امیددرمانی

جمعیت سالمندان دنیا در حال افزایش است. کشور ما نیز از این امر مستثنی نیست. سپردن سالمندان به مراکز نگهداری سیر صعودی دارد. مطالعات نشان می دهد که اختلالات خلقی و روانی در میان سالمندان ساکن در مرکز سالمندان نسبت به سالمندان ساکن در منزل شایع تر است. با توجه به این مهم، این تحقیق با هدف بررسی اثربخشی امیددرمانی در افزایش شادکامی و رضایت از زندگی در زنان سالمند مستقر در مرکز سالمندان با انتخاب جامعه آماری مرکز سالمندان امین بروجن انجام شد. در طی پژوهش نیمه آزمایشی پیش آزمون -پس آزمون با گروه کنترل 30 زن به صورت نمونه گیری در دسترس از بین 120 نفر انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند، سپس پیش آزمون با استفاده از پرسشنامه شادکامی آکسفورد و رضایت از زندگی داینر در هر دو گروه آزمایش و کنترل اجرا شد. گروه آزمایش در 8 جلسه 5/1 ساعته تحت مداخله امیددرمانی قرار گرفتند. بعد از اتمام جلسات، پس آزمون اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون لوین، کالموگروف- اسمیرنف و تحلیل کواریانس استفاده شد. تحلیل کواریانس نشان داد تفاوت معناداری بین میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل وجود دارد و مداخله امیددرمانی شادکامی و رضایت از زندگی را در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل افزایش داده است و می توان گفت امیددرمانی در افزایش شادکامی و رضایت از زندگی زنان سالمند ساکن در سرای سالمندان مؤثر است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر «آموزش امید درمانی» با استفاده از آموزه ها و داستان های قرآنی بر«افزایش امید» دانش آموزان سال اول مقطع متوسطه شهر همدان بود. روش مطالعه نیمه تجربی، به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه دبیرستان های روزانه و دولتی شهر همدان در سال تحصیلی 1393 و روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چندمرحله ای بود. در چارچوب طرح آزمایشی، 60 نفر از دانش آموزان به صورت جایگزینی تصادفی در دو گروه 30 نفری قرار گرفتند. در این طرح از «پرسشنامه امید» اسنایدر استفاده شد و سپس طرح آزمایشی برای گروه آزمایش طی ده جلسه اجرا شد و پس از اتمام جلسات آموزشی از هر دوگروه پس آزمون به عمل آمد و داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش امیددرمانی با استفاده از آموزه ها و داستان های قرآنی منجر به افزایش امید در دانش آموزان شده است

هدف: پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی امیددرمانی گروهی بر کاهش پریشانی زنان دچار سرطان پستان بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون، پسآزمون و گروه گواه و جامعه آماری زنان دچار سرطان پستان مرکز تحقیقات سرطان بیمارستان شهدای تجریش در سال 1392 بود. از میان آنها 30 نفر بهصورت در دسترس انتخاب و بهطور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار پژوهش آزمون پریشانی کی 10 کسلر، پارکر، کوپ، اپستاین، گرورر و همکاران ( 2002 ) بود که در مورد هر دو گروه در مرحله پیشآزمون، پسآزمون و 3 ماه بعد در مرحله پیگیری و برنامه امید درمانی طی 8 جلسه، هر جلسه 90 دقیقه، هفتهای یکبار درمورد گروه آزمایش اجرا و برای تحلیل دادهها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافتهها: نتایج نشان داد امیددرمانی گروهی پریشانی زنان دچار سرطان پستان را کاهش داده و این تاثیر پس از 3 ماه در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجهگیری: چون راهبردهای گروه درمانی مبتنی بر امید سبب کاهش پریشانی زنان دچار سرطان پستان میشود، بنابراین میتوان از این روش در مراکز آنکولوژی بهعنوان درمان تکمیلی در کنار درمانهای پزشکی سود جست.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی امیددرمانی بر شادکامی مردان ناتوان جسمی-حرکتی بود. روش: این پژوهش به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه ی آماری پژوهش را کلّیه ی مردان ناتوان جسمی-حرکتی تحت پوشش اداره ی بهزیستی شهر کامیاران در سال 95-1394 تشکیل می دادندکه از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 30 نفر انتخاب شده و به طور تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین گشتند. شرکت کنندگان گروه آزمایش، امیددرمانی را طی 8 جلسه دریافت نمودند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی شادکامی آکسفورد استفاده شد. داده ها با روش آماری کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد که فرضیه ی پژوهش مبنی بر اثربخشی امیددرمانی بر شادکامی مردان ناتوان جسمی-حرکتی مورد تایید قرار گرفته است و شرکت کنندگان گروه آزمایش نسبت به شرکت کنندگان گروه کنترل، در پس آزمون به طور معناداری، شادکامی بیشتری داشتند. نتیجه گیری: بنابراین، می توان نتیجه گرفت که امیددرمانی در افزایش شادکامی مردان ناتوان جسمی-حرکتی تاثیر معناداری دارد.

هدف: پژوهش حاضر بررسی تاثیر امید درمانی بر افزایش سلامت روانی در سالمندان شهر تبریز بود. روش: روش این پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه شامل 30 نفر از سالمندان شهر تبریز در سال 1397 بود. ابتدا از 80 نفر از افراد سالمند به صورت در دسترس آزمون سلامت روانی به عمل آمد؛ سپس 30 نفر از جامعه فوق که طبق معیار نقطه برش بالینی در سطح غیرنرمالی قرار داشتند (یک انحراف استاندارد پایین تر از میانگین)، انتخاب شدند. از این تعداد، 15 نفر برای گروه آزمایش و 15 نفر برای گروه گواه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. امید درمانی طی 12 جلسه نود دقیقه ای، هر هفته یک جلسه اجرا شد. پس از اتمام جلسات پس آزمون روی دو گروه آزمایش و کنترل اجرا گردید. یافته ها: براساس نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس، بین میانگین نمره های پس آزمون گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری: امید درمانی باعث افزایش سلامت روانی می شود. بنابراین شایسته است به منظور ارتقای کیفیت زندگی سالمندان، ارایه خدمات آموزشی و برنامه های ارتقاء دهنده امید با روش های مناسبی مانند یادگیری بر اساس حل مساله با مشارکت فعال افراد در فرآیند بحث با برنامه ریزی مدون انجام پذیرد.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی امیددرمانی بر کاهش نگرش های ناکارآمد بیماران مبتلا به ام اس شهر تهران انجام شد. طرح این پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه پژوهش به حجم 30 نفر از بین تمامی بیماران زن عضو انجمن ام اس در شهر تهران به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. هر دو گروه به پرسشنامه نگرش های ناکارآمد وایزمن و بک در پیش آزمون پاسخ دادند. در گروه آزمایش، امیددرمانی در 8 جلسه 90 دقیقه اجرا شد؛ اما در گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. آمودنی ها پرسشنامه نگرش های ناکارآمد را در مرحله پیش آزمون (قبل از مداخله) و پس آزمون (بعد از مداخله) و پیگیری (یک ماه بعد) از آخرین جلسه درمانی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل واریانس اندازه مکرر نشان دادند اثر زمان و اثر تعاملی زمان و گروه بر کاهش نگرش های ناکارآمد بیماران مبتلا به ام اس معنادار بوده است. همچنین گروهها در پیش آزمون تفاوت نداشته اند؛ ولی در پس آزمون و پیگیری تفاوت داشتند. نتایج پژوهش نشان دادند امیددرمانی روشی کارآمد برای کاهش نگرش های ناکارآمد در بیماران مبتلا به ام اس است و اثربخشی مداخلات را در یک ماه حفظ می کند.

پژوهش حپژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی امیددرمانی به واسطه اینترنت بر راهبردهای مقابله با استرس و اضطراب کرونا در زنان مبتلا به سرطان پستان در دوران اپیدمی (کووید-19) اجرا شد. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با پیشآزمون، پسآزمون و گروه گواه است. جامعه آماری پژوهش را زنان مبتلا به سرطان شهر همدان در سال 1399 که تعداد آنها 240 نفر میباشد، تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، نمونه انتخاب شد. حجم نمونه 30 نفر بود که در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. دادهها با استفاده از مقیاس اضطراب کرونا ویروس (1398)، سیاهه مقابله با موقعیت استرسزا (اندلر و پارکر، 1990) جمعآوری شدند و با استفاده از روش تحلیل کواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان دادند که اضطراب کرونا ویروس و راهبردهای مقابله با استرس در مرحله پس آزمون در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه کاهش معنی داری داشته است (01/0>P). نتیجهگیری: بنابراین، با توجه به نتایج پژوهش حاضر امیددرمانی میتواند در جهت کاهش پیامدهای روانشناختی منفی و افزایش راهبردهای موثر مقابله با استرس در دوران همهگیری کرونا ویروس مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر، پژوهشی میان رشته ای و در راستای کاربردی سازی فلسفه از طریق همکاری آن با روان شناسی و ادبیات است. در این پژوهش به امید در آرای دو متفکر بزرگ پرداخته شده است؛ مولانا، عارف و ادیب مسلمان و گابریل مارسل، فیلسوف اگزیستانسیالیست مسیحی. هدف از این پژوهش، ارائه بن مایه هایی برای کار مشاوران فلسفی و روان درمانگران است. به همین سبب، دیدگاه ریچارد اسنایدر نظریه پرداز و بنیانگذار امیددرمانی در روان شناسی معاصر نیز در پژوهش حاضر معرفی شده است تا امکان نزدیک کردن آرای مولانا و مارسل در باب امید، به مباحث مورد توجه امید درمانی، فراهم آید و از تشابهات به دست آمده برای کار مشاوران فلسفی استفاده شود. بر اساس یافته های پژوهش، امیدی که مولانا از آن سخن می گوید، امیدی روشن و هدایتگر است که اگر از آن استفاده به جا شود، می تواند به یک صفت اخلاقی مثبت در انسان تبدیل شود؛ امیدی که برخواسته از نیاز انسان به خداوند است و همواره در جهت پیشرفت معنوی انسان، راهگشا خواهد بود. مارسل نیز امید را ابزاری برای ایمان و تقرب به وجود اعلی می شمارد که سبب آمادگی معنوی فرد در جهت خدمت به دیگر انسان ها می شود. این آمادگی معنوی، انسان را از دام جهان درهم شکسته ای که مارسل از آن سخن می گوید، رهایی می بخشد. با مقایسه نظریه امید اسنایدر و دیدگاه مولوی در باب امید، به وجوه تشابه میان دیدگاه آنان در مؤلفه های امید دست می یابیم. بررسی نظریه امید اسنایدر و دیدگاه مارسل در باب امید نیز تشابه فکری این دو متفکر را در باب نقش حیاتی امید در زندگی، نشان می دهد.

سابقه و هدف: بیماری های قلبی-عروقی یکی از مهم ترین بیماری های مزمن است که عوارض روان شناختی بسیاری همچون خستگی مفرط، اضطراب و افسردگی دارد و کیفیت زندگی بیماران را کاهش می دهد. در این میان توجه به نقش امید حائز اهمیت است. امید سازه روان شناسی مثبتی به حساب می آید که در مواجهه با سختی ها از افراد محافظت می کند. با توجه به اهمیت امید، اسنایدر سازه امید و پرسش نامه آن را تدوین کرده است. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه امیددرمانی با توجه به آموزه های اسلامی و دستاوردهای روان شناسی کلاسیک بود. روش کار: روش این پژوهش متن محور و تحلیل محتوا است. بدین منظور مطالب مرتبط با نظریه امید در روان شناسی و آموزه های اسلامی جمع آوری و تحلیل محتوا شد. بر اساس نتایج تحلیل محتوا، سازه امید شامل هفت مؤلفه شناخت هدف زندگی و گرایش به آن، مهارت هدف گذاری، انگیزش و مهارت خودانگیزشی، توکل، تدبیر و مسیریابی، تلاش و پشتکار و مهارت مقابله با موانع بود. سپس بسته امیددرمانی با رویکرد اسلامی برای بیماران قلبی طراحی و روایی محتوایی آن ارزیابی شد. پس از جمع آوری نظر کارشناسان، برنامه امیددرمانی با رویکرد اسلامی نهایی تدوین شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که برنامه امیددرمانی با رویکرد اسلامی برای بیماران قلبی شامل هشت جلسه نود دقیقه ای بود که عبارت است از: 1) ایجاد رابطه درمانی و ارائه اهداف و منطق درمان، 2) آشنایی با هدف و معنای زندگی در اسلام و تقویت گرایش به آن و نقش آن در امید، 3) آموزش مهارت هدف گذاری در جهت هدف اصلی زندگی و تعیین اهداف معنادار، شفاف و منطقی، 4) تبیین انگیزش و اهمیت آن و تقویت خودآگاهی فرد نسبت به انگیزه هایش، 5) مهارت های انگیزش معنوی، 6) تدبیر و انتخاب مسیر مناسب، تقویت خلاقیت و مهارت برنامه ریزی، 7) مهارت مقابله با موانع و مهارت انعطاف پذیری و 8) تقویت یاد خدا و توکل به او و جمع بندی. نتیجه گیری: برنامه امیددرمانی با رویکرد اسلامی دارای ابعاد مثبت معنوی و روان شناختی است و با برنامه امیددرمانی کلاسیک متفاوت است.

هدف: هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی امیددرمانی و معنویت درمانی بر کیفیت زندگی، قند خون و فشار خون زنان میانسال مبتلا به دیابت نوع دو بود. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمام زنان میانسال مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت، متابولیسم و غدد شهر تهران در سال 1399 بودند که 45 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه کوتاه کیفیت زندگی بالینی دیابتی بروس و همکاران (2004) و آزمایش خون جهت اندازه گیری فشارخون و قند خون ناشتا بود. بعد از 8 جلسه 90 دقیقه ای برای هفته ای 1 بار، امیددرمانی و معنویت درمانی برای گروه های آزمایش، داده های پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند.   یافته ها: نتایج نشان داد معنویت درمانی و امیددرمانی بر کیفیت زندگی (038/0=P) اثر افزاینده داشتند. نتیجه گیری: از جمله تلویحات کاربردی پژوهش حاضر ارائه درمان های روان شناختی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 است. پیشنهاد می شود درمان هایی نظیر امید و معنویت در کنار درمان های دارویی بر بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر امیددرمانی بر میزان سرمایه روانشناختی و عزت نفس بیماران مبتلا به سرطان انجام شد. روش این پژوهش، شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. نمونه شامل 30 نفر از زنان بیمار مبتلا به سرطان شهرستان مشهد بود. از این تعداد، 15 نفر برای گروه آزمایش و 15 نفر برای گروه کنترل به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های عزت نفس روزنبرگ (۱۹۶۵) و پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز (۲۰۰۷) استفاده گردید و مداخله امید درمانی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای در گروه آزمایش انجام گردید. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS23 و آزمون تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرارگرفت. یافته ها نشان داد که بین میانگین نمره های پس آزمون گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود داشت، به نحوی که امیددرمانی گروهی موجب افزایش عزت نفس و سلامت روانشناختی( و مؤلفه های آن) گروه آزمایش شده است. پس میتوان نتیجه گرفت که امید درمانی به شیوه گروهی باعث افزایش عزت نفس و سلامت روانشناختی( و مؤلفه های آن) می شود. .

مقدمه: جانبازان هشت سال دفاع مقدس ، دچار آسیب های جسمی و روانی بسیاری شده اند که بر ابعاد مختلف سلامت روان خانواده به خصوص همسر و فرزندان آنان تأثیر مستقیم دارد. این تاثیرات منجر به بروزاختلال در کارکردهای مختلف اجتماعی، شغلی یا رفتاری آنها می گردد. باتوجه به این که سهم زیادی از توانمندی های افراد به سلامت روانی آن ها و خوش بین بودن نسبت به مسائل مختلف زندگی و توانایی مقابله با مشکلات را دارد، هدف اصلی این پژوهش تعیین اثربخشی امیددرمانی بر افزایش تاب آوری و خوش بینی فرزندان دختر جانباز و بررسی این مداخله در مرحله پیگیری می باشد. روش: جامعه آماری ،کلیه فرزندان دختر جانباز شهر تهران در سال تحصیلی91-90 می باشند که از بین آن ها تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (هرگروه 15نفر). روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. گروه آزمایش طی 8 جلسه تحت آموزش امیددرمانی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه خوش بینی LOT-R، و پرسش نامه ی تاب آوری CD-RIS بودند. نتایج: نتایج به دست آمده از طریق روش آماری تحلیل کوواریانس با تأکید بر مقدار F به دست آمده در منبع تغییرات گروه در سطح (05/0P=) در هر دو متغیر وابسته (تاب آوری و خوش بینی) نشان داد که امیددرمانی مؤثر بوده به طوری که باعث افزایش میانگین های پس آزمون در گروه آزمایش شده است. همچنین در مرحله پیگیری که بعد از حدود چهارماه انجام شد، با در نظر گرفتن مقدارt برای متغیرهای تاب آوری و خوش بینی در سطح (05/0P=) تفاوت معناداری بین نمرات پس آزمون، گروه آزمایش و نمرات پیگیری وجود نداشت و می توان گفت امیددرمانی در افزایش نمره تاب آوری و خوش بینی فرزندان دختر جانباز ثبات دارد. بحث: امیددرمانی باعث افزایش تاب آوری و خوش بینی فرزندان دختر جانباز می شود و این نتیجه در مرحله پیگیری نیز ثبات دارد.