نشانه-معنا شناسی

خواست رهایی در سه دفتر اول شعریِ، «اسیر»، «دیوار» و «عصیانِ» فروغ فرخزاد به صورت عصیان در برابر معشوق و ارزش های جامعۀ مرد سالار است. فروغ فرخزاد در دفتر «تولدی دیگر»، تسلط مرد سالاری بر جامعۀ گذشته و شروع به انتقاد صریح و در عین حال شاعرانه از تمام ارزش های مسلط بر جامعه را نقد می کند. شاعر در بیشتر شعرهایش، میل دارد از تمام آنچه خود به آن می تازد رها شود و همواره مانعی بر سر راه این رهایی می بیند. این مانع می تواند مرد، قانون، جامعه، یا انسان باشد؛ اما در دفتر ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد ، بیشتر از انسان مدرن انتقاد می کند. در این واپسین دفتر، شاعر مضمون های عصیان و رهایی را به صورت انتزاعی و در برخی موارد چند بعدی به تصویر می کشد. به ویژه در شعر «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» که عنوان مجموعه نیز هست، شاعر با روش های گوناگون میل خود را به عصیان و پس از آن رهایی بیان می کند. در این مقاله ما سعی می کنیم با روش نشانه معنا شناسی به تحلیل و واکاوی بُعد تجسمی شعر فروغ در بازنمایی مفهوم عصیان و رهایی بپردازیم. هدف از ارائۀ این مقاله آن است که نشان دهیم بُعد تجسمی یکی از ساختارهای اصلی معنا ساز متن است. فرض ما بر این است، بُعد تجسمی در شعر فروغ در خدمت پرداختِ مفهوم عصیان و رهایی قرار گرفته است و گاهی دریافت این دو مفهوم برای خواننده دشوار می شود.

مقاله حاضر به تحلیل رمان زن در ریگ روان اثر کوبو آبه نویسنده پیشگام قرن بیستم ژاپن می پردازد. او نویسنده ای ست متعهد که تأثیرات جنگ، جامعه مدرن و سرگشتگی انسان در رویارویی با این مسائل را در آثارش گنجانده و از این رو با خوانش آثار او با مفاهیمی مانند بحران هویت و از خودبیگانگی برخورد می کنیم. او هر کدام از شخصیت هایش را در موقعیتی ناب و استثنایی قرار می دهد؛ تصمیماتی که توسط آن ها گرفته می شود و تغییراتی را که در زندگی شان تجربه می کنند، نمایانگر بحران های واقعی موجود در جامعه آن روزگار است که نویسنده می کوشد آن را در قالب رمان، شعر یا تئاتر بیان کند. حال آن که این تغییرات بر اثر چه عواملی صورت می پذیرد و چه روندی را طی می کند، در آثار گوناگون او با هم تفاوت دارد. در این مقاله تلاش کرده ایم تا با تحلیل اثر زن در ریگ روان روند تغییرات احساسی قهرمان داستان، نیکی جومپی را با رویکرد نشانه- معناشناسی عواطف بررسی کنیم تا بتوانیم در انتها به الگویی از این روند درونی تغییرات احساسی که در واقع نشأت گرفته از دنیای خارج و فشارهای بیرونی است دست یابیم.