مطالب مرتبط با کلیدواژه

مطالعات میان رشته ای


۴۱.

مبانی فلسفی مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی اسلامی با تأکید بر مکتب صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال هفدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۴) 489 - 515

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی - اسلامی مبانی فلسفی مطالعات میان رشته ای مکتب صدرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۳۸۹
در زمینه مطالعات میان رشته ای، مسائل متعددی جای طرح دارند؛ از جمله چیستی، اهمیت و ضرورت، روش شناسی و روش اجرایی آن. اما در کنار این مباحث، مسئله اصلی تری هست که تاکنون به آن پرداخته نشده و آن، مبانی بینشی و فلسفی حاکم بر مطالعات میان رشته ای است. فلسفه به صورت مستقیم و غیرمستقیم در علوم، به ویژه دانش های بینارشته ای نقش ایفا می کند. با توجه به اینکه هر مکتب و پاردایم فلسفی، در مطالعات میان رشته ای تأثیر جدی دارد، آیا در مطالعات بینارشته ای به ویژه در حوزه علوم انسانی اسلامی نیز با تکیه بر مبانی فلسفی صدرایی می توان نگرش لازم را برای انجام دادن این مطالعات به دست آورد؟ در مقاله حاضر در صددیم که با روش تحلیلی و فلسفی، ضمن معرفی مطالعات بینارشته ای و تفاوت آن با دیگر روش های مطالعاتی، ابتدا به نقش مستقیم فلسفه در برخی دانش های بینارشته ای اشاره شود و در ادامه امتداد مبانی صدرایی را در مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی اسلامی نشان دهیم. از یافته های مقاله حاضر، قابلیت نظام فلسفی صدرایی به مثابه چارچوب نظری برای پشتیبانی مطالعات بینارشته ای در علوم انسانی اسلامی است.
۴۲.

ادبیات و حقوق در پرتو مطالعات میان رشته ای

نویسنده:
منبع: دانشنامه های حقوقی بهار ۱۳۹۸ شماره ۲ ۸۸-۱۰۴

کلیدواژه‌ها: مطالعات میان رشته ای ادبیات حقوق ادبیات حقوق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۰ تعداد دانلود : ۶۶۶
مطالعات میان رشته ای باعث تعامل میان دو یا چند رشته مختلف و زمینه سازی برای رشد و توسعه علوم و افزایش توانمندی آنان برای حل مشکل های پیچیده و چند وجهی می شود. این تعامل می تواند از تبادل ساده نظرات تا همگرایی متقابل مفاهیم، روش شناسی، رویه ها و معرفت شناسی، اصطلاح شناسی داده ها، سازمان دهی تحقیق و آموزش در عرصه های گسترده گردد. ادبیات و حقوق از آنجا که موضوعات یکسانی برای بحث دارند، موجب شده تا بتوان نگاه میان رشته ای به این دو حوزه داشت و نباید به خاطر آنکه یکی بیشتر حالت منطق گرایانه داشته و دیگر حالت احساس مدارانه، آن دو را از هم دور تصور نمود. «ادبیات حقوقی» ضمن گسترش دامنه موضوع برای نگارش داستان ها، موجب خارج شدن مباحث خشک و بی روح حقوقی می شود و روشی برای تدریس در دانشکده های حقوق، آگاه سازی عمومی مردم و هم چنین امکان انتقاد از سیاست گذاری تقنینی و اجرایی را فراهم می سازد.
۴۳.

علم اطلاعات و دانش شناسی به مثابه رشته یا میان رشته: مروری مجدد بر مسأله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۷۵) 27 - 43

کلیدواژه‌ها: علم اطلاعات و دانش شناسی مطالعات میان رشته ای میان رشته گونه شناسی طبقه بندی علوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۴۹۱
هدف : این پژوهش با هدف بررسی متون و منابع موجود در زمینه مطالعات میان رشته ای به منظور تعیین جایگاه علم اطلاعات و دانش شناسی در میان ابعاد رشته و میان رشته و پاسخ به این سؤال صورت گرفت: آیا امکان دارد واقعیتی به نام میان رشته بدون اینکه قبل از آن رشته بودن برای یک حوزه علمی محقق شود، به وجود آید ؟ روش/ رویکرد پژوهش : به منظور حصول به نتیجه مطلوب، پژوهش به صورت کتابخانه ای و با بررسی و تحلیل متون صاحب نظران و گونه های میان رشته انجام شد. یافته ها : تاکنون هفت گونه عمده برای مطالعات میان رشته ای شناسایی شده است: درون رشتگی، بین رشتگی، میان رشتگی، چندرشتگی، تکثررشتگی، فرارشتگی و پسارشتگی که از میان گونه های ذکر شده، تنها دو گونه بین رشتگی و میان رشتگی منجر به زایش رشته علمی جدید می شوند و علم اطلاعات و دانش شناسی نتیجه هیچ یک از دو گونه مذکور نیست. نتیجه گیری : علم اطلاعات و دانش شناسی به لحاظ موضوع و مسئله مورد بررسی، دارای وجه تمایز از دیگر حوزه های علمی است و می تواند به عنوان یک رشته شناخته شود، زیرا موضوع این علم تنها اطلاعات مضبوط است؛ اما به دلیل پیچیدگی این مفهوم، محققان این رشته ناگزیر به سمت مطالعات میان رشته ای حرکت کرده اند که نه تنها نقطه ضعفی برای این رشته شمرده نمی شود بلکه سبب رشد و گسترش این حوزه می شود.
۴۴.

تحلیلِ الگوی گفتمانیِ عناصرزبان شناختی و فرایندهای گفتمانِ رمانِ «چراغ ها را من خاموش می کنم»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 130-163

کلیدواژه‌ها: مطالعات مطالعات میان رشته ای الگوی گفتمانی تحلیل گفتمان انتقادی زویا پیرزاد نورمن فرکلاف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۵۲۰
تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی میان رشته ای در حوزه های زبان شناسی، نقدادبی و جامعه شناسی است که بر کارکرد اجتماعی زبان در جامعه و سیاست و نحوه بازتولید قدرت اجتماعی و سیاسی تاکید می کند. بر اساسِ نظریه نورمن فرکلاف ، برای کشف لایه های زیرین و تحلیل الگوی گفتمانی، باید سه سطح «توصیف»، «تفسیر» و«تبیین» را بررسی کرد. برای دست یافتن به الگوی گفتمانی درسطح «تبیین» که سطح اصلی و بنیادین در بررسی جامعه شناسی زبان است، باید سطح «توصیف» (شاخص های زبان شناختی، عناصر صوری زبان و دستور زبان متن) و سطح «تفسیر» (فرایندهای گفتمان، بافت موقعیتی متن و عوامل بینامتنی) مورد توجّه قرار گیرد. در این مقاله که به روش تحلیلی- توصیفی به گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای، روش تحلیل داده ها به روش کیفی وروش استدلال استقرایی(ازجز به کل) انجام شده می کوشیم برپایه نظریه گفتمانی نورمن فرکلاف، به بررسی رابطه دیالکتیک زبان و قدرت و زبان و گفتمان در رمان چراغ ها را من خاموش می کنم صرفاً در دو سطح توصیف وتفسیر بپردازیم. دستاورد تحلیل گفتمانی این رمان این است که زویا پیرزاد با تسلط بر گونه های آوایی، واژگانی، ساختارجمله و انواع آن و شخصیت پردازی متن در این اثر، زیر ساختی مناسب برای ورود به سطوح دیگر تحلیل گفتمان انتقادی ایجادکرده است. کاربرد الگوی گفتمانی رمان چراغ ها را من خاموش می کنم، ازنظرفرکلاف، درسطح توصیف، یعنی توصیف عناصر زبان شناختی و ساخت های زبانی و در سطح تفسیر، یعنی تفسیر فرایند های گفتمان، گامی است در شناختِ لایه های زیرین این رمان و شناختِ ساختارها و کنش اجتماعی و جهان نگری انتقادی و جامعه شناختی.
۴۵.

خوانش میان رشته ای و پسا استعماری داستان مجنونِ لیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 164-190

کلیدواژه‌ها: لیلی و مجنون ادبیات تطبیقی ترجمه مطالعات میان رشته ای مطالعات پسااستعمار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۴۵۱
بخش اول مقاله سعی بر آن دارد تا خوانش های جدیدی از داستان مجنون لیلی ارائه دهد. بخش دوم مقاله با رویکردی میان رشته ای و پسااستعماری به بررسی تاریخ سیر و تحول این داستان از ادبیات قرن هفتم هجری عربی تا اولین اقتباس اوپرایی آن در جهان اسلام (1908– در آذربایجان)، اولین اقتباس سینمایی آن به زبان مالایی (1933- در بنگلادش)، اولین پژوهش کاربردی در عرصه ی ادبیات تطبیقی (40/1398– در ایران)، وبالاخره جدیدترین اقتباس سینمایی آن (2011–در آمریکا) بپردازد. مهمترین دستاوردهای این سفر میان رشته ای و فراملّی و فرهنگی بررسی و تحلیل شده اند. مقاله با پیشنهاد جایگزین کردن مدل خطی- عمودی- ثنایی رایج در مطالعات ادبیات تطبیقی جهان اسلام با مدل دایره ای- افقی- تعدّدی بینارشته ای و پسااستعماری به کار خود پایان می دهد.
۴۶.

جایگاه مطالعات افراطی گری در روابط بین الملل

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ ۷۰-۴۹

کلیدواژه‌ها: افراطی گری رشته دانشگاهی روابط بین الملل تروریسم مطالعات میان رشته ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۳۳
این مقاله تلاش دارد به واکاوی جایگاه مطالعات افراطی گری در روابط بین الملل با توجه به مفاد دروس کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه های امریکا و اروپا بپردازد. در پاسخ به این پرسش که رویکرد مراکز آموزشی به مطالعات افراطی گری اعم از خشونت آمیز و غیر خشونت آمیز در روابط بین الملل چیست، نگارنده به تبیین این موضوع از دو منظر روشی و محتوایی می پردازد. از منظر روشی می توان به رویکردهای مبتنی بر تحلیل روندهای بین المللی بر اساس آینده پژوهی، مطالعات پوزیتیویستی، مطالعات انتقادی، مطالعات تطبیقی، مطالعات موردی، مطالعات منطقه ای، مطالعات میان رشته ای، و تمرین های عملی شبیه سازی در روابط بین الملل اشاره کرد. از منظر محتوایی، دانشگاه های غرب تلاش داشته اند از منظرهای مختلف فلسفی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، روانشناختی، فرهنگی، دینی، ارتباطاتی و امنیتی به مداقه در مطالعات افراطی گری بپردازند. در این زمینه میتوان به رشته های مطالعات توسعه بین المللی، مطالعات منازعات و بحران های بین المللی، اقتصاد سیاسی بین الملل، مطالعات بینادینی، مطالعات زنان، مطالعات روانشناختی، مطالعات تروریسم شناسی، مطالعات پوپولیسم شناسی، مطالعات ارتباطاتی، مطالعات جهانی شدن، مطالعات امنیت بین الملل، و مطالعات جامعه شناختی پلیس اشاره کرد. لذا مقاله حاضر در نظر دارد زوایای گوناگون به مطالعات افراطی گری و رویکردهای مختلف پژوهشی و آموزشی به این پدیده در روابط بین الملل را مورد مداقه قرار دهد.
۴۷.

خاستگاه، بایسته ها و امکان مطالعات میان رشتگی در نسبت با علوم اسلامی

نویسنده:
منبع: مدیریت دانش اسلامی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 98 - 128

کلیدواژه‌ها: مطالعات میان رشته ای علوم اسلامی امکان میان رشتگی خاستگاه میان رشتگی بایسته های میان رشتگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۲۸۰
مطالعات میان رشتگی چندی است که در غرب به حوزه مطالعاتی مهمی تبدیل گشته که هم حوزه آموزش و هم پژوهش را تحت تأثیر خود قرار داده است. در کشور ما نیز چندی است که برخی از نهادهای پژوهشی به این مطالعات تشویق می کنند. پرسش اساسی این است که آیا این مطالعات اساساً در حوزه علوم اسلامی قابل پی گیری است یا خیر؟ خاستگاه و بایسته های آن چیست؟ این مقاله با بررسی خاستگاه وجودی معرفت شناسانه و غیرمعرفت شناسانه میان رشتگی و همچنین بایسته های ذاتی و تحقق میان رشتگی امکان این امر را بررسی کرده است. بررسی های صورت گرفته در نوشتار حاضر نشان می دهد امکان بازخوانی و بازتعریف میان رشتگی با امعان نظر به خاستگاه و بایسته های آن در حوزه علوم اسلامی وجود دارد؛ درحالی که در صورت عدم توجه به خاستگاه های بیان شده، دچار استحاله فکری و فرهنگی در این مطالعات می شویم و هویت علمی خود را در مواجه با این سنخ دانش از دست می دهیم. این مقاله با روش تحلیلی - تطبیقی نگاشته شده است.
۴۸.

سزار دومینگز، هان ساسی و داریو ویلانو. درآمدی بر ادبیات تطبیقی: جریان ها و کاربردهای نوین. مترجمان: مسعودفرهمندفر و روشنک اکرمی. تهران: سیاهرود، 1399. 271 صفحه، شابک: 978-600-7617-48-9، 45000 تومان.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین رشته ای ادبیات، هنر و علوم انسانی سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 255 - 264
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
کتاب معرفی ادبیات تطبیقی: گرایش ها و کاربردهای نوین نوشته سزار دومینگز (دانشیار ادبیات تطبیقی و صاحب کرسی ژان مونه، اسپانیا)، هان ساسی، (استاد دانشگاه در گروه ادبیات تطبیقی دانشگاه شیکاگو)، و داریو ویلانوا، (استاد ادبیات و ادبیات تطبیقی در دانشگاه سانتیاگو دو کامپوستلا، اسپانیا) در انتشارات راتلج (2015) منتشر شده است. این کتاب در سال 1399 با ترجمه مسعود فرهمندفر و روشنک اکرمی با عنوان درآمدی بر ادبیات تطبیقی در انتشارات سیاهرود در تهران انتشار یافته است. در ادامه، به معرفی کتاب پرداخته می شود و پس از آن، با بحثی فشرده درباره چالش های مطالعات مربوط به ادبیات تطبیقی و فعالیت های صورت گرفته در این زمینه در کشورمان، بر اساس کتاب مورد بحث، پیشنهادها و راه کارهایی ارائه می شود. عمده چالش های ادبیات تطبیقی در ایران در دو بخش خلاصه می شود، یکی ناآشنایی با نظریه ها و دیگری تعریف نشدن سیستم و نظام استاندارد علمی و دانشگاهی برای این رشته. آشکار است که نخستین مرحله آشنایی با نظریه ها از طریق ترجمه میسر می شود. در نتیجه نخستین راه کار برای بهبود و گسترش ادبیات تطبیقی در ایران به راه افتادن جنبش ترجمه به شکلی نظام مند و از طریق ترجمه متون اصلی در این زمینه خواهد بود.
۴۹.

بررسی روش های تحقیق مطالعات میان رشته ای و کاربست آن در تفسیر مدیریتی قرآن

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 67 - 98

کلیدواژه‌ها: قرآن مدیریت روش روش های تحقیق مطالعات میان رشته ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۵۷
انتظار رشد و پیشرفت جامع و متوازن از طریق آموزه های وحیانی، اقتضای پژوهش های سامانمند در حوزه روش شناسی مطالعات بین رشته ای و فرا رشته ای را دارد. مسئله سازوکار روش شناسی پژوهش های بین رشته ای در منظومه مدیریت دینی، سطح میان منظومه ای، عملیاتی، مدل مفهومی و زیرگونه های آن را در بردارد. به منظور درک و شناسایی روش شناسی مطلوب قرآنی، ناگزیر به گذار از رویکرد جزءنگر حوزه های رشته ای به رویکرد بین رشته ای و چند رشته ای در مطالعات قرآنی در عرصه مدیریت و سازمان هستیم، از این رو، این تحقیق، با روش توصیفی - تحلیلی مهم ترین روش های تحقیق در مطالعات سازمانی که بیشترین ظرفیت کاربرد در مطالعات میان رشته ای را دارند جمع آوری شده و مواردی که در تفسیر مدیریتی قرآن کریم قابلیت کاربردی دارد را با استناد به آموزه های وحیانی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد عمده روش هایی که در مطالعات میان رشته ای در توصیف، تبیین، کشف و استخراج آموزه های وحیانی کاربرد دارند عبارت اند از: روش های فرا تحلیل «meta-analysis»، گراندد تئوری «Grounded Theory»، تحلیل مضمون یا شبکه مضامین «Thematic Analysis»، تحلیل گفتمان «Discourse analysis»، تحلیل محتوا «content analysis» و حِکمی- اجتهادی « Wisdom- Ijtihad» افزون بر آن، روشن شد که هرچند متدهای یاد شده در مباحث مدیریتی از روایی و پایایی بالایی برخوردار می باشد، ولی در حوزه مطالعات قرآنی هنوز به صورت ساختارمند از ظرفیت کارکردی آنها به صورت شایسته بهره گرفته نشده است.
۵۰.

ارتباط سوژه های بدن مند در فضای مجازی، در چارچوب پدیدارشناسی مرلوپونتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مابعدالطبیعی دوره جدید سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 135-160

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی موریس مرلوپونتی فضای مجازی ادراک حسی مطالعات میان رشته ای سوژه بدن مند ارتباط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۷
موریس مرلوپونتی پدیدارشناسِ فرانسوی قرن بیستم است. پدیدارشناسی او، پدیدارشناسی ادراک حسی است. وی در تلاش است تا بتواند ذات ادراک حسّیِ انسان را به عنوان سوژه ای بدن مند توصیف کند. در این پژوهش میان رشته ای، پدیدارشناسی مرلوپونتی برای توصیف ادراک حسّیِ انسان امروزی در فضای مجازی به کار گرفته می شود. سوژه بدن مند کنونی علاوه بر برقرار کردن روابط حضوری و فیزیکی با سایر افراد، از فناوری های دیجیتالی زیادی استفاده می کند و با استفاده از ابزارهای هوشمند و نرم افزارهای متنوع، زندگی مجازی خود را بر بستر اینترنت شکل می دهد و بازسازی می کند. سوژه بدن مند مدرن کنونی، روابط مجازی گسترده ای را با دیگر سوژه ها برقرار کرده و اعیان متعددی را ادراک می کند. معناهایی که سوژه بدن مند از طریق زندگی مدرن خود در فضای مجازی از اعیان و سایر سوژه های بدن مند در این فضا دریافت می کند، علیرغم گستردگی فراوانی که دارند، مبهم و غیرشفاف هستند.
۵۱.

کاربرد آرای مولوی و گابریل مارسل در امیددرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه فلسفی دوره اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴ ۳۵۴-۳۴۱

کلیدواژه‌ها: اسنایدر امید امیددرمانی مارسل فلسفه کاربردی مشاوره فلسفی مطالعات میان رشته ای مولوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۱۷
پژوهش حاضر، پژوهشی میان رشته ای و در راستای کاربردی سازی فلسفه از طریق همکاری آن با روان شناسی و ادبیات است. در این پژوهش به امید در آرای دو متفکر بزرگ پرداخته شده است؛ مولانا، عارف و ادیب مسلمان و گابریل مارسل، فیلسوف اگزیستانسیالیست مسیحی. هدف از این پژوهش، ارائه بن مایه هایی برای کار مشاوران فلسفی و روان درمانگران است. به همین سبب، دیدگاه ریچارد اسنایدر نظریه پرداز و بنیانگذار امیددرمانی در روان شناسی معاصر نیز در پژوهش حاضر معرفی شده است تا امکان نزدیک کردن آرای مولانا و مارسل در باب امید، به مباحث مورد توجه امید درمانی، فراهم آید و از تشابهات به دست آمده برای کار مشاوران فلسفی استفاده شود. بر اساس یافته های پژوهش، امیدی که مولانا از آن سخن می گوید، امیدی روشن و هدایتگر است که اگر از آن استفاده به جا شود، می تواند به یک صفت اخلاقی مثبت در انسان تبدیل شود؛ امیدی که برخواسته از نیاز انسان به خداوند است و همواره در جهت پیشرفت معنوی انسان، راهگشا خواهد بود. مارسل نیز امید را ابزاری برای ایمان و تقرب به وجود اعلی می شمارد که سبب آمادگی معنوی فرد در جهت خدمت به دیگر انسان ها می شود. این آمادگی معنوی، انسان را از دام جهان درهم شکسته ای که مارسل از آن سخن می گوید، رهایی می بخشد. با مقایسه نظریه امید اسنایدر و دیدگاه مولوی در باب امید، به وجوه تشابه میان دیدگاه آنان در مؤلفه های امید دست می یابیم. بررسی نظریه امید اسنایدر و دیدگاه مارسل در باب امید نیز تشابه فکری این دو متفکر را در باب نقش حیاتی امید در زندگی، نشان می دهد.
۵۲.

مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و تمایز آن با پژوهش های تطبیقی و تفسیر علمی

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۵ 209 - 177

کلیدواژه‌ها: مطالعات میان رشته ای تفسیر تطبیقی تفسیر علمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۱۷۹
با توجه به جدید بودن مطالعات میان رشته ای قرآن و برداشت های متفاوت از آن، تعریفی منسجم و همچنین بیان وجه تمایز آن با تفسیر تطبیقی و تفسیر علمی ضروری می نماید. مطالعه میان رشته ای قرآن به این معنا است که شخص متخصص در علوم قرآنی، برای حل پدیده چندوجهی، از یافته ها و یا روش علوم دیگر به طور تخصصی استفاده کند. مطالعه تطبیقی قرآن، اغلب به معنای مطالعه تطبیقی بین تفاسیر مذهب شیعه و مذاهب اهل سنت، و گاهی به معنای مطالعه تطبیقی قرآن با عهدین و به ندرت به معنای مطالعه تطبیقی بین قرآن و علوم دیگر است. انواع تفسیر علمی در نگاه صاحب نظران به تطبیق نظریه های علمی بر قرآن، استخراج علوم از قرآن و استخدام علوم برای فهم قرآن، تقسیم می شود. نتیجه بررسی تطبیقی سه روش مطالعاتی بدین صورت است که تفسیر تطبیقی و تفسیر علمی در معنای سوم مترادف مطالعات میان رشته ای و در معانی دیگر متمایز از آن  است و به لحاظ منطقی رابطه عموم و خصوص من وجه دارند.
۵۳.

ضوابط روشی انتساب نظریه های علمی به قرآن در مطالعات میان رشته ای از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱شماره ۴۸ 127 - 160

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم مطالعات میان رشته ای ضوابط روشی تفسیر علمی جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۱۸۹
پژوهش های میان رشته ای قرآنی گر چه از یک سو، پیوند مستحکم علم و دین و از سوی دیگر در تبیین اعجاز علمی و از سوی سوم در تفسیر علمی، کاربرد دارد؛ اما در صورت بی توجهی به ضوابط فهم صحیح و عدم برداشت صحیح از قرآن، انتساب و انطباق نظریات علمی با آن، نوعی تفسیر به رأی، ایجاد التقاط و تحمیل و تحریف، محسوب می شود. بدبن رو استخراج و کاربست ملاک های ارزیابی پژوهش های میان رشته ای قرآنی ضروری است. این پژوهه در صدد است با روش توصیفی، ضوابط فهم صحیح قرآن را از دیدگاه آیت الله جوادی آملی، استخراج و معرفی نماید. یافته های این جستار نشانگر آن است که هر چند از دیدگاه ایشان، فهم قرآن برای عموم ممکن و لازم است؛ اما استناد و احتجاج به برداشت ها، از نظر روشی منوط به رعایت شش نکته؛ شامل 1.توجه به ادبیات عرب و علوم پایه بدون اصالت دادن به قواعد اعتباریِ آن علوم، 2. توجه به گوناگونی گزاره های قرآنی از نظر اِخباری، اِنشایی، تمثیلی و نمادین بودن، 3. مد نظر قرار دادن پیوند حقایق جهان شناختی با خداشناختی در قرآن و اختلاف زبان قرآن با بیان علم، 4. بهره مندی روشمند از عقل و یافته های علمی در فهم قرآن و پرهیز از هرگونه التقاط، تحمیل و تطبیق های نامدلل، 5. پرهیز از جمود بر شأن نزول و مصادیق در عین توجه به آنها و 6. کنار نهادن هر گونه قیاس و استحسان است.
۵۴.

بازشناخت بایستگی ها و کارکردهای مطالعات میان رشته ای: مفاهیم حقوقی و ادبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره چهاردهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 59 - 85
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۸۹
امروزه در نظام آموزش عالی، مطالعات میان رشته ای جایگاهی درخور توجه یافته است و به نیازی اساسی در محیط های دانشگاهی و در فرایند تولید علم تبدیل شده که افزون بر گستراندنِ دانش های گوناگون و کاربرد ظرفیت های رشته های هم جوار، موجب گشوده شدن مرزهای جدید در حوزه های دانش پژوهی، پاسخ گویی به حل مسائل چندوجهی و نیز دورشدن از بحران های ناشی از تک رشته ای می شود. از این منظر، نگاه به قابلیت های پیدا و پنهان دو حوزه مطالعات حقوقی و مطالعات ادبی و بهره بردن از سازوکارهای علمی هریک از آن ها، می تواند زمینه ای فراهم کند تا پژوهشگران این دو حوزه را در رهیافت های جدید علمی و رفع نیازهای جوامع بشری یاری رساند. این مقاله که به روش کتابخانه ای و تحلیل داده ها به صورت کیفی انجام شده، دستاوردش این است که مطالعات میان رشته ای ادبیات و حقوق، ضرورتی اجتماعی و دانشگاهی است و نتایج آن می تواند در دو قلمرو ادبیات و حقوق، در پی ریزی سیاست های اجتماعی، گسترش سطح عقلانیت و عدالت اجتماعی در جامعه، کشف قلمروهای جدید فکری، واکاوی و شناخت خطاهای طرفداران این دو حوزه علمی، بالابردن سطح انعطاف پذیری پژوهشگران، زدوده شدن شکاف های ارتباطی بین متخصصان این دو، مؤثر باشد.
۵۵.

اگر ابن سینا رهبر سازمان شما بود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۶ 223 - 242

کلیدواژه‌ها: فلسفه کاربردی سازمان عدالت ابن سینا رهبر اخلاق مدار مطالعات میان رشته ای رهبری سازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
تردیدی وجود ندارد که امروزه، سازمان ها یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی ای هستند که در پیشرفت و توسعه جوامع، نقشی عمده ایفا می کنند و نقش آفرینی آن ها در برآوردن نیازهای جوامع، مشروط به وجودداشتن مدیران توانمند و اثرگذار است. در گذشته، سازمان ها به صورت کنونی وجود نداشتند؛ اما در مجموعه ها و نهادهای اجتماعی قدیم نیز نقش افرادی به عنوان کارآفرین یا رهبر در ترسیم نقشه راه و برقرارکردن عدالت درمیان افراد جامعه، ضرورتی انکارناپذیر بود. ازمیان فیلسوفان مسلمان، ابن سینا در آثار متعدد خود به اهمیت اجتماع و مشارکت همگان برای رسیدن به اهدافی همچون سعادت همه افراد جامعه و همچنین ضرورت وجود فردی مدیر و عادل برای رهبری و مدیریت مردم اشاره کرده است. از آنجا که او همواره به دنبال تلفیق اندیشه های یونانی و اسلامی بوده، بسیاری از تفکراتش درباره مسائلی همچون ضرورت وجود نهادهای اجتماعی، نحوه مدیریت جامعه، و ویژگی های رهبر و مدیر خردمند با نظریات فیلسوفان غربی مانند افلاطون، هم راستاست. در این پژوهش، ازطریق گردآوری داده ها با استفاده از روش کتابخانه ای، ضمن اشاره به برخی نظریات و اندیشه های فیلسوفان غربی درباره ضرورت وجود مدیر و رهبر اخلاق مدار و همچنین چگونگی اداره خردمندانه سازمان ها، با تحلیل و توصیف محتوایی، آرای ابن سینا در این زمینه را تبیین و بررسی می کنیم. پژوهش حاضر ازنوع میان رشته ای و متعلق به حوزه فلسفه کاربردی است.
۵۶.

سودآوری فلسفه برای سازمان ها و شرکت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت و فلسفه سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۷) 183 - 210

کلیدواژه‌ها: رهبری سودآوری فلسفه فلسفه کاربردی مدیریت مطالعات میان رشته ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
مقاله حاضر، حاصل پژوهشی میان رشته ای در باب فلسفه و مدیریت و در حوزه فلسفه کاربردی است و در آن، از این پیش فرض دفاع شده است که فلسفه می تواند از طریق خدماتی که به مدیران سازمان ها ارائه می دهد ، کارایی و سودآوری مجموعه های تحت مدیریت آنان را افزایش دهد. خدمات مورد ادعای مقاله، در سه سطح  بررسی شده است: اندیشه های فیلسوفان بزرگ، چند مهارت فلسفی و منش و روحیه فلسفی. در سطح نخست، ویژگی های رهبران از منظر ارسطو، بررسی شده است. در سطح دوم، آثار تفکر نقادانه و فن خطابه بر مدیران، مطرح شده است. در سطح سوم، چند مدیر- فیلسوف موفق، معرفی شده است. نتیجه پژوهش حاضر، در تحلیل نهایی، ضرورت مطالعات میان رشته ای و کاربردی کردن فلسفه و کشف آن دسته از مسائل سازمانی است که فلسفه می تواند در رفع آن ها مؤثر باشد. داده های اولیه پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده و روش پژوهش،  تجزیه و تحلیل عقلانی داده ها است.
۵۷.

بررسی روش و راهبردهای تحقیق در مطالعات میان رشته ای قرآن کریم (نمونه موردی: ارتباط معماری با قرآن کریم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: روش تحقیق معماری قرآن کریم مطالعات میان رشته ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۷۵
یکی از اساسی ترین مباحث مطالعات میان رشته ای دریافت روش شناسی تحقیق و راهبردهای نحوه تطبیق دو رشته با یکدیگر است؛ این مسئله هنگامی اهمیت بیشتری پیدا می کند که درباره تطبیق یک رشته با مفاهیم قرآن کریم باشد. اخیراً بسیاری از معماران، علاقه مند به تحقیق و شناخت جایگاه معماری و کلیدواژه های آن در قرآن کریم می باشند و لذا در اینجاست که آشنایی با روش های تحقیق در این زمینه اجتناب ناپذیر است. این مقاله با رویکرد بررسی روش و راهبردهای تحقیق در مطالعات بین رشته معماری و قرآن کریم شکل گرفته و برای این کار علاوه بر بررسی مطالعات سایر پژوهشگران در این زمینه به تحقیقاتی که به طور ویژه به معماری و قرآن کریم پرداخته اند و ارزیابی روش شناسی آنها، توجه شده است؛ نتایج پژوهش نشان می دهد چنانچه در رشته معماری پژوهشی بین رشته ای با قرآن کریم انجام شود، روش تحقیق آن از نوع کیفی و توصیفی- تحلیلی است، به شکلی که متغیر قرآن ثابت است و دست کاری نمی شود و تنها محقق در آن به توصیف و تفسیر آیات می پردازد و کلیدواژه های موردنظر تحقیق را در آیات قرآن می یابد و جایگاه آنها را در قرآن مشخص و بر اساس ویژگی های مشخص شده به نقش قرآنی کلیدواژه ها را پی می برد. به منظور سهولت و دقت کار، محقق از راهبردهای آیه محور و سیاق محور در پژوهش استفاده می کند که متناسب با موضوع، کلیدواژه های متناظر در قرآن انتخاب می شود و سپس تعدادی از آیات قرآن که در آنها کلیدواژه های محقق و مشتقات آن ذکر شده انتخاب و در آنها تدبر می گردد؛ در ضمن راهبردهای مذکور محدودیت ها و مشکلاتی را در بردارند که در این مقاله به آن پرداخته می شود.
۵۸.

شناسایی و رتبه بندی حیطه های پژوهشی در حوزه مطالعات میان رشته ای قرآن و سلامت

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: رتبه بندی حیطه های پژوهش مطالعات میان رشته ای قرآن سلامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۵۷
مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه های پژوهشی در حوزه مطالعات میان رشته ای سلامت و علوم قرآنی تدوین شد. این پژوهش از نظر روش شناسی جزء روش های کیفی است که در آن با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای به بررسی موضوع مورد نظر پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه منابع و اسنادی است که به حوزه سلامت و علوم و معارف قرآنی مرتبط بود. در این پژوهش از معیارهای اندازه گیری و وز ن دهی مستخرج از پژوهش نقی زاده و فیضی (1395) استفاده شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که در حوزه سلامت و در میان ابعاد مختلف آن، سلامت اجتماعی 85 امتیاز، سلامت روان 27/75 و سلامت جسمانی 09/46 امتیاز را به خود اختصاص داده اند؛ بنابراین اولویت پژوهش در حوزه سلامت، به طور کلی حوزه سلامت اجتماعی است، اما درصورتی که اگر بحث میان رشته ای قرآن و سلامت مدنظر باشد با توجه به آیات متعدد قرآن که به موضوع سلامت روان اختصاص دارد، حوزه روانی سلامت اهمیت پیدا می کند. این پژوهش هم چنین نشان داد که در حوزه علوم قرآن، بخش معارف قرآنی زمینه فعالیت بیشتری برای پژوهشگران و محققین فراهم می آورد.
۵۹.

مبانی معرفت شناختی مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: روان شناسی قرآن کریم مبانی مطالعات میان رشته ای معرفت شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۲۴
طرح مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی زمینه نظری مناسبی برای تحول در علوم انسانی با رویکردی قرآن محور در جامعه اسلامی تلقی می شود. به خصوص که آموزه های قرآنی بر اساس رویکرد انسان شناسانه خاص قرآن، نقش اساسی در ادبیات روان شناسی دارد. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی است، ارائه مبانی معرفت شناختی و ویژگی های مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی است. یافته های تحقیق نشان می دهدکه مطالعات میان رشته ای قرآن کریم علاوه بر حواس پنج گانه و عقل، بر وحی و قلب تکیه داشته در حالی که روان شناسی متعارف با یک روش اثبات گرایانه فقط بر حس و تجربه تأکید دارد. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که مهمترین ویژگی های مطالعات میان رشته ای قرآنی نسبت به روان شناسی متعارف، جامعیت، توجه به مبداء و معاد، اتقان و خطاناپذیری، و دارا بودن ساختار جامع و تناسب میان تکوین و تشریع است. نوآوری این پژوهش، انجام مطالعه میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی بر اساس مبانی معرفت شناختی اسلامی است
۶۰.

منبع شناسی مطالعات میان رشته ای قرآن و سلامت

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: منبع شناسی مطالعات میان رشته ای قرآن سلامت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۶۳
توجه به گستردگی علوم و ارتباط میان آنها موجب شده است تا در کنار تخصص گرایی، لزوم توجه به مباحث میان رشته ای بیش از پیش احساس شود. در همین راستا هدف این تحقیق تهیه فهرستی از منابع موجودمیان رشته ای در حوزه قرآن و سلامت بود تا علاوه بر حرکت در مسیر میان رشته ای، زمینه ای فراهم شود تا پژوهشگران علاقه مند به این حوزه بتوانند آثار و منابع مورد نیاز خود را به سهولت تهیه کرده و در انجام پژوهش از اتلاف وقت بپرهیزند. از همین روی با بررسی کتب و پایگاه های معتبر اینترنتی داخلی و خارجی از جمله «noormags»، «SID» ،«magiran»، «science direct»، «proQuest»، «Amazon» و ... به تهیه فهرستی از کتب، مقالات، همایش ها و ... به زبان های فارسی و غیرفارسی اقدام شد. امید است نتایج این پژوهش کارامد بوده و زمینه استفاده علاقه مندان را فراهم کند.