مطالب مرتبط با کلیدواژه

تربیت


۵۰۱.

بررسی آثار تربیتی دعا بر رفتار دینی «جوانان ساکن در شهر ساری»

نویسنده:
منبع: دعاپژوهی سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ 169 - 188

کلیدواژه‌ها: رفتار دینی دعا تربیت رفتار آثار تربیتی دعا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۸۱
این مطالعه با هدف شناسایی آثار تربیتی دعا بر رفتار دینی جوانان ساکن در شهرستان ساری انجام و در آن تلاش گردیده تا به این سؤال پاسخ داد شود که دعا چه آثار تربیتی بر رفتار دینی جوانان ساکن در شهرستان ساری دارد؟ تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و روش بکار رفته در این مطالعه پیمایش بوده است. جامعه مورد مطالعه شامل دانش آموزان ، دانشجویان و طلاب با سن 15تا 30سال می باشد و نمونه مورد نظر با استفاده از روش تصادفی طبقه ای انتخاب و در جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی ابزار با استفاده از روش روایی صوری و پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرانباخ محاسبه و مورد تأیید گردیده است. از مهمترین نتایج این مطالعه می توان به وجود رابطه بین عتقاد به تاثیر دعا در خودشناسی، احساس موفقیت و پیشرفت در زندگی، آرامش قلبی، افزایش عزت نفس، خداشناسی، تاثیر دعا در برگرداندن قضای الهی و دفع بلاهای دنیوی با رفتار دینی اشاره نمود.
۵۰۲.

ویژگی های مربی شایسته در اندیشه شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 200 - 179

کلیدواژه‌ها: مربی ویژگی های مربی تربیت شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۴ تعداد دانلود : ۲۴۹
هدف از انجام این پژوهش، استخراج ویژگی های مربی شایسته در اندیشه شهید مطهری بوده است. بدین منظور از روش کیفی تحلیلی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه منابع و مراجع موجود و مرتبط با آراء و اندیشه های فلسفی -تربیتی شهید مطهری است. از آ ن جا که در این تحقیق کلیه آثار مورد تحلیل قرار گرفته، نمونه گیری انجام نشده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که به طور کلی دو دسته ویژگی حرفه ای و شخصیتی در اندیشه شهید مطهری برای مربیان قابل استنباط است. از جمله ویژگی های حرفه ای می توان به تربیت یافتگی، دغدغه و انگیزه، شناخت نظام تربیتی، بصیرت و انتخاب، و مهارت و توان اشاره کرد. در کنار ویژگی های حرفه ای مربی که در تعامل با متربی معنا می یابد، اکتساب ویژگی های شخصیتی نه تنها در فرایند تربیت موثر است که بدون در نظر گرفتن عمل تربیت نیز کمال محسوب شده و موجب رشد و تعالی مربی است. بندگی و عبودیت، خلوص و خیرخواهی، صداقت و تقوا، تواضع و خشوع برخی از ویژگی های شخصیتی مربی شایسته در اندیشه شهید مطهری هستند.
۵۰۳.

جایگاه پدر در خانواده در آموزه های نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلامی ایرانی خانواده سال ۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 93 - 112

کلیدواژه‌ها: پدر خانواده تربیت نهج البلاغه نرم افزار ATLAS.ti

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۰۰
مقدمه: آموزشگاه آغازین هر فردی، خانه و خانواده است. سال های نخست تربیت به خاطر نقشی که در ساختار جسمانی، عاطفی، اخلاقی و عقلانی دار بسیار حائز اهمیت است و از این جهت نقش خانواده در آن روشن می گردد. و پدر به عنوان یکی از ارکان خانواده امری فاقد جایگزین است. و کودک نخستین درس محبت و دوستی، و بغض و دشمنی را در خانه فرا می گیرد. در خانواده نقش پدر بسیار برجسته است، او مسئول اصلی تربیت شایسته فرزندان است . هدف از این تحقیق بررسی نقش تربیتی پدر در آموزه های نهج البلاغه است.   روش: پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی و با گردآوری داده های کتابخانه ای انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، کتاب نهج البلاغه و بیانات حضرت علی (علیه السلام) در حوزه نقش پدر در تربیت فرزند است. در این راستا به منظور تحلیل نهج البلاغه، از روش تحلیل محتوای کیفی به وسیله ی ابزار پژوهش نرم افزار ATLAS.ti  استفاده شده است . کد گذاری، طبقه بندی و مقوله بندی متون انتخابی به وسیله ی نرم افزار صورت گرفته و در مجموع بعداز جمع آوری گزاره های نهج البلاغه مرتبط با موضوع پژوهش،  کد گذاری آن ها به روش کدگذاری باز انجام شده است. در مجموع تعداد 571 کد با موضوع تربیت و پدر استخراج شد که 53 عدد آن ها مربوط به کدهای تربیت و پدر است. برای کدبندی کتاب نهج البلاغه از ترجمه ی مرحوم دشتی استفاده شده است. یافته ها :  یافته های این پژوهش  نشان می دهد که. پدر در تربیت کودک و نوجوان بنا بر علاقه ای که به او دارد باید کودک را نصیحت و توصیه کند و آداب اخلاق، خودسازی، تربیت نفس، سیر و سلوک الی الله را آموزش دهد که کودک از هوا و هوس بپرهیزد، سرگرمی های غافل کننده را از خود دور کند و به دور از تعصب و سهل انگاری به سفر آخرت فکر کند. پدر با مواظبت از فرزندان باید آن ها را به تقوای الهی دعوت کند، روح شان را با پند و نصیحت صیقل دهد؛ چون بدون ذکر نام خداوند و بدون اتکا به تربیت الهی، خانه ی قلب ویران و انسان در قعر چاه گرفتار می شود. نتیجه گیری: بنابراین پدر باید فرزندان را به راه راست هدایت کرده  و در این مسیر  راهنمایانی را که مورد اعتماد و آگاه هستند معرفی نماید.  چون انسان در هر حالتی نیاز به راهنمای دلسوز و مدبر دارد.
۵۰۴.

ارزشیابی وضعیت تحصیلی کودکان خیابانی شهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده درمانی کاربردی دوره اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 185 - 199

کلیدواژه‌ها: خانواده طلاق کودک ارزشیابی تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۵۷
هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی ارزشیابی وضعیت تحصیلی کودکان خیابانی شهر زاهدان انجام گرفته است. روش: این پژوهش یک مطالعه ی کیفی است که از روش ارزشیابی«خبرگی و نقادی تربیتی»  ارائه شده توسط آیزنر  بهره گیری نموده و دارای چهار بعد توصیف، تفسیر، ارزشیابی و مضمون یابی را در برگرفته است. جامعه پژوهش حاضر را تمام کودکان خیابانی شهر زاهدان تشکیل می دهند که در طول روز در شهر کار کرده و شب به خانه برمی گردند. در پژوهش حاضر تعداد 20 نفر از کودکان خیابانی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و از آنها مصاحبه به عمل آمد. در ضمن از والدین یا سرپرست این کودکان، شهروندان و مسئولینی که با این کودکان در ارتباط بودند، درباره این کودکان مصاحبه شده است. یافته ها: در این پژوهش بعد توصیف تلاشی برای شناسایی یا ارائه کیفیات مربوط به زندگی کودکان خیابانی شهر زاهدان است که محیط عمومی یا چگونگی آموزش و پرورش این کودکان را به تصویر کشیده است. در بعد تفسیر، نقاد تربیتی با استفاده از پژوهش های انجام شده و نظریات علوم اجتماعی و تربیتی، به تشریح معضل کودکان خیابانی پرداخته است. در بعد ارزشیابی پژوهشگر امور مورد مشاهده پدیده کودکان خیابانی را به عنوان تجارب تربیتی، غیر تربیتی و ضد تربیتی ارزشیابی می کند و نقاد در بعد مضمون یابی داستان روایت شده را به صراحت بیان می کند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مشکلات اقتصادی، درگیری بین اعضای خانواده بخصوص والدین، طلاق یا وفات والدین، بی توجهی مسئولین مربوطه نسبت به این پدیده، رفتار نادرست عوامل مدرسه و شهروندان با این گونه کودکان در بوجود آمدن این معضل و تشدید آن نقش اساسی دارند.
۵۰۵.

تبیین چارچوب نظری تربیت اعتقادی از رهیافت انسان شناسی فلسفه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 107 - 129

کلیدواژه‌ها: آموزش تربیت تربیت اعتقادی گرایش مبانی نظری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۴۵
تربیت اعتقادی به عنوان مهم ترین بخش تربیت دینی، بر مبانی مختلفی استوار است که تبیین کننده فرایند عملی آن خواهد بود. عدم انتخاب و تبیین صحیح مبانی نظری از رهیافت انسان شناسی ناقص، آسیب هایی از جمله یکسونگری و غالب شدن فرهنگ آموزشگری صرف را در تربیت اعتقادی به دنبال دارد. پژوهش حاضر درصدد است با تبیین چارچوب نظری تربیت اعتقادی از رهیافت انسان شناسی دینی، مبانی این ساحت تربیتی و مدلول های آن را ذیل فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی با تأکید بر دیدگاه علامه مصباح یزدی استنتاج نماید. رویکرد پژوهش، نظری است و با روش تحلیلی استنتاجی اقدام به توصیف، تحلیل و درنهایت استنتاج می نماید. مبانی به دست آمده به عنوان یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که استقلال ابعاد سه گانه نفس−بینش، گرایش و توانش− در مقام نظر است و در مقام عمل، نباید جدای از هم در نظر گرفته شود؛ عمل تربیتی حاصل درهم آمیختگی همه ابعاد است و در تربیت انسان نقش مؤثر دارند. در این میان، بعد گرایشی، پل ارتباطی بین بعدشناختی و بعد رفتاری است و غفلت و کم توجهی به این بعد در تربیت اعتقادی موجب یک سونگری وتنزل به آموزش گری صرف و درنهایت عدم دستیابی به هدف غایی تربیت اعتقادی یعنی ایمان می شود. ازاین رو، مقصد تربیت اعتقادی، ایجاد رفتارهای ارادی هماهنگ با آموزه های اعتقادی خواهد بود.
۵۰۶.

ملاحظات تربیتی ناظر بر فیلم و انیمیشن کودک از دیدگاه رویکرد اسلامی عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 31 - 57

کلیدواژه‌ها: انیمیشن ملاحظات تربیتی رویکرد اسلامی عمل تربیت کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۵
دوران کودکی از مهمترین دوران رشد فرد است. در این دوران که اوج تأثیرپذیری کودک از محیط اطراف است، انیمیشن به لحاظ جذابیت و درهم آمیختن تصویر و حرکت توجه کودک را به خود جلب می کند و تاثیر زیادی بر روح و روان وی خواهد داشت. با این وجودابعاد تربیتی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که بر اساس رویکرد اسلامی عمل چه ملاحظات تربیتی−روان شناختی ای ناظر بر انیمیشن کودک می توان داشت؟ روش استفاده شده استنتاج پیش رونده است، بدین صورت که از اهداف و اصول تربیت مطرح شده در رویکرد اسلامی عمل، ملاحظات تربیتی−روانشناختی فیلم و انیمیشن کودک به شکل ضمنی و در 5 دسته کلی استخراج شده است. برخی از این ملاحظات بدین قرارند: پرهیز از مضامین و موارد ضدتربیت چون خشونت] روابط جنسی و احساسات منفی، مواجهه گام به گام و تعویقی با واقعیت های حساسیت برانگیز، پرداخت تبیینی به ارزش ها و طرح آن ها در فضاسازی زندگی واقعی، پرهیز از اشباع اطلاعاتی، توجه به وضوح و تجسم ارزشی، تبعیت ساختار روایی از ساختارهای علی وخطی روایت، توجه به لایه مندی حوادث و موقعیت ها، برجسته سازی موقعیت های انتخاب و تصمیم، پرداخت فرایندی به زندگی و عملکرد شخصیت های اصلی و تلاش در جهت تنوع هویتی عدم برتری آن ها.
۵۰۷.

واکاوی معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 103 - 124

کلیدواژه‌ها: فطرت تربیت رشد تکامل شکوفایی شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۱۶
مفهوم فطرت عنصر محوری اندیشه انسان شناسانه بسیاری از اندیشمندان علوم اسلامی است. معانی اتخاذ شده از این مفهوم اما بر خلاف لفظ آن، متعدد بوده و موجب اختلافاتی در تبیین و نتایج حاصل از آن در سایر حوزه های علوم انسانی شده است. در میان اندیشمندان، شهید مطهری فطرت را «امّ المعارف» قرآن و اندیشه اسلامی دانسته و آن را محور اندیشه خود قرار داده است. لذا پرداختن به تربیت در اندیشه شهید مطهری، متوقف بر پرداختن به نظریه فطرت در دیدگاه ایشان است. این پژوهش با هدف تحلیل معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت انجام شده است. برای این منظور از روش تحلیل محتوی استفاده شده و تمامی آثار مکتوب در دسترس ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که دو معنا از فطرت در اندیشه ایشان قابل استنباط است، یکی فطرت به مثابه نحوه خلقت انسان و دیگری به مثابه بعد انسانی انسان. هر یک از این تعابیر فطرت، دلالت های تربیتی گوناگونی را موجب می شود. در نتیجه، معنای تربیت در اندیشه ایشان را می توان در تبیین مضامینی چون اصلاح، شکوفایی، هدایت، تکامل و رشد پی جویی کرد.
۵۰۸.

دراسه الحکم الشیعی العرفانی من منظور میر سیّد علی الهمذانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال ۲۶ یهار و تابستان ۱۴۰۲ (۱۴۴۴ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۵۱) 1 - 28
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۲
لاشک أن قضیه التعلیم و التربیه تعد من القضایا المفصلیه فی کل مجتمع. و من هنا یتوجب علینا الوقوف على المدارس التربویه الناجحه التی ظهرت طیله التاریخ .و القضیه الرئیسیه التی یدور حولها رحى هذا البحث هی دراسه الحکومه التی اسسها العارف الشیعی میرسید علی الهمذانی الذی عاش فی القرن الثامن الهجری و ما یدخل فی منظومته التعلیمیه و التربویه من أقواله و أفعاله و ما استوحاه من الشریعه الإسلامیه و العرفان الشیعی. و ما نتوخاه فی بحثنا هذا هو التوصل إلى الإجابه على السؤالیین التالیین اعتمادا على الأسلوب الوصفی التحلیلی: ۱. ما هی أهم العناصر التعلیمیه و التربویه للحکم الشیعی العرفانی من منظور میر سید علی الهمذانی؟ ۲. کیف استخدم میر سید علی العناصر التعلیمیه و التربویه من خلال حکمه على المجتمع الکشمیری؟ و من أهم النتائج التی تم التوصل إلیها عبر هذا البحث هی ان هذا العارف الشیعی راهن لتحقیق أهدافه التربویه السامیه أثناء حکمه، على معرفه الله و أولیاءه الصالحین و مختلف عوالم الکون و النفس و مراتبها و الطاعه و مستویاتها و الفضائل و الرذائل الخلقیه بما یدخل فی نطاقهما من محاسن الأخلاق و مساوئها و معرفه التوبه و آدابها. و قد جعل میر سید علی من المعرفه اداه لتنمیه الأخلاق بمختلف نواحیها الفردیه و الاجتماعیه و الاقتصادیه و کذلک اخلاق المواطنه .هذا و قد وظف میر سید علی الهمدانی باتجاه حکمه التربوی الشیعی أسالیب منوعه و ملائمه لکل أطیاف مجتمعه من اهل الکفر و أهل الکتاب و عوام الناس و العلماء و الحکام و العرفاء و ذلک لارشاد المجتمع الکشمیری نحو الازدهار الدینی و الاجتماعی و الاقتصادی عبر المکافحه العلمیه و الثقافیه بدل المکافحه العسکریه.
۵۰۹.

تبیین فلسفی "ته واریکی" (برنامه ملی تربیت اوان کودکی نیوزیلند) و نقد آن از منظر "فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 63 - 97

کلیدواژه‌ها: تربیت اوان کودکی تاک ته واریکی تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۴۱
هدف پژوهش حاضر دستیابی به مبانی رویکرد ته واریکی (برنامه ملی کشور نیوزیلند) در تربیت اوان کودکی (=تاک) و نقد آن برپایه فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر رویکرد استنتاجی و نقد بیرونی صورت گرفته است. اهم یافته ها عبارتند از: الف- رویکرد ته واریکی در برنامه تربیتی خود بر توانمندسازی در کشف درون وبرون، ایجاد روابط عاطفی، توجه توامان به فرهنگ بومی وجهانی، مشارکت همه عوامل در تاک و پذیرش تکثر فرهنگی استوار است؛ ب- فلسفه های متفاوتی، زیربنای تربیتی آن هستند؛ ج- قائل شدن ته واریکی به مبدأ و مقصدی معنوی برای انسان، توجه به جنبه های مختلف وجود کودک، تاکید بر بهره مندی از فرهنگ ملی و سنت بومی وتوجه به نقش خانواده از جمله وجوه مثبت این رویکرد از منظر "فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران"می باشد. اما از همین منظر، مواردی نظیر بی توجهی به نقش تعالیم دینی در تربیت کودک و تکیه نکردن بر یک مبنای فلسفی وارزشی جامع و نیز نوعی نسبیت گرایی پنهان در رویکرد ته واریکی، سیاست گذاران وبرنامه ریزان تاک در کشور ایران را نسبت به الهام بخشی از این رویکرد هشیار می سازد.
۵۱۰.

بررسی سیره ی حضرات معصومین (ع) در جذب و تربیت شاگردان

نویسنده:
منبع: رویکرد فلسفه در مدارس و سازمان ها دوره ۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 16 - 34

کلیدواژه‌ها: سیره تربیت سیره تربیتی ائمه (ع) جذب شاگردان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۷۰
هدف: هدف این پژوهش، بررسی سیره حضرات معصومین (ع) در جذب و تربیت شاگردان می باشد. روش کار: این پژوهش در زمره پژوهش های کتابخانه ای است که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. بررسی در بُعد تربیتی مسائلی همچون اصول اعتقادی دین و مذهب، احکام و قوانین شرعی و رشد اخلاق مورد توجه بوده است. ائمه اطهار (ع) برای نیل به این مطلوب از شیوه های گوناگونی همچون ارتباط چهره به چهره، املای مطالب علمی، مناظره و استدلال و ... استفاده می کردند. آنان با ارائه و بیان ویژگی های لازم برای یک معلم، وظایف و بایسته های لازم برای چنین افرادی را مشخص نموده و سایران را برای انتخاب یک مربی و معلم خوب راهنمایی نموده اند. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد برخی از ویژگی های معلم از منظر اهل بیت (ع) عبارتند از: خودسازی، تعهد و موقعیت سنجی. با عنایت به نکات مزبور می توان گفت از جمله مهم ترین وظایف اهل بیت (ع) آن است که به تدریج، علوم الهی را، که مایه سعادت بشر است، به مردم بیاموزند و زمینه این امر را فراهم سازند. نتیجه گیری: نتیجه گیری کلی پژوهش نشان داد که در این راه، با توجه به توانایی ها و سنجش گروه سنی مخاطب و با استفاده از ابزارها و شیوه های متفاوت در شرایط و مکان های مختلف، به آموزش و پرورش مردم در موضوعات اعتقادی، فقهی، کلامی، مدیریتی، تاریخی بپردازند. امور مذکور سبب آن گردید تا روش اهل بیت (ع) به عنوان یک سیره علمی و تربیتی در بستر زمان توسعه یابد و علوم گوناگونی از آن دامنه گیرد؛ زیرا آنان در این امر مقدّس، علاوه بر اهداف تربیتی، اهداف آموزشی را نیز در نظر داشتند و بر اساس این اهمیت بود که صادقین با توجه به سنجش شرایط فرهنگی و سیاسی، توانستند شاگردان زیادی برای انتقال علوم به نسل های آینده و دفاع از شریعت اسلام پرورش دهند.
۵۱۱.

تربیت و عمارت: آموزش معماری با تأمل در مفهوم «فرهنگ» نزد قدما

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۱۴ زمستان ۱۳۹۱ شماره ۵۶ 17 - 35
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۶۴
امروزه، به تربیت در هر ساحتی از علم و فن به طریقی نگریسته و بر مبنای هر نگاه، روشهایی برای آموزش انسانها در آن ساحت پی گرفته می شود. معماری نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بحثها و نظرهای متنوع و گاه مختلفی در تربیت معماران مطرح است. در این میانه، دغدغه هویت و فرهنگ در معماری ایرانی نیز پررنگ شده است و آنانی که معماری را فرع بر فرهنگ می دانند، معتقدند که برای رسیدن به معماری مطلوب باید فرهنگ را به آموزش معماری و تربیت معماران وارد کرد. اقسام دیدگاههای تربیتی با رویکرد فرهنگی به معماری، علی رغم تفاوتهایشان، در موضوعی مشترک اند و آن اینکه معمولاً ماهیت فرهنگ، تربیت و معماری را به وضوح روشن نمی کنند! همین موضوع به سوءتفاهمها دامن می زند و سبب می شود روز به روز بیشتر بین این مفاهیم فاصله افتد تا جایی که آشتی دادن آنها به سادگی میسر نشود. این درحالی ا ست که تلقی قدما از فرهنگ و تربیت از یک سو و ساختن و آبادان کردن از سوی دیگر، نشان می دهد که روزگاری این معانی چنان در هم تنیده بودند که میانشان جدایی نبود. پیشینیان از «فرهنگ»، «تربیت» و «عمارت» مرادی داشتند که با آنچه امروزه با همین اسامی می خوانیم، شباهتها و تفاوتهای ظریفی دارد. روشن شدن استنباط و تلقی حقیقی آنان از این مفاهیم ما را به گنجینه ای از رویکردها و ارزشهایی رهنمون می کند که به دست فراموشی سپرده ایم و همین نسیان به بسیاری از گرفتاریها و مسائل امروزیمان در فهم معماری و آموزش آن منجر شده است. بدین منظور، از فرهنگ می آغازیم، همان مفهومی که معماری را پرتوی از آن می دانیم.
۵۱۲.

دین و نقش آن در تعلیم و تربیت

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال ۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۳ 1401-1411

کلیدواژه‌ها: دین تعلیم تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۸۱
هدف این مقاله بررسی دین اسلام و نقش آن در تعلیم و تربیت اسلامی می باشد از آن جا که موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن، مطلبی است که از دیرباز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان از اهمیت والایی برخوردار بوده است که علاوه بر پیامبران الهی که رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را به عهده گرفته بودند، دانشمندان و اندیشمندان هر جامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می کوشیدند. در هر مکتب تربیتی دین به عنوان راهنمای اصلی تعلیم و تربیت نقشه راه اندیشمندان و مربیان تربیتی بوده که مبانی، اصول و روشهای تربیتی از آن استخراج می گردد؛ لذا در این مقاله به روش مطالعات کتابخانه ای دین اسلام و نقش آن در تعلیم و تربیت مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و این نتایج به دست آمد که: نقش دین در تربیت از اهمیت بسیاری برخوردار است و می توان از آن به عنوان طبیب واقعی همه انسان ها یاد کرد، زیرا دین برنامه ای جامع است که توسط خداوند برای انسان ها فرستاده شده است، این در حالی است که خداوند از همه ابعاد انسان آگاه بوده و دین را برای بندگان خود مهم شمرده تا آنان را به راه راست هدایت کند.
۵۱۳.

در فضایل انسانی مهندسان، بخش سوم: اخلاق حرفه ای

نویسنده:
منبع: آموزش مهندسی ایران سال ۵ تابستان ۱۳۸۲ شماره ۱۸ 57 - 68
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۸۱
اگر عملکرد مهندسان در جامعه به دو بخش فنی و رفتاری تقسیم شود، خصوصیات فنی به دانش، سطح علمی و تجربه بر می گردد و تصمیم گیری های اولیه در مورد اعمال و اجرای دانش به رفتار آنان متهی می شود. رفتار بر اصول، عقاید و تربیت فرد متکی است که آن را نیز در دو بخش حرفه ای و انسانی می توان بیان داشت. بخش حرفه ای به اجرای استانداردها و رعایت دستورالعمل ها و معیارهای فنی بستگی دارد و بخش انسانی به اصول فردی مبتنی بر اخلاق و ویژگی های شخصیتی معطوف می شود. در این نوشته به اهمیت توجه به اخلاق حسنه به عنوان یک فضیلت برای مهدنسان پرداخته شده است و معیارهاییی که در کشورهای صنعتی به عنوان اتیکز در مهندسی به کار می رود، ارائه شده است.
۵۱۴.

تحلیل مفاهیم اخلاقی، تعلیمی و تربیتی مثل های زبان لکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۴ 59 - 79
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۸۱
فرهنگ عامه برخاسته از متن و ژرفای زندگی مردم و سرشار از مطالب ناگفته و نکات کلیدی، پیرامون حیات اقوام و ملت ها، در دوره های مختلف است. مثل ها از مبانی فرهنگ عامه اقوام و ملت هاست و دارای خصوصیات متعدد می باشد. ارائه و آموزش مفاهیم و موضوعات اخلاقی، تعلیمی و تربیتی مرتبط با زندگی افراد در راستای بهسازی آن، از اساسی ترین ویژگی های مثل ها محسوب می شود. پژوهش حاضر که شیوه ای توصیفی- تحلیلی دارد، با تکیه بر همین ویژگی امثال و با استفاده از منابع کتابخانه ای و داده های میدانی، انجام شده است. به همین منظور، در آن، مثل های مردم لک، از مردمان اصالت دار ایرانی، از نظر برخورداری از مفاهیم اخلاقی، تعلیمی و تربیتی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش، نشانگر نمود فراوان مفاهیم اخلاقی، تعلیمی و تربیتی در محتوای مثل های لکی است و بر اهمیت آن ها در نزد مردم لک تأکید دارد. نیز گواهی بر توجه بسیار این قوم ایرانی به نقش و کارکرد آموزندگی مثل ها و بهره گیری حداکثری از آن می باشد. مفاهیم و موضوعات اخلاقی، تعلیمی و تربیتی موجود در مثل های لکی، گسترده و در بر دارنده بخش های گوناگون زندگی همچون «معاش»، «معاشرت»، «تدبیر و ساماندهی امور»، «ازدواج»، «اعتقادات الهی»، «تجارت و شراکت»، «مسائل تربیتی»، «فضیلت های اخلاقی» و «رذیلت های اخلاقی»، است.
۵۱۵.

روش شناسی بیان نکات تربیتی در قرآن با تأکید بر سوره مبارکه حجرات

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 154 - 181

کلیدواژه‌ها: نکات تربیتی روش شناسی سوره حجرات تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۳۲
برجسته ترین هدف نزول قرآن کریم برای جهانیان، هدایت ایشان به شیوه صحیح زندگی و به بیانی دیگر تربیت صحیح افراد است. قرآن کریم، به عنوان مهم ترین کتاب تربیتی بشر، چنین هدفی را در مدت 23 سال نبوت پیامبر اکرم| و به شکل های گوناگون دنبال کرده است. پژوهش پیش رو تلاش بر آن دارد که با روش توصیفی- تحلیلی مهم ترین شکل های بیان نکات تربیتی که در قرآن از آن استفاده شده است را تبیین کرده و نمونه ای از آنها را در سوره مبارکه حجرات که به عنوان سوره ای اخلاقی-تربیتی در قرآن شناخته می شود نشان دهد، تا مخاطب بتواند با این روش ها و بیان قرآنی آنها بهتر آشنا گردد. قرآن کریم برای بیان نکات تربیتی شیوه های متعددی دارد که شیوه های اصلی آن هفت روش است که عبارتند از: 1. تذکر و یادآوری؛ 2. موعظه و نصیحت؛ 3. تشویق و تنبیه؛ 4. تحریک عواطف؛ 5. امر و نهی؛ 6. ارائه الگو و 7. قصه گویی. این موارد در پژوهش حاضر با توجه به سوره مبارکه حجرات مورد بررسی قرار گرفته اند.
۵۱۶.

بررسی اثربخشی بسته آموزشی فرزندپروری مبتنی بر نظریه خودتعیین گری بر خودکارآمدی والدگری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره ۲۲ زمستان (اسفند) ۱۴۰۲ شماره ۱۳۲ ۲۴۶۶-۲۴۵۱

کلیدواژه‌ها: خودکارآمدی فرزند پروری خودتعیین گری خودمختاری تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۵۲
زمینه: خودکارآمدی والدین به عنوان عاملی مهم در کاهش اختلالات تربیتی و شخصیتی کودکان تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد که از جمله آن ها سبک های فرزند پروری است. تاکنون مطالعه ای پیرامون تأثیر آموزش فرزندپروری مبتنی بر نظریه خودتعیین گری بر خودکارآمدی والدین انجام نشده است. هدف: هدف این مطالعه بررسی اثربخشی بسته آموزشی فرزندپروری مبتنی بر نظریه خودتعیین گری بر خودکارآمدی والدگری است. روش: پژوهش پیشِ رو بر اساس نوع داده ترکیبی کمّی و کیفی، از حیث زمان آینده نگر و بر اساس هدف در رسته پژوهش های آمیخته اکتشافی بود. ابتدا بسته آموزشی فرزندپروری مبتنی بر نظریه خودتعیین گری، تدوین و پس از تأیید روایی و اعتبار نزد کارشناسان، به منظور بررسی اثربخشی آن برخودکارآمدی والدگری، 40 نفر از والدین کودکان دارای فرزند 7 تا 11 سال شهرستان دماوند به روش نمونه گیری هدفمند و در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند و مقیاس خودکارآمدی والدگری (دومکا، 1996) را در مرحله پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. یافته ها: نتایج بررسی کمی پرسشنامه با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری توسط نرم افزار SPSS نشان می دهد که مقدار F (01/0 P<،21/14 =1F) برای اثر متغیر مستقل (گروه) بر نمره خودکارآمدی والدگری به لحاظ آماری معنادار بوده و خودکارآمدی والدگری مادرانی که تحت مداخله بسته تدوین شده آموزشی فرزندپروری مبتنی بر نظریه خودتعیین گری قرار گرفته اند از والدین گروه گواه بیشتر است و اندازه اثر آن 33 درصد می باشد. نتیجه گیری: همسو با پژوهش های گذشته، مشخص شد که استفاده از خودتعیین گری در امر فرزندپروری، خودکارآمدی والدین را در عرصه تربیت صحیح فرزندان ارتقاء می دهد و می توان پرسشنامه خودکارآمدی دومکا را در بررسی خانواده ها مورد استفاده قرار داد
۵۱۷.

نقد و ارزیابی دیدگاه پی یر بوردیو در باب رابطه عاملیت و فرهنگ در بستر آموزش وپرورش از منظر رویکرد اسلامی عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پی یر بوردیو فرهنگ تربیت عاملیت رویکرد اسلامی عمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۴۷
هدف اصلی این پژوهش نقد و ارزیابی دیدگاه پی یر بوردیو در باب رابطه عاملیت و فرهنگ در بستر آموزش وپرورش از منظر رویکرد اسلامی عمل است. برای دستیابی به این هدف از روش تفسیر مفهومی و نقد بیرونی استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که از منظر رویکرد اسلامی عمل، عاملیت فرد در دیدگاه بوردیو ضعیف است. نادیده گرفتن عوامل درونی در عامل، کمرنگ بودن بعد فردی عمل، تأکید عمده بر شأن جسمانی عمل، کاهش سبک های تبیین عمل به عمل از روی اضطرار و فی البداهه، نسبیت گرایی فرهنگی و محدود کردن تربیت به بازتولید فرهنگی و اجتماعی از جمله نقدهایی است که از منظر رویکرد اسلامی عمل بر دیدگاه بوردیو وارد است. دلالت این نقدها در عرصه تعلیم وتربیت، ایجاب می کند که عاملیت دانش آموز در فرایند تربیت به رسمیت شناخته شود و تربیت از حالت انتقالی و بازتولیدی به حالت تعاملی بین معلم و شاگرد تبدیل شود. این تعامل در ابعاد مختلف به صورت ناهم تراز بین معلم و شاگرد رخ می دهد. 
۵۱۸.

دانشگاه ایرانی؛ از مهجوریت مفهوم تربیت تا ناکارآمدی در تحقق انتظارات فردی و اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 56 - 76

کلیدواژه‌ها: دانشگاه ایرانی تربیت دانشجویان سیاست گذاری آموزش عالی یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۵۶
نقش و جایگاه نهاد دانشگاه در عرصه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مورد توجه و تأکید همه صاحب نظران مربوطه بوده و شواهد تجربی و پژوهشی فراوان نیز این واقعیت را تایید می کنند. با این همه به نظر می رسد که این نهاد مهم در ایران با مشکلات فراوانی مواجه است. آنچه در این مقاله به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل معرفتی یا فکری مشکلات موجود آموزش عالی ایران مورد تبیین و مفهوم پردازی قرار گرفته غفلت از ماهیت، مفهوم و مضمون محوری فرآیند تربیت انسان در دانشگاه ایرانی و تقلیل آن به روندی ایدئولوژیک و دولت محور بوده است که در نتیجه آن نیازها و علایق دانشجویان و نیز انتظارات اجتماعی از دانشگاه (در سطوح محلی، منطقه ای و ملی) مورد غفلت قرار گرفته است. این مقاله در حکم تلاشی آغازین برای توجه دادن سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزش عالی کشور به فهم عمیق تر فرآیندهای آموزشی و تربیتی و فراهم کردن زمینه ها، الزامات و اقتضائات گوناگون آن در محیط های دانشگاهی است. یافته های حاصل از این مطالعه توصیفی و تحلیلی، نشان می دهد که تربیت در مراکز دانشگاهی کشور به دلایل مختلف به ویژه اتخاذ سیاست های کمیت محور و غفلت از ابعاد کیفی آموزش به روندی کم تأثیر بر روی دانشجویان تبدیل شده و در عمل نتوانسته است در معنا و مفهوم اصلی خود که ناظر بر رشد و کمال همه جانبه، فهم و پذیرش آزادانه، آگاهانه و نقادانه مفاهیم و ارزش ها و به کارگیری آن ها در سلوک فردی و اجتماعی دانشجویان است، تجلی و عینیت یافته و در نتیجه از تحقق انتظارت فردی و اجتماعی خود قاصر است. 
۵۱۹.

چرخش های فناورانه در تربیت: چالش فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 117 - 136

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی چالش قلمرو زدایی چرخش های فناورانه تربیت پداگوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۷۵
پیامدهای فناوری های نوین به ویژه فناوری های ارتباطاتی و اطلاعاتی جدید که عموما در قالب فضاهای مجازی بروز نموده اند، فی نفسه برای نظامهای اجتماعی، فرهنگی،اقتصادی و بویژه نظامهای تربیتی چالش اساسی به حساب می آیند.این چالش می تواند هم منفی تلقی شود و هم مثبت.اینکه چرا پیامدهای مذکور برای بعضی نظامهای تربیتی چالش مثبت و برای بعضی از نظامهای تربیتی چالش منفی محسوب می شود، به مبانی فلسفی ، اجتماعی،فرهنگی و ایدئولوژیک  حاکم بر آن نظامهای  تربیتی مربوط می شود. این مقاله بدنبال طرح این نکنه اساسی است که با پذیرش حضور اجتناب ناپذیر فضای مجازی در نظام تربیتی، چرخش هایی در جهت گیری ها ، مبانی ،اهداف و فرایندهای پداگوژیک نظام تربیتی رخ می دهد که این چرخشها صرف نظر از اینکه برای کدام نظام تربیتی مثبت یا منفی تلقی شوند، از ویژگی چالش برانگیز خاصی در تربیت برخوردارند که در این مقاله به آنها اشاره شده است; از جمله چرخش از فلسفه تربیت فناورانه به فلسفه ی فناورانه تربیت، چرخش از فضای ناهموار به فضای هموار،چرخش از نشان یابی به نقشه کشی و نهایتا چرخش از لایه مندی عمودی به افقی  که هر کدام تصویری متفاوت از جریان تربیت را پدید ار می سازند. 
۵۲۰.

بنیان های تربیتی کودک در گفتمان سعدی و مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 59 - 74

کلیدواژه‌ها: تربیت ذات گرایی سعدی سند تحول محیط گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۱۱۴
هدف: این جستار با هدف بازشناسی مبناهای محیط گرایی و ذات گرایی در تربیت کودک در اندیشه سعدی و مقایسه با جایگاه همین مبناها در مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام گرفت. روش و مواد: روش انجام مطالعه، کتابخانه ای بود که با مراجعه به منابع و اسناد مرتبط با موضوع انجام شد. اسناد مورد نظر به صورت نظری و هدفمند از دو اثر سعدی به نام بوستان و گلستان و مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انتخاب گردید. واحد نمونه متناسب با مطالعات کتابخانه ای با مراجعه به اسناد انتخاب شده، باب های مربوط به تربیت در دو اثر گلستان و بوستان و متن مبانی نظری سند تحول انتخاب شد. داده ها با کمک فیش برداری و یادداشت برداری گردآوری و با استفاده از روش مرور و تحلیل متن، مورد واکاوی قرار گرفتند. یافته ها و نتیجه گیری: در فرایند گردآوری، تحلیل و مقایسه داده های استخراجی از متون در نهایت، سه رویکرد از هم تفکیک شد که مقوله ی تربیت را از زاویه متفاوتی بررسی کردند: دیدگاه ذات گرایی، دیدگاه محیط گرایی و دیدگاه تلفیقی(ذات گرایی/محیط گرایی). در نتیجه تحلیل ها مشخص شد که سعدی مقوله تربیت را از زاویه ی هر دو رویکرد مدنظر داشت و هر دو عامل (وراثت و محیط) را در چگونگی تربیت مؤثر می دانست. رویکرد کلی مبانی نظری سند تحول نیز همسو با نگرش سعدی یک رویکرد تلفیقی به مقوله تربیت داشت، هرچند در نهایت اراده ء فرد را تعیین کننده معرفی کرده است.