مطالب مرتبط با کلیدواژه

هویت


۹۰۱.

واکاوی معنای «هویت» در سنجش پارادایم «تحلیل جایگاه حیات بخشی در بافت شهری»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال هشتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸ 13 - 26

کلیدواژه‌ها: احیاء شهر هویت حیات بخشی نوسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۴۴
فرسودگی از مهم ترین مسائل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل و عدم تناسب آن می شود و به زدودن خاطرات جمعی، افول حیات شهری واقعی و شکل گرفتن حیات شهری روزمره ای کمک می کند. از طرفی قابل توجه است که «هویت»، یک صفت نیست؛ بلکه از اجزای اصلی «حیات بخشی» می باشد که باید مدنظر قرار گیرد.  مقاله حاضر، ضمن مروری بر مفهوم هویت در شهرسازی، نگاهی به گونه های مختلف احیاء در بافت های شهری و چگونگی مقابله با بحران هویت دارد. روش تحقیق با توجه به کنکاش در مفهوم احیاء شهری، به صورت توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از پرسشنامه، به سنجش پارادایم «تحلیل جایگاه حیات بخشی در بافت شهری» پرداخته، در این راستا از مطالعات اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل حاکی از بهبود کالبدی شهر از طریق توجه به مولفه های کالبدی هویت شهری است.
۹۰۲.

هویت و حس تعلق مکانی در فضاهای عمومی جدید الاحداث شهری (بوستان نهج البلاغه- تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال هشتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸ 81 - 92

کلیدواژه‌ها: هویت منظر شهری مبلمان شهری تهران بوستان نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
هویت در قدیم مربوط به شهرها و مکانهایی می شده است که دارای آثار تاریخی بوده اند.اما امروزه این مکان ها جایگاه قدیم را ندارند، لذا باید به فکر هویت مند کردن شهرها در مکان های جدید بود.این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تبیینی و با بکار بردن شیوه گردآوری اطلاعات بصورت میدانی وکتابخانه ای سعی برآن داشته تا نقش طراحی هویت محور در ایجاد حس تعلق و تداوم هویت شهری در بوستان نهج البلاغه شهر تهران را بررسی نماید.روش میدانی این پژوهش در قالب پرسش نامه با حجم نمونه 100مورد از گردشگران بوستان نهج البلاغه بوده که داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون آماری خی دو1،کندال2 و گاما تجزیه وتحلیل و آزمون فرضیات صورت پذیرفت.نتایج حاصل نشان می دهد که هویت وحس تعلق مکانی با شیوه ونحوه طراحی محیطی ارتباط داشته و با ارتقاء عناصر کیفی منظر شهری چون مبلمان، هویت در فضاهای جدید تقویت می یابد.
۹۰۳.

هویت شهر و کمال بخشی به بافت تاریخی آن (مطالعه موردی: مشهد مقدس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال هشتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۹ 19 - 34

کلیدواژه‌ها: مشهد هویت بافت تاریخی کمال بخشی توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۲
همه پدیده های عالَم محکوم به تحوّل و حرکت هستند. در یک روال منطقی، همه این دگرگونی ها بایستی به سمت کمال باشند. شهرها نیز به عنوان ظرف فعّالیت ها و جامع آثار انسان از این قاعده مستثنی نیستند. این سیر به کمال (در شهر) چگونه باید باشد؟ چه کسانی در تعریف و هدایت استکمال شهر ایفای نقش می کنند؟ تعریف یا الگوی کمال و ویژگی های آن برای شهر کدام اند؟ یک الگوی خاص، تا چه حد می تواند برای شهرهای مختلف به کار گرفته شود؟ با عنایت به این سؤالات، با سعی در زدودن آنچه در مورد توسعه بافت های تاریخی مشهور و رایج است، سعی بر آن شده ، تا ضمن تدوین اصلی ترین بارزه های هویتی شهر مشهد مقدّس، و با تدوین ویژگی های صورت کمالی آن که از متون اصیل اسلامی استنتاج شود، راهبردهایی برای توسعه بافت تاریخی این شهر (که طبیعتاً برای توسعه های سایر شهرها نیز می توانند مبنا قرار گیرند) معرّفی شده است.
۹۰۴.

ارتقاء هویت ورودی ایستگاه های متروی شهر تهران با بهره گیری از نشانه شناسی فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال نهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲ 63 - 74

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی متن هویت مترو ورودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۳۳
با توجه به افزایش روز افزون استفاده از مترو، یافتن ارتباط منطقی بین کالبد ایستگاه مترو و عناصر سازنده ی هویت آن، امری ضروروی شده است. هدف از این پژوهش، یافتن شاخصه های زمینه گرا کردن ایستگاه های مترو بر اساس نشانه های فرهنگی است. ورودی های مترو مهم ترین نقاطی هستند که با کالبد شهر و انسان ها رابط های بسیار نزدیک دارند. در این تحقیق با روش نشانه شناسی تحلیلی- تفسیری تلاش می شود، ابتدا رویکردهای طراحی ورودی ایستگاه ها بر اساس سطح مواجه با نشانه ها دسته بندی شود. سپس میزان توافق هر سطح با توجه به چهار گونه متن، و براساس سه سطح مواجه؛ نشانه ساز، نشانه دار و نشانه گریز مورد بررسی قرار گیرد. براساس یافته های پژوهش، توجه به متن و لایه های آن، راهکاری مطلوب در جهت تبیین سطح مواجه با نشانه و بازیابی هویت، در هر یک از ورودی های ایستگاه های متروی شهر تهران است.    
۹۰۵.

بازشناسی مفهوم و اصول هویت در اثر معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۵ 15 - 26

کلیدواژه‌ها: هویت معنا انسان ارتباط کنش متقابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۲۷۲
مفهوم هویت یکی از پیچید ه ترین مباحث حوزه علوم انسانی است که ریشه های آن را بایستی در علومی چون فلسفه، روانشناسی و جامعه شناسی جستجو کرد. از طرفی مفهوم هویت در آثار معماری نیز ارتباط عمیقی با تعریف مفهوم هویت در انسان داشته به گون های که یک اثر، به عنوان نمادی از شخصیت فرد به شمار می آید. علی ر غم تناقضات گوناگون در رابطه با کاربرد این مفهوم در حوزه معماری، اغلب نظریه پردازان تعریف آن را به عنوان معنا یا سطحی از معنا پذیرفت هاند. این معنا، مرتبط با میزان تعامل میان فرد و محیط مصنوع بوده و در کنش متقابل میان آنها تعریف م یگردد. در پژوهش حاضر، این کنش متقابل در یک مدل ارتباطی میان معمار، اثر معماری و مخاطب تعریف گردیده و بر مبنای تحلیل محتوای متون ب هدست آمده از روش کتابخانه ای، معیارهایی مشخص به عنوان اصولی برای هویت بخشی به آثار معماری تعیین گردیده است.
۹۰۶.

جایگاه «نشانه های شهری» در واکاوی مؤلفه های «هویت» و «فرهنگ» در سیمای شهر ایرانی (مطالعه موردی: بررسی سیمای شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۹ 17 - 28

کلیدواژه‌ها: هویت فرهنگ نشانه شهری شهر فرهنگ گرا منظر شهر شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۶۰
شهر، با الگوی فرهنگ گرا نمی تواند در هر جایی از زمین پیاده شود، متمرکز است و هویت هر شهر که منظر آن شهر را شکل می دهد، با شهر دیگری متفاوت می باشد. همچنین فضاهای شهری می توانند برای مردم، تداعی کننده جنبه های نمادین، فرهنگی و تاریخی باشند. چرا کالبد شهرهای امروز مفهوم ندارند؟ چرا در شهرهای امروز، یکسان شدن بافت شهرها، عدم تطبیق فرم ظاهری فضا و معنای آن، عدم توجه به مفهوم فرهنگ در کالبد و معنا قابل مشاهده است؟ مقاله حاضر به تبیین مؤلفه های هویتی می پردازد که از لحاظ فرهنگی می توانند بر منظر و سیمای شهر تأثیرگذار باشند. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی- اسنادی می باشد و به عنوان نمونه موردی شهر شیراز مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج حاصل، حاکی از ضرورت توجه به نشانه شناسی شهری برای بازنمایی مؤلفه های هویت فرهنگی در شهرها است که در ارتقای کالبدی- فضایی ارزش های شهری بسیار قابل توجه می باشد. 
۹۰۷.

ارتقای هویت روستاها از طریق ایجاد المان ها و نشانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 99 - 108

کلیدواژه‌ها: هویت المان روستا قلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۵۸
    هویت هر روستا به آن روستا ویژگی می بخشد و باعث تمایز آن از سایر روستاها می گردد. روستایی که فاقد هویت باشد از خصیصه های روستا بودن فاصله دارد و ساکنان آن به منزله میهمانانی تلقی می شوند که احساس خاصی نسبت به آن نداشته و تمایلی به حل مسائل آن نشان نمی دهند. امروزه با افزایش جمعیت های شهری و مهاجرت افراد از روستا به شهر، هویت روستایی در پاره ای از ابهام قرار دارد و در برخی روستاها رو به افول رفته است. از این رو ایجاب می کند که به هویت روستایی توجه بیشتری کرد. توجه به فضاهای روستایی از طریق ایجاد المان های معنادار می تواند کمی در این راه باشد. بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی نقش المان ها در ارتقا هویت روستایی ساکنان روستای قلات پرداخته شد. پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت تحلیلی-توصیفی است که براساس طراحی و توزیع تصادفی پرسشنامه به تعداد 341 عدد و آزمون های آماری تی تک نمونه ای و کای مربع انجام شد. نتایج نشان داد که دلیل اصلی علاقه ساکنین به روستا و اهمیت ویژه آن در وجود آب و هوایی مناسب است. پارامتر و عنصری که هویت روستای قلات محسوب می شود و بسیاری از افراد در داخل و خارج روستا را به خاطر آن می شناسند. از طرفی نتایج در رابطه با نقش المان های شهری در ارتقا هویت ساکنین روستا در ابعاد مختلف نشان داد که المان های نشات گرفته از هریک از ابعاد طبیعی-اکولوژیک (12/4)، اجتماعی-فرهنگی (35/3)، اقتصادی (45/3) و کالبدی-فضایی (31/4) بر ارتقا هویت ساکنین مؤثر است. اما بیشترین تأثیر را براساس نتایج آزمون خی-دو بعد اجتماعی-فرهنگی دارد.
۹۰۸.

تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی:ابعاد و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۱) 31 - 54

کلیدواژه‌ها: تحولات قومی جنگ تحمیلی اقوام هویت امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۸
ناهمگونی قومی، دینی و اقتصادی، ویژگی ساختی عموم کشورهای جهان سوم، بخصوص خاورمیانه می باشد. جنگ قومیت ها و استفاده از خرده فرهنگ ها در جهان سوم بویژه خاورمیانه فصل مهمی از تاریخ درگیری ها این ملت ها را نشان می دهد. واقعیت موجود با فرایند نوین غلبه گفتمان خودگردانی و با استقلال جویی همه اقوام به جای استیلا جویی یک قوم، عملاً به مسئله ای هویتی و امنیتی تبدیل گردیده و در بسیاری از موارد تمامیت اراضی واحدهای مختلف سیاسی را تهدید می نماید. کشور ما نیز که متشکل از اقوام مختلف است سبب تحولات قومی در ایران قبل از جنگ تحمیلی و بعد از جنگ تحمیلی شده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی دارای چه ابعادی بوده است؟ در واقع نتایج این پژوهش نشان می دهد که یکی از مقاطعی که همراه با تحولات قومی در ایران بوده است مقطع جنگ تحمیلی است. در حالی که با پیروزی انقلاب اسلامی در بعضی مناطق غرب و شمال غرب و نیز شرق کشور شاهد تحرکات قومی و هویت خواهی، خودمختاری و نیز استقلال خواهی قومی هستیم اما از مقطع جنگ تحمیلی به بعد درجه همبستگی و انسجام قومی افزایش می یابد و به نوعی شاهد کم رنگ شدن این مسئله هستیم. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز مقالت علمی و پژوهشی به تبیین و تحلیل تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی پرداخته شود.
۹۰۹.

تعامل مفهوم هویّت با مفاهیم فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 29 - 41

کلیدواژه‌ها: هویت مکان فضا مقیاس مرز قلمرو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۴۷
هویّت که عامل شناسایی خود در برابر دیگری است، از یک سو نشانگر شباهت هاست و از سوی دیگر نمایانگر تفاوت ها. هویّت را می توان به عنوان یک مفهوم روان شناختی، فرهنگی و نیز جغرافیایی معرّفی کرد که وجهه، ادراک، وظایف و تعاملات فرد با دیگران را پی ریزی می کند به طوری که هویّت، ادراک شکل گرفته در افراد از پدیده های جغرافیایی را تثبیت و تقویت می کند. هدف مقاله حاضر آن است که با بررسی تعاریف و ویژگی های مفهوم هویّت، رابطه این مفهوم با شاخص های اساسی علم جغرافیا و به طور اخص با مفاهیم فضایی سیاسی ارزیابی و مورد مطالعه قرار گیرد.  بسته به ماهیت نظری پژوهش، از روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از منابع دست اول و معتبر لاتین و فارسی برای انجام آن استفاده شده است.  حال سوال اساسی پژوهش این است که بیشترین تعامل هویّت با کدام مفاهیم فضایی سیاسی است؟ به نظر می رسد که هویّت، مفهومی ذهنی است که نقش مهمی در شکل دادن به تصاویر ذهنی و ادراک انسان از مفاهیم فضایی نظیر مکان، فضا، مقیاس، ملّت، قلمرو و مرز دارد و به عبارتی هویّت با پدیده های عینیِ جغرافیایی در تعامل مداوم و مستمر است . یافته های مقاله نشان می دهد که هویّت «مکانی» بخش زیربنایی هویّت افراد و گروه ها است که از طریق دیگر مکان ها یعنی «فضا»های وابستگی، بستری برای فعالیّت ها و رفتارهای انسانی در «مقیاس»های مختلف می باشد. در این بین «مرز»های هویّتی منجمله مقوله هویّت ملّی و به تعاقب آن «قلمرو» ملّی مطرح می شود که آن گاه اعمال حاکمیّت، قدرت و نظارت انحصاری بر پهنه مشخصی از سرزمینِ باهویّت اعمال می شود. جان کلام آنکه مفهوم ذهنیِ هویّت با مفاهیم عینی و فضایی جغرافیایی سیاسی رابطه تنگاتنگ و ارگانیک دارد و دائماً همدیگر را معنا می بخشند و یکدیگر را بازتولید می کنند. فلذا هویّت با مشخص کردن خود و دیگری در ترکیب با مفاهیم فضایی موجب وابستگی و پیوند فرد و گروه های اجتماعی در مقیاس های فضایی مختلف به قلمروهای جغرافیایی می شود.
۹۱۰.

گونه شناسی هویتی پناهندگان نسل دوم و سوم افغانستانی در ایران (با تاکید بر استان قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گونه شناسی پناهندگان نسل دوم وسوم افغانستان هویت کنش متقابل نمادین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۱۵
مقدمه:نسل جدید پناهنده افغانستانی با چالش هایی در عرصه های فردی، فرهنگی،اجتماعی و ملی مواجه است. اهداف:این پژوهش به دنبال گونه شناسی هویتی پناهندگان نسل دوم وسوم افغانستان با تأکید بر استان قزوین با بهره گیری از رویکرد برساخت گرایی هویت است. مواد و روش ها:روش تحقیق،توصیفی-تحلیلی از طریق پیمایش،جامعه مورد مطالعه بر پایه آمایش رسمی وزارت کشور1397ش. شامل 8091 نفر پناهنده 15-40 ساله، نمونه مورد مطالعه برابر فرمول کوکران 375 نفر،که تصادفی از بین مراجعه کنندگان به اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری انتخاب گردید. یافته ها:1- هویت اجتماعی افغانستانی با میانگین3/65 نسبت به سایرهویت ها از میانگین نمره بالاتری برخوردار است. سپس به ترتیب هویت فرهنگی با میانگین 3/35،هویت ملی با میانگین 3/29 و هویت فردی با میانگین 2/48 قرار دارند.2 - میانگین نمره هویت(هویت فرهنگی،اجتماعی و ملی)بر حسب تابعیت در بین پناهندگانی که مادر آن ها ایرانی و افغانستانی است با یکدیگر تفاوت زیادی دارد. اما درمیانگین هویت فردیِ دو گروه تفاوتی مشاهده نمی شود. 3- ضریب همبستگی در هویت های فرهنگی، اجتماعی و ملی افغانستانی رابطه ای مثبت و قوی می باشد.ولی همبستگی بین هویت فردی با سایر گونه ها مشاهده نگردید. نتایج پژوهش نشان داد با توجه به ضعف هویت فردی و تقویت هویت اجتماعی، فرهنگی و ملی افغانستانی در زمینه اجتماعی جامعه مورد مطالعه، فرد پناهنده دریافت صحیحی از معانی محیط یا موقعیت خود نداشته و این موضوع منجر به هدایت فرد به کسب نقش ها و هویت های تازه ای شده است که می توان آن را هویت « افغانستانی -ایرانی» نامید.
۹۱۱.

جایگاه الگوهای رفتاری روستاییان در شیوه های نوسازی کالبدی روستا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: روستا استان کرمان الگوهای رفتاری نوسازی هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۸۰
«الگوهای رفتاری» از جمله عوامل تاثیر گذار بر کیفیت نوسازی روستایی است. سازماندهی الگوهای رفتاری در پروسه ی نوسازی می تواند، سبب حیات یا مرگ تدریجی روستاها شود. در واقع حفظ ارتباط کالبد با الگوهای رفتار بومی بر مفاهیم خلوت، فضای شخصی، ازدحام و قلمرو تاثیر می گذارد و این مفاهیم برخاسته از فرهنگ بومی هر روستا می باشند. نوسازی بدون توجه به الگوی رفتار بومی سبب تغییر چهره ی روستا و در دراز مدت تغییر هویت روستا خواهد شد. تحقیق حاضر با هدف روشنگری نقش الگوهای رفتاری در نوسازی روستایی، با روش تحلیل محتوای کیفی و به مقایسه تطبیقی الگوهای رفتاری در مسکن نوسازی شده و مسکن بومی روستاهای استان کرمان پرداخته است. نمونه های مورد مطالعه با توجه به تفکیک و تقسیم روستاهای استان کرمان و به صورت نظری و هدفمند انتخاب شده اند. در سطح تدابیر از پرسش نامه های کیفی، مصاحبه، ثبت مشاهدات استفاده شده است و با استفاده از روش استدلال منطقی تحلیل یافته ها انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد الگوهای رفتاری نقش تعیین کننده ای در ایجاد نوسازی هویتمند دارند و بی توجهی به این الگوها، موجب حذف یا تغییر بسیاری از کارکردها و در نهایت شیوه زندگی روستانشینان شده است. در کل مطالعات انجام شده در این تحقیق تلاش روستانشینان را، در جهت حفظ رفتارهای بومی در خانه هایی نوسازی شده با وجود تغییرات کالبدی نشان می دهد و بر لزوم توجه مضاعف به الگوهای رفتار بومی ساکنان در جهت حفظ هویت هر روستا تأکید می نماید.
۹۱۲.

جامعه پذیری فرهنگی و هویت قومی پایدار (مورد مطالعه: گروه های قومی اسفراین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 249 - 272

کلیدواژه‌ها: اسفراین جامعه پذیری فرهنگی گروه های قومی هویت هویت قومی پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۸۸
مقاله حاضر مطالعه ای تجربی در باب رابطه جامعه پذیری فرهنگی و هویت قومی پایدار در بین چهار گروه قومی (کرمانج، ترک، تات و بربر) است. جامعه پذیری فرهنگی فرایندی است که در آن افراد یک گروه قومی، ارزش ها، سنت ها و معانی مرتبط با فرهنگ خود را می آموزند. در تحقیقاتی که به هویت قومی در ایران پرداخته اند، کمتر به رابطه میان جامعه پذیری فرهنگی و هویت قومی توجه شده است. بررسی این رابطه می تواند جایگاه موقعیتی و وضعیتی گروه های قومی را نشان دهد. برای جمع آوری اطلاعات، از روش پیمایش با ابزار پرسشنامه استفاده شد. داده های مورد نیاز پژوهش، از میان چهار گروه قومی کرمانج، ترک، تات و بربر جمع آوری شد که 386 نفر از آن ها گروه سنی 18-30 سال بودند. در این مرحله از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده استفاده کردیم. نتایج نشان دهنده آن بود که گروه های قومی شهرستان اسفراین تحت تأثیر عوامل جامعه پذیری فرهنگی، هویت قومی شان را استمرار می بخشند. البته گروه های قومی پایداری و هویت قومی با هم متفاوت هستند؛ برای مثال، گروه قومی کرمانج در مقایسه با گروه های دیگر قومی از پایداری هویت قومی بیشتری برخوردارند. این پایداری را می توان در بازنمایی های عناصر فرهنگی نظیر موسیقی، زبان، لباس و غیره مشاهده کرد. یافته ها بیانگر آن است که بین عوامل اجتماعی شدن نیز تفاوت وجود دارد. آنچه باید بدان اشاره کرد این است که هویت قومی در میان این گروه های قومی، متأثر از جامعه پذیری فرهنگی است.
۹۱۳.

تبیین جامعه شناختی نسبت بین هویت فرهنگی و مصرف فرهنگی (زنان جوان شاهین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 136 - 110

کلیدواژه‌ها: فرهنگ هویت مصرف فرهنگی هویت فرهنگی کالای فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
این پژوهش، با هدف بررسی رابطه هویت فرهنگی با مصرف کالای فرهنگی در زنان جوان شهر شاهین شهر انجام شد. چارچوب نظری پژوهش بر اساس هویت فرهنگی و مصرف کالای فرهنگی جامعه ایران تنظیم شده است. این مطالعه با روش تحقیق کمی و پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه صورت گرفته و از حیث هدف کاربردی و ماهیت همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق زنان جوان شهر شاهین شهر بوده است. حجم نمونه با توجه به فرمول نمونه گیری کوکران 377 نفر برآوردگردید. داده های این تحقیق، بر اساس نمونه گیری طبقه بندی انجام گرفت. رواییی پرسشنامه به صورت محتوایی و صوری توسط متخصصین تأیید و احتساب پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرنباخ محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های آماری در محیط نرم افزار23 Spss و Amos انجام شد. در سطح آمار استنباطی، آزمون کالموگروف – اسمیرنف، ضریب همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری مورد استفاده قرار گرفت. نتایج همبستگی نشان داد که بین هویت فرهنگی با مصرف کالای فرهنگی همبستگی معناداری وجود دارد. تجزیه و تحلیل معادلات ساختاری نشان داد که ابعاد متغیر هویت فرهنگی یعنی زبان، دیانت، جغرافیای فرهنگی، تاریخ و حافظه تاریخی، نظام اجتماعی به ترتیب 190/ ، 185/ ، 308/ ، 218/ ، 182/ با مصرف کالای فرهنگی در سطح معنی دار 001/ ر ابطه معنا دار وجود دارد. بر اساس نتایج پژوهش با توجه به بستر جامعه می توان گفت ابعاد هویت فرهنگی بر مصرف کالای فرهنگی تأثیرگذار هستند.
۹۱۴.

تحلیل نشانه-معناشناختی ساز و کار روابط بینافرهنگی در نظام گفتمانی فرش کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی هنر سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۶ 11-29

کلیدواژه‌ها: هویت روابط بینافرهنگی نشانه - معناشناسی نظام گفتمانی فرش کرمان گوبلن فرانسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۷۳
امروزه، تحول در نوع نگرش به حوزه فرش بسیار جدیتر احساسمیشود زیرا این حوزه درحال تجربه تحولات در نظام ارزشی خود است و از یک شئ صرفاً کاربردی به یک رسانهمعنادار و چند بعدی تغییر کردهاست. نظام گفتمانی فرش کرمان با پیشینهای درخشان میتواند بهعنوان یکی از مراکز مهم تولید گفتمان و معنا در نظام فرش ایران مطرحشود. این نظام، دارای ابعاد مختلفی است که شاید بتوان فرایند بینافرهنگی را یکی از زمینه های فعال گفتمانی در آن دانست. تعدادی از فرشهای قاجاری کرمان که متعلق به گونه تصویری بوده و روابط بینامتنی عمیقی را با گوبلنهای تصویری فرانسوی بهنمایشمیگذارند، در جریان ترجمهای مبتنیبر نظامهای دیداری، روایتی اسطورهای را در قالب متون دیداری فرش ارائهنمودهاند. این ترجمه دیداری میتواند در یک کنش گفتمانی، بر معناهای عمیق روابط بینافرهنگی دلالتکند. بنابر آنچه بیانشد، این پژوهش با رویکردی نشانه-معناشناختی و با بهرهگیری از روش تطبیقی- تحلیلی بهدنبال پاسخگویی به این پرسش است که فرایند روابط بینافرهنگی در حوزه مطالعات گفتمانی فرش کرمان، از چه سازوکاری پیرویمیکند و چه عناصر گفتمانی میتوانند در تحلیل نشانه- معناشناختی این فرایند مؤثرباشند. ازینرو، تلاش نگارندگان مقاله حاضر برآن است تا با مطالعهگفتمانی روابط بینافرهنگی در دو متن فرش کرمان و گوبلنهای فرانسوی، سازوکار روابط بینافرهنگی را در این دو رسانه متفاوت از دو فرهنگ مختلف بررسیکنند. برای دستیابی به این هدف کلی، معنا یا معناهایی که در این فرایند ارتباطی قابل جستجوست، ارزیابیمیشود.
۹۱۵.

بررسی نقش الگوهای هویت پرداز در هویت معماری معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی هنر سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸ 113-122

کلیدواژه‌ها: معماری هویت فرهنگ پارادایم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۸۰
با نگاهی اجمالی به ادبیات معماری معاصر ایران بیشتر مواقع، نشانه هایی از نارضایتی منتقدین از وضع موجود همراه با اذعان به «بیهویتی» آن دیده میشود. برخی از منتقدین مسئله بیگانگی مردم و معماری را با یکدیگر بررسی کرده و از اینکه هیچیک دارای اعتبار و احترام نبوده، ابراز نگرانی میکنند. برخی نیز شباهت بین شهرهای گوناگون کشور را از علایم یک بیماری واحد میبینند که بدان مبتلا شدهاند. ازاینرو، در حال حاضر در بخش وسیعی از جامعه معماری ایران "دستیابی به یک معماری با هویت به عنوان آرزویی مشترک" مطرح است. با این همه، کمتر نظریه یا نظریاتی یافت میشود که به این پرسشها پاسخ گویند: هویت چیست، مؤلفه ها و بسترهای دخیل در شکلگیری آن و رابطه میان هویت و معماری چیست. در این راستا، نوشتار حاضر با مرور ادبیات موضوعی که درباره نظرات اندیشمندان حوزه فرهنگ و معماری است، درباره هویت و فرایند شکلگیری آن در بستر جامعه جستجو میکند. همچنین با تکیه بر نقش بیبدیل فرهنگ، به عنوان روح حاکم بر جامعه، در این فرایند ساختار هویت را شناسایی کرده و آن را در چهار سطح بررسی و بازشناسی مینماید. این سطوح در این پژوهش با عناوین "پارادایم"، "سنت"، "الگو" و "دستاوردهای فرهنگی" معرفی گردیدهاند و به نقش آنها در فرایند شکلگیری هویت و برعکس آن، بروز بحران هویت اشاره شده است. نهایت در بخش نتیجهگیری، با بهرهگیری از شیوه تحلیلی نسبت میان معماری و سطوح چهارگانه بالا و نقشی که معماری در این فرایند میتواند برعهده گیرید یا باید از آن انتظار داشت، بررسی شده است.
۹۱۶.

بازتاب هویت ایرانی در شعر معاصر تاجیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 413 - 453

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر تاجیکستان هویت ایران فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۸۱
اکنون بیش از 250 سال از جدایی تاجیکستان از ایران می گذرد از آن زمان تاکنون این کشور جنگ های خونین و حوادث تلخ بسیاری را از سر گذرانده است اما هویت ایرانی خود را با قوت حفظ کرده است. شعر معاصر تاجیکستان وارث ادبیات کهن فارسی و آیینه ای است که تجلی فرهنگ ایرانی را به وضوح در آن می توان دید.  این مقاله شعر پنج شاعر برجسته تاجیک را از منظر عناصر و مولفه های فرهنگ ایرانی مورد مطالعه قرار داده است. در این بررسی مشخص شد شاعران تاجیک فراتر از مرزهای سیاسی به وطن تاریخی خود ایران نظر دارند و شیفته وار به میراث فرهنگی و ادبی مشترک خود با ایران می نگرند و به آن می بالند و دو عنصر زبان فارسی و گذشته تاریخی مشترک مهم ترین عناصر شکل دهنده هویت فرهنگی آنهاست. تجلی فرهنگ ایرانی را در شعر آنان می توان به صورت بزرگداشت زبان فارسی و نگرانی از سرنوشت آن در برابر هجمه های گوناگون، یادکرد گذشته مشترک، تعظیم اساطیر و شخصیت های ایرانی به ویژه شاعران مشاهده کرد.
۹۱۷.

در ورطه دگرگونی: تحلیل تغییرات احساس در رمان زن در ریگ روان با رویکردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 548 - 575

کلیدواژه‌ها: کوبو آبه جنگ بحران هویت عواطف نشانه-معنا شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۱۸۰
مقاله حاضر به تحلیل رمان زن در ریگ روان اثر کوبو آبه نویسنده پیشگام قرن بیستم ژاپن می پردازد. او نویسنده ای ست متعهد که تأثیرات جنگ، جامعه مدرن و سرگشتگی انسان در رویارویی با این مسائل را در آثارش گنجانده و از این رو با خوانش آثار او با مفاهیمی مانند بحران هویت و از خودبیگانگی برخورد می کنیم. او هر کدام از شخصیت هایش را در موقعیتی ناب و استثنایی قرار می دهد؛ تصمیماتی که توسط آن ها گرفته می شود و تغییراتی را که در زندگی شان تجربه می کنند، نمایانگر بحران های واقعی موجود در جامعه آن روزگار است که نویسنده می کوشد آن را در قالب رمان، شعر یا تئاتر بیان کند. حال آن که این تغییرات بر اثر چه عواملی صورت می پذیرد و چه روندی را طی می کند، در آثار گوناگون او با هم تفاوت دارد. در این مقاله تلاش کرده ایم تا با تحلیل اثر زن در ریگ روان روند تغییرات احساسی قهرمان داستان، نیکی جومپی را با رویکرد نشانه- معناشناسی عواطف بررسی کنیم تا بتوانیم در انتها به الگویی از این روند درونی تغییرات احساسی که در واقع نشأت گرفته از دنیای خارج و فشارهای بیرونی است دست یابیم. 
۹۱۸.

تحلیل گفتمان خاطرات زنان عصر مشروطه و پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 41-72

کلیدواژه‌ها: خاطره نگاری زنان عصر مشروطه عصر پهلوی برجسته سازی هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۴۸۱
در این پژوهش بر پایه ی رویکرد تحلیل گفتمان در چارچوب نظریه ی "جیمز پل جی "و " روث وداک" چگونگی بازتاب عناصر برجسته ی هویت زنانه در قالب خاطره نگاری زنان- با استناد به چهار اثر عصر مشروطه و پهلوی- بررسی و تحلیل می شود . نتایج بررسی ، نشان از آن دارد که این آثار با کاربرد زبان در موقعیت ها ، جهانی را باز می نمایند که برساختی از تجربه های زیسته ی زنان و گفتمان های کلان سنت و تجدد در ایران است . از این رو روایت زنان در خاطرات ، معطوف به برجسته کردن عناصر و مؤلفه هایی از هویت زنان در دنیای مدرن و به حاشیه راندن گفتمان سنتی پیشین است . تحلیل خاطرات زنان در یک ساحت چنین می نماید که فهم جدیدی از هویت انسانی شکل گرفته است و زنان به لحاظ هویتی به تدریج از هویت های سنتی خود فاصله گرفته و هویت های جدیدی یافته اند که منشا آن دنیای مدرن و تکثرگرایی است . در ساحت دیگر، خاطره نگاران زن ، هم زمان توانسته اند ترکیبی سازگار از عناصر زندگی مدرن و سنتی را به دست دهند و هویت خود را بر اساس تجارب زیسته و درک تاریخی از مناسبات دوران نوین بازتعریف نمایند.
۹۱۹.

بررسی انتقادی کتاب هویت ایرانی؛ از دوران باستان تا پایان پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱) 83-107
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
هویت یا پرسش از کیستی و چیستی انسان، به صورت شکلی از آگاهی تاریخی بروز کرده و دارای کارویژه های فردی و اجتماعی متعددی است. در دهه های اخیر با توجه به پیچیده شدن روند هویت یابی و نیز گستردگی لایه ها و ابعاد هویت، گسترش جهانی شدن، پیدایش مکاتب و رهیافت های مدرن و پسامدرن درباره تبیین مبانی، مؤلفه ها و کارکردهای آن و نیز تأثیر رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بر امر هویت یابی، موضوع هویت برای بسیاری از جوامع تبدیل به مسئله ای مهم و اساسی شده که حتی از آن تعبیر به بحران می شود. در ایران هم با توجه به تنوع قومی و زبانی، میراث غنی تاریخی و فرهنگی، تأثیرات جهانی و عوامل دیگر، دهه های گذشته هویت به یک مسئله اجتماعی، سیاسی و نیز موضوع علمی-پژوهشی مهم تبدیل شده است. این مقاله بر آن است کتاب «هویت ایرانی» را مورد تحلیل انتقادی قرار داده و مهم ترین ابعاد مثبت و نیز کاستی های آن را بررسی نماید. دستاوردهای تحقیق بیانگر آن است عدم تعریف عملیاتی مفاهیم اصلی، تکیه بر گفتمان هویتی ایران مدار و نادیده گرفتن گفتمان های هویت بخش دیگر، تناقض در مبانی نظری و روش شناختی مقالات، تکیه بر دوره بندی های تاریخ سیاسی و نادیده گرفتن چالش های برآمده از رویارویی هویت ایرانی و هویت ملی از جمله کاستی های کتاب است.
۹۲۰.

بررسی انتقادی کتاب شهرها و مصرف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱) 229-252
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۲
در مقاله حاضر، کتاب شهرها و مصرف (Cities and Consumption) اثر مارک جین (Mark Jayne) با ترجمه فارسی مرتضی قلیچ مورد نقد و بررسی قرار گرفت. از مزایای این کتاب می توان به ارائه دیدگاه ها، نظریات، پیشینه ها تجربی، اسناد و مورد پژوهی های مختلف در مورد شهر و مصرف اشاره کرد. ترجمه و نگارش کتاب، علیرغم ارائه اطلاعات مهم پیرامون شهرها و مقوله ی مصرف، حاوی انتقاداتی است؛ که از جمله ی آن می توان به رغم چاپ دوم کتاب، به غفلت از ویرایش ادبی متون ترجمه شده و دقت کم در ترجمه محتوایی متون لاتین اشاره داشت؛ تا جایی که برخی از قسمت های ترجمه شده، با متن اصلی کتاب همخوانی قابل قبولی ندارد. همچنین، در ارتباط با محتوای کتاب، تبیین جامعی از رابطه شهر و مصرف و ادعاهای مطرح شده صورت نگرفته است؛ به عبارتی کتاب موردبررسی، پیشفرض های نظری و روش شناختی ندارد و عناوین فصل ها حول ادعای اصلی انسجام پیدا نکرده اند. جین، جایگاه مصرف و مصرف کننده را نتواسته است در رابطه بین ساختار اقتصاد سیاسی و شکلگیری شهر مدرن و جامعه مصرفی تبیین کند. ادعایی که در اغلب بخش های کتاب دنبال یا اثبات نمی شود. همچنین از آنجایی که کتاب مربوط به سال 2006 می باشد، اطلاعات آماری و پیشینه های تجربی مورد استفاده به روز نیستند.