مطالب مرتبط با کلیدواژه

ایزدبانو


۱.

علل برجسته شدن ایزد اَناهیتا در زمان اردشیر دوم هخامنشی(405-359 پ.م)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اناهیتا اردشیر دوم ایزدبانو تندیس خشک سالی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان هخامنشی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان هخامنشی فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۹۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۰۴
این مقاله با در نظر گرفتن چه گونگیآب و هوایفلات ایران و نیز با بررسیکتیبه هایدوران هخامنشیو آبان یشت اوستا و همچنین با استناد به نوشته هایمورخان یونانی، سعیدارد تا خشک سالیرا که محتملا در زمان اردشیر دوم هخامنشیرخ داده و باعث شده تا ایزد اَناهیتا در آن مقطع از زمان برجسته شود مورد بررسیقرار دهد.
۲.

بررسی جایگاه ایزدبانو اشی در باورهای ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گاهان ایزدبانو یشت اشی اوستای متاخر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵۲ تعداد دانلود : ۱۰۳۴
این مقاله به بررسی جایگاه اشی (A?i) در اندیشه ها و باورهای ایران باستان می پردازد. اشی را باید ایزدی پیش زردشتی دانست. او مینوی پاداش در دین کهن آریایی است. نام او هم در گاهان ـ کهن ترین بخش اوستا ـ و هم در اوستای متاخر آمده است، با این تفاوت که در گاهان، اشی بیشتر به عنوان مفهوم انتزاعی به کار رفته است و بر مفاهیمی چون سهم و قسمت دلالت می کند، حال آنکه در اوستای متاخر او ایزدبانوی فراوانی و برکت است و به یارانش، جلال، شکوه و نیک بختی می بخشد. نام اشی در نوشته های پارسی میانه به صورت «ارد» و «ارت» و با صفت ونگوهی (va?uh?) به معنای نیک، به صورت های «اهرشونگ»، «ارششونگ» و «اششونگ» آمده است. به نظر می رسد آیین ستایش اشی زمانی در شرق و غرب ایران رواج داشته است.
۳.

زن در اندیشه و زندگی مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عرفان زن آنیما عشق مولانا ایزدبانو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه مولانا پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زنان و ادبیات
تعداد بازدید : ۲۴۹۵ تعداد دانلود : ۱۲۱۲
زن در عرصه جهان ما پیوسته زن بوده و در همه جای این جهان و از آغاز پیدایش بر زمین، فارغ از زمان و مکان و نژاد و رنگ، بار مسوولیتی ویژه را بر دوش داشته است: زادن و پروردن و به بلوغ رساندن! آفریده ای مقدس که همواره وجودش عجین عشق بوده و هست. او در ادبیات امروز و گذشته همواره به عنوان موجودی سرشار از محبت معرفی شده و پیوند ژرفی با دلبستگی های عاشقان، در دیوان ها برقرار ساخته است.حقیقت زن در اشعار مولانا نیز با نگاه دو سویه او به زن همراه شده است، به این معنی که اگرچه در جایی زن را در جایگاه نفس قرار می دهد، اما در جایی دیگر حالت مرآتیت و به قول علما جنبه «ما به ینظر» دارد نه جنبه «ما فیه ینظر»، یعنی جمال جمیل حق را در آیینه حسن صنع دیدن، چنان که زن قنطره رسیدن به عشق حقیقی معبود می شود.
۴.

پیوند آناهیتا و ایشتر بابلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اناهیتا ایزدبانو ایشتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷۰ تعداد دانلود : ۲۱۳۳
ایزدبانو در فرهنگ های مختلف باستانی دارای اهمیت فراوان است. کشف پیکرک های گلی الهه باروری از محوطه های مختلف باستانی دال بر این موضوع است. اَناهیتا از ایزد بانوان کهن ایرانی است. درگاهان نامی از این ایزدبانو نیامده است، اما در اوستای متاخر، یشت پنجم متعلق به اردوی سورا اَناهیتا است. گرچه اَناهیتا ویژگی های مشابهی با ایزدبانوی هندی سرسوتی دارد، اما صفات اَناهیتا در آبان یشت و هم چنین آثار برجای مانده چون تندیس های این ایزدبانو بازگوکننده تاثیر فراوان ایزدبانوی بابلی ایشتر در شکل گیری شخصیت اناهیتا در اساطیر ایرانی است. در این مقاله ویژگی های مشترک بین دو ایزد بانوی ایشتر و اَناهیتا و تاثیر ایزدبانوی ایشتر بر شخصیت اَناهیتا براساس منابع اساطیری، تاریخی و باستان شناسی بررسی شده است.
۵.

نگاهی به رازهای ماه در ایران باستان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: باروری آب گیاه ماه حیوان ایزدبانو رستنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۱ تعداد دانلود : ۸۳۱۷
در آثار برجای مانده و بدست آمده از دوران کهن، تصاویر و نقوش اجرام آسمانی، انسان، حیوان، گیاه و سنگ جلب نظر می کند، که با بررسی این نقوش رابطه تنگاتنگ و نامریی و مفاهیمی فراتر از شکل ظاهری آنها به دست می آید. تمام آثار و شواهد، بیانگر این مسئله می باشند که نقش های کهن در بین اقوام و ملل مختلف بیشتر ریشه در فرهنگ، مذهب و باورهای قومی مردمان دارد. برای شناخت این نشانه ها باید آثار برجای مانده و یافته شده از دوران گذشته مورد پژوهش و بررسی قرار گیرند.
۶.

ببر ِ بیان و جامة بَوری آناهیتا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مطالعات تطبیقی ایزدبانو آناهیتا ببر بیان اسطوره نگاری بوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۷۷
نظام نمادین فرهنگی در اسطوره ها از رهگذر زبان در متون و روایات، و اساساً از رهگذرِ تصاویر در آثار هنری به نمایش درمی آیند. این نظام خود متشکل از مؤلفه هایی است که شناسایی آن ها به ویژه در گستره پژوهش های تطبیقی هنر، ادبیات و ادیان یکی از اصلی ترین ابزارهای تأویل و تفسیر است. در این راستا بسیاری از ارجاعات نمادینی که در هر فرهنگی موجود ند، به یاری انبو هه ای از شواهد از زمینه های اسطوره، ادبیات، تاریخ ادیان و آثار هنری بازشناخته می شوند تا شاید آن ساختار و هسته اصلی و ثابت را که به گونه های مختلف تکرار می شوند، آشکار کنند. این نوشته بر آن است تا ابتدا به یاری ریشه شناسی جامة نمادین رستم در شاهنامه فردوسی، یعنی ببر بیان، و بررسی اسطوره ها و روایات مرتبط با آن، تحلیلی اسطوره شناختی از آن ارائه کند و سپس با استناد به شواهدی که به پیوند محتمل این پوشش با جامة نمادین آناهیتا اشاره دارند، تفسیری نمادشناختی از این پوشش به دست دهد. بر این اساس پس از یاری گرفتن از منابع گوناگون برای معرفی جامة اسطوره ای فراهم آمده از پوست پلنگ و ببر که ایزدبانوهای مختلف به تن دارند، نشان داده می شود که ایزدان و پهلوانان جنگاور اسطوره های هندواروپایی نیز همه متصف به جامه ای از پوست ببر و پلنگ اند. در این راستا نه تنها از داده های نوشتاری بلکه از نمادهای تصویری با روش اسطوره نگاری بهره می گیریم تا ساختار جامه نمادین ساخته شده از پوست گربه سانان را در فرهنگ ایرانی روشن سازیم.
۷.

مردسالاری اسطوره های یونان باستان و تأثیر آن در عصر روشنگری اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ایزدبانو پرومته آفرودیت زئوس هکات پاندورا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها تاریخ جهان
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها فمینیسم و ابعاد آن
  3. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها مکاتب فلسفی و دینی
تعداد بازدید : ۲۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۶۰۷
جنبش فمینیستی غرب در اعتراض به فرهنگ مردسالارانة دوره روشنگری شکل گرفت. نگارنده مقاله حاضر با توجه به مستندات علمی معتقد است باورهای مردسالارانه مدرنیته تحت تأثیر اسطوره پردازی های یونان باستان بوده است؛ زیرا نظریه پردازی های دوره روشنگری مسبوق به رنسانس اروپاست و شعار رنسانس بازگشت به عصر طلایی یونان باستان بوده است. بر این اساس، رویکرد مردسالارانه اسطوره پردازان یونانی؛ یعنی هومر و هزیود در نظریه های فلسفی اجتماعی دوره روشنگری تأثیر گذاشت و درنتیجه، زنان را موجوداتی فرعی و تبعی معرفی کرد که حضورشان منحصر به حوزة خصوصی است و از حضور در عرصه های عمومی و اجتماعی محروم اند.
۸.

حضور ایزدبانوان پیشین در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: باروری شاهنامه اوستا پری ایزدبانو پئیریکا پری خنثیتی موش پری پری دژیایریه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای اسطوره شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه شاهنامه پژوهی
تعداد بازدید : ۱۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۲۰
واژه پری، بازمانده پئیریکا pairikā- اوستایی است که از ریشه فعلی هندواروپاییper- «زاییدن، به وجود آوردن» مشتق شده است و پئیریکا را می توان «زاینده و بارور» معنی کرد. پریان که در گذشته ای دور ایزدبانوان قابل ستایش باروری بودند، پس از تحولی که زرتشت در باور ایرانیان به وجود آورد، به تمامی تبدیل به موجوداتی منفی گردیدند که در سپاه اهریمن با اغوای قهرمانان، نقش بس فعالی در برابر اهورامزدا و پیروانش بر عهده داشتند. در اوستا واژه پئیریکا با سه نام همراه است که شخصیت هایی کاملاً اهریمنی هستند: پری خنثیتی xnaθaiti-، موش پری mūš و پری دژیایریه dužyāirya-. گرچه در اوستا پری با شخصیت مثبت پیش زرتشتی وجود ندارد،لایه های درونی اندیشه آریایی کماکان باور به پری را به عنوان ایزدبانوی باروری و زایش نگه می دارد. به همین دلیل در ابیات شاهنامه به راحتی می توان دو چهره متفاوت از پری دید: چهره ای پیش زرتشتی و مثبت، و چهره ای پس زرتشتی و منفی که هر دوگاه آشکارا با لفظ پری همراه است؛ همچون پری هفت خوان رستم، و گاه پنهانی و بدون لفظ پری،در داستان تنها حضوری پری وار دارد؛ همچون مادر سیاووش یا منیژه. در این پژوهش تلاش بر آن است تا با بررسی ابیات شاهنامه، چهره پیش زرتشتی و پس زرتشتی، پنهانی و آشکار پری مورد بررسی قرار گیرد.
۹.

اسطوره و بازتاب آن در روانشناسی زنان و علت رویکرد منفی ایزدبانوان و زنان حماسه ساز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زن اسطوره ایزدبانو الهه مادر پهلوان بانو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۱ تعداد دانلود : ۸۴۴
اسطوره حقیقت ذهنی بشر نخستین است که بازتاب دهنده آرمان ها و آرزوهای وی بوده است و تا زمان کنونی هم در اشکال مختلف بازتاب یافته است. بعد آرمانخواهانه ای که در اسطوره ها متجلی است سبب می شود که قهرمان از صورت موجود بشری عادی خارج شود و به صورت ایزدان و موجودات قدرتمند تجلی پیدا کند. در درون هر زن کهن الگوی خدا بانویی نهفته است که خلق و خو و رفتار او را جهت می دهد و مظهر آرمان های او است. پژوهش حاضر که با روش تحلیلی – توصیفی و مطالعه کتابخانه ای سامان یافته است، تلاش می کند از منظر کاوش اسطوره های مادرشاهی، کهن الگوهای مؤثر در رفتار زنان قهرمان را بازنماید.
۱۰.

بررسی اسطوره شناختی جایگاه ایزدبانوان در جهان فکری- معنوی ایرانیان باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسطوره معنویت ایران باستان ایزدبانو مادرسالاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۳ تعداد دانلود : ۲۲۵۰
ایزدبانوان در زمره ایزدان تأثیرگذار و معنابخش در زندگی مردم روزگار باستان بوده اند. آن ها نه تنها در بیشتر تمدن های باستانی همچون یونان، بین النهرین و... مورد توجه بوده اند، بلکه به طور خاص، با اندیشه ایرانیان باستان ارتباط داشته اند؛ از این رو، درک جهان معنوی باستان بدون توجه به زنانگیِ آشکار این الهگان نارسا و ناقص خواهد بود. نگارندگان این پژوهش کوشیده اند با به کارگیری روش تحلیل محتوا با نظر به منابع تاریخی و اسطوره ای به بررسی دوره مادرسالاری و پرستش ایزدبانوان، جایگاه زن در اسطوره خلقت، و اسطوره های مادینه اهورایی بپردازند. به نظر می رسد که پرستش ایزدبانوان از نظر تاریخی و قوم شناسی همزمان با عصر مادرسالاری و یا مرکزیت گروه بر مدار مادر- زن بوده است. همزمانی این دو در زمانی پیش تر و بسیار جلوتر از عصر پدرسالاری گواهی است بر اینکه ایزدان تأثیرگذار در گذشته مؤنث بوده اند، اما به مرور، در جریان تحولات اجتماعی و تحت تأثیر انتقال قدرت از زنان- مادران به مردان- پدران از نقش آن ها کاسته شده است و با عبور از عصر مادرسالاری، اهمیت معنوی و ایزدگونگی خود را نیز از دست دادند.
۱۱.

ایزدبانوان اساطیری در قصه های عامیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قصه عامیانه اسطوره ایزدبانو آناهیتا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۰ تعداد دانلود : ۵۳۴
برخی از قصه های عامیانه، خاستگاهی اسطوره ای دارند. در این قبیل قصه ها، شخصیت ها و وقایع بر مبنای یک اسطوره و باور کهن شکل گرفته اند. یکی از این اسطوره ها، ایزدبانوان هستند. تقدّس، اهمیّت و ویژگی های گوناگون آنها، این توان و ظرفیت را دارد که درون مایه های قابل توجه و رنگارنگی در افسانه ها بیافریند. روش تحقیق در این مقاله، شیوه توصیفی - تحلیلی است. نخست، شخصیت اساطیری ایزدبانو ذیل این سه عنوان معرفی شده است: 1- ایزدبانو بزرگ مادر 2- همسر ایزد شهیدشونده 3- آناهیتا. سپس تأثیر و بازتاب آنها در قصه ها واکاوی شده است. برای این منظور، مجموعه «قصه های عامیانه فارسی» گردآورده سید ابوالقاسم انجوی شیرازی و کتاب «افسانه های آذربایجان» از صمد بهرنگی بررسی و تحلیل شده است.
۱۲.

مطالعه ی مولفه های معنوی ایزدبانوهای «آناهیتا» و «کوبله»

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های معنوی ایزدبانو آناهیتا کوبله حاصلخیزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۴۸۸
هدف پژوهش حاضر بررسی کارکردها و دلالت های فرهنگی دو ایزدبانوی مهم از فرهنگ های باستانی ایران و آناطولی، یعنی آناهیتا و کوبله، و بازتاب این مولفه ها در آثار هنری می باشد. جامعه پژوهش حاضر، ایزدبانوهای مهم ایران و آسیای صغیر بود. نمونه مورد بررسی ایزدبانوی مرتبط با ایران باستان، آناهیتا و ایزدبانوی آسیای صغیر، کوبله است. طرح پژوهش توصیفی تحلیلی است و اطلاعات توسط منابع کتابخانه ای و مقالات معتبر جمع آوری شدند. با طبقه بندی مولفه های معنوی هر یک از ایزدبانوها و نحوه ی تجلی آن ها در آثار هنری باستان ایران و آسیای صغیر این نتایج حاصل شد: ایزدبانوی آناهیتا علاوه بر مقام والایی که در میان خدایان عصر خود داشت، الهه ی حاصلخیزی و باروری، الهه ی آب، الهه ی عشق و الهه ی جنگ بود. ایزدبانوی کوبله الهه ی حاصلخیزی و باروری، الهه ی کوهستان، الهه ی حیوانات وحشی و الهه ی نگهبان. آناهیتا شخصیتی مطهرکننده دارد. اما در مورد کوبله تمام نمادها و نحوه تجسم وی از قدرت وی خبر می دهند. الهه ی کوهستان و حیوانات وحشی و نگهبان شهرها، نمی تواند جز قدرت محور مرکزی دیگری داشته باشد. همین طور در تجسم عینی، آناهیتا تاثیراتی از کوبله پذیرفته است. نکته مشترک در نحوه ی بازتاب مولفه ها در آثار هنری نمادگرایی بصری بود. در نقش برجسته ها ی طاق بستان و مجسمه کوبله در موزه آنکارا، برای نشان دادن مولفه ی حاصلخیزی از دو نماد، یعنی آب و انار استفاده شده بود. نکات افتراق اغلب از تفاوت های معنوی ناشی شده، به عبارتی هر چه تلاش بر انعکاس زیبایی و مطهر بودن آناهیتا بود، در مورد کوبله اقتدار وی اهمیت بیشتری داشت.
۱۳.

بررسی تحلیلی جایگاه زن درروایت های قصه چل گیس براساس بن مایه های اساطیری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قصه های عامیانه چل گیس اساطیر زن ایزدبانو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۴۲۷
قصه چل گیس یکی از قصه های مشهور و زبانزد در ادبیات عامیانه است. در روایت های گوناگون این قصه، عناصر مشترکی مانند توصیف شخصیّت چل گیس با مشخصه های تکرارشونده، بن مایه نبرد قهرمان با اژدها، سرزمین های بی آب و قحطی زده، وجهی نمادین و اساطیری به قصه می دهد. هدف این پژوهش دریافت نقش و جایگاه زن در جامعه با روش تحلیلی توصیفی، در روایت های گوناگون قصه چل گیس در مجموعه فرهنگ افسانه های مردم ایران با توجه به ژرف ساخت اساطیری قصه می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد با توجه به پیشینه مادرسالاری و پرستش ایزدبانوان در ایران، شخصیّت چل گیس می تواند تجسمی از ایزدبانو آناهیتا، ایزدبانوی آب در باور و اساطیر ایرانی باشد. همچنین همنشینی بن مایه های اساطیری مرتبط با کنش شخصیت اصلی زن و مرد در ساختار پیوسته قصه، بیانگر برجسته سازی کنش ها و قدرت مردانه، تفویض خویشکاری زنانه به مردان، انفعال شخصیّت زن و تثبیت جایگاه زن به عنوان یک همسر مطیع است. با این رویکرد قصه چل گیس فضایی در حال گذار از افول باورهای مادرسالاری و شکل گیری جامعه ای پدرسالار را ترسیم می کند.
۱۴.

چهره اسطوره ای زن در قصه های عامیانه مکتوب در فرهنگ بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسطوره ایزدبانو قصه فرهنگ بختیاری زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۲۶۴
از زن در اساطیر ، تصاویر گوناگونی ارائه شده که این تصاویر با دگردیسی هایی در قصه های عامیانه باقی مانده است . این تصاویر اسطوره ای در ایجاد الگوی رفتاری و همچنین نشان دادن نوع نگرش و میل افراد جامعه به مسائل زنان نقش مهمی دارند که بدین سبب ، بررسی آن ها اهمیتی شایان می یابد . هدف در این پژوهش نیز بررسی چهره اسطوره ای زن در قصه های عامیانه مکتوب در فرهنگ بختیاری با روش اسنادی است . نتایج پژوهش نشان می دهد چهره ایزدبانویی زن در قصه های بختیاری ، سبب می شود تا زنان به سوی باروری ، عقل گرایی و فردیت حرکت کنند و چهره اهریمنی زن که از طریق ماده دیوان ترسیم می شود ، کهنه نمونه ای است برای ترسیم نقش ویرانگری و لذت جویی زن . در این قصه ها ، شخصیت ننه ماهی با آناهیتا ، تمتی با چیستا ، زن زیبا با دیوپری و سر اَره پا تیشه با دیو بوشاسب قابل تطبیق است . خواستگاری کردن زن از مرد ، تصمیم گیری زن برای امور زندگی ، نقش فعّال داشتن در امور کشاورزی و کشته شدن مردخدای توسط زن خدای نیز نشانه های زن سروری در این قصه ها هستند . همچنین در برخی از قصه ها ، برای رشد محصولات کشاورزی و دور کردن موجود اهریمنی باید دختری به ازدواج موجود شریر و اهریمنی درآید که این موضوع نیز می تواند ریشه در رسم قربانی کردن ، به ویژه زنان ، برای خدای غله داشته باشد .
۱۵.

خرد زنانه در اسطوره های ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: خرد زنانه آناهیتا الهه مادر ایزدبانو روح بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۹۰
اسطوره های باستانی، بیانگر حافظه تاریخی فرهنگ ها هستند. در این مقاله تلاش شده تا با واکاوی اسطوره ها، در جایگاه ناخودآگاه جمعی ایرانیان، بعد اجتماعی خرد زنانه بازیابی شود تا زنان نیز با ویژگی های عقلانی شان بتوانند دوشادوش مردان در مدیریت اجتماعی سهیم باشند.بدین منظور پس از تبیین و تحلیل خرد آریایی، اسطوره های ایزدبانوان و اسطوره های آفرینش با محوریت خرد زنانه بررسی شد و ظرفیت های ایرانی عقلانیت زنانه جهت شکل گیری تمدنی اخلاق مدار جمع آوری شدند. بازخوانی اسطوره ها نشان داد عقلانیت آریایی همان خرد اهورایی است که ذاتش با راست پنداری، راست گفتاری و راست کرداری عجین شده است و برخلاف عقل ابزاری مدرن، هرگز نمی توان آن را بدون اخلاق مهرورزانه تصور کرد. در این گفتمان، زنان با ویژگی های مادرانه شان ستوده می شوند و برخلاف اسطوره های یونانی مظهر غرایز نیستند تا در تقابل با عقل تمدن ساز مردانه باشند؛ همچنین زنان مادران جامعه و ریشه خردورزی اهورایی در اجتماع معرفی می شوند. بنابراین حذف زنان از تمدن سازی و مدیریت اجتماعی به منزله قطع ریشه های نوعدوستانه خردورزی است.
۱۶.

تحلیل فرمی و مفهومی مجسمه های زنانه در هنر ایلام باستان

کلیدواژه‌ها: ایلام باستان میان رودان ایزدبانو هنر تندیس گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۹
حضور مؤثر زنان در جایگاه سیاسی و مذهبی و همچنین نقش اعتقادی آنان در جهان باستان، با عنوان نماد باروری، هم در قالب شاه بانوی باکره بهشت و هم زن بدکاره و تندخو در نقوش هنری مشاهده می شود. یکی از این کهن تمدن ها ایلام است که در آن زنان و ساخت تندیس های آنان در کنار خدایان دارای جایگاه ویژه و برتری بوده است که هم قدرت جادویی داشته و هم قدرت فرمانروایی را به دست داشته است. پژوهش پیش رو، با روش توصیفی   تحلیلی و با هدف بررسی پیکره های زنانه از بعد زیبایی شناسی و اعتقادی، بر آن است تا هم به درک بهتری از لحاظ بصری و هنری از این دوران برسد و هم به شرایط و ویژگی های خاص تأثیرگذار در هنرمند آن دوران و تأثیرپذیری از همسایگان میان رودانی برای خلق چنین آثاری دست یابد؛ از سویی، پاسخی برای علت شکل گیری این نوع پیکره ها و کارکردهای سمبلیک آن به دست آورد. نتیجه پژوهش دستیابی به کارکردها و شیوه های تفکر ایلامیان درباره زن و موقعیت اجتماعی او در بنیان تفکر ایلامیان است
۱۷.

بازنمایی وظایف الوهی ناهید به روایت آثار هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آناهیتا ایزدبانو حیوانات اجرام سماوی/ زهره گیاهان و موسیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۹۳
در آثار هنری تمدن های کهن، حضور نیروهای ماوراءالطبیعه در قالب تصاویر طبیعی ملموس است و زندگی دنیوی آدمیان را با نیروهای آسمانی پیوند می زند. زندگی ایرانیان باستان بر نظام کشاورزی استوار بوده؛ لذا حاصل خیزی و باروری اهمیت بسیار داشته است. ایزدبانوان و الهگان باروری جایگاه ویژه ای در فرهنگ های کهن داشته اند و شکل فیزیکی و متافیزیکی ایشان در ارتباط با عناصر طبیعی چون حرکت اجرام سماوی (منطقه البروج)، گیاهان، حیوانات و آلات موسیقایی پیوند دارد. ایزدبانوی آناهیتا/ ناهید، نماد حاصل خیزی و باروری و موکل آب ها در ایران است. بلندپایگی وی به حدی است که عبادتگاه های متعدد بنا و نذرهای فراوان نثارش می کردند. این نذرها بیانگر وظایف روحانی جسمیت یافته آناهیتاست که در آثار هنری بسیار نفیس و ملهم از ادبیات دینی آن دوره حلول یافته اند. از این روی، بازنگری ادبیات دینی و توصیفات دینی ناهید، تحلیل های نادرست را کاسته و شناسایی این ایزدبانو را در آثار هنری ممکن می کند. این نوشتار سعی دارد با گردآوری های کتابخانه ای و اسنادی (تصویری/ آثار هنری) به روش مطالعه تطبیقی آثار هنری به تحلیل و توصیف این موضوع بپردازد؛ تا وجوه اشتراک این مهین الهگان در جوامع مادرسالار و کهن و ریشه های هنری و تصویری مشترک میان آناهیتای ایرانی و دیگر ایزدبانوان باروری هویدا شود.