى، منوچهرى، ناصرخسرو، سنایى، سعدى، مولوى و حافظ بر این اساس مورد مطالعه و بررسى قرارگرفته است. مطابقت این گونه کاربردهاى ادبى بر پایهء تشبیه و در قالب یک ارتباط تثلیثى آنیمیسم، تناسخ گیاهى و باور اساطیرى تبدیل انواع از گیاه پیکرى به انسان پیکرى، سیر تصویرگرایى اندامى انسان را در ادب فارسى نشان مى دهد.
۲.

استفاده از اسانس‌های گیاهی برای کنترل بیماری کپک خاکستری (Botrytis cinerea) میوه‌های گلابی استفاده از اسانس‌های گیاهی برای کنترل بیماری کپک خاکستری (Botrytis cinerea) میوه‌های گلابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله علوم باغبانی ایران سال ۱۳۸۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: گیاه اسانس آویشن پس از برداشت کپک خاکستری گلابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۰
۳.

الگوی پیشنهادی رده بندی داستان های پریان بر بنیاد اسطوره ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انسان شناسی ۱۳۸۴ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: اسطوره سیاوش گیاه داستان پریان کره اسب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۲۳۶
در این مقاله تلاش شده است بنابر مقاله لوی استروس که نقدی بر رده بندی داستان های پریان پروپ است، ارتباطی میان اسطوره سیاوش و داستان پریان کره اسب دریایی برقرار شود. لوی استروس در آن مقاله بر این باور است تا وقتی در رده بندی داستان های پریان، پیوند آنها با اسطوره ها روشن نشود، رده بندی صرف آنها بر پایه فرم بی نتیجه است. زیرا ما درگیر فرم می مانیم، نه محتوا که همان ساختار است. در این نه رده بندی صوری داستان های پریان و اسطوره ها با دو رویکرد و هدف متفاوت در شیوه روایت و ساخت بن مایه واحدی را باز می نمایانند...
۵.

«گل سرخ در نگاه سعدی»(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: نماد سعدی گل گیاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم طبیعت و عناصر طبیعی در ادبیات
تعداد بازدید : ۲۰۶۷
آب و هوای متنوع، فلات ایران را به گل خانه ای بدل کرده است که در آن انواع گل ها و گیاهان می روید و بدیهی است این واقعیت های محیطی در ذهن و زبان و شکل گیری ساختار اندیشه هر ایرانی تاثیر می گذارد، چنان که بوم اندیشه، رنگ زاد و بوم دارد.شاعران ادب فارسی، در بیان اندیشه ها، تصویرهای ذهنی و درونی خود از گل و گیاه بسیار بهره جسته اند، گل و گیاه در نگاه آن ها، بار عمیق معنایی به خود می گیرد. چگونگی کاربرد گل، بیانگر حالات درونی و نمایانگرِ نگرش آن هاست. گل و گیاه، عالی ترین مظاهر زیبایی هستند و در این میان سعدی از آن روی که شیفته زیبایی است، می کوشد تا برای آراستن اشعارش از گل و گیاه بهره برد تا جایی که، واژه های مربوط به گل و گیاه در اشعار او از بسامد بالایی برخوردارند. او که به تصویرگری اهمیت فوق العاده ای می دهد. به مدد اندیشه شاعرانه بسیار نیرومند و شور و شوق عاشقانه اش، توانسته است با زبانی شیرین و شیوا، معانی و مفاهیم بکر و زیبایی بیافریند. هدف این پژوهشِ، بررسی و تحلیلِ گل سرخ در آثار سعدی، به منظورِ درک بهتر زیبایی های بیرونی و مفاهیم درونی سخن او بوده است.
۶.

نگاهی به رازهای ماه در ایران باستان

نویسنده:
منبع: منظر اردیبهشت و خرداد ۱۳۹۰ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: باروری آب گیاه ماه حیوان ایزدبانو رستنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۱ تعداد دانلود : ۸۳۱۷
در آثار برجای مانده و بدست آمده از دوران کهن، تصاویر و نقوش اجرام آسمانی، انسان، حیوان، گیاه و سنگ جلب نظر می کند، که با بررسی این نقوش رابطه تنگاتنگ و نامریی و مفاهیمی فراتر از شکل ظاهری آنها به دست می آید. تمام آثار و شواهد، بیانگر این مسئله می باشند که نقش های کهن در بین اقوام و ملل مختلف بیشتر ریشه در فرهنگ، مذهب و باورهای قومی مردمان دارد. برای شناخت این نشانه ها باید آثار برجای مانده و یافته شده از دوران گذشته مورد پژوهش و بررسی قرار گیرند.
۷.

ورود سیب زمینی به ایران تحولی اساسی در کشاورزی سنتی دوره قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال سوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: قاجار سیب زمینی گیاه نسخه خطی مستشارالدوله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۷۹۰
سیب زمینی به عنوان یک غذای تازه در سبد انسانها، از حدود قرن شانزدهم میلادی در اروپا مطرح شد. این غذای مقوی که ریشه کاشت آن در بولیوی و پرو تعیین شده است، به وسیله کاشفین اسپانیایی به اروپا برده شد و از آنجا به دیگر نقاط جهان از جمله ایران انتقال داده شد. سیب زمینی و کاشت آن در کشورهای اروپایی واکنشهای شدید دهقانان را در پی داشت و تعداد زیادی انسان برای کاشت معمول آن در طول چند قرن جان خود را از دست دادند. در دوره قاجار اولین بار سیب زمینی وارد ایران شد و دولت قاجاریه سعی بر این داشت تا از این ماده غذایی برای بهبود وضعیت معیشتی مردم خود استفاده کند؛ ولی از آنجایی که عامه مردم اطلاع دقیقی از نحوه کشت و مصرف این گیاه جدید نداشتند، دولتمردان قاجاری برای آگاهی دادن به مردم سعی کردند از طریق نوشتن مزایای سیب زمینی و نحوه کاشت، برداشت و مصرف آن، در روزنامه ها و کتب، اطلاعاتی را در اختیار عموم مردم قرار دهند. یکی از این مطالب، ترجمه کتابچه ای است که میرزا یوسف خان مستشارالدوله تحت عنوان «تاریخ پیدا شدن سیب زمینی» از فرانسه به فارسی در سال 1313قمری انجام داد. در این مقاله سعی بر این داریم تا با سیری گذرا بر روند ورود سیب زمینی به ایران، این رساله را نیز تصحیح و بررسی کرده و با استفاده از منابع دست اول دیگر، زوایای این نسخه را مورد واکاوی قرار دهیم.
۸.

همنشینی آب، گیاه و نظرگاه، به دنبال کهن الگوی باغ ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: منظر زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: آب کهن الگو گیاه باغ ایرانی نظرگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۷۰۱
علی رغم مطالعات بسیار در مورد باغ ایرانی و وجوه مختلف آن خصوصاً در دهه های اخیر، ابعاد ناشناخته و مورد اختلاف در باب دلایل شکل گیری و هندسه باغ بسیار زیاد است. در این بین الگوی چهارباغ، که باغ را حاصل دو محور متعامد با وجود کوشکی در محل تقاطع می داند، با استناد به برخی شواهد چون نقوش برجسته چلیپایی و توصیف از بهشتی که آدم ابوالبشر از آن رانده شده است، به عنوان کهن الگوی باغ ایرانی معرفی شده است. در سال های اخیر این تفکر توسط برخی از محققین مورد نقد قرار گرفته است. در واقع، وجود الگوهای مختلف برای یک پدیده مانند باغ ایرانی نشان از ناتوانی پاسخگویی یک الگوی شکلی ثابت برای آن پدیده است، لذا شایسته است تلاش ها در جهت کشف الگوی پنهانی باشد که بتواند انواع گونه های شکلی را تولید نماید. مقاله با سوال از چگونگی شکل گیری رابطه انسان، آب و درخت در باغ ایرانی به دنبال یافتن کهن الگویی برای باغ ایرانی است که توجیه کننده انواع فرم های توسعه یافته باغ ایرانی نیز باشد. هدف غایی این نوشتار به دنبال معرفی الگوی پنهان باغ ایرانی از ورای بررسی رابطه انسان، آب و درخت در نمونه ها و فرم های متنوع باغ ایرانی است. نتایج تفحص در عناصر باغ ایرانی، نحوه استفاده از فضاهای آن و زیبایی شناسی خاص ایرانی، حاکی از وجود و تکرار الگوی سه گانه آب، گیاه و نظرگاه در باغ ایرانی است که تلاش در همه گونه های کالبدی بهره مندی از منظر آب و گیاه، به عنوان مهمترین عناصر طبیعی، از روی مکانی به عنوان نظرگاه است.
۹.

نقش گیاهان اساطیری و مقدس در هنر ساسانی (با تأکید بر نقوش برجسته و فلزکاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جلوه هنر پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: نقش اسطوره گیاه مقدس هنر ساسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲۲ تعداد دانلود : ۲۸۴۷۸
گیاهان در آیین و ادیان مختلفِ باستان اهمیت ویژه ای داشتهو برخی از آن ها به دلایل مختلف جایگاه مقدس و اسطوره اییافته اندکه برگرفته از اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی انسان ها بوده و علاوه بر آن در زندگی عملی آن ها نیز تأثیر بسزایی داشته و بر اساس همین ویژگی ها، در هنر هر دورانی بازتاب یافته اند. در ایرانِ باستان نیز شماری از گیاهان، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و مقدس شمرده می شدند. نخست در دوره ی هخامنشیان که هنر ایران به سبکی منسجم دست یافت و بر اساس تعالیم زرتشت و باورهای اعتقادی، نمادهای گیاهی در هنر آن ها نمود فراوانی پیدا کرد. ساسانیان نیز که خود را وارث هنر هخامنشی می دانستند، این نمادها و اسطوره های گیاهی را همچنان در آثار هنریِ مختلف خود نشان داده و حفظ کردند. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و به شیوه ی کتابخانه ای تنظیم شده است، به شناخت گیاهان اساطیری و مقدس، تعیین خاستگاه این نمادهای اسطوره ای و اهمیت و نقش آن ها در هنر دوران ساسانی پرداخته شدهاست. یافته ها بیانگر این است که استفاده از نقوش گیاهان اساطیری و مقدس در هنر ساسانی ورای جنبه تزیینی، کاربرد نمادین و اعتقادی داشته و به عبارتی ریشه در باورهای مذهبی آن دوره دارد؛ نمادهایی که بیانگر شگون و برکت، خیرخواهی، باروری، جاودانگی و مانایی و همچنین دوام سلطنت و قدرت بوده اند.
۱۰.

گل در آیینه تأویلات ادب عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا) سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: نماد تأویل گل ادبیات عرفانی عرفان و تصوف گیاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم طبیعت و عناصر طبیعی در ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۱۴۸۷ تعداد دانلود : ۹۷۶
گل در طول تاریخ بشر اهمیت بسیاری در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها داشته است. گل تجلی زیبایی است و در باور تأویلی عارفان و صوفیان، مظهر خداشناسی و توحید است؛ همچنین نمادی از معارف باطنی اهل معرفت و حقایق مکشوف روحانی آنان است. در این مقاله معانی تأویلی گل از دیدگاه عارفان و صوفیان بررسی می شود. مبانی معناگرایانه و تأویلی عارفان با عنصر خیال و رویکرد زیباآفرینی می آمیزد و همواره در آیینه ادبیات عرفانی انعکاس می یابد. این مقاله با تمرکز بر تأویل گل ها می کوشد مبانی متون ادبیات عرفانی را تبیین کند و به زوایای تفکر در ادبیات عرفانی دست یابد. در این جستار می توان دریافت، گل در باور عارفان یکی از بهترین لطایف عالم عرفان است که همواره به آن نظر داشته اند و برای اظهار اسرار و باورهای پنهان خود در تبیین تجلیات نزولی ظهوری و تجلیات صعودی شهودی، از آن بهره برده اند؛ بنابراین عارفان از گل و انواع آن، تأویل های عرفانی مختلفی برداشت می کنند.
۱۱.

بررسی ریشه شناختی نام های فارسی گیاهان در زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: زبان انگلیسی زبان فارسی گیاه وام واژه دگرگونی معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۷۰
بررسی دامنة نفوذ و گسترش واژه های فارسی در زبان های دیگر و از آن جمله زبان های اروپایی و به طور خاص زبان انگلیسی از جمله موضوعات درخور توجهی است که با وجود اهمیت انکارناپذیرش از منظر زبان شناختی و نیز فرهنگی و تاریخی کماکان ابعاد مختلف آن در مطالعات ریشه شناختی مغفول مانده است. در این بین، بررسی واژه های انگلیسی با ریشة فارسی بیانگر آن است که بخش قابل توجهی از این مجموعه به نام های گیاهان اختصاص دارد؛ نام هایی که در دوره های مختلف زمانی و به شکل غیرمستقیم به این زبان راه یافته اند و در روند انتقال با تغییرات متعددی از جمله  تغییرات آوایی و دگرگونی های معنایی (گسترش، کاهش، تغییر) همراه شده اند. در این نوشتارکه مبتنی بر مطالعه ای گسترده و جامع درخصوص وام واژه های فارسی در زبان های اروپایی و به طور خاص زبان انگلیسی تدوین شده است، بیست و چهار واژه از مجموعِ بیش از چهل واژه شناسایی شده برگرفته از نام های فارسی گیاهان در زبان انگلیسی، با تکیه بر فرهنگ ها و مطالعات معتبر ریشه شناختی به شیوه ای توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند. در این بررسی، سعی بر آن بوده تا اطلاعات مرتبط با ریشة واژه در زبان فارسی، معنا و دامنه کاربرد، روند انتقال، زبان های واسط، تغییرات آوایی و دگرگونی های معنایی به نحوی نظام مند ارائه گردد. به علاوه برای آشنایی بیشتر با نوع کاربرد این واژه ها در زبان مبدأ، تا حد امکان در مورد تعدادی از مدخل ها، داده هایی از نحوة کاربردشان در متون قدیم فارسی ارائه شده است. در مواردی نیز که این واژه ها به دیگر زبانهای اروپایی راه یافته اند، تلاش برآن بوده تا آنها نیز معرفی گردند.
۱۳.

مطالعه نقش برجسته های گیاهی سیراف در دوره ی ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جلوه هنر سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 21 - 38

کلیدواژه‌ها: ساسانی نقش برجسته سیراف نماد گیاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۷ تعداد دانلود : ۲۲۱۵
هنر گچبری، از هنرهای تزئینی معماری بناهای ایران است که از دیرباز زینت بخش بسیاری از کاخ ها و بناهای قبل از اسلام بوده است. از نقوش ناب در گچبری ایرانی می توان به نقوش گیاهی اشاره کرد. که در کاخ های ساسانی نمونه های متنوعی از آن به چشم می خورد. این نقوش در گچبری ها، نقوش چکیده نگاری شده ای از طبیعت اند و اشکال متنوعی را در بر می گیرند که عبارتند از نقوش: نخل، انگور، انار، گل نیلوفر آبی و گل چند پر است. نقش برجسته های ساسانی از گچ ساخته شده است و نقش مهمی در هنر تزیینی داشته و روی دیوارهای آجری و دیوارهایی که با قلوه سنگ ساخته می شده را می پوشانیده است. گچ ها را به صورت پلاک های قالبی و کنده کاری شده در تزیین بناهای سلطنتی به کار می بردند و در آنها از نقوش مختلف گیاهی، هندسی، نمادین و غیره استفاده می کردند. در پیکر تراشی سنگی ساسانی از نقش برجسته های بزرگ و با عظمت سنگی، در سی و دو نقش برجسته، خلاصه شده که اکثر آنها در فارس قرار دارد. نقوش برجسته در سیراف متعلق به دوره ساسانی می باشد که در آن نمونه های متنوعی از نقوش گیاهی دیده شده است. با توجه به نقوش برجسته سیراف این سوال ها مطرح می شود: از چه نقوش گیاهی در نقشبرجسته های سیراف استفاده شده است؟ آیا نقوش گیاهی سیراف با نقوش گیاهی دیگر دوره ساسانی شباهت دارد؟ هدف از نوشتن این مقاله، مطالعه نقشمایه های گیاهی نقش برجسته های سیراف در دوره ی ساسانی می باشد. در این مقاله نتیجه گرفته می شود، نقش برجسته های سیراف، جنبه نمادین داشته و بر جنبه تزیینی آن، نیز تاکید شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده، تاریخی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، از نوع اسنادی و کتابخانه ای است.
۱۴.

بررسی تطبیقی برسُم در آثار دینی زرتشتی و نگاره های باستانی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۸ 123 - 134

کلیدواژه‌ها: برسم دین زرتشت س‍ن‍گ ن‍گ‍اره ه‍ا نماد دینی گیاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۰ تعداد دانلود : ۶۰۷
نمادها و عناصر دینی بخش جدایی ناپذیر و مقدس دین هستند که گاه نقش مرکزی در مراسم دینی دارند و ضمن اینکه نمادی از ایزد پرستش شده اند، حلقه پیوند نمادهای دیگر نیز هستند. برسُم در زمره نمادها و عناصر دینی مقدسی است که در متون دینی و تاریخی و در نگاره های باستانی، حضوری پررنگ دارد و این موضوع به ما کمک می کند با بررسی تطبیقی متون و نگاره ها، به این مسئله بپردازیم که برسُم چه تطور و تحولی را در تاریخ ایران باستان سپری کرد. براساس متون زرتشتی، برسُم، دسته یا شاخه ای از گیاه یا درخت مقدس هوم یا انار بود که با اندازه و شمار مشخص، دینمرد زرتشتی در مراسم دینی و به قصد نیایش آفریدگار و ایزدانی که هستی انسانی و جانوری را ممکن ساختند، به کار می برد. گیاه برسُم نماینده حضور عنصر اهورایی گیاهان و ایزد امُرتات در مراسم دینی و ابزاری برای برپایی جشن آفرینش گیاه بود. نگاره های باستانی نیز گواهی متون زرتشتی درباره کاربرد برسم در مراسم دینی را تأیید می کنند. اشیاء و نگاره های باستانی، از مفرغ های لرستان تا سنگ نگاره های دوران ساسانی، که بیشتر به مکان های دینی تعلق دارند، بر اهمیت دینی این عنصر مقدس در آیین های ایرانی تأکید دارند. گویا این شاخه مقدس، در تحول و تطور خود از مفرغ های لرستان تا سنگ نگاره های ساسانی، از باورهای زرتشتی تأثیر گرفته است و در آخرین مراحل تحول خود، متأثر از سیاست های دینی و ایدئولوژی پادشاهی ساسانی، به نماد قدرت سیاسی و دینی/ روحانی شاهان تبدیل شد. این نوشتار با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای مطالعه تطبیقی متون دینی - تاریخی و بررسی نگاره ها و آثار باستانی به جامانده از ایران باستان نگاشته شده است.
۱۵.

تحلیل گیاه مردمان نخستین (جم، کیومرث و فریدون) در اساطیر هندوایرانی با محوریت زندگانی کیومرث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷ 213 - 234
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۴۸۷
مرور اساطیر هندوایرانی گویای آن است که این مردمان به طور اعم و ایرانیان به طور اخص، از عصر پیشامهاجرت، پیوندی نزدیک با گیاه داشتند. یک سبب مهم کوچ بزرگ آریاییان، پیوندشان با گیاه و موانع رشد وسیع گیاه در سرما و تاریکی مساکن اولیه شان بوده است. یکی از جالب ترین نمودهای پیوند دیرین هندوایرانیان با گیاه، حضور وسیع گیاه مردمان نخستین در اساطیر این قوم است. مقوله «گیاه مردم» که نظریه پیشنهادی این مقاله است، ترسیم کننده یکی انگاری انسان نخستین و گیاه در نگاه هندوایرانیان باستان است. این مقوله از یک سو گویای پیوند عمیق و وسیع این مردم با پدیده گیاه و کشاورزی است و از سوی دیگر، گویای پیوند ناگسستنی بسیاری از طلوع ها و غروب های پادشاهی با آیین های باروری زمین است. در این مقاله با بررسی نمونه های انسان نخستین در اساطیر هندوایرانی ازقبیل فریدون و جم و به ویژه کیومرث به روش تحلیلی، به جستجوی گیاه مردمان نخستین در اساطیر هندوایرانی و تدوین و پیشنهاد چرخه ای تازه برای تحلیل روایت های اساطیری بپردازیم، به نام «چرخه زندگانی گیاه مردمان». از دیگر یافته ها و نتایج مقاله حاضر آن است که ترجمه گیّه مرتن (کیومرث) به «زنده میرا» که ترجمه رایج و پذیرفته شده این نام است، ترجمه ای دقیق نیست و این نام می تواند معادل «گیاه مردم» (مرد گیاهی) باشد.
۱۶.

طبیعت و عناصر منظر در فرهنگ و هنر ساسانی

نویسنده:
منبع: هنر و تمدن شرق سال سوم بهار ۱۳۹۴ شماره ۷ 33 - 42

کلیدواژه‌ها: طبیعت آب گیاه فرهنگ و هنر آیین و باور ساسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۴۹۰
ساسانیان پارسی نژاد که وارث تمدن و هنر اشکانی و هخامنشی بودند حدود 5 قرن بر سرزمین ایران حکومت کرده و آثار بی شماری از معماری، نقش برجسته، نقاشی، پارچه بافی، ظروف، اشیای فلزی و شیشه ای، جنگ افزار و سکه های ارزشمندی به جهت نقش و نگارهای نمادین و خط نگاره های پهلوی خلق کردند که شماری از آن ها بر جای مانده است. هنر ساسانی، هنر «نوین ایرانی» است که سنت های پیشین را در خود دارد و با منظره سازی های باشکوه و بی نظیر در قالب نیایشگاه، کاخ، شکارگاه، پردیس ایرانی یا همان بهشت زمینی را در تاریخ معماری جهان ثبت نموده است. هنر ساسانی با تکیه بر باورهای طبیعت گرا و اعتقاد به ایزدان مهر و اناهیتا و کیش زرتشت در گستره های وسیع از فارس تا تیسفون، کرمانشاه، سیستان و آذربایجان شکل گرفته و در شاخه های مختلف هنری آثار ارزشمندی از آن برجای مانده است. اکثر آثار معماری این دوران شامل نیایشگاه، کاخ، شکارگاه و حدود 34 سنگ نگاره، در جوار عناصر طبیعی مانند کوه، آب و درخت بنا شده اند. ساسانیان را می توان بزرگ ترین منظره سازان تاریخ ایران دانست؛ چنانکه آثار معماری نیایشگاهی، کاخ و شکارگاه، و هم چنین سنگ نگاره های آنان بر سینه کوه و صخره ها گواه این ادعاست.
۱۷.

تحلیل بن مایه های اساطیری گیاه و درخت در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال هفتم مهر و آبان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 171-191

کلیدواژه‌ها: گیاه درخت بن مایه اساطیر مردمان کهگیلویه وبویراحمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۴۲۸
تقدس درخت و گیاه از دیرباز تا امروز سبب شده است تا در اساطیر، ادبیات و فرهنگ عامه بر جلوه های گوناگون آن اشاره شود. در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، بن مایه های اساطیری درخت و گیاه مانند اعتقاد به درمانگری آن، سوگند خوردن، آیین خوشبو کردن خانه ها و نماد مرگ و زندگی بودن آن در اشعار محلی و آیین های این مردمان نمودی آشکار دارد. هدف این پژوهش، تحلیل بن مایه های اساطیری گیاه و درخت در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد و توجه به جنبه های ادبی این بن مایه ها در اشعار محلی آن هاست. این پژوهش به شکل بنیادی، بر پایه مطالعات کتابخانه ای میدانی و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. بسیاری از بن مایه های گیاهی مانند گیسو بُران ، معطر کردن خانه با دود گیاهان، اعتقاد به شفابخشی گیاهان در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، نمودی اساطیری دارند که در فرهنگ ایران باستان یافت می شوند. عمل سوگند خوردن به درخت، بیشتر از سوی کشاورزان و با تأکید بر سبزی آن و در اثبات درستی سخن خود است. آن ها برای خوشبو کردن فضای خانه ها و همچنین، برای درمان بیماری ها از گیاهان کوهی استفاده می کنند که سبب دور شدن شیاطین به اعتقاد این مردمان می شود. زنان این مردمان در مراسم سوگواری، موی سر خود را برای مرگ عزیزان پس از گشودن بریده و در زیر درخت دفن می کنند که نمادی از مرگ است. پس از گذشت یک سال و با رشد موهایشان امکان ازدواج مجدد را برای خود فراهم می کنند. همچنین، آن ها موی سر و ناخن خود را زیر درخت بلوط برای باروری، دوری از بیماری و جادو دفن می کنند.
۱۸.

مطالعه تطبیقی درخت و جایگاه آن در شعر حافظ و خواجوی کرمانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال هفتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵ 41 - 52

کلیدواژه‌ها: درخت حافظ خواجو طوبی گیاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۱
طبیعت و گرایش به نباتات از دیرباز در فرهنگ ایران زمین از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است این گرایش در انواع ادبیات فارسی از جمله غنایی، تعلیمی، عرفانی و ...به عنوان یکی از شاخه های بارز این فرهنگ به خوبی مشهود است به طوری که حتی می توان بر این مدعا بود که طبیعت گرایی یکی از بن مایه های اصلی و شاخص در زمینه های مختلف ادبیات کهن فارسی است از این رو درختان از کارآمدترین عناصر بیان این مدعا هستند. حضور درختان با توجه به کاربردشان، شکل ظاهری و دیدگاه خاص هر شاعر نسبت به آنها قابل تامل است. این حضورگاه نماد استواری و بلندقامتی، زیبایی و عشوه گری بوده و نیز گاهی جنبه ی کاربردی تمثیلی، استعاری و یا تشبیهی داشته وحتی در برخی از موارد نیز با توجه به موقعیت فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی شاعر، مفهومی آرکائیسمی (کهن الگو) و یا حتی اید ئولوژیکی پیدا کرده است؛ از این رو این مقاله به بررسی جایگاه درخت در دیوان غزلیات حافظ شیرازی و دیوان غزلیات خواجوی کرمانی و مقایسه این کاربرد ها می پردازد.
۱۹.

بررسی، دسته بندی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر انتخاب سیستم های سبز عمودی به عنوان نمای ساختمان و اجزاء ساختاری آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 64-82

کلیدواژه‌ها: سیستم سبز عمودی انتخاب سیستم گیاه بستر رشد سیستم پشتیبان نمای ساختمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۸۸
اهداف: به دلیل تراکم بالای ساختمانی و کمبود فضای باز کافی در شهرهای بزرگ و درحال رشد، امکان توسعه فضاهای سبز به عنوان عناصر کنترل کننده آلودگی هوا و جزایر حرارتی در شهرها کاهش یافته است. یکی از راه حل های ممکن، استفاده از سطوح عمودی ساختمان ها در سطح شهر برای توسعه فضای سبز عمودی است. انتخاب صحیح سیستم های سبز عمودی با توجه به عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر سیستم کلید موفقیت و توسعه آن هاست. این انتخاب شامل انتخاب درست هریک از اجزاء چهارگانه سیستم از جمله گیاهان، بستر رشد، سیستم پشتیبان و سیستم آبیاری و زهکشی می شود. روش ها: در این پژوهش فاکتورهای مؤثر بر انتخاب سیستم های سبز عمودی از طریق مشاهده میدانی و بررسی و تحلیل پژوهش های پیشین جمع آوری و تشریح گردید و براساس اثرگذاری بر هریک از اجزاء اصلی به چهار دسته کلی تقسیم شدند. سپس ازطریق طرح پرسشنامه از متخصصین، اولویت بندی عوامل مؤثر بر انتخاب با استفاده از طیف 5 ارزشی لیکرت ارزیابی گردید. نتایج مستخرج از پرسشنامه توسط آزمون های آماری کولموگراف-اسمیرنوف، آلفای کرونباخ، فریدمن و همبستگی اسپیرمن تحلیل و اولویت بندی های نهایی ارائه گردید. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل بیرونی: "بودجه"، "نوع گیاهان انتخابی"، "نوع سیستم سبز عمودی" و "شرایط آب و هوایی (دما و رطوبت)" و عامل درونی "مشخصات سازه ای و مصالح پوشش ساختمان" بیشترین اثر را بر انتخاب سیستم های سبز عمودی داشته اند. نتیجه گیری: توجه به میزان اهمیت هریک از این عوامل و اولویت بندی انجام شده در این پژوهش می تواند به تصمیم گیری سازمان یافته و انتخاب بهینه و مناسب سیستم های سبز عمودی کمک نماید.
۲۰.

بررسی اثر دانش محتوا (CK) بر روی پداگوژی دانش محتوا (PCK) مبحث فتوسنتز در برخی دانشجو معلمان رشته آموزش ابتدایی (مطالعه موردی)

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره پنجم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 14 - 24

کلیدواژه‌ها: CK PCK گیاه فتوسنتز رشد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۱۸۲
تحقیق در مورد توسعه حرفه ای معلمان در دو دهه گذشته افزایش یافته است. براین اساس، مطالعات زیادی بر روی دانش موضوعی (CK) و پداگوژی دانش محتوا (PCK) معلمان علوم مختلف انجام شده است؛ اما در مورد دانش موضوعی و پداگوژی دانش محتوا معلمان علوم ابتدایی؛ خصوصا مبحث فتوسنتز، مطالعات محدودی انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر میزان و کیفیت دانش موضوعی بر روی پداگوژی دانش محتوا مبحث فتوسنتز و رشد گیاهان در گروهی از دانشجو معلمان آموزش ابتدایی پردیس فاطمه زهرا (س) اصفهان است. در این پژوهش، محتوای زیستی فتوسنتز و رشد گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. جامعه مورد پژوهش شامل 25 دانشجو معلم رشته علوم تربیتی اصفهان بودند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه، آماده سازی طرح درس و مصاحبه استفاده شد. اکثر دانشجو معلمان در پایان ترم یک، از مشکلات مفهومی دانش آموزان در زمینه فتوسنتز چندان آگاه نبودند و در انتخاب مهم ترین مفاهیم مشکل داشتند. درحالی که همین دانشجویان در پایان ترم دو؛ و شرکت در کلاس های درس آموزش علوم، در درک مشکلات مفهومی دانش آموزان قوی تر عمل نمودند، همچنین، هیچ یک از دانشجویان تجربیات زیادی در زمینه تدریس علوم نداشتند.