مطالب مرتبط با کلیدواژه

اسلام


۸۸۱.

سقط جنین از دیدگاه اسلام و فمینیسم

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی جنسیت و خانواده سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 35 - 41

کلیدواژه‌ها: اسلام فیمینسم سقط جنین ولوج روح نفس محترمه قتل نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۱۴۴
دین اسلام، محافط و حامی توالد و تناسل است. این جمله، بسیار روشن بوده و در آیات و روایات مختلف، بیانشده و استدلال عقلی هم پشتوانه محکمی برای این امر است. در طول تاریخ، گاه والدینی بودهاند که با اهداف و انگیزههای مختلف، فرزندان خود را سقط کرده یا میکنند. نهضت فیمینسم، پس از انقلاب صنعتی غرب، بر اساس مبانی اومانیستی، لیبرالیستی و سکولاریستی، یافتههای بشری را منبع و معیار قانونگذاری میداند. بر اساس نگرش اومانیستی، چون هوس انسان، محور و ملاک همه امور زندگیست، بسیاری از محدودیتهای شرعی و حقوقی، به بهانه تزاحم با انسانیت انسانها، مجاز شمرده میشود. برای مثال، مبارزه با بسیاری از احکام دینی یا مقررات اجتماعی توالد و تناسل، مانع لذات است. قوانینی مانند حق خودداری از تمکین جنسی زنان در مقابل همسر، مشروعیت هرگونه ابتذال اخلاقی و اجتماعی، همجنسبازی بر اساس جدایی روابط جنسی از تولید مثل و حق تسلط بر بدن در روابط جنسی و سقط جنین، از این نوع هستند. در این  تحقیق، تفکر فیمینستها در رابطه با سقط جنین بررسی میشود.
۸۸۲.

بررسی نقش مادری از دیدگاه اسلام و فمینیسم

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی جنسیت و خانواده سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 43 - 59

کلیدواژه‌ها: مادر زن فمینیسم اسلام حقوق آزادی جایگاه مسئولیت خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۹ تعداد دانلود : ۴۵۳
در رویکرد اسلامی، مادری نقش برجستهایست. در این نگاه، مادر هم به عنوان همسر و هم به عنوان عضوی از خانواده، از یک سو در انسجام خانواده و برآوردن نیازهای آنها نقش دارد و از سوی دیگر در کانون احترام و محبت اعضای خانواده است. در مقابل اندیشه اسلام، که زن در آن جایگاه رفیعی دارد، اندیشه فمینیسم، در تضاد با آن شکل گرفته است. درباره مادری در رویکرد فمنیستی، وحدت نظر وجود ندارد. برخی با رویکرد مثبت، اما مشروط به آن نگریستهاند. مادر گاهی در دادگاه فمنیستی محکوم است و برخی خواستار حذف و محو نقش مادری هستند. این جنبش، ابتدا از میان جنبشهای انسان دوستانهای که بر پایه مبانی اخلاقی استوار بود، برخاست. همین امر موجب جذب بیشتر زنان نسبت به مردان شده، اما با گذشت زمان، این جنبش علاقهای در جهت فعالیتهای انساندوستانه از خود نشان نداد.نقش مادری، غریزهای طبیعیست که هر مادری در وجود خود حس کرده و غیر قابل انکار است. این نقش دربردارنده مسئولیتها و حقوقهای مادریست.
۸۸۳.

نابرابری جنسی در خانواده از دیدگاه فمینسیم و نقد آن

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی جنسیت و خانواده سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 61 - 69

کلیدواژه‌ها: نابرابری جنسی خانواده اسلام فمینیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۵۵۴
ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ در ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ، ﺑه ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﯽ بوده و اﻣﺮی اﮐﺘﺴﺎﺑﯽست. ﺧﺎﻧﻮاده، مهمترین ﻋﺎﻣﻞ در اﯾﺠﺎد ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ و اﻧﻘﯿﺎد زﻧﺎن در ﺟﺎﻣﻌه است. ﻣﻘﺎﻟه ﺣﺎﺿﺮ، ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ از ﻣﻨﻈﺮ ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ را بررسی میکند. ﺑﺎﺗﻮﺟه ﺑه اﯾﻨﮑه ﺧﺎﻧﻮاده در دﯾﻦ اﺳﻼم، ﺟﺎﯾﮕﺎه ارزﺷﯽ واﻻﯾﯽ دارد. ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﻼﻣﯽ، ﺟﺎﻣﻌهﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎ روش ﻓﺮدی، ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧهای-ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﮐﺎرﺑﺮدی، ﭘﺲ از اﺷﺎره ﺑه ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﻧﻮاده در اﺳﻼم و ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﯽ در ﻓﻤﯿﻨﯿﺴﻢ، آن را از دﯾﺪﮔﺎه اﺳﻼم نقد میکند.
۸۸۴.

اسلام و نقش آن در کاهش خشونت خانگی علیه زنان

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی جنسیت و خانواده سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ 39 - 56

کلیدواژه‌ها: خشونت علیه زنان زنان خشونت خانگی خانواده اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۲ تعداد دانلود : ۸۷۶
خشونت در دنیای امروزی به پدیدهای شایع و پردامنه تبدیل شده است. در این میان خشونت خانگی علیه زنان بهدلیل نقش محوری زن در آرامشبخشی به اعضای خانواده و تأثیرات این نوع خشونت بر نظام خانواده و تحت تأثیر قرارگرفتن اعضای خانواده از این پدیده اهمیت دارد. اسلام از حقوق زنان بسیار دفاع کرده است و آیات قرآن و روایات معصومین (ع) سرشار از دستوراتی است که به مردان امر میکند دربرابر همسران خود نهایت مهر و عاطفه و لطافت را داشته باشند. پژوهش با مروری کوتاه بر خشونت خانگی علیه زنان، علل و عوامل پدیدآورنده خشونت و پیامدهای نامطلوب خشونت، دیدگاه اسلام درمورد خشونت علیه زنان و راهکارهای مبارزه با آن را بیان کند. گسترش بهداشت روانی و معنوی افراد، آموزشهای دینی و اخلاقی و آموزش شیوههای مقابله با استرس در زندگی از روشهای پیشگیرانه اسلام در این مورد است. همچنین اصلاح نگرش به زنان، اصلاح نگرش نسبت به کتکزدن زن، اصلاح نگرش درباره مسؤلیتهای خانگی زن، اصلاح رفتار و برخورد در مقابل همسر از راهکارهای درمانی اسلام برای مقابله با خشونت خانگی علیه زنان است. 
۸۸۵.

گسترش اسلام در منطقه لداخ (کشمیر هند)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 25 - 41

کلیدواژه‌ها: کشمیر هند لداخ اسلام سید علی همدانی سید محمد نور بخش شمس الدین عراقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۲۴۵
در این تحقیق، تاریخ گسترش اسلام در منطقه لداخ بررسی میشود. در بحث اول، جغرافیای این منطقه مورد توجه است. لداخ، شمالیترین منطقه هند است. از یک سمت در مزر چین، و از سمت دیگر با پاکستان هممرز است.  لداخ در زمان قدیم، منقطهای بزرگ شامل بلتستان، گلگیت و پوریک بود و بنام ماریول معروف است. لداخ قبل از استقلال، جزئی از تبت بوده و توسط نیماگون استقلال یافت. در زمان حمله سیکها، جمون استقلال خود را از دست داد و جزئی از ایالت جمون و کشمیر شد. لداخیها ابتدا بون مذهب بودند که توسط شین، رب می وو بنیاد نهاده شد. بعد از زوال بون، دین بودا از طریق کشمیر وارد لداخ شد. در قرن 14 میلادی، اسلام توسط مبلغان ایرانی وارد منطقه لداخ شده و در سراسر لداخ گسترش یافت. از جمله مبلغین، سید علی همدانی، سید محمد نوربخش و سید شمسالدین عراقی هستند.
۸۸۶.

سیر تحولات جایگاه زن با ورود وهابیت به نیجریه

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 61 - 77

کلیدواژه‌ها: اسلام نیجریه وهابیت جایگاه زن فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۴۹۱
از جمله امتیازات اسلام نسبت به سایر ادیان، احترام به زن است. مردم نیجریه، قبل از ورود اسلام نیزنگاه خوبی به زن داشتند. موضوع اصلی این نوشتار، موقعیت و جایگاه زنان نیجریه، هنگام ورود اسلام و وهابیت است. <span lang="AR-SA">وهابیت از سال 1978 میلادی وارد نیجریه شد. به همین دلیل در نوع نگاه به زن و جایگاه ایشان در اجتماع تغییرات اساسی ایجاد کرد و بررسی سیر تحولات جایگاه زن در نیجریه با ورود وهابیت، مهم شد. این مقاله، ابتدا به جایگاه زن در اسلام پرداخته، سپس جایگاه زن در نیجریه، قبل از ورود اسلام، پس از ورود اسلام و پس از ورود وهابیت را با یکدیگر مقایسه کرده است. <span lang="AR-SA">زنان در نیجریه، بعد از ورود اسلام جایگاه ویژهای داشتند. بنابراین، با ورود وهابیت، جایگاه قبلی خود را از دست دادند. دلیل اصلی دیدگاه وهابیت، از فهم غلط نصوص دینی و اقوال بزرگان سرچشمه گرفته بود.
۸۸۷.

آفرینش جهان در اسلام و هندوئیسم

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 79 - 93

کلیدواژه‌ها: آفرینش اسلام اصل علیت هندوف مایا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۷ تعداد دانلود : ۸۱۴
بحث افرینش جهان یکی از مباحثی است که از دیرباز مورد توجه ادیان و مذاهب مختلف بوده است و نظرات مختلفی در این زمینه ارائه شده است . در قرآن که کتاب مقدس مسلمانان است، بحث خلقت جهان در ضمن آیات مختلفی بیان شده است . از دید قرآن، خلقت جهان از عدم بوده و مواردی را به عنوان ماده نخستین جهان معرفی کرده است. فلاسفه اسلامی مساله آفرینش را برمبنای اصل علیت تبیین کرده و آن را «ابداع» نامیده و بر این اساس ، جهان را متشکل از چهار نشئه دانسته اند (لاهوت،جبروت،ملکوت و ناسوت) که در سیر طولی،هر مرتبه ای ،علت برای مرتبه پایینتر است.در ایین هندو ، دیدگاه واحدی در این زمینه وجود ندارد و بلکه در منابع مختلف ، نظرات متناقضی دیده میشود.در این دین، مساله آفرینش بصورت خلق از عدم نیست بلکه هستی را خیال برهمن، سایه برهمن یا مایای او میدانند. در حقیقت مایا، تجلی برهمن در جهان هستی است.خلقت به منزله ظل برهمن و مانند رویایی از او صادر شده است که دیدگاهی متفاوت با دیدگاه اسلام است.
۸۸۸.

بازگشت روح به بدن تناسخ یا معاد

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 23 - 39

کلیدواژه‌ها: تناسخ سمساره معاد روح هندوئیسم اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۷۴
یکی از دغدغه های دیرینه بشر فرجام انسان پس از مرگ است. بسیاری از انسانها به بازگشت روح پس از مرگ معتقد هستند، اما در اینکه روح چه زمانی و به چه جسمی برمیگردد، اختلاف دارند. تناسخ و معاد دو باور پویا در این زمینه هستند و این نوشتار این دو باور را در بستر هندوئیزم و اسلام بررسی میکند. بر اساس تناسخ، روح انسان در چرخه مرگها و تولدهای مکرر دنیایی گرفتار است تا وقتی که به حقیقت مطلق بپیوندد، اما براساس معاد روح انسان پس از مرگ به عالم برزخ میرود و در نشئه آخرت به بدن خاکی احیا شدهاش بازمیگردد. در مقایسه دلایل تناسخ و معاد مشخص میشود که قدمت دلیل نقلی تناسخ به ابتدای هندوئیزم نمیرسد. دلیل عقلی آن خالی از اشکالات اساسی نیست. شهود عرفانی تناسخ نیز دلیل معتبری نیست. ادعای یادآوری زندگیهای پیشین نیز با کریپتومنسیا قابل تبیین است. بنابراین، دلیل قانعکنندهای برای تناسخ وجود ندارد، اما معاد دلایل نقلی و عقلی معتبری دارد و شواهد بر احیای مردگان این باور را تقویت میکند. شهود پیامبر (ص) در معراج نیز دلیل دیگر حقانیت آن است. بنابراین، معاد در درجهای از اعتبار است که باور تناسخ هرگز به آن نمیرسد.
۸۸۹.

اسرائیلیات و اثر بر جامعه اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 47 - 58

کلیدواژه‌ها: اسرائلیات اسلام عقاید یهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۲۹۷
اسرائیلیات از زمینه  های انحراف در برخی از عقاید مسلمانان به ویژه درباره تاریخ زندگی پیامبران الهی است. زندگی اقوام یهودی در میان اعراب و نفوذ فرهنگی در میان آنها، ایجاز و گزیده  گویی قرآن کریم در گزارش  های تاریخی، ممنوعیت نقل و نگارش حدیث، مسلمان شدن بسیاری از علمای یهود و نصارا، سهل  انگاری علمای مسلمان در نقل و بررسی احادیث و... باعث ورود اسرائیلیات به تاریخ و برخی تفاسیر و روایات شده که متأسفانه اثر آن تا به امروز در جوامع اسلامی دیده می  شود. تأثیر اسرائیلیات بر جایگاه زن در جامعه اسلامی و پیدایش فرقه  هایی مانند وهابیت که تحت تأثیر بشروار انگاری خداوند در کتاب مقدس قرار گرفته  اند از نمونه  های تأثیر اسرائیلیات بر جامعه اسلامی است.
۸۹۰.

ویژگی های وصی از منظر قرآن و عهدین

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 31 - 42

کلیدواژه‌ها: یهودیت مسیحیت اسلام ویژگیهای وصی قرآن عهدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۲۳۸
حاکمیت، بالذات از آن خداست و حاکمیت انبیاء، در عرض حاکمیت خداوند است. استمرار این حاکمیت در اوصیای مابعد تداوم مییابد تا زمین از حجت الهی خالی نماند. پیامبر گرامی اسلام (ص) از همان ابتدای دعوت خود، به وصایت و امامت بعد از خود توجه داشته و در موقعیتهای مختلف، وصایت امام علی (ع) را اعلام کرده و به این نکته نیز اشاره میکند که این انتخاب از جانب خداوند است نه شخص ایشان. پیامبران دیگر نیز از جانب خداوند مأمور به تعیین وصی بودند. حضرت آدم (ع) به عنوان اولین نبی، از جانب خدا مأمور شد که شیث را به عنوان وصی انتخاب کند. حضرت موسی (ع) به عنوان بزرگترین پیامبر اولوالعزم دین یهود، از جانب خدا مأمور شد که یوشع بن نون را به عنوان وصی به مردم معرفی کند. حضرت عیسی (ع) نیز به عنوان بزرگترین پیامبر اولوالعزم دین مسیحیت، از جانب خدا مأمور شد که شمعون را وصی خود کند. پس این سنت، در شریعتهای گذشته نیز وجود داشته و امتها هرگز بدون رهبر و سرپرست نبودند. امام علی (ع)، یوشعبننون و شمعون پطرس به عنوان برترین اوصیای ادیان ابراهیمی، ویژگیها و شرایط مشابهی مانند علم و حکمت، تقوا و عصمت، منصوص بودن، منصوب بودن و معجزه داشتن دارند که در این مقاله به تفصیل و با روش توصیفی- تحلیلی بررسی میشوند. البته باید به تفاوتها نیز توجه شود؛ زیرا اوصیای پیامبران گذشته، خودشان نبی بودند و از طریق وحی با خداوند ارتباط داشتند، اما وصی پیامبر گرامی اسلام (ص) به دلیل بحث خاتمیت، دیگر نبی نبوده، ولی مقام امامت داشته و پیامبر (ص) ایشان را کاملترین اوصیا دانسته؛ زیرا لازمه کاملترین و آخرین دین، کاملترین وصی است.
۸۹۱.

توحید الهی؛ سنگ بنای سیاست اسلامی

نویسنده:
منبع: نظام ولایی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 91-110

کلیدواژه‌ها: توحید الهی عرفان سیاست اسلام عدالت.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۹۹
تصویر ارتباط تنگاتنگ میان دو مقوله «توحید الهی» (عرفان اسلامی) و «سیاست» بسیار مشکل است. از همین رو افراد بسیاری قولاً یا عملاً به لزوم تفکیک این دو از یکدیگر قائل می باشند. در نگاه بدوی یک انسان، «توحید» و «عرفان» به اقتضای ذاتش طالب «آرامش» و «سکون» و «سیاست» به اقتضای طبعش خواستار «جوشش» و «جنبش» و همین مساله است که جمع این دو مقوله را در بادی نظر و یا عرصه عمل با مشکل روبرو می کند. این مقاله به دنبال بیان این مطلب است که اساساً از منظر آیات و روایات و نیز سیره عملی بزرگان دین «توحید الهی» و «عرفان اسلامی» نه تنها منافاتی با مقوله «سیاست» ندارد بلکه اساسا باطن و حقیقت آن است. این مساله علاوه بر اینکه مقتضای جامعیت و اکملیت دین اسلام است، به روشنی در میان سخنان بسیاری از متفکران مسلمان نیز منعکس گشته و زیربنای بسیاری از مباحث آنان نیز به شمار می رود.
۸۹۲.

سابقه وساختار پوشش زنان از دوران ایران باستان تا اسلام

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۳ 71-84

کلیدواژه‌ها: پوشش زنان اخلاق ایران باستان جامعه شناسی اسلام دین، مذهب و فقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۵۷
این مقاله به معرفی وضعیَت پوشش و سیر تحول این جریان ازدوره باستان تا دوره اسلام پرداخته بود. با بررسی متون دینی اعم از تورات،انجیل و بررسی قوانین مدنی درجوامع قبل از اسلام مانند ایران و... که تابع متون مقدس بوده اند ومطالعه پیرامون تاریخ وساختار پوشش در این ادوار وادیان می رساند که پوشش یک فضیلت اخلاقی و انسانی در تمدنهای بشری به حساب می آمده و افرادجامعه خود را مُقیَد به آن می دانسته و انحراف از آن به نوعی مقابله با ارزشهای تثبیت شده بوده که مؤاخذه و مجازات به همراه داشته است. پس پوشش در گذر زمان تغییر شکل بنیادی واصولی نداشته جز تفاوتی اندک آن هم در شکل پوشش که به فرهنگ وعرف ومقتضیَات زمان وشرایط هر دوره ای برمی گردد.
۸۹۳.

بررسی تاریخی نقش اسلام در تغییر سبک زندگی زنان

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۷ 55-64

کلیدواژه‌ها: زن حقوق پایگاه اجتماعی اسلام طبقات جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۲۳۳۲
مقاله حاضر به بررسی جایگاه زن در دیدگاه اسلامی و تشریح منزلت زن به صورتی عملی وآنچه اتفاق افتاده و نه آرمانی وخیال پردازانه است و در این راستا با تکیه بر آیات قرآن ومصادیقی از زنان برجسته مسلمان به این نتایج دست یافته است: قرآن کریم وپیامبر (ص) زنان را با حقوق خود آشنا ساخته اند و به آنان این جرات و جسارت داده شده که حق خود را به دست آورند و این عمل دقیقاً تکلیفی بود که خدای تعالی بر دوش پیامبر نهاده بود، حجاب، قوانین حقوقی، سلامت اخلاقی حضور زنان، بخشی از تلاش الهی است برای احیاء حقوق زنان که توسط دین مبین اسلام به منصه ی ظهور رسیده و حاصل آن تحولی بی نظیر در مقام و سبک زندگی زنان بود.
۸۹۴.

جایگاه نظم عمومی در معاهدات بین المللی حقوق بشری و نظام حقوقی ایران و اسلام

نویسنده:
منبع: دانشنامه های حقوقی زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ ۲۵۴-۲۷۶

کلیدواژه‌ها: نظم عمومی حقوق بشر حقوق بین الملل معاهدات بین المللی حقوق ایران اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۳۴۷
اسناد بین المللی مربوط به حقوق بشر از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین معاهدات منطقه ای به دولت ها اجازه می دهد که به منظور حفظ نظم عمومی، اخلاق عمومی و یا حمایت از حقوق دیگران، برخی از مقررات حقوق بشر را محدود کنند. علاوه بر معاهدات بین المللی، مصادیق فوق در قوانین ملی کشورها نیز درج شده است. در راستای صیانت از برخی مصالح مهم، قانون گذار در قوانین نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران به وضع محدودیت هایی پرداخته است. این تحقیق به بررسی نظم عمومی به عنوان مهمترین عنصر محدودکننده اجرای تعهدات حقوق بشری می پردازد و پس از ذکر حقوق محدود شده توسط نظم عمومی در معاهدات حقوق بشری، هدف نظم عمومی از محدود کردن تعهدات حقوق بشری و شرایط اعمال نظم عمومی بررسی می شود. در جهت مطالعه تطبیقی، جایگاه نظم عمومی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و اسلام نیز مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد اگر چه عنصر نظم عمومی همواره به عنوان محدودکننده حقوق شناسایی شده است، اما از منظر دیگر، بیانگر اولویت های جامعه بین المللی در اجرای تعهدات حقوق بشری است. در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران نیز اصالت با موازین اسلامی است؛ اما در مواردی که حفظ نظم عمومی در تقابل با موازین اسلامی قرار می گیرد بنا به مصلحت حفظ نظام از سوی حاکم اسلامی طبق ضوابطی به طور خاص و موقت موازین اسلامی محدود می شود.
۸۹۵.

بررسی فقهی حقوقی خشونت در مواجهه با زنان ناشزه

نویسنده:
منبع: دانشنامه های حقوقی بهار ۱۳۹۸ شماره ۲ ۲۰-۴۰

کلیدواژه‌ها: اسلام قرآن خشونت خانگی زنان واضربوهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۴۱۴
یکی از انواع خشونت، خشونت خانگی است که رایج ترین شکل آن، خشونت مرد علیه زن است. از اموری که توسط برخی برای توجیه اعمال خشونت مورد سوءاستفاده قرار می گیرد؛ آیه ۳۴ سوره مبارکه نساء است که در فرازی از آیه در خصوص رفتار با برخی همسران می فرماید: واضربوهنّ. حال این مقاله در پی جواب این پرسش است که آیا به راستی اسلام فرمان به خشونت خانگی داده است؟ این پرسش اگرچه جزئی به نظر می رسد اما اگر رفع شبهه نشود ایرادی کلی بر پیکر ه دین است. برای یافتن جواب، به پژوهشی در نظرات مختلف تفسیری، فقهی و حقوقی پرداخته ایم و در پایان با مقایسه ی آن ها به نتیجه گیری و توجیه این دیدگاه پرداختیم که اولاً نشوز معنایی فراتر از صرف عدم تمکین جنسی دارد و ثانیاً واکنشی که به چنین نشوزی داده می شود دارای سه ویژگیِ تعزیری، تدریجی و حتّی کم تر از حد ثبوت دیه بودن است.
۸۹۶.

اثربخشی آموزش مهارت های زندگی از منظر اسلام و روان شناسی بر بهزیستی روان شناختی یادگیرندگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳) ۹۱-۱۱۲

کلیدواژه‌ها: مهارت های زندگی اسلام بهزیستی روان شناختی دختران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۹۵
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت های زندگی(از منظر اسلام و روان شناسی) بر بهزیستی روان شناختی در گروهی از دانشجویان دختر انجام گرفت. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دختر موسسه آموزش عالی غدیر شیراز تشکیل می داد. مشارکت کنندگان شامل 62 نفر دختر دانشجو(دو گروه کلاسی) از این مؤسسه بود که هر کلاس به شیوه گمارش تصادفی به یکی از دو گروه آزمایش و کنترل تخصیص یافت. این افراد پرسش نامه بهزیستی روان شناختی(ریف، 1995) را به عنوان پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. به منظور تعیین روایی از همبستگی نمره هر سؤال با نمره کل خرده مقیاس مربوطه استفاده شد و ضرایب همبستگی دارای دامنه ای از 46/0 تا 74/0 بود و همگی در سطح 01/0 معنادار بودند. پایایی ابزار براساس ضریب آلفای کرونباخ معادل 79/0 محاسبه شد. در این مطالعه مهارت های زندگی(از منظر اسلام و روان شناسی) طی 12 جلسه به گروه آزمایش، آموزش داده شد، اما گروه کنترل هیچ برنامه آموزشی را دریافت نکرد. یافته های حاصل از تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که میانگین نمره های بهزیستی روان شناختی گروه آزمایش به طور معنا داری افزایش یافته است، بدین معنی که آموزش مهارت های زندگی(از منظر اسلام و روان شناسی) موجب بهبود وضعیت بهزیستی روان شناختی در دانشجویان دختر گردید.
۸۹۷.

شناسایی مولفه های سرمایه های روانشناختی دانشجویان از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) ۱۱۷-۱۴۴

کلیدواژه‌ها: اسلام سرمایه روانشناختی قرآن کریم نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۱۱
هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های سرمایه های روانشناختی دانشجویان مراکز آموزش عالی از منظر اسلام بود وروش آن ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی بود. در بخش کیفی به روش تحلیل مضمون انجام شد و جامعه پژوهش قرآن و نهج البلاغه و افراد شامل متخصصان حوزه علوم تربیتی و روانشناسی مراکز آموزش عالی و متخصصان حوزه علمیه بود. روش نمونه گیری دراین بخش هدفمند با استفاده از افراد کلیدی بود که تعداد 31 نفر از اساتید حوزه و دانشگاه بودند. در بخش کمی روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بود تعداد کل نمونه 400 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این بخش پرسشنامه محقق ساخته بود که براساس مطالعه کیفی ازمنابع قرآن ونهج البلاغه، تدوین شد و با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مورد تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده در بخش کیفی مدل سرمایه روانشناختی از دیدگاه اسلام مشتمل بر 4 مولفه خود باوری، بردباری، خوشبینی و آرزومندی طبقه بندی شد. در بخش کمی داده ها حاکی از آن بود که 14 گویه مربوط به مولفه اول، 12 گویه مولفه دوم، 17 گویه مولفه سوم، 16 گویه مولفه چهارم را تشکیل داده ونتایج بخش کیفی را تأیید کرد.
۸۹۸.

اصول «ارتباطات میان فردی» بر اساس دیدگاه علامه حلی و استخراج دلالت های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) ۱۲۳-۱۴۶

کلیدواژه‌ها: ارتباطات میان فردی علامه حلی اسلام تربیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۷۳
کسب مهارت های ارتباطی میان فردی موثر، به گونه ای که هم رشد و سعادت فردی و هم اهداف والای اجتماعی را تامین کند، نیازمند وجود الگوهای کارآمد بومی است؛ و آثار بزرگان دینی می تواند منبع مفیدی برای استخراج و پردازش چنین الگوهایی باشد. هدف از این تحقیق، دستیابی به اصول ارتباطات میان فردی بر اساس وصیتنامه علامه حلی و استخراج دلالت های تربیتی مبتنی بر آن (به ویژه برای نوجوانان) می باشد. این تحقیق با رویکرد کیفی انجام گرفته است؛ اطلاعات به شیوه اسنادی گردآوری شده، و روش انجام پژوهش، توصیفی-تحلیلی- استنتاجی است. جامعه تحقیق عبارت است از آثارتربیتی علامه حلی و پژوهش هایی که پیرامون دیدگاه علامه حلی صورت گرفته است؛ نمونه گیری هدفمند بر اساس اهداف پژوهش صورت گرفته است. داده های حاصله همزمان با جمع آوری اطلاعات به صورت مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته ها، اصول ارتباطات میان فردی در سه لایه ارتباطی، به تفکیک بدین ترتیب به دست آمد: الف) اصول ارتباطات عمومی در جامعه(خوش خلقی، صبوری و بزرگواری، اجتناب از ظلم و آسیب رسانی، محافظت از خویش در برابر روابط آسیب رسان)؛ ب) اصول ارتباط با برادران دینی ( رفتار یاریگرانه، تبادل فکری و علمی)؛ ج) اصول ارتباط با علما و فضلا( نگرش احترام آمیز، مجالست و موانست با عالمان و فضلا، علم آموزی). هم چنین، هفت اصل تربیتی برای پرورش ارتباطات میان فردی پیشنهاد گردید: خدامحوری، عقل گرایی، خودارزش بخشی، مردم داری، انتخاب گری، شبکه سازی رشدگرایانه، و همیاری رفاقتی. تناسب اصول و توصیه های ارتباطی فوق با رویکرد اسلامی و نیز چندلایه ای و اختصاصی بودن اصول ارتباطی را می توان از جمله نقاط قوت دیدگاه علامه حلی دانست.
۸۹۹.

واکاوی مولفه های شادی در اسلام و اعتباریابی آن با هدف ایجاد و گسترش مدارس شاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۲) ۷-۵۲

کلیدواژه‌ها: شادی اسلام مدرسه شاد اعتباریابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۳۵۵
مطالعه حاضر با هدف شناسایی مولفه های شادی در اسلام و اعتباریابی آن به منظور گسترش شادی در مدارس با استفاده از رویکرد ترکیبی پژوهش به انجام رسید. در مرحله کیفی پژوهش از روش تحلیل مضمون و در مرحله کمی از روش پیمایش استفاده گردید. در مرحله کیفی منابع و متون اسلامی و در مرحله کمی مدیران مدارس مقطع ابتدایی کشور به عنوان جامعه آماری پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. شیوه نمونه گیری در مرحله کیفی پژوهش هدفمند و در مرحله کمی نمونه گیری تصادفی است. داده های پژوهش در مرحله کیفی از طریق تکنیک تحلیل متن و با توجه به فرایند تحلیل داده در روش تحلیل مضمون (کدکذاری، استخراج مضامین و ترسیم شبکه مضامین) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و در مرحله کمی به منظور اعتباریابی ابزار سنجش از رویکرد تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. به منظور اعتباریابی داده ها در مرحله کیفی پژوهش از دو روش توصیف غنی و ثبت سوابق ممیزی و کدگذاران مستقل و در مرحله کمی از روش اعتبار محتوا (صوری و نسبت روایی محتوا) و اعتبار سازه استفاده گردید. یافته های پژوهش در مرحله کیفی نشان دهنده این است مفهوم شادی در اسلام در قالب سه مضمون فراگیر بینش معطوف به شادی (بینش الهی، متافیزیکی و مادی)، زیست معطوف به شادی (زیست مادی و معنوی) و کنش های معطوف به شادی (کنش های مناسکی، عاطفی و اجتماعی) سازمان دهی گردیدند. یافته های مرحله کمی پژوهش بیانگر این است که شاخص های اعتبار همگرا و ممیز دلالت بر اعتبار ابزار سنجش مولفه های مدرسه شاد اسلامی داشتند.
۹۰۰.

الگوی رهبری حکمت محور از منظر اسلام در سازمان های آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۲) ۵۳-۷۸

کلیدواژه‌ها: رهبری حکمت سازمان های آموزشی اسلام رهبری حکمت محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۳۴۳
پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی رهبری حکمت محور از منظر اسلام در سازمان های آموزشی با استفاده از رویکرد کیفی با روش تحلیل مضمون صورت گرفته است. به منظور دستیابی به هدف مذکور، ابتدا بر اساس منابع قرآنی و روایی به صورت هدفمند مفهوم حکمت شناسایی و سپس از طریق روش تحلیل مضمون به طراحی الگوی رهبری حکمت محور پرداخته شد، جامعه آماری در بخش اعتبار بخشی الگوی طراحی شده محققان، مؤسسان، مدیران و معلمان مدارس خاص بودند که به روش نمونه گیری هدفمند، 30 نفر در پژوهش حاضر شرکت داشتند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته بود که از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار بود. یافته های حاصله حاکی از این است که الگوی رهبری حکمت محور از چهار عامل (عقلانیت وحیانی، استحکام بخشی ناظر به واقع، پیشگیری رشدمدار، عملیاتی سازی بهنگام) و سیزده مؤلفه تشکیل شده است. از این رو الگوی حاضر می تواند راهنمای عمل رهبران در مواجهه با مسائل پیچیده و چندبعدی محیط های آموزشی باشد تا از طریق اعمال نفوذ و هدایت معطوف به هدف در کلیه امور معرفتی و عملی محیط آموزشی با بهره گیری از عقلانیت وحیانی و نگاه پیشگیرانه مبتنی بر رشد تصمیم گیری نموده و استحکام ناظر به واقعیت را در تمامی ابعاد محیط آموزشی مدنظر قرار دهند.