مطالب مرتبط با کلیدواژه

برنامه درسی


۷۸۱.

ارائه الگوی برنامه درسی برای پرورش هویت خودشرح حال نگاری دانش آموزان

کلیدواژه‌ها: هویت خود شرح حال نگاری برنامه درسی پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۵۴
هدف پژوهش ارائه الگوی برنامه درسی برای پرورش هویت خود شرح حال نگاری دانش آموزان دوره متوسطه اول بود.روش تحقیق کیفی اکتشافی بود.میدان پژوهش دانشگاه بریتیش کلمبیا ودانشگاه بوعلی سینا بود.با استفاده از روش نمونه گیری ملاک محور و برخورداری از دانش موضوعی و تجربه عملی، مشارکت کنندگان15 از نفر متخصصان رشته های مختلف ( پنج نفر از دانشگاه بریتیش کلمبیا و ده نفر از دانشگاه بوعلی سینا همدان) بودند.ابزارجمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل دادها ازکدگذاری (انتخابی، محوری و باز) وتحلیل مضمون استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها پنج مضمون سازمان دهنده شامل تجربه زیسته، خود تعریفی، تخیل، خودتنظیمی، معماری خود و25 مضمون پایه استخراج شد.برای تعیین اعتبار داده های کیفی از شاخص های چهارگانه لینکلن و گیوبا و برای تعیین اعتبار مدل ازCVR استفاده شد و میزان آن8/75/0 محاسبه گردید.نتایج نشان داد مبانی فلسفی برنامه درسی خودشرح حال نویسی پدیدارشناسی،عمل گرایی و وجود گرایی بود. نظریه های برنامه درسی خود شرح حال نظریه های انسان گرایانه و دیدگاه های فردی بودند. نتایج نشان داد در تدوین اهداف برنامه درسی باید براهدافی چون خود اگاهی ،خودمعماری،خود تنطیمی و خود برون ریزی تأکید شود.در انتخاب محتوی برنامه درسی باید برمسائل زندگی واقعی وتجربیات دست اول توجه شود..برای آموزش محتوی،از روش های آموزش مبتنی بر خانواده فردی تدریس به ویژه روش خود آگاهی استفاده شود.درارزشیابی برنامه درسی ازروش های خود ارزیابی،خود گزارش دهی و مهم تر از هم تحلیل همه جانبه خود نوشته های فراگیران استفاده شود.
۷۸۲.

شناسایی و تبیین مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی بر مبنای مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شناسایی و تبیین مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی ' مثنوی معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۵
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی بر مبنای مثنوی معنوی، جهت معرفی مختصاتی از برنامه درسی زیبایی شناسی اسلامی- ایرانی انجام گرفته است. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی و به لحاظ روش انجام کار تحلیل محتوای کیفی با رویکرد عُرفی می باشد. میدان این پژوهش، تمامی شش دفتر کتاب مثنوی معنوی، به میزان بیست و پنج هزار و ششصد و پنجاه و پنج بیت را در بر می گیرد، که به شیوه کدگذاری، معانی و مفاهیم صریح و نهفته ی زیبایی شناسانه برنامه درسی در ابیات مثنوی معنوی را مورد شناسایی قرار داده است. پس از تحلیل محتوای اشعار کتاب مثنوی معنوی، در نهایت 10 مولفه اصلی زیبایی شناسی برنامه درسی شناسایی و کشف گردیدند. بر این اساس مولفه های زیبایی شناسی برنامه درسی بر آمده از مثنوی معنوی شامل : خودشناسی ، ژرف نگری ، تناسب ، عشق ، حُریّت ، نقَّادی ، احترام به تفاوت ها ، کمال جویی ، کل نگری و ابتکار می باشد. مولفه های زیبایی شناسی بر آمده از مثنوی معنوی به عنوان یک منبع ارزشمند تعلیم و تربیت اسلامی – ایرانی، قادر است یک الگوی کامل ، جهان شمول و خط سیر جامع در مسیر بهره گیری از ابعاد ارزشمند برنامه درسی زیبایی شناسی را در تمامی عرصه های تعلیمی و تربیتی ارایه نماید. به گونه ای که با داشتن ویژگی بومی بودن، با دغدغه های فلسفی اسلامی و ایرانی مرتبط تر و قابل پذیرش تر باشد.
۷۸۳.

شناسایی و ارائه الگوی عوامل مؤثر بر تربیت معلم کارآفرین در ایران (یک مطالعه آمیخته)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی تربیت معلم کارآفرینی شایستگی مدرسان شایستگی ورودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۹۶
هدف: هدف این پژوهش، شناسایی و ارائه الگوی عوامل مؤثر بر تربیت معلم کارآفرین در ایران بود.روش شناسی پژوهش: روش اجرای این پروژه آمیخته اکتشافی است که به صورت کیفی و کمی به بررسی و شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر تربیت معلم کارآفرین در ایران پرداخته است. نمونه آماری پژوهش بخش کیفی 20 نفر از مدیران، استادان و صاحب نظران تربیت معلم و علوم تربیتی و کارآفرینی بود که داده های مربوط به مصاحبه نیمه ساختاریافته از آنان جمع آوری شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت؛ در بخش کمی از 149 نفر از مدیران و استادان تربیت معلم و کارآفرینی در دانشگاه ها بودند که به روش خوشه ای تصادفی برای جمع آوری اطلاعات مربوط به پرسشنامه تحقیق انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته برگرفته از کدهای حاصل از مصاحبه بود. ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی همه متغیرهای پژوهش بالای 7/0 بود که نشان دهنده پایایی پرسشنامه بود. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات این پژوهش در بخش کیفی به صورت کدگذاری (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) از نرم افزار MAXQDA و در بخش کمی به صورت معادلات ساختاری از نرم افزار smart pls استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد ابعاد و مؤلفه های عوامل مؤثر بر تربیت معلم کارآفرین شامل برنامه درسی، شایستگی مدرسان و شایستگی ورودی بود. مقدار ضریب آلفای کرونباخ 7/0، پایایی ترکیبی 7/0 و AVE، 5/0 بود لذا پایایی و روایی همگرا مورد تأیید قرار گرفت. روایی واگرای بر اساس روش فورنل و لارکر و معیار HTMT نیز تأیید شد. مقادیر T بیشتر از 96/1 بود، بنابراین فرضیه های پژوهش در سطح اطمینان 95/0 تأیید شد. معیارهای R2 و Q2 برای متغیرهای وابسته در حد متوسط و قوی، و معیار F2 برای متغیرهای وابسته قوی به دست آمد. مقدار 711/0 برای GOF، نیز نشان از برازش مناسب مدل داشت.بحث و نتیجه گیری: با اجرای الگوی به دست آمده دست اندرکاران تعلیم و تربیت می توانند مدیریت و راهبری، قوانین و مقررات، برنامه های درسی و شیوه های ارائه آن، منابع انسانی دستگاه تعلیم و تربیت، تعامل با صنعت و خدمات را به هم درآمیزند.
۷۸۴.

جایگاه تفویض استانی در الگوی مطلوب سیاست گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران (یک مطالعه کیفی)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: الگوی سیاست گذاری غیرمتمرکز برنامه درسی نظام آموزش و پرورش ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۸
سیاست گذاری برنامه درسی روند انتخاب و جایگذاری ارزش های جامعه در برنامه درسی و همچنین پالایش این ارزش ها جهت حضور یا عدم حضور در برنامه درسی است.هدف این پژوهش طراحی الگوی تفویض استانی سیاست گذاری برنامه درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران می -باشد.این پژوهش جزء تحقیقات کیفی از طریق تحلیل محتوای کیفی با رویکرد اشتراوس و کوربین است. داده ها از طریق تحلیل اسناد و مصاحبه نیمه ساختار یافته با 11 نفر از سیاست گذاران برنامه درسی در سالتحصیلی 1399-1398جمع آوری گردید.جامعه آماری متشکل از دو گروه متخصصان دانشگاهی، دارای تجربه سیاست گذاری و اسناد سیاست گذاری برنامه درسی ایران و مقالات مرتبط با حوزه سیاست گذاری برنامه درسی بود. شیوه انتخاب مشارکت کنندگان از میان متخصصان ، نمونه گیری گلوله برفی بود.6 سند اصلی سیاست گذاری برنامه درسی ایران به عنوان نمونه اسناد داخلی و با جستجوی عبارات سیاست برنامه درسی و سیاست گذاری برنامه درسیcurriculumpolicy)&curriculum policy making)درپایگاه های اطلاعاتی (ERIC,Google scholar، SAGE، WIELY،TAYLOR&FRANCIES) بدست آمد.با توجه به ارتباط به بحث سیاست برنامه درسی در نظام آموزش وپرورش،120 مقاله مورد بررسی قرار گرفت.ابزار پژوهش، مصاحبه نیمه ساختار یافته بر اساس تکنیک 5w1hو فرم تحلیل اسناد بود. روایی محتوایی مصاحبه با استفاده از نظر5 نفر از متخصصین تعلیم و تربیت تایید گردید. داده ها طی فرایند کدگذاری، نام گذاری،مقوله بندی و تحلیل گردید. جهت تحلیل اولیه داده های کیفی از نرم افزار 2018 Maxqdaاستفاده شد.اعتبار یافته ها با استفاده از روش ارزیابی لینکلن و گوبا تایید گردید. الگوی-سیاست گذاری برنامه درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران با اولویت تصمیم سازی استانی در سه بعد رسمی ، فنی و محتاطانه و سه سطح supra، macro و microطراحی شد.نتایج نشان داد تفویض استانی سیاست گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران دارای 4 مولفه سیاست گذاری در خصوص اهداف برنامه درسی، فرصتهای یاددهی و یادگیری،محتوای سیاست ها و ارزشیابی سیاست ها است.با توجه به یافته ها برای اصلاح سیاست-های برنامه های درسی ایجاد چرخه فعال با هدف پایش و بهسازی چرخه نیاز است. این یافته ها با تبیین فرایندسیاست گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران جهت تحقق سیاست بوم شناختی برنامه درسی در ایران می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
۷۸۵.

تحلیل آموزش مغفول شایستگی های تربیت دینی در برنامه درسی رشته الهیات در دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شایستگی تربیت دینی برنامه درسی الهیات دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۵۷
هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل آموزش مغفول شایستگی های تربیت دینی در برنامه درسی دانشجومعلمان رشته دبیری الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان بود. روش: جامعه تحقیق شامل اساتید رشته معارف و کلیه سرفصلهای برنامه درسی رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان در سال 400-1399 بود. برای انتخاب جامعه از روش نمونه گیری هدفمند با تکنیک معیاری در بخش اساتید معارف اسلامی و روش نمونه گیری سرشماری در بخش سرفصلهای رشته الهیات و معارف اسلامی استفاده شد. ابزار پژوهش در این تحقیق، مصاحبه نیمه ساختاریافته و چک لیست تحلیل محتوا بود؛ بدین صورت که در مرحله اول با 15 نفر از اساتید رشته معارف اسلامی برای استخراج شایستگی های تربیت دینی مصاحبه صورت گرفت. سپس بر اساس شایستگی های استخراج شده در خصوص تربیت دینی، یک چک لیست تحلیل محتوا طراحی شد تا میزان پوشش شایستگی های تربیت بدنی در سرفصلهای برنامه درسی رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان تحلیل شود. برای تعیین روایی ابزار، از روایی محتوایی استفاده شد و فهرست وارسی در اختیار سه نفر از متخصصان معارف اسلامی قرار گرفت. روایی سازه تحلیل محتوا نیز از نظر اساتید رشته معارف، بررسی و تأیید شد و پایایی آن با بهره گیری از روش ویلیام اسکاتریال 82 درصد محاسبه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که سرفصلهای برنامه درسی در رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان بخش زیادی از شایستگی ها را پوشش داده است؛ ولی بعضی از مؤلفه های هر شایستگی نیز مورد غفلت قرار گرفته اند. همچنین در سرفصلهای برنامه درسی دبیری الهیات، شایستگی های شناختی بیشترین و شایستگی های اقتصادی- حرفه ای کمترین حضور را داشتند. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد نیاز است دست اندرکاران آموزشی و برنامه ریزان درسی دانشگاه فرهنگیان، نسبت به آموزش شایستگی های تربیت دینی غفلت شده در سرفصلهای برنامه درسی رشته الهیات و معارف اسلامی توجه داشته باشند.
۷۸۶.

مطالعه تطبیقی برنامه درسی دوره کارشناسی رشته روزنامه نگاری در ایران و ترکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی روزنامه نگاری کارشناسی ایران ترکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۹
تحقیق پیش رو، مطالعه ای تطبیقی روی برنامه های درسی دوره کارشناسی رشته روزنامه نگاری در دو کشور ایران و ترکیه است. دو کشوری که از نظر تحولات تاریخی، اشتراکات فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و جمعیتی در جغرافیای خاورمیانه و بین کشورهای اسلامی مشابهت های بیشتری دارند. از این منظر با کاربرد راهبرد پژوهش کیفی و از نوع ماتریس مضمون، محتوای برنامه های درسی دوره کارشناسی رشته روزنامه نگاری در دو دانشگاه علامه طباطبائی و استانبول با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتیِ هدفمند و کاربرد تکنیک تحلیل مضمون تحلیل و مقایسه شدند. درضمن، به منظور اعتبارسنجی (قابلیت اطمینان و باورپذیری) یافته های کیفی تحقیق برساخته شده از روش ممیزی و جهت پایایی سنجی از قابلیت تکرارپذیری و تیز قابلیت انتقال یا تعمیم پذیری استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که برنامه درسی دوره کارشناسی رشته روزنامه نگاری این دو دانشگاه هم در بخش شناسنامه کلی و هم در بخش برنامه درسی از وجوه اشتراک و افتراق برخوردارند. ازجمله در ابعاد هدف، ضرورت و نظام واحدی در این دو دانشگاه مشابهت وجود دارد، ولی از نظر تعداد و موضوع واحدهای درسی، دورنمای رشته، سطح مهارت و دانش و فرصت های شغلی تمایز بیشتری مشاهده می شود.
۷۸۷.

مؤلفه های تمایز بخش بین مدارس غیردولتی در کشورهای منتخب جهان

کلیدواژه‌ها: آموزش آموزش و پرورش تطبیقی برنامه درسی نظام آموزشی مدرسه غیردولتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۵۱
نقش سرمایه انسانی در پیشرفت کشور مورد تأکید ویژه ای است؛ چرا که موتور پیشرفت هر کشور، نیروی انسانی آموزش دیده است. همواره آموزش وپرورش یکی از ارکان اصلی تأمین نیروی انسانی یک کشور محسوب می شود. ازاین رو دولت ها توجه مضاعفی در بهینه سازی ساختار و محتوای آموزش و پژوهش دارند. مدارس غیردولتی در کنار مدارس دولتی هر کشور نقش به سزایی در بهبود خدمات آموزش دارند. در این پژوهش سعی شده است ویژگی های عمومی مدارس غیردولتی در کشورهای منتخب احصاء شود. هدف از انجام چنین مطالعه ای این است که آموزش وپرورش به عنوان یک سرمایه گذاری ملی دیده شود و این جرقه ای باشد برای خط مشی گذاری در راستای ایجاد انواع مدارس غیردولتی که بهره ورى آموزشی و تربیتی بالایی داشته باشد. این پژوهش از نوع کیفی است و برای انجام آن از روش اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است؛ ابتدا مفهوم مدرسه غیردولتی مورد بررسی قرار گرفته است سپس رهیافت های آن ایجاد مدارس غیردولتی بررسی و تحلیل شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که مدارس غیردولتی در کشورهای مختلف اساساً معنای متفاوت از یکدیگر دارند و مؤلفه های تمایز بخش مدارس غیردولتی در کشورهای منتخب جهان در پنج محور اصلی 1. نیروی انسانی 2. ساختار مدرسه 3. حدود اختیارات 4. میزان محدودیت 5. عوامل خاص می باشد.
۷۸۸.

بررسی وضعیت تربیت سیاسی مبتنی بر بازسازی اجتماعی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه: یک مطالعه ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت سیاسی برنامه درسی مطالعات اجتماعی بازسازی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۵۲
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت تربیت سیاسی مبتنی بر بازسازی اجتماعی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه بود. رویکرد پژوهش، ترکیبی و روش استفاده شده، تحلیل محتوای کمی و کیفی بود. جامعه آماری پژوهش، کتاب های مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول بود و نمونه براساس سرشماری کل کتاب ها و به شیوه هدفمند انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از چک لیست محقق ساخته استفاده شد و به منظور ارزیابی روایی شاخص ها از روایی محتوا (CVR) بر مبنای نظر متخصصان استفاده شد که نتیجه روایی محتوایی 98/0 به دست آمد. همچنین پایایی داده ها با استفاده از ضریب توافق 94 درصد محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کمی از آمار توصیفی و به منظور آزمون تناسب توجه از آزمون خی دو استفاده شد. همچنین در بخش کیفی از تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که درمجموع 31 بار به مؤلفه تربیت سیاسی توجه شده است که شاخص های «آگاهی و درک مسائل سیاسی منطقه ای و بین المللی» با فراوانی 13 (1/41 درصد) و «حق تصمیم گیری افراد در سرنوشت سیاسی خویش» با فراوانی 10 (2/32 درصد) به ترتیب دارای بیشترین فراوانی بودند و شاخص های «حق انتقاد به مسئولین»، «حق انتقاد از نهادهای اجتماعی»، «پاسخ گویی نهادهای اجتماعی» و «معیار تشخیص و انتخاب اصلح در انتخابات» هرکدام با فراوانی 1 (3/3 درصد) کمترین میزان فراوانی را داشتند. به شاخص های «اصلاح نهادهای اجتماعی» و «توجه به کثرت گرایی سیاسی» هیچ توجهی نشده است. نتایج آزمون خی دو نیز نشان داد که در پرداختن به مؤلفه های تربیت سیاسی در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه، توازن مناسبی وجود ندارد.  
۷۸۹.

الزامات و راهبردهای توسعه آموزش ترکیبی درس تربیت بدنی در مدارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش ترکیبی الزامات زیرساختاری برنامه درسی تربیت بدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۵۸
هدف پژوهش حاضر شناسایی الزامات و راهبردهای آموزش ترکیبی (حضوری و غیرحضوری) درس تربیت بدنی در مدارس بود. این پژوهش از نوع اکتشافی و روش آن کیفی از نوع تحلیل محتوای عرفی بود. مشارکت کنندگان به صورت هدفمند ملاک مدار از بین کارشناسان پژوهش و برنامه ریزی دروس گروه سلامت و تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش، متخصصان دانشگاهی حوزه برنامه ریزی درسی و سرگروه های آموزشی درس تربیت بدنی انتخاب شدند. به منظور گردآوردی داده ها 21 مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق انجام شد و داده های حاصل از آنها در دو مرحله کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند. اعتبار کدگذاری ها نیز با بازبینی و کنترل صحت کدهای استخراج شده و کدگذاری مجدد مصاحبه ها توسط دو نفر متخصص همکار مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها نشان داد توجه به سیزده مقوله تحت عناوین دانش افزایی یاددهنده، ارتقا سواد یادگیرنده، طراحی مجدد ساختار آموزشی، ارتقا کیفیت تسهیلات، پشتیبانی و حمایت، مدیریت و برنامه ریزی، تولید محتوا، مواد و منابع آموزش، راهبردهای آموزشی، شبکه سازی، تعاملات و ارتباطات، اصول ناظر بر ارزشیابی، و نظارت و کنترل، در توسعه آموزش ترکیبی درس تربیت بدنی مدارس ضرورت دارد. همچنین، فراهم ساختن زیرساخت های لازم جهت به کارگیری آموزش ترکیبی، برگزاری دوره های آموزشی جهت آگاه ساختن ذی نفعان آموزش ترکیبی و توانمندسازی معلمان در استفاده از نرم افزارها، شبکه ها و سامانه های آموزش مجازی می تواند در تحقق اهداف آموزش درس تربیت بدنی چه در بستر مجازی و چه به صورت حضوری ثمربخش باشد.
۷۹۰.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی براساس رویکرد تعلیم و تربیت مثبت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت مثبت برنامه درسی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۷
پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی براساس رویکرد تعلیم و تربیت مثبت انجام یافته است. روش پژوهش، کاربردی توصیفی از نوع سنتزپژوهی و تحلیل محتوای اسنادی است. منابع مورد تحلیل در این پژوهش، متون و منابع مرتبط با رویکرد تعلیم و تربیت مثبت بود که از میان آنها چهل منبع داخلی و سی منبع خارجی شناسایی و تحلیل شدند. برای گردآوری داده ها از روش گزارش و ثبت اطلاعات و سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته با فهرست وارسی استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از الگوی هفت مرحله ای سنتزپژوهی مارش و روش کدگذاری باز و محوری استفاده شد. برای روایی از فرمول اسکات و برای اطمینان از نحوه کدگذاری یافته ها از دو ارزشیاب نظرخواهی شده است. براساس فرمول ضریب کاپای کوهن میزان توافق، 0/78 به دست آمد. در تحلیل محتوا، میزان فراوانی هر مؤلفه در منابع تعیین و درصد آن از کل مشخص شد. یافته های پژوهش نشان داد که برنامه درسی دوره ابتدایی با رویکرد تعلیم و تربیت مثبت شامل چهار بعد زیبایی شناختی، عقل، اخلاق و فطرت است. هر یک از این ابعاد، مرکب از مؤلفه هایی است که بعد زیبایی شناختی با 13، بعد اخلاق با 12، بعد فطرت با 12 و بعد تعقل با 10 مؤلفه، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان توجه را داشتند. بنابراین می توان گفت برنامه درسی دوره ابتدایی به مؤلفه های تعلیم و تربیت مثبت توجه دارد.
۷۹۱.

تاثیر دانش آینده پژوهی بر برنامه آموزشی و برنامه درسی مدارس کارآفرین در استان مازندران به منظور ارائه مدل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی برنامه آموزشی برنامه درسی مدارس کارآفرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۳۱
هدف این پژوهش تاثیر دانش آینده پژوهی بر برنامه آموزشی و برنامه درسی مدارس کارآفرین در استان مازندران به منظور ارائه مدل بوده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، روش گردآوری اطلاعات میدانی و از نظر روش اجرا توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و متخصصین برنامه آموزشی و برنامه درسی مدارس کارآفرین در استان مازندران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 194 نفر بودند، که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای (بر حسب جنسیت) 123 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استاندارد دانش آینده پژوهی پارسا و همکاران (1390)، برنامه درسی شیخی (1388) و پرسشنامه محقق ساخته برنامه ریزی آموزشی بود. روایی این پرسشنامه ها توسط متخصصان مورد تأیید قرار گرفت، پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ (دانش آینده پژوهی برابر 78/0، برنامه درسی برابر 84/0 و برنامه ریزی آموزشی برابر 86/0 صدم) محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از بخش توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزارهای Spss و Lisrel استفاده شد. نتایج نشان داد که دانش آینده پژوهی بر برنامه آموزشی و برنامه درسی مدارس کارآفرین در استان مازندران به منظور ارائه مدل تاثیر دارد و 4 مؤلفه از دانش آینده پژوهی شامل درک مفهومی، توانایی محاسبات، روحیه آینده نگری و روش شناسی مشخص شد.
۷۹۲.

شناسایی ویژگی های مطلوب برنامهدرسی آموزش علوم مبتنی بر علوم اعصاب شناختی از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علوم اعصاب شناختی برنامه درسی دوره ابتدایی آموزش علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱
این پژوهش با هدف شناسایی ویژگی های مطلوب برنامه درسی مبتنی بر یافته های علوم اعصاب شناختی در آموزش علوم تجربی دوره ابتدایی انجام شد. روش مورد استفاده ترکیبی (کیفی و کمی) است. در بخش کیفی به روش فیش برداری و تحلیل محتوای قیاسی، داده های مرتبط با علوم اعصاب شناختی گردآوری شد. به منظور تعیین روایی محتوایی، در دو مرحله از نظرات صاحب نظران استفاده شد. جامعه آماری مرحله اول اساتید و هیات علمی در حوزه علوم اعصاب و اعصاب شناختی و در مرحله بعد متخصصان برنامه ریزی درسی و آموزش علوم بودند. روش نمونه گیری هدفمند و ابزار پژوهش از نوع پرسشنامه محقق ساخته بود. در بخش کمی از روش توصیفی - همبستگی استفاده شد. جامعه آماری شامل معلمان مدارس دوره ابتدایی شهر تبریز به تعداد 1256 نفر بود. حجم نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان، 365 نفر تعیین و با روش خوشه ای تصادفی یک مرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته شامل 70 گویه در قالب ده مولفه بود. در تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی و در تعیین روایی سازه (اعتبار مولفه های برنامه درسی) از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و PLS انجام یافت. پایایی الگوی برنامهدرسی به روش آلفای کرونباخ 97/0 به دست آمد. در این بررسی تمامی رهنمودهای آموزشی شناسایی شده در مرحله کیفی، در قالب ده عنصر برنامه درسی در مدل اَکِر مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان نقشه ای برای هدایت طراحی آموزشی در حوزه های مختلف آموزش علوم تجربی بخصوص در دوره ابتدایی باشد.
۷۹۳.

طراحی الگوی مطلوب سیاست گذاری برنامه ریزی درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران (یک مطالعه کیفی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوی مطلوب سیاست گذاری برنامه درسی نظام آموزش و پرورش مطالعه کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۳۵
هدف این پژوهش طراحی الگوی سیاست گذاری برنامه درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران است. پژوهش حاضر از لحاظ نوع داده کیفی و از لحظ روش، تحلیل محتوا با رویکرد کیفی عرفی است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 11 نفر از متخصصان سیاست گذاری برنامه درسی در سالتحصیلی 1399-1398جمع آوری گردید.جامعه آماری متشکل از متخصصان دانشگاهی، دارای تجربه سیاست گذاری بود. شیوه انتخاب مشارکت کنندگان با روش نمونه گیری گلوله برفی بود.ابزار پژوهش، مصاحبه نیمه ساختار یافته بر اساس تکنیک 5w1h بود. روایی محتوایی مصاحبه با استفاده از نظر5 نفر از متخصصین تعلیم و تربیت تایید گردید. داده ها طی فرایند کدگذاری، نام گذاری،مقوله بندی و تحلیل گردید. جهت تحلیل اولیه داده های کیفی از نرم افزار 2018 Maxqdaاستفاده شد.اعتبار یافته ها با استفاده از روش ارزیابی لینکلن و گوبا تایید-گردید. با بررسی یافته ها، الگوی سیاست گذاری برنامه درسی برای نظام آموزش و پرورش ایران در سه بعد رسمی ، فنی و محتاطانه و در سه سطح supra، macro و micro طراحی شد.نتایج نشان داد سیاست گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران دارای 4 مولفه سیاست-گذاری در خصوص اهداف برنامه درسی، فرصتهای یاددهی و یادگیری،محتوای سیاست ها و ارزشیابی سیاست ها است.با توجه به یافته ها برای اصلاح سیاست های برنامه های درسی ایجاد چرخه فعال با هدف پایش و بهسازی چرخه نیاز است. این یافته ها می تواند با تبیین فرایندسیاست-گذاری برنامه درسی در نظام آموزش و پرورش ایران جهت تحقق سیاست بوم شناختی برنامه درسی در ایران مورد استفاده قرار گیرد.
۷۹۴.

نسبت ایدئولوژی، تربیت و برنامه درسی: مناقشه یا مغالطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت برنامه درسی ایدئولوژی ایدئولوژی زدایی و ایدئولوژی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۲۴
مواضع گوناگونی پیرامون نسبت ایدئولوژی، تربیت و برنامه درسی در محافل علمی و تربیتی ایران مطرح شده است که هر کدام پنداشت ها و برداشت های ویژه ای را در این باره بیان نموده اند. جمع بندی این مواضع را می توان در طیفی از دیدگاه های معتقد به ایدئولوژی ستیزی، ایدئولوژی زدایی و ایدئولوژی گرایی مورد بررسی قرار داد. از نظر رویکردهای ایدئولوژی ستیزی و ایدئولوژی زدایی، ایدئولوژیک کردن تربیت و برنامه درسی فاقد وجاهت تربیتی است و نباید تربیت ممزوج و ملحوظ در رویکردهای ایدئولوژیک باشند. در مقابل، ایدئولوژی گرایان بر این باورند که تربیت بالذات و ماهیتاً امری ایدئولوژیک است و ایدئولوژی ستیزی و ایدئولوژی زدایی از بطن مقوله تربیت و برنامه درسی غیرممکن و نامیسور است. از نظر رویکرد ایدئولوژی گرایان، رویکردهای ایدئولوژی زدایان که اغلب از پارادایم های فکری جریان انتقادی چپ گرای تعلیم و تربیت ارتزاق می کنند، خود وامدار و داعیه نظامی از ایدئولوژی های جایگزین و بدیل در جریان تعلیم و تربیت و برنامه درسی هستند. در این نوشتار سعی می گردد تا نسبت ایدئولوژی، تربیت و برنامه درسی و رویکردهای مطرح شده در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد.
۷۹۵.

بازنمایی شاخص های تفکر مستقل در برنامه درسی دانش آموزان دوره متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفکر مستقل برنامه درسی دانش آموزان دوره متوسطه شاخص های تفکر مستقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۸۶
پژوهش حاضر با هدف مفهوم پردازی تفکر مستقل در برنامه درسی دانش آموزان دوره متوسطه (اول و دوم) و بازنمایی شاخص های آن انجام شده است. به این منظور ابتدا با استفاده از روش اسنادی، به مرور نظام مند پیشینه پژوهش در پایگاه های ایرانداک، Science Direct، Google Scholar، Springer، IEEE و ACM در 20 سال اخیر پرداخته شد. بررسی ها به شناسایی 30 سند (کتاب، مقاله، پایان نامه، سایت علمی) منتج گردید. تحلیل داده ها مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون به شناسایی 175 کُد باز منجر گردید که با تقلیل احیاگرایانه به 146 کُد معنادار کاهش یافت و در 8 عامل اصلی و 30 ملاک دسته بندی شد. در ادامه با استفاده از روش پیمایشی، میزان تناسب مقوله ها و کدهای شناسایی شده مورد بررسی قرار گرفت و چهارچوب تشکیل شده برای سازه تفکر مستقل، روایی یابی گردید. مقوله های شناسایی شده شامل احساس آزادی و حق انتخاب، یادگیری متقابل و مشارکتی، تسلط به مهارت های شناختی، تسلط به مهارت های فراشناختی، آشنایی با مهارت حل مسئله، تربیت خانوادگی، فعالیت مستقل و پیروی آگاهانه، است. بر پایه نتایج بدست آمده، می توان بیان کرد، اگر در فرایندهای تربیتی دانش آموزان از شاخص های شناسایی شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ سالی به افرادی مستقل با قابلیت های فردی و مقاوم در برابر ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی تبدیل شوند.
۷۹۶.

واکاوی تجارب مربیان بهداشت از آموزش جنسی در مدارس (مطالعه موردی: مدارس پسرانه متوسطه اول شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش جنسی برنامه درسی مدارس متوسطه اول مربیان بهداشت اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۴
مقاله حاضر با هدف واکاوی تجارب مربیان بهداشت از آموزش جنسی در مدارس، با استفاده از رویکرد کیفی پژوهش و روش نظریه داده بنیاد (رویکرد سیستماتیک) به انجام رسیده است. مشارکت کنندگان تعداد سی نفر از مربیان بهداشت مدارس متوسطه اول شهر اصفهان بوده اند. شیوه نمونه گیری هدفمند – نظری و تکنیک گردآوری داده ها مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بوده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از سه شیوه کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام گردید.  یافته های پژوهش بیانگر این است که تجارب مربیان از آموزش جنسی در مدارس پیرامون تعدادی مقوله اصلی و در قالب اجزای مدل پارادایمی شامل شرایط علی (زیست بوم خانوادگی، زیست بوم اجتماعی و زیست بوم آموزشی)، شرایط مداخله گر (مجازی شدن فهم جنسی و محدودیت های گفتمانی)، شرایط زمینه ای (واقعیت گریزی آموزشی و تغییرپذیری منابع)، راهبردها (بازسازی نظام خانوادگی، بازسازی نظام آموزشی، تعامل گرایی نهادی و هم راستایی فرهنگی) و پیامدها (پیامدهای فردی و اجتماعی) و یک مقوله هسته یا مرکزی تحت عنوان «آموزش جنسی فراگیر» صورت بندی شده اند.
۷۹۷.

اثربخشی برنامه درسی تربیت بدنی با رویکرد تلفیقی بر تسهیل یادگیری دانش آموزان دوره دوم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: یادگیری برنامه درسی تربیت بدنی رویکرد تلفیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۴۹
هدف از این مقاله بررسی تأثیر برنامه درسی تربیت بدنی با رویکرد تلفیقی بر تسهیل یادگیری دانش آموزان بود. روش این پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهر تهران بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 300 نفر با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند، جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه یادگیری مک درموت (1999) استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که برنامه درسی تربیت بدنی با رویکرد تلفیقی بر تسهیل یادگیری دانش آموزان تأثیر معناداری دارد (05/0 p<). براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که با برنامه درسی تربیت بدنی با رویکرد تلفیقی می توان میزان یادگیری دانش آموزان را افزایش داد و پیشنهاد می شود با برگزاری نشست تخصصی با عنوان آموزش برنامه درسی تربیت بدنی با رویکرد تلفیقی برای معلمان، یادگیری دانش آموزان را بهبود بخشید.   
۷۹۸.

طراحی و اعتباریابی الگوی بهینه تحول در علوم انسانی با تاکید بر برنامه درسی در نظام آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحول علوم انسانی برنامه درسی آموزش عالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۳۵
هدف پژوهش طراحی و اعتباریابی الگوی بهینه تحول در علوم انسانی با تاکید بر برنامه درسی در نظام آموزش عالی است .روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی متوالی است. در قسمت کیفی، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی عرفی، براساس نظر متخصصان حوزه برنامه ریزی درسی، مدیریت آموزشی و فلسفه تعلیم و تربیت داده ها گردآوری و مضامین تعیین شدند. مشارکت کنندگان با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در نهایت با انجام 15 مصاحبه، حد اشباع نظری به دست آمد. ابزار گردآوری داده ها در این مرحله، مصاحبه نیمه ساختارمند است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از تحلیل مضمون براون و کلارک (2013) استفاده شده است. در بخش کمی برای بررسی اعتبار درونی مدل، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. نمونه آماری به تعداد 50 نفر از اعضای هیات علمی در حوزه علوم تربیتی و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرانباخ معادل 85/0 بدست آمد. داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی(تحلیل عاملی تاییدی) و با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS وPLS تحلیل شدند. نتایج پژوهش در بخش کیفی بیانگر، شناسایی 44 مضمون سازمان دهنده و 16 مضمون فراگیر بود. در بخش کمی، مولفه های انسانی، فنی، آموزشی و اجرایی به ترتیب با مقدار 731/21، با 209/8، 55/33 و 133/17 مورد تایید قرار گرفت؛ برای رتبه بندی هر یک از مولفه ها نیز از آزمون فریدمن استفاده شد.
۷۹۹.

اثربخشی برنامه درسی علوم تجربی مبتنی بر عمق دانش بر سطح پیچیدگی شناختی یادگیرندگان در درس علوم تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی مدل تدریس عمق دانش پیچیدگی شناختی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۲۹
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر برنامه درسی علوم تجربی مبتنی بر عمق دانش بر سطح پیچیدگی شناختی یادگیرندگان در درس علوم تجربی بود. در این پژوهش، از طرح شبه تجربی پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. نمونه پژوهش شامل 46 نفر از دانش آموزان پسر پایه پنجم دبستان در شهر فامنین بود که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به تصادف در گروه کنترل و آزمایش جای گرفتند. ابزار اندازه گیری، آزمون محقق ساخته پیچیدگی شناختی درس علوم تجربی پایه پنجم دبستان بود. در این طرح، ابتدا پیش آزمون پیچیدگی شناختی این دروس از هر دو گروه به عمل آمد. در گروه آزمایش، برنامه درسی علوم تجربی با استفاده از مدل مبتنی بر عمق دانش اجرا شد و دانش آموزان گروه کنترل نیز در این مدت، به روش معمول، آموزش دیدند. بعد از اجرای طرح نیز، پس آزمون پیچیدگی شناختی درس علوم از هر دو گروه به عمل آمد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس (میزان 0/001 =p< 0/05 ,p ؛ 526/36= (43, 1) F)  نشان داد که بین دو گروه در نمرات پس آزمون پیچیدگی شناختی درس علوم تجربی، تفاوت معنا داری وجود دارد که این تفاوت، نشان دهنده تأثیر مثبت برنامه درسی علوم تجربی مبتنی بر عمق دانش، بر رشد پیچیدگی شناختی یادگیرندگان در درس علوم تجربی بود.  
۸۰۰.

طراحی برنامه درسی آموزش فارسی مبتنی بر رویکرد قصه گویی در دوره ابتدایی

کلیدواژه‌ها: آموزش فارسی برنامه درسی دوره ابتدایی فرهنگ قصه گویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۰
پیشینه و اهداف: هدف اصلی این پژوهش، واکاوی عناصر برنامه درسی آموزش فارسی مبتنی بر رویکرد قصه گویی در دوره ابتدایی بود. روش ها این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه اعضای هیئت علمی و معلمان متخصص در زمینه قصه گویی و ادبیات کهن فارسی است که در دانشگاه فرهنگیان استان گلستان تدریس می کنند. شیوه انتخاب آن ها هدفمند، از نوع گلوله برفی بوده است. درمجموع با 21 نفر مصاحبه شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند در طی سه مرحله به شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحقیق در قالب مدل پارادایمی و مدل مفهومی بدین صورت شکل گرفت: اهداف ، محتوای درس فارسی ، روش های یاددهی-یادگیری ، نقش معلم ، ارزشیابی ، منابع تخصصی آموزش فارسی با رویکرد قصه گویی ، فضا ، مهارت های ارتباطی ، یادگیری مفهومی فارسی و نتایج تربیتی (شکل گیری هویت دانش آموزان در فرایند قصه گویی، رشد مهارت های زبانی، فراهم آوردن تجربه یادگیری فعال و خلاق همراه با پیشرفت تحصیلی، تقویت حافظه شنیداری و دیداری، تقویت سخنوری، افزایش سطح عمومی یادگیری درس فارسی و پیشرفت تحصیلی). نتیجه گیری: در پایان یافته ها و نتایج به دست آمده مورد بررسی قرار گرفت و بر مبنای آن ها، رهنمودهایی برای عملی شدن برنامه درسی آموزش فارسی مبتنی بر رویکرد قصه گویی در دوره ابتدایی ارائه شد.