علوم پزشکی

مقدمه: زمینه و هدف: بی صداقتی آموزشی در دانشکده های پزشکی معضلی جهانی است که علاوه بر اینکه عاملی تهدید کننده برای کیفیت آموزش می باشد؛می تواند پیش بینی کننده وجود متخصصانی با شایستگی پایین و بی اعتنا به ارزش های اخلاقی باشند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تعیین فراوانی تقلب و شناسایی شیوه های رایج تقلب تحصیلی و عواملی که باعث بروز تقلب در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام به انجام رسید. روش ها: مطالعه حاضر به صورت توصیفی – تحلیلی در نیمسال اول تحصیلی 95-94 بین 400 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام انجام شد، نمونه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی انتخاب و وارد مطالعه شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته روا و پایا به انجام رسید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه20 و آماره های توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که به طور متوسط 6/77%دانشجویان تقلب دریافت کرده اند و 1/88% آنان نیز تقلب رسانده اند. رایج ترین شیوه تقلب در امتحانات، مشاهده برگه دیگر دانشجویان می باشد. سخت بودن تکالیف به عنوان مهمترین علت تقلب (8/47%) توسط دانشجویان مورد تآکید قرار گرفته است. بین میزان تقلب با معدل رابطه آماری معناداری مشاهده شد(05/0< p ). نتیجه گیری: با توجه به نتایج، شیوع تقلب تحصیلی در میان جامعه دانشجویان بالا است و انجام مجموعه ای از راه کارهای اساسی از قبیل آسیب شناسی دقیق علل تقلب، بازنگری در شیوه های اداره کلاس، توجه به شیوه های تدریس دانشجو محور و نیز برگزاری دوره ای مباحث اخلاقی در آموزش برای دانشجویان یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.

مقدمه: امروزه شایستگی فرهنگی از مباحث مهم در حوزه سلامت است زیرا از مهم ترین عوامل در رشد و توسعه نظام سلامت برخورداری از نیروهای انسانی با شایستگی فرهنگی لازم در کنار سایر شایستگی های تخصصی است. به رغم اهمیت این واژه به نظر می رسد بعلت فقدان هم اندیشی در مفهوم شایستگی فرهنگی در آموزش پزشکی، تعریف یکسان و مشخصی از آن ارائه نشده است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی جامع مفهوم شایستگی فرهنگی و تعیین سطوح آن در آموزش پزشکی است. روش ها: در این مطالعه کیفی در ابتدا با روش کتابخانه ای به مرور مقالات و اسناد بین المللی پرداخته شد. سپس در گام دوم مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از مطلعین کلیدی حوزه شایستگی فرهنگی دانش آموختگان علوم پزشکی انجام شد و در گام سوم نتایج حاصله در جلسه گروه کانونی با حضور 5 نفر از متخصصان به بحث و بررسی رسید و یافته های زیر به دست آمد. یافته ها: در تعریفی که با استفاده از تحلیل نتایج مصاحبه ها و نیز با الهام از پیشینه پژوهش و جمع بندی نهایی جلسه کانونی اساتید ارائه گردید بیان شد که" دانش آموخته شایسته علوم پزشکی از حیث شایستگی فرهنگی کسی است که توانایی تعامل مؤثر با افراد دارای فرهنگ های متفاوت (شامل بیمار، همراهان وی و همکاران) برای ارائه خدمات اثر بخش تر بهداشتی و درمانی را دارا باشد". بر این اساس شایستگی فرهنگی در 3 سطح فردی (انسانی)، دانشگاهی (فارغ التحصیل دانشگاهی) و حرفه پزشکی (درک چند فرهنگی برای فارغ التحصیل دانشگاهی) طبقه بندی می شود. نتیجه گیری: از آنجا که در ایران شایستگی فرهنگی می تواند پاسخی مناسب به تنوع قومیت و فرهنگ موجود در جامعه باشد پیشنهاد می شود ضمن ارائه مفهوم جامع از شایستگی فرهنگی در برنامه های آموزش پزشکی به هم اندیشی جهت ارائه الگوهای مناسب شایستگی فرهنگی در دانش آموختگان علوم پزشکی نیز پرداخته شود.

هدف از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر تجارب مدیریت موثر کلاس درس در علوم پزشکی و ارائه الگوی مفهومی بود. روش پژوهش، روش کیفی و با رویکرد پدیدار شناسی بود. جامعه آماری پژوهش را همه استادان  و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (4389نفر) تشکیل می دادند. برای تعیین در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه از معیار اشباع داده استفاده شد. در مطالعه حاضر 15 شرکت کننده (5 استاد و 10 دانشجو) به شیوه نمونه گیری هدفمند داده ها را به اشباع رسانده و به عنوان نمونه انتخاب شدند. جمع آوری داده ها براساس مصاحبه عمیق[1]  و سؤال های باز پاسخ همراه با سؤالهای پیگیرانه برای تشویق مشارکت کنندگان برای در اختیار گذاشتن تجارب عمیق بود. مدت مصاحبه در این پژوهش بین 90-60 دقیقه متغیر بود. جهت بررسی روایی از ضریب هولستی استفاده شد و مقدار آن 86/0 به دست آمد هم چنین برای بررسی روایی محتوایی (CVR) محاسبه گردید که مقدار آن 85/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک  نرم افزار Maxqda12 صورت پذیرفت.  روش اصلی تجزیه و تحلیل داده ها روش کلایزی بود که متغیرهای اصلی و فرعی مربوط به عوامل موثر بر مدیریت کلاس درس، مدل فرضی شامل 7 کُد مفهوم اصلی و 17 کُد مفهوم فرعی برای تبیین این هفت مولفه بدست آمده است. یافته ها حاکی از آن است که پژوهشگر پس از انجام هفت مرحله کلایزی و استخراج هفت مولفه که شامل هفت کُد مفهوم اصلی درس و مولفه ویژگی های فردی مدرس استراتژی های آموزشی، نظارتی، مدیریت فراگیر محور، استراتژی های شناختی و غیر شناختی، مدیریت فضا و زمان و ارزیابی تئوری و عملی بود که به تبیین الگوی اختصاصی مدیریت موثر در کلاس درس در علوم پزشکی پرداخته است. بحث و نتیجه گیری این مطالعه مضامین مهمی برای اساتید و دانشجویان علوم پزشکی داشته است که مولفه های شناسایی شده برای اعمال مدیریت موثر بر کلاس درس و ایجاد بهینه برای یادگیری بهتر و اجرای آن توسط اساتید برای رشد و ارتقای دانش و عملکرد آن نیازمند توجه ویژه است. و باید به دانشجویان مسوولیت هایی را واگذار کرد، نظرات دانشجویان را پذیرفت و به آنان اعتماد کرد تا محیطی سرشار از امنیت، اعتماد متقابل و عزت نفس برای فراگیر فراهم گردد.

هدف این مطالعه، تعیین رابطه تنظیم شناختی هیجان و هوش شخصی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی بوده است. برای دسترسی به این هدف 120 نفر از دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل در سال تحصیلی 97-96 به سه پرسشنامه فرسودگی تحصیلی، تنظیم شناختی هیجان و هوش شخصی  پاسخ   دادند. در ضمن روش مطالعه همبستگی بوده و برای تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد . نتایج مطالعه   نشان داد که بین هوش شخصی با تنظیم شناختی هیجان همبستگی ۲۷/0 معنی دار وجود دارد. همچنین بین هوش شخصی با فرسودگی تحصیلی همبستگی۲۴/0- که معنی دار است وجود دارد. در ضمن همبستگی تنظیم شناختی هیجان با فرسودگی تحصیلی نیز معنی دار است(۲۷/0-). همچنین نتایج نشان داد که   هر دو متغیر تنظیم شناختی هیجان و هوش شخصی توانایی پیش بینی فرسودگی تحصیلی دانشجویان پزشکی و پیرا پزشکی را دارند. اما سهم تنظیم شناختی هیجان بیشتر از متغیر هوش شخصی است . این نتایج تلویحات مهمی در زمینه پیش گیری، سبب شناسی و تامین سلامت روانی دانشجویان علوم پزشکی دارد .

مقدمه: تعالی و انحطاط هر جامعه ای، مرهون فرهنگ آن است. بنابراین توسعه دانشگاه ها در جهت تجاری سازی نتایج تحقیقات در اولین گام نیازمند درک و شناخت مولفه های فرهنگ تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی است . این تحقیق با هدف ارائه تصویری جامع از مؤلفه های فرهنگ تجاری سازی نتایج تحقیقات در دانشگاه علوم پزشکی از طریق ترکیب تحقیقات پیشین انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و با روش فراترکیب کدگذاری(تحلیل مضمون) انجام شده است . فراترکیب با فراهم کردن یک نگرش نظام مند برای پژوهشگران از طریق ترکیب پژوهش های مختلف، به کشف موضوع ها و استعاره های جدید و اساسی می پردازد، و با این روش دانش فعلی را گسترش داده و یک دید جامع و کلی را نسبت به مسائل به وجود می آورد. یافته ها: پس از تحلیل یافته های محققان قبلی و ترکیب نتایج حاصله ، از مجموع 99کد ، 15 مفهوم و 4 مؤلفه در زمینه فرهنگ تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاه شناسایی شدند. براساس یافته های تحقیق کدهای انگیزش و پاداش ، هماهنگی و تعامل با صنعت ، حمایت مدیریت دانشگاه و خدمات مشاوره ای بیشترین فراوانی را در فرهنگ تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاه داشتند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، یکی از دلایلی که نتایج تحقیقات در دانشگاه زیاد تجاری سازی نمی شود عدم توجه کافی سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان دانشگاه به فرهنگ سازی در این زمینه بوده است بنابراین یافته های این پژوهش می تواند در سیاست گذاری دانشگاه در راستای فرهنگ سازی جهت گسترش تجاری کردن نتایج تحقیقات مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: پژوهش یکی از عوامل مؤثر در ارتقای خدمات مشاوره و روان درمانی است به همین دلیل سنجش مهارت های پژوهشی مشاوران ضروری است. هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی مهارت های پژوهشی مشاورین ادارات مشاوره دانشجویی دانشگاه های علوم پزشکی منطقه غرب کشور (کردستان، کرمانشاه، همدان، ایلام و دانشکده پرستاری سنقر- اسدآباد) در سال ۱۳۹۷ بود. روش: در این پژوهش توصیفی ۴۱ نفر از مشاوران ادارات مشاوره دانشجویی دانشگاه های علوم پزشکی منطقه غرب کشور در سال ۱۳۹۷ با روش نمونه گیری سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه سنجش مهارت های پژوهشی مراه (۲۰۱۰) بود. داده های پژوهش با روش همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: در بخش یافته های توصیفی نتایج حاکی از آن بود که ۶۱% مشاوران زن و ۳۹% مرد بودند، ۶۳/۴% از پاسخگویان در مقطع کارشناسی ارشد و ۴۱% نیز سابقه کار بین ۱ سال تا ۵ سال داشتند. نمرات میانگین مهارت روش شناسی به عنوان میانگین مطلوب ۸/۶±۳/۰۶ و نمرات میانگین مهارت آماری به عنوان میانگین نامطلوب ۵/۲±۲/۰۶ سنجیده شد، همچنین یافته ها حاکی از آن بود که از بین شاخص های مورد بررسی فقط مقطع تحصیلی افراد با میزان مهارت های پژوهشی افراد مورد مطالعه ارتباط معناداری داشت. (۰۰۰>P) نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت که میزان مهارت های پژوهشی مشاوران در حد متوسط بود، ضعف دیدگاه پژوهشی در بعضی از مشاوران و همچنین اولویت دادن ارائه خدمات مشاوره ای نسبت به کارهای پژوهشی در حیطه شغلی می تواند عواملی برای این موضوع باشد.

علوم پزشکی در قرآن و حدیث، از جایگاه ویژه ای برخوردار است و در آنها اشاره ظریف و فراوانی به اسرار بدن و کارکردهای آن و مسائل بهداشتی و پیشگیری مطرح شده که شگفتی دانشمندان را برانگیخته است. تبارشناسی علوم پزشکی یعنی شناخت منشاء علوم پزشکی که آیا وحی الهی بوده - همان طور که انبیاء، با مدد از وحی الهی به درمان برخی از بیماری ها می پرداختند - یا تجربه بشری در گذر زمان است. مقاله پیشِ رو در پی پاسخ به این پرسش است که تبارشناسی علوم پزشکی از منظر احادیث چگونه است؟ پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از آیات الهی و دیدگاه مفسران و احادیث ائمه معصومانD سامان یافته و روش گردآوری مطالب آن کتابخانه ای است. این پژوهش به بررسی سه دیدگاه موافقان وحی الهی و مخالفان و نظریه تلفیق پرداخته و ادله آنها را به نقد کشیده است. نظریه تلفیق وحی و تجربه در تبار علوم پزشکی، عدم انحصار مباحث پزشکی در تغذیه یا درمان، عدم ورود پیامبران در اکثر شاخه های پزشکی و تشویق وحی در برخی از مصادیق تغذیه و طب و نقش بسزای تجربه بشر در رشد آن از نتایج این مقاله است.

هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه سلامت روان و ادراک کارکنان از سبک مدیریت مدیران با عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی لرستان می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع همبستگی و ازلحاظ هدف کاربردی بود. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان علوم پزشکی لرستان در سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 152 نفر هستند. با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه گرجسی و مورگان 109 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های سلامت روان (گلدبرگ و هیلر، 1972)، عملکرد شغلی (هرسی وگلداسمیت، 1980) و پرسشنامه سبک مدیریت (لیکرت، 1977) استفاده شده است. داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین سلامت روان و سبک مدیریت مدیران با عملکرد شغلی رابطه معنی داری وجود دارد (05/0<p). با توجه به یافته های پژوهش، می توان نتیجه گرفت که افزایش سلامت روان و ادراک از سبک مدیریت مدیران می تواند سطح عملکرد شغلی کارکنان علوم پزشکی لرستان را افزایش دهد.

سابقه و هدف: قرآن کریم کتابی در زمینه ی پزشکی و بهداشت قلمداد نمی شود، اما از بسیاری از آیات این کتاب الهی می توان در تبیین اهمیت سلامت و بهداشت و یا فهم ریشه ی برخی وقایع مرتبط با سلامت و بیماری سود جست. در کتاب شریف نهج البلاغه نیز می توان سرنخ های شگرفی از بهداشت و سلامتی یافت. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان بهره گیری از منابع یادشده در تدوین مقاله های علوم پزشکی کشور صورت گرفته است. روش کار: این پژوهش مقطعی و کاربردی به شیوه ی تحلیل استنادی و به صورت سرشماری روی مقاله های علمی - پژوهشی انگلیسی زبانی که دانشگاه های علوم پزشکی ایران طی سال 2014 میلادی منتشر کردند، انجام شده است. داده ها با استفاده از چک لیست محقق ساخته یی متناسب با اهداف پژوهش و از طریق بررسی کلیه مقاله ها و منابع آنها گردآوری شده است. برای پردازش داده ها نیز از شاخص های آماری توصیفی استفاده شده است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته های حاصل از استخراج 201071 منبع از 7571 مقاله ی منتشرشده، در قالب 2258 شماره از مجلات علمی - پژوهشی انگلیسی زبان متعلق به 31 دانشگاه علوم پزشکی کشور نشان داده که استناد به قرآن کریم، 218 مرتبه (کمتر از 1 درصد) بوده است. همچنین در منابع هیچ مقاله یی از نهج البلاغه استفاده نشده است. پر استنادترین سوره های قرآن نیز به ترتیب سوره ی بقره و بعد از آن سوره های نساء، انعام و اسراء بوده است. نتیجه گیری: گرچه یافته های پژوهش از استناد به قرآن کریم در مقاله های علوم پزشکی کشور حکایت می کند، اما میزان آن بسیار اندک به نظر می رسد.

هدف پژوهش حاضر ارائه یک الگو برای بین المللی سازی آموزش نیروی انسانی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، است. پژوهش از نوع کیفی بوده و برای تحلیل داده ها از روش گرانددتئوری استفاده شده است. به این منظور با 15 نفر از افرادی که در زمینه بین المللی سازی آموزش نیروی انسانی صاحب نظر هستند، با استفاده از شیوه نمونه گیری گلوله برفی، مصاحبه های عمیقی صورت گرفت. سپس داده های حاصل از مصاحبه ها از طریق کدگذاری باز، محوری و گزینشی تجزیه و تحلیل شدند. در پایان الگوی پاردایمی بین المللی سازی آموزش نیروی انسانی متشکل از شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، پدیده محوری، راهبردها و پیامدها ترسیم شد. پدیده اصلی الگوی طراحی شده، بین المللی سازی آموزش نیروی انسانی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، است. یافته های پژوهش نشان داد، عوامل علی شامل، زیرساخت ها، استانداردهای لازم، امکانات موجود و ضرورت های بین المللی سازی، هستند. عوامل مداخله گر شامل، شرایط سیاسی حاکم بر کشور، مراکز آموزشی و دانشگاهی، عوامل محیطی، یکپارچگی مدیریتی و عوامل اجرایی، است. عوامل زمینه ای شامل، فضای رقابتی و نگرش به پدیده جهانی شدن و راهبردها به صورت فرهنگ سازی، ایجاد ساختار مناسب علمی و پژوهشی، تبلیغات کارآمد، برنامه های اجتماعی و قوانین و مقررات، می باشد. پیامدهای یک سیستم بین المللی سازی آموزش نیروی انسانی نیز شامل، دستاوردهای فرهنگی، دستاوردهای اقتصادی، دستاوردهای ارتباطی و دستاوردهای آموزشی است.

پیچیدگی روزافزون حاکم بر مسائل اکنون و آینده جهان، درهم تنیدگی و به هم پیوستگی حوزه های موضوعی، تنوع نقش آفرینان و موقعیت های شکل دهنده به این مسائل از هنجارها و رویه های معمول جهان امروز است. این تحولات موجب توسعه دانش های میان رشته ای در نهادهای علمی و فناورانه و تبدیل آن ها به روندهای جهان شمول سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری شده است. موضوعاتی ازقبیل تغییرات آب و هوا، آلودگی های زیست محیطی، افزایش طول عمر و پیری جوامع، فقر جهانی، بحران های مالی بین المللی، بیماری های عالمگیر، تروریسم، اعتیاد و بی عدالتی از جمله مسائلی است که تدبیر، اندیشه ورزی و آینده نگری آن ها از حوزه و توان تخصص های فردی خارج بوده و نیازمند هم اندیشی، گفت وگو و همکاری حوزه های تخصصی متفاوت است. با توجه به این نکات، پرسش اصلی این مقاله آن است که در آینده کدام سناریوها می توانند باعث پیشرفت دانش های میان رشته ای در دانشگاه های علوم پزشکی کشور شوند؟ روش های استفاده شده در این مقاله عبارت اند از: مطالعات اسنادی، پانل خبرگان، ذهن انگیزی و تحلیل لایه لایه علت ها. دستاوردهای مقاله عبارت اند از: نخست، دانش های میان رشته ای در پاسخ به مسائل پیچیده که در زمان اکنون و آینده ریشه دارد، هویت پیدا می کنند؛ دوم، توسعه میان رشته ای ها در علوم پزشکی نیازمند فرایند توسعه هم زمان از بالا به پایین و از پایین به بالای نظام خط مشی گذاری و اقدام در اجتماعات علمی علوم پزشکی است؛ سوم، ساخت آینده مطلوب توسعه دانش های میان رشته ای در علوم پزشکی کشور مستلزم توجه به واقعیت های شکل دهنده به موضوع در لایه های متفاوت عینی تا ذهنی است و براین اساس، به رویکردها، برنامه ها و اقدامات کوتاه مدت تا بلندمدت برای ساخت عینیت ها و ذهنیت های مرتبط نیاز است.

پژوهش حاضر با هدف برررسی موانع و چالش های پژوهش از دیدگاه اعضای هیئت علمی شیراز انجام شده است. نوع پژوهش کاربردی و به روش توصیفی پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش را 550 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیل می داد که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای از 227 نفر نظرسنجی شد. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته شامل 75 پرسش با مقیاس چهار گزینه ای لیکرت در 10 حیطه موانع راهبردی، آموزشی، سیاسی، مالی، امکاناتی، حرفه ای، علمی، فردی، فرهنگی اجتماعی، مدیریتی سازمانی و پرسش های باز پاسخ طراحی شد. و به سه پرسش اصلی پرداخته شد: 1) از دیدگاه اعضای هیئت علمی کدام یک از موانع ده گانه بر فعالیت های تحقیقاتی مؤثرند؟؛ 2) آیا نوع نگرش اعضای هیئت علمی در مورد موانع ده گانه بر میزان فعالیت های پژوهشی آنها تأثیر دارد؟ و 3) آیا بین دیدگاه های اعضای هیئت علمی به تفکیک متغیرهای جنسیت، مرتبه علمی، رشته تحصیلی، دانشکده محل خدمت، داشتن مسئولیت اجرایی و سابقه خدمت تفاوت معنی داری وجود دارد؟ بر اساس نتایج به دست آمده وجود کلیه موانع در فعالیت های تحقیقاتی از دیدگاه اعضای هیئت علمی تأیید شد. موانع مالی بیشترین و موانع سیاسی کمترین میانگین را به خود اختصاص داد اما نگرش اعضای هیئت علمی در مورد موانع یادشده بر میزان فعالیت های تحقیقاتی آنها تأثیری نداشت. همچنین بین دیدگاه اعضای هیئت علمی به تفکیک جنسیت، مرتبه علمی، رشته تحصیلی، دانشکده و مسئولیت اجرایی تفاوت معناداری وجود داشت. اما در مورد سابقه خدمت تفاوتی مشاهده نشد. حاصل ترکیب خطی بین متغیر های وابسته و مستقل و تحلیل کمّی و کیفی ترکیب های خطی به دست آمده نشان داد، موانع ده گانه از طریق متغیر های میانجی «بینش مدیریتی»، «روابط و نگرش های انسانی» و «توانمندی پژوهشی» بر فعالیت های تحقیقاتی مؤثرند. به نظر می رسد بیشترین موانع موجود متأثر از ابعاد علمی، روابط انسانی و نگرش ها هستند. بر این اساس، رفع موانع پژوهش در دانشگاه بیش از هر چیز متأثر از آموزش و توانمندسازی علمی، فرهنگ سازی و اصلاح نگرش ها و بهبود روابط انسانی در سطح فرد، دانشگاه و عوامل پیرامونی دانشگاه است.

در جامعه به دانشگاه و دانش علوم پزشکی نوعی نگاهی افراطی وجود دارد که علوم پزشکی را به اسلامی و غیر اسلامی دسته بندی می نماید؛ بطوری که اگر مباحث پزشکی کاملا از قران و احادیث منبعث شده باشد و بعضی از رفتارهای قشری مذهبی در دانشگاه علوم پزشکی بارز باشد آن را اسلامی می پندارند. این مقاله در گام اول به نقد و بررسی دیدگاه فوق و در گام دوم به بررسی ویژگی های دانشگاه اسلامی می پردازد.با توجه به مباحث مطرح شده می توان گفت: چون قرآن کتاب هدایت است پس قطعا هر آن چه برای هدایت انسان ها مورد نیاز است در آن تبیین شده است و لزومی برای ورود به امور و علوم دیگری برای ان وجود ندارد. از طرفی با انکه پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) حامل تمام علوم بودند و علم خود را نیز منبعث از قران می دانستند، همواره تاکید بر علم اموزی داشته و حتی در امور پزشکی نیز از طبیب بهره می بردند. از این رو نمی توان انتظار داشت که جامعه اسلامی بدون بهره گیری از علم و تخصص، صرفا به آیات و روایات، اکتفا نماید؛ بلکه، می بایست درجهت تربیت نیروهای متخصص حرکت کند تا از این طریق بتواند نیازهای اجتماعی خویش را برطرف سازد. همانطوری که می دانیم یکی از مراکز مهم و موثر که در تولید علم نقش بسزایی دارد، دانشگاه است. پس باید دانشگاه در جامعه اسلامی نیز همراستا با اهداف اسلام در تربیت جامعه عمل نماید. بمنظور فراهم شدن این مهم دانشگاه اسلامی باید دارای ویژگی هایی باشد، برخی از مهمترین آنها که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است عبارتند از: ایجاد شوق و انگیزه در جهت کسب دانش؛ اهتمام به تولید علم بعنوان ابزار مهم قدرت نرم، توجه به اهمیت تزکیه و خودسازی و همچنین به احساس مسئولیت داشتن نسبت به امت اسلام. در غیر این صورت صرف وجود دانشگاه در یک کشور اسلامی، دانشگاه اسلامی نخواهد بود.

مقدمه: اشتیاق تحصیلی یکی از شاخص های مهم کیفیت دانشگاهی محسوب می شود و شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن در رشته های علوم پزشکی، به علت رابطه ی قوی آن ها با عملکرد بالینی و تأمین سلامت جامعه حائز اهمیت است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه راهبردهای یادگیری و اشتیاق تحصیلی با توجه به نقش واسطه ای جهت گیری هدف در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شد. روش کار: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری را دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال تحصیلی 97-96 تشکیل می داد. روش نمونه گیری از نوع تصادفی طبقه ای بود. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 260 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های راهبردهای یادگیری پینتریچ و دی گروت(1990)، جهت گیری هدف بوفارد و همکاران(1998) و اشتیاق تحصیلی فریدریکز و بلومنفیلد(2004) استفاده گردید. جهت اطمینان از پایایی خرده مقیاس ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برازش مدل اشتیاق تحصیلی در پژوهش حاضر در سطح نسبتاً مطلوبی می باشد و مؤلفه های راهبردهای یادگیری (راهبردهای شناختی و فراشناختی-مدیریت منابع) از طریق واسطه گری جهت گیری هدف (تسلط، عملکرد و اجتناب از شکست) بر اشتیاق تحصیلی دارای اثر غیرمستقیم و معنادار می باشند. از میان مؤلفه های جهت گیری هدف، اهداف تسلطی، بیشترین اثر مستقیم را بر اشتیاق تحصیلی و در بین ابعاد راهبردهای یادگیری، راهبرد شناختی بیشترین اثر غیرمستقیم را بر اشتیاق تحصیلی دارد. نتیجه گیری: راهبردهای یادگیری با واسطه گری جهت گیری هدف، عواملی مهمی در بهبود و افزایش اشتیاق تحصیلی دانشجویان هستند. از این رو توجه به عوامل راهبردهای یادگیری و جهت گیری هدف جهت سوق دادن و افزایش اشتیاق تحصیلی دانشجویان توصیه و تأکید می گردد.

مقدمه: امروزه اشتراک دانش، به منشأ دستیابی به مزیت رقابتی تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تأیید عوامل مؤثر بر اشتراک دانش درون سازمانی و ارائه الگوی پیشنهادی اشتراک دانش میان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در رشته پزشکی صورت گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر روش پژوهش ترکیبی و کاربردی است که در سال 1391 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیأت علمی شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی و مراکز پژوهشی رشته پزشکی بود که از روش «نمونه گیری تصادفی طبقه ای» استفاده شد و حداقل حجم نمونه لازم برابر 423 نفر به دست آمد. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از نرم افزار 15 SPSS و Amos Graphics و روش مدل سازی معادله ساختاری برای ارائه الگو استفاده شد. یافته ها: با توجه به نتایج آماری و تحلیل عاملی از بین سه عامل مورد بررسی، تنها تأثیر عامل سازمانی بر میزان اشتراک دانش درون سازمانی معنادار تشخیص داده شد و دو عامل فردی و فنی تأثیر معناداری را بر میزان اشتراک دانش نشان ندادند. نتیجه گیری: الگوی پیشنهادی ارائه شده در حوزه اشتراک دانش درون سازمانی بر اساس نتایج به دست آمده از بخش کمی و پیشنهادهایی که برای بهبود اشتراک دانش در سازمان های مختلف آموزشی و پژوهشی ارائه شد، الگویی برای پژوهش های آینده خواهد بود. دستاوردهای این پژوهش مبنای تجربی مناسبی برای برنامه ریزی و اجرای سازوکارهای اشتراک دانش را فراهم خواهد آورد.

مقدمه: اشتراک گذاری مؤثر دانش میان اعضای هیأت علمی رشته پزشکی، یکی از پیش نیازهای مهم برای کسب شایستگی های علمی و پژوهشی است. این مقاله با هدف بررسی عوامل سازمانی مؤثر بر اشتراک دانش (شامل فرهنگ، ساختار، رهبری و راهبرد) میان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی علوم پزشکی ایران انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر به روش پژوهش ترکیبی و کاربردی در سال 1391 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیأت علمی شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی و مراکز پژوهشی رشته پزشکی (بالینی و بیومدیکال) بود که از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد و تعداد حجم نمونه 423 نفر می باشد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 15 و آزمون ضریب همبستگی Pearson انجام شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که حدود 13 درصد اعضای هیأت علمی وضعیت فرهنگ سازمانی، و تنها شش درصد وضعیت ساختار سازمانی را مناسب ارزیابی نمودند. 16 درصد آنها حمایت مدیریت سازمان و حدود 12 درصد راهبردهای سازمان را در به اشتراک گذاری دانش، مناسب ارزیابی نمودند. عوامل سازمانی با اشتراک دانش درون سازمانی (000/0=P value) و برون سازمانی (000/0=P value) رابطه معناداری داشت. نتیجه گیری: با توجه به نقش و اهمیت عوامل سازمانی در سازمان های آموزشی و پژوهشی توصیه می شود در استقرار مدیریت دانش به شکل عام و اشتراک دانش به شکل خاص به ابعاد مختلف این عوامل در سازمان ها توجه همه جانبه ای صورت گیرد.

مقدمه: بررسی پایگاه استنادی اسکوپوس نشان می دهد که میزان بروندادهای پژوهشی علوم پزشکی کشور در سال های اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. از سوی دیگر مقاله های پراستناد پژوهشگران، موسسات و کشورها می تواند جهت مطالعه اثرگذاری و کیفیت فعالیت های پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین پژوهش حاضر در راستای بررسی کیفیت تولیدات علمی حوزه علوم پزشکی کشور، به مطالعه مقاله های پراستناد پژوهشگران ایرانی در مقایسه با سایر کشورهای برتر جهان می پردازد. روش کار: این پژوهش با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش از تعداد 45065 مقاله علوم پزشکی کشور نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس طی سال های 2010 تا 2014 تشکیل شده است. سهم پژوهشگران و دانشگاه های ایرانی در صدک، دهک و چارک اول پراستنادترین مقاله های جهانی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که در بازه زمانی پنج ساله مورد بررسی، 35/0 درصد از کل تولیدات کشور جزء صدک اول، 9/4 درصد جزء دهک اول و 39/17 درصد نیز جزء چارک اول پراستنادترین مقاله های علوم پزشکی جهان قرار داشته اند. این تعداد مقاله، ایران را در رتبه 25 در صدک اول و رتبه 24 در دهک و چارک اول پراستنادترین مقاله های علوم پزشکی در میان 25 کشور پرتولید جهان قرار می دهد. اگرچه درصد مقاله های پراستناد به کل تولیدات علمی ایران در مقایسه با سایر کشورهای برتر جهانی در جایگاه پایین تری قرار دارد، اما بیشترین میزان رشد در صدک، دهک و چارک اول مقاله های پراستناد در میان 25 کشور برتر جهان در سال 2014 نسبت به سال 2010 به جمهوری اسلامی ایران تعلق داشته است. نتیجه گیری: در کنار افزایش تعداد مقاله های بین المللی علوم پزشکی کشور در بازه زمانی مورد بررسی، کیفیت این تولیدات از نظر تعداد مقاله های پراستناد نیز با افزایش همراه بوده است.

هدف: پژوهش ها نشان می دهند مدل های محدودی برای اندازه گیری سرریز اطلاعات در کتابخانه ها طراحی شده اند، ولی تا کنون ابزار معتبر و پایایی برای اندازه گیری سرریز اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ارائه نشده است. شناسایی عوامل مؤثر بر سرریز اطلاعات و مدیریت صحیح آن در کتابخانه های مورد نظر در ارتقای کارآیی و اثربخشی و درنتیجه موفقیت و رشد آن ها از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از انجام پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی ابزاری برای تعیین عوامل مؤثر بر سرریز اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی علوم پزشکی است.روش: پژوهش حاضر در دو بخش کیفی (فراترکیب و دلفی) و کمی (پیمایشی تحلیلی) صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی کلیه مقالات مرتبط از پایگاه های اطلاعاتی معتبر بود که پس از استخراج و غربال گری و با در نظر گرفتن معیارهای ورودی و خروجی 20 مقاله فارسی و لاتین انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش دلفی شامل 20 نفر از استادان و خبرگان در زمینه فناوری های اطلاعات و ارتباطات وسرریز اطلاعات در دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مازندران بود که به روش غیراحتمالی هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. در بخش کمّی بر اساس فرمول کوکران 375 نفر از کاربران کتابخانه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مازندران به روش  طبقه ای تصادقی به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر، با استفاده از نرم افزار آماری اسمارت پی. ال. اس. بهره برده شد.یافته ها: بر اساس یافته های بخش فراترکیب تعداد 7 مؤلفه اصلی به علاوه گویه های آنها (94 گویه) در مورد سرریز اطلاعات استخراج شد. سپس برای تأیید در اختیار پنل دلفی با 20 عضو قرار گرفت. پس از سه مرحله دلفی و پس از انجام اصلاحات و حذف گویه های نامرتبط، با مقدار آماره کندال سه مرحله دلفی به ترتیب 0/672 و 0/713 و 0/721 به اجماع نظری رسید. تحلیل عاملی تأییدی 74 گویه پرسشنامه سرریز اطلاعات در 7 مؤلفه اصلی شناسایی شدند: عامل ایجاد با بار عاملی (0/874)، عوامل فردی با بار عاملی (0/863)، عوامل مؤثر بر کنترل سرریز با بار عاملی (0/877)، عوامل محیطی با بار عاملی (0/902)، راهکارهای تعدیل با بار عاملی (0/698)، تأثیر سرریز بر کاربران با بار عاملی (0/863)، زیرساخت های فناورانه با بار عاملی (0/789). تحلیل عامل تأییدی نشان داد ابزار از برازش مطلوب برخوردار است. پایایی ترکیبی همه عوامل از 0/7 بالاتر بود. مثبت و معنادار بودن همبستگی رتبه مؤلفه های پرسشنامه نشان دهنده روایی همگرای پرسشنامه بود.نتیجه گیری: ابزار ساخته شده معیارهای تعیین وضعیت سرریز اطلاعات را در حوزه علوم پزشکی در اختیار محققان قرار می دهد. عوامل کشف شده شامل عوامل ایجاد، عوامل فردی، عوامل مؤثر بر کنترل، عوامل محیطی، و راهکار های تعدیل سرریزی اطلاعات بودند که با سنجش در محیط آزمایشیِ علوم پزشکی مازنداران، ضمن تأیید کارایی آن ها در محیط دانشگاهی و علوم پزشکی مشخص شد که ابزار ساخته شده از نظر کیفی و کمی قابلیت سنجش متغیر مورد نظر را دارا است.

برنامه ریزی جانشینی شامل شناسایی رهبران آینده، تغییر مالکیت، انتقال کنترل و مدیریت، و توسعه رهبران در هماهنگ سازی با چشم انداز سازمانی است. به طریقی، برنامه ریزی جانشینی، تداوم و پایداری طولانی مدت را برای یک سازمان فراهم می کند. هدف پژوهش حاضر ارائه ی مدلی جهت توسعه جانشین پروری در مدیران دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها میدانی –کتابخانه ای و ماهیت داده ها کیفی است. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی بوده، مشارکت-کنندگان جامعه آماری، 13 نفر از خبرگان دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودند که توسط نمونه گیری هدفمند و از نوع قضاوتی انتخاب شده و تا رسیدن به اشباع نظری نمونه گیری ادامه یافت. ابزار گردآوری داده ها در این بخش، مصاحبه نیمه ساختار یافته است. روش گردآوری داده ها، روش مثلث سازی بوده و داده ها با روش تحلیل محتوای قراردادی، تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج، 55 شاخص و 11 مولفه برای توسعه جانشین پروری استخراج گردید. این 11 مولفه شامل: عوامل سازمانی، رفتار سازمانی، پیامد منفی سازمانی، پیامد مثبت جانشین پروری، کارکنان سازمان، محیط برون سازمانی، مدیران سازمان، مدیریت منابع انسانی، موانع جانشین پروری، ویژگی های شغلی، استراتژی مدیریت استعداد بودند.

هدف مطالعه حاضر بررسی و تحلیل فرآیند آموزش زبان فارسی به دانشجویان غیر فارسی زبان دانشگاههای علوم پزشکی کشور است. پژوهش به روش کیفی و از طریق مصاحبه با دست اندرکاران اجرائی انجام شد. جامعه پژوهش را دانشگاههای علوم پزشکی قطب کشور واقع در استان تهران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل می دادند. مصاحبه ها به روش تحلیل محتوا و با نرم افزار MAXQDA10 تحلیل شد. مفاهیم منتج از مطالعه عبارت بودند از: 1)عوامل موثر بر ضرورت یادگیری زبان فارسی: دانشی(5 عامل)، فردی(6 عامل)، دانشگاهی(7 عامل)، و بین المللی(3 عامل)؛ 2)چالشهای آموزش زبان فارسی: دانشی(9 چالش)، نرم افزاری(7 چالش)، فردی(1 چالش)، دانشگاهی(20 چالش)، نهادهای آموزشی(2 چالش)، و بین المللی(1 چالش)؛ 3)فرصتهای آموزش زبان فارسی: دانشی(5 فرصت)، نرم افزاری(4 فرصت)، فردی(2 فرصت)، دانشگاهی(4 فرصت)، و نهادهای آموزشی(3 فرصت). ضروری است مدیران حوزه آموزش علوم پزشکی پیشنهادات و راهکارهای هفتگانه حاصل از مطالعه حاضر را در برنامه ریزی ها، طرح ریزی ها و فعالیتهای دانشگاهی مدنظر قرار دهند.