مطالب مرتبط با کلیدواژه

زبان فارسی


۳۶۱.

آموزش زبان فارسی، فرصتی مغتنم برای گسترش فرهنگ ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۴ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 143 - 160
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۱۸۸
در عصر کنونی که با پدیده گریزناپذیر جهانی شدن در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی روبرو هستیم، زبان به عنوان یکی از ابزارهای انتقال هویت فرهنگی یک جامعه نقش بسیار مهمی ایفا می کند. این مطلب ضرورت توجه به موضوع گسترش فرهنگ و هویت ایرانی به ویژه از طریق آموزش، زبان فارسی را به خوبی آشکار می کند. در این پژوهش آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان به عنوان یکی از راه های گسترش فرهنگ ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، با تمرکز بر نقش کتاب های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان در انتقال فرهنگ و هویت ایرانی به زبان آموزان غیر ایرانی به بررسی چند نمونه از این کتاب ها پرداخته شده است. حوزه بررسی این موضوع به سه کتاب آموزش زبان فارسی کانون زبان ایران تألیف مهدی ضرغامیان ، سه کتاب آموزش زبان فارسی تألیف یدالله ثمره و یک کتاب درسی فارسی برای فارسی آموزان خارجی تألیف تقی پورنامداریان محدود می شود. در این مقاله این کتاب ها از نظر کمیت و کیفیت پرداختن به موضوعات مربوط به فرهنگ ایرانی در جهت پاسخگویی به سه سؤال اصلی زیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند: 1- چه مؤلفه هایی از فرهنگ ایرانی از طریق آموزش زبان فارسی قابل انتقال هستند؟ 2- چه مؤلفه هایی از فرهنگ ایرانی در این هفت کتاب مورد توجه قرار گرفته است؟ 3- به هر مؤلفه به چه میزان پرداخته شده است؟ نتیجه این پژوهش فهرست جامعی از مؤلفه های فرهنگ ایرانی است که از طریق آموزش زبان فارسی قابل انتقال می باشند. هم چنین نقاط ضعف و قوت کتاب های مذکور از جنبه انتقال مؤلفه های فرهنگ ایرانی نیز ارائه شده است. نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده مؤلفان کتاب های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان قرار بگیرد.
۳۶۲.

تحلیل آماری درس زبان و ادبیات فارسی در آزمون سراسری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۶ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 77 - 94
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۳۶
مطالعه حاضر، وضعیت زبان و ادب فارسی را به عنوان یکی از مؤلفه های هویت ملی بررسی می کند. داده های مقاله، نتایج آزمون سراسری در سه سال اخیر است که رسماً از سازمان سنجش کشور دریافت شده و به روش تحلیل محتوا مبتنی بر آمار و ارقامِ ارائه شده، موردِ بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق، منطبق بر نمونه آماری و معادل کل پذیرفته شدگان سال های 90، 91 و 92، برابر 457/719/1 نفر است. سؤال پژوهش، بررسی ارتباط دانش زبانی و ادبی پذیرفته شدگان آزمون سراسری با گروه و رشته قبولی و هم چنین تأثیر این انتخاب بر هویت ملی است. نتایج پژوهش نشان می دهد میان این دو متغیر رابطه معکوس وجود دارد؛ و به طور معمول داوطلبانی با توانایی بالا، رشته هایی را انتخاب کرده اند که کمترین ارتباط را با زبان و ادبیات فارسی داشته است و برعکس. بنابراین در طی سال های متمادی، چرخه معیوبی شکل گرفته است که تأثیر منفی آن در آینده زبان فارسی به ضعف بنیان های هویتی ملی زبانی خواهد انجامید و این امر نیاز به توجه جدی در برنامه ریزی های ملی دارد.
۳۶۳.

سنت و تجدد در اندیشه شادمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۸ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 3 - 22
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۰۹
ظهور عقلانیت جدید و برآمدنِ تمدنِ از آنِ خود کننده ی آن، از تأثیرگذارترین پدیده های تاریخ بشری است. متعاقباً برخورد این تمدن با عالَم تاریخی ما نیز مهم ترین مسأله معاصر ماست. متفکران ایرانی از پیش از انقلاب مشروطه تاکنون هر یک از نظرگاه خود به مسأله «سنت و تجدد» اندیشیده و صورت بندی خاص خود را ارائه داده اند. این متفکران در طیفی وسیع، که از مخالفان سنت و مدافعان تجدد تا مدافعان سنت و مخالفان تجدد و نیز «وحدت اندیشان» را شامل می شود، قرار می گیرند. یکی از پیشگامانِ روشنفکرانِ مخالف با تقلیدِ تمام از غرب و مدافع احیای هویت ملی، سیدفخرالدین شادمان است. وی پیش از روشنفکران مهم دهه ی چهل شمسی، نظیر جلال آل احمد و علی شریعتی، ضمن فهم اجتناب ناپذیری مدرنیته و هشدار نسبت به انفعال و رویگردانی از آن، به نقد تجددگراییِ مطلق (به تعبیر نسل بعدی: غرب زدگی) می پردازد و از ضرورت حفظ هویت ملی و سرمایه های تاریخی ایران سخن می گوید. همین فضلِ تقدم اوست که پژوهش بر اندیشه او را ضروری می سازد. این مقاله درصدد است تا برپایه ی برداشتی اسپریگنزی از اندیشه سیاسی و نگاهی اسکینری به «مسأله روش»، با تحلیل مهم ترین آثار شادمان، به سؤال چگونگی مواجهه شادمان با مدرنیته بپردازد و درک وی از مشکله «سنت و تجدد» را تبیین کند و سپس به ارزیابی انتقادی آن بپردازد و بصیرت های نهفته در آن و نیز محدودیت هایش را آشکار سازد.
۳۶۴.

آموزش افعال پیشوندی فارسی به ترک زبانان آذری از طریق تطبیق

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۴شماره ۱ 37 - 57

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی ترکی آذری افعال پیشوندی معادل سازی زمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۸
این مقاله به بررسی نحوه آموزش افعال پیشوندی فارسی به ترک زبانان آذری از طریق تطبیق و مقابله پرداخته است. چون در ساختار زبان ترکی آذری فعل پیشوندی وجود ندارد و این می تواند برای زبان آموز سوال و اشکال ایجاد نماید، از طریق این نوشته می توان تا حدودی اشکالات را برطرف کرد. ابتدا تعریف فعل پیشوندی و تقسیمات سه گانه پیشوندهای فارسی از حیث معنی ذکر شده سپس ساختمان فعل در دو زبان فارسی و ترکی آذری بیان گردیده است. در ادامه ساختار زبان های فارسی و ترکی آذری توضیح داده شده و مختصری در مورد تطبیق و مقابله آمده و به انتقال های سه گانه در فرآیند یادگیری زبان بیگانه در زبان مادری اشاره شده است. سپس نمونه هایی از افعال پیشوندی فارسی و ترجمه و معادل آن ها در ترکی آذری آورده شده که اغلب به فعل ساده یا پیوندی در ترکی آذری تبدیل می شوند. در ادامه به بررسی زمان افعال در دو زبان فارسی و ترکی آذری و شباهت ها و تفاوت های آن ها در این دو زبان پرداخته شده و در پایان آزمونی صورت گرفته که در آن اثبات شده است که انتقال، معادل سازی و ترجمه افعال پیشوندی فارسی در ترکی آذری می تواند مفید واقع شود و اغلب این افعال پیشوندی به فعل ساده یا پیوندی در ترکی آذری تبدیل می شوند؛ غیر از زمان هایی که در آن تفاوت های ریزی وجود دارد که زبان آموز را دچار اشتباه می کند. نتیجه این آزمون نیز نشان می دهد که در 80% زبان آموزان، این انتقال مثبت و تنها در 20% انتقال منفی بوده است. سپس نمودار کلی از این آزمون و نهایتاً نتیجه مقاله ذکر شده است.
۳۶۵.

چگونگی نگارش و حرکت گذاری عربی در آموزش زبان فارسی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۴شماره ۱ 101 - 121

کلیدواژه‌ها: حرکت گذاری همزه نویسی رسم خط درست نویسی زبان فارسی زبان عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۲
یکی از مشکلات و چالش های پیش روی زبان آموزان در زبان فارسی، نگارش کلمه ها و عبارت های عربی در نوشته ها و متون فارسی است. این موضوع به دو گونه میان ما نمود پیدا می کند: الف- کلمه های عربی دخیل ب- کلمه ها و عبارت های عربی مانند آیه های قرآن کریم، حدیث های پیامبر(ص)، سخنان امامان (ع) و بزرگان دین، نوشته های به نثر و شعر. البته هدف پژوهشگر در این مقاله نوع دوم است زیرا به نظر می رسد برخی اصحاب فرهنگ و هنر نتوانسته اند کلمه یا متن عربی نوع دوم را در زبان فارسی درست بنویسند و یا صحیح حرکت گذاری کنند. نمونه پرکاربرد آن عبارت «إن شاء الله» است که به نادرستی «إنشا الله» نوشته می شود. بنا بر این، نگارنده در این مقاله، بنا دارد با آوردن نمونه ها و مثال های فراوان، درست نویسی کلمه ها و حرکت گذاری روشمند و استاندارد متون عربی را به زبان آموزان فارسی آموزش دهد. البته در آغاز به بیان چارچوب و قواعد درست آنها خواهد پرداخت. سپس مهم ترین اِشکال ها و ایرادهای نگارشی، از جمله همزه نویسی، نگارش الف و تاء و ... و حرکت گذاری رایج در نوشتارهای مجازی و حقیقی را نیز به چالش می کشاند. باید بپذیریم ناتوانی در این موضوع، پیامدهای سنگینی برای زبان مقصد در پی داشته و دارد. در این نوشتار به روشنی نشان داده خواهد شد هر کس که نتواند متون عربی را روشمند حرکت گذاری کند و درست بنویسد، بی تردید نخواهد توانست آنها را نیز درست و روان بخواند و بفهمد. نتیجه این گفتار آن است که راه کارهای درست نویسی و صحیح حرکت گذاری متون عربی، عبارتند از آموزش، روشمندکردن و رهایی از روش اشتباه گذشتگانی که طی قرون پیاپی به طور عمده از سوی کاتبان، منشیان و دبیران، پیش روی ما گذارده شده است.
۳۶۶.

تاثیر تفاوت های آوایی در توانایی نوشتاری فارسی آموزان چینی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵شماره ۳ 63 - 82

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی زبان چینی تفاوت های آوایی املا زبان دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
این مقاله به تفاوت های آوایی زبان فارسی و چینی و نقش آن در درست نوشتن کلمات فارسی توسط زبان آموزان چینی می پردازد. در یادگیری زبان دوم هر اندازه تفاوت های زبان مبدأ و مقصد اندک باشد، زبان آموزان، زبان دوم را آسان تر می آموزند. زبان های فارسی و چینی تفاوت های نحوی، واژگانی، الفبایی و آوایی بسیاری دارند. شناختن این تفاوت ها و تکیه بر آنها می تواند مشکلات یادگیری آنها را تا اندازه چشم گیری کاهش دهد. تفاوت های آوایی این دو زبان، تأثیر مستقیمی در یادگیری نوشتن، تلفظ کلمات و شنیدن زبان آموزان چینی دارد. اگر زبان آموزان در مراحل ابتدایی زبان آموزی، با تلفظ درست کلمات آشنا شوند، می توانند شکل درست کلمات را بنویسند و به درستی آن را بیان کنند. این مقاله با استفاده از داده هایی که از نوشته های زبان آموزان چینی به دست آمده، به اجمال، به تفاوت های آوایی دو زبان چینی و فارسی اشاره می کند. نتایج این تحقیق می تواند در بهبود توانایی نوشتن زبان آموزان چینی در آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم، با تمرکز بر ارتباط مستقیم صورت آوایی و نوشتاری همخوان ها مؤثر باشد.
۳۶۷.

نقدی بر شیوه تلفّظ واژگانی فرهنگ های زبان فارسی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵شماره ۳ 125 - 145

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی فرهنگ لغت تلفظ اعراب گذاری هم وزنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۱
در مجموعه مطالعات زبان فارسی، توجه به فرهنگ های لغت اهمیتی به سزا دارد؛ زیرا مراجعه به فرهنگ ها و آشنایی با شیوه ارائه اطلاعاتی که این فرهنگ ها به خواننده می دهند، بویژه برای کسانی که فارسی، زبان دوم آن هاست، کار بهره گیری از زبان را آسان می کند. در ارزیابی فرهنگ های لغت، به عوامل بسیاری اشاره می شود که کارآمدی هر یک از آنها نقش بسیار مهمی در ارتقای فرهنگ و فرهنگ نویسی دارد. یکی از این عوامل که از گذشته تا به امروز جزء مشکلات فرهنگ نویسی به شمار می آید، «شیوه تلفّظِ واژگان» است. در این مقاله به بررسی این معیار در برخی از مهم ترین فرهنگ های زبان فارسی پرداخته ایم. با بررسی تطبیقی و تاریخی این عامل بنیادین، دریافتیم که فرهنگ نویسان به دلیل پی بردن به عیوب و روش های تلفّظ واژگانیِ «اعراب گذاری» و «هم وزنی» تلاش می کردند تا ضمن یافتن راه حلی برای رفع نواقص روش های مرسوم در شیوه تلفظ واژگانی، روشی را ابداع کنند که بتواند هرچه بهتر و دقیق تر، تلفّظ واژه ها را آشکار سازد. بنابر همین مهم، آنها یا هم زمان از دو روش اعراب گذاری و هم وزنی استفاده کرده اند، یا در مواردی اندک دست به نوآوری زده اند. با این وجود، چندان نتوانسته اند همه عیوب شیوه تلفّظِ واژگان را رفع کنند. نویسندگان این مقاله، با نگاهی به این نهضت بزرگ فرهنگ نویسی، توانستند با استفاده از روش های موجود در تلفّظ واژگانیِ فرهنگ های زبان فارسی کهن، شیوه تلفّظی جدیدی را استخراج کنند که علاوه بر جامع بودن، بتواند جایگزینی مناسب بر شیوه «فونِتیک» باشد و فرهنگ نویسان زبان فارسی را از روش های بیگانه بی نیاز گرداند.
۳۶۸.

نقش انگیزشی محتوا در گسترش و بهبود آموزش زبان فارسی و راهکارهای آن

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶شماره ۵ 111 - 123

کلیدواژه‌ها: آزفا زبان فارسی انگیزش محتوای درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۵۷
در جهان پر رقابت امروز زبان های بیشتری تلاش می کنند تا به امپریالیسم زبان انگلیسی پایان دهند و می کوشند تا زبان بومی خود را به عنوان یکی از مهمترین شاخص های هویت ملی ترویج دهند. زبان از مهمترین عناصر فرهنگ ملی است و ارتباط میان فرهنگ و زبان همواره محل بحث بوده است اینکه آیا زبان بازتاب فرهنگ است و یا زبان فرهنگ را می سازد نشان از اهمیت و رابطه میان این دو مولفه دارد. اگر به انتشار فرهنگ ایرانی اهتمام داریم باید بحث آموزش زبان فارسی را به صورت جدی دنبال کنیم اما در وهله نخست باید مخاطبان را برای یادگیری این زبان ترغیب کنیم. زبان فارسی به عنوان یکی از شاخص های هویت فرهنگی ایرانیان از جایگاه ممتازی در منطقه برخوردار است. در رقابت میان زبان ها برای جذب فراگیران بیشتر، بحث نخست انگیزه مند کردن علاقه مندان به فراگیری زبان فارسی است. به عبارتی چرا باید فارسی یاد بگیرند. این بخش در واقع بعد تبلیغاتی برای جذب زبان آموز بیشتر است. انگیزش (motivation) در یادگیری زبان در تمام فرایند آموزش نقش موثری ایفا می کند. از گام نخست برای جذب مخاطب و تا روش تدریس، محتوا، ارزشیابی و غیره. اما در گام نخست بایستی مولفه انگیزش در جذب مخاطبان یادگیری زبان فارسی را جدی بگیریم. نیاز سنجی آنها و تعیین اهدافشان برای یادگیری فارسی کمک می کند تا تولید محتوا جهت دار و مناسب با ذائقه مخاطب شکل بگیرد. یکی از چالش های آزفا تولید محتوا مطابق با استاندارهای آموزش زبان دوم است. تولید محتوای جذاب مناسب با نیاز فراگیران، استفاده از ظرفیت های آموزش الکترونیک، بهره مندی از پتانسیل ادبیات فارسی؛ راهکارهای عملیاتی مانند استفاده از آموزش و پرورش برای ارتقای آموزش فارسی، همگی از روش هایی است که برای گسترش بیشتر زبان فارسی در این مقاله بحث خواهند شد.
۳۶۹.

نگاهی دوباره به قاعده حذف در زبان فارسی شکسته

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷شماره ۶ 31 - 60

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی زبان شکسته اصل کمکوشی حذف حرف حذف مصوت کوتاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۳
دگرگونی در زبان در طول زمان امری بدیهی است. این دگرگونیها گاهی چنان انباشته میشود که گویی زبان جدیدی از دل زبان مادر تولد مییابد. این تغییرات محصول عوامل درونی و بیرونی هستند. از عوامل درونی، یکی اصل کمکوشی است که کاربران زبان را به سوی ادای راحتتر و سریعتر واژهها برمیانگیزد. یکی از جلوههای این اصل در زبان، شکسته شدن واژهها در زبان گفتاری و محاوره است. این شکستگی به صورتهای مختلف از جمله حذف، جابجایی، تخفیف و تبدیل خود را نشان میدهد. در عمل در بسیاری از موارد با ترکیبی از این تغییرات روبرو هستیم. در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان تفاوت گفتار و نوشتار موضوعی مهم است که به تدریج باید به مخاطب تفهیم شود. در این پژوهش با روش استقرایی کوشش شده است تنها مواردی مورد کنکاش قرار گیرد که در واژه، حذف بدون پیامدی دیگر به صورت تغییراتی چون تبدیل و جابجایی رخ داده باشد. حذف به صورتهایی چون حذف حروف اصلی، حذف حروف میانجی و حذف حرکت (مصوت کوتاه) نمود پیدا میکند. کوشش شده است در مورد حذف کردن و حذف نکردن جزئی از واژه در موارد مشابه در حد امکان توجیهاتی معقول ارائه گردد. زبان فارسی، زبان شکسته، اصل کمکوشی، حذف حرف، حذف مصوت کوتاه.
۳۷۰.

بررسی میزان انگیزه دانشجویان دانشگاه بین المللی امام خمینی در یادگیری زبان فارسی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷شماره ۶ 103 - 118

کلیدواژه‌ها: انگیزه یادگیری زبان فارسی سازگاری دانشگاه بین المللی امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۱۶۴
یادگیری زبان به انگیزه نیاز دارد و انگیزه مهمترین عامل در یادگیری زبان به شمار می آید. از نظر متخصصان چهار نوع انگیزه وجود دارد: 1. انگیزه ذاتی 2. انگیزه بیرونی 3. انگیزه سازگاری 4. انگیزه ابزاری. برای ایجاد انگیزش در یادگیرندگان زبان فارسی روش های بسیاری وجود دارد که به تعدادی از آن ها در اصل مقاله اشاره شده است. هدف این مطالعه بررسی و توصیف میزان انگیزه دانشجویان و فارسی آموزان دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین در یادگیری زبان فارسی است. در این تحقیق از روش توصیفی و مطالعه موردی استفاده شده است. جامعه نمونه تحقیق، 57 دانشجو شامل 33 زن و 24 مرد در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری بوده است. براساس پاسخ فارسی آموزان به سوالات پرسشنامه انگیزشی مشخص شده است که رویکرد پاسخ دهندگان مرد نسبت به زن مثبت تر بوده است و میزان پیوستگی پاسخ های مردان در قیاس با زنان بیشتر می باشد. میانگین انگیزه سازگاری 88/3، انگیزه ابزاری77/3، انگیزه بیرونی 06/3 و انگیزه درونی 78/3 می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که انگیزه سازگاری افراد برای یادگیری زبان فارسی بیشتر از انگیزه های دیگر است و انگیزه مردان برای یادگیری زبان فارسی بیشتر از انگیزه زنان است.
۳۷۱.

درباره تدوین دستور جامع زبان فارسی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸ 69 - 84

کلیدواژه‌ها: دستورسنتی دستور جامع زبان فارسی زبان شناسی زایشی ساختگرایی نقشگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۷
موضوع دستور زبان فارسی از جمله موضوعات درخور توجه کارشناسان این حوزه اعم از زبان شناسان و دستوریان بوده است. بحث دستور جامع هم از مباحث پرطرفداری است که در این مقاله، به موضوع تهیه و تدوین آن و این که چرا تاکنون شاهد تالیف چنین اثری نبوده ایم، پرداخته می شود تا با طرح موضوع و سوال ها و بررسی برخی نکات، شاید انگیزه ای برای تهیه این اثر ضروری ایجاد شود و برای سوال های تقریبا بی جواب مانده نگارنده، درباره رویکرد دستور جامع و تهیه و تدوین آن پاسخی یافت شود. مقاله شامل 6 بخش به شرح زیر است که به روش کتابخانه ای پژوهش و ارائه شده است: طرح مسئله و سوال ها، مفاهیم دستور و دستور جامع، پیشینه، بررسی رویکردهای آموزشی (تجویزی) و توصیفی درتالیفات دستوری و مشکلات و راه حل ها و در بخش ششم یا نتیجه گیری، مناسب ترین راه حل پیشنهاد می گردد.
۳۷۲.

مبانی نظری مهارت های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۹شماره ۱۰ 77 - 90

کلیدواژه‌ها: مبانی نظری مهارت آموزش زبان فارسی غیر فارسی زبانان رویکرد ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۲۷
برای آموزش زبان فارسی مانند هر زبان دیگری که به عنوان زبان دوم آموزش داده می شود مهارت های آموزش به کار گرفته می شود. در این تحقیق نگارنده کوشیده است مهارت های تدریس زبان از قبیل خواندن و نوشتن را با تاکید بر هریک از عوامل چهارگانۀ آموزش واژگان، دستور زبان، معنا و فرهنگ معرفی نماید تا امکان شناخت و کاربست بهترین شیوه برای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان میسر شود. این تحقیق به بیان انواع مهارت های آموزش، همچون روش دستور ترجمه، روش مستقیم، روش شنیداری گفتاری، می پردازد و معایب و محاسن آنها را بر می شمرد و پس از ارزیابی، به مدد رهیافت تحلیلی توصیفی این نتیجه را به دست می دهد که توالی روشهای آموزش زبان دوم، سبب زایش روش نوین آموزش به نام رویکرد ارتباطی شده است؛ رویکردی که روش های ابداعی آن را منسوخ نکرده بلکه موجبات تکامل و تعالی هرچه بیشتر آن را فراهم آورده است. همچنین تحقیق پیشرو با بیان اصول و اهداف رویکرد آموزش ارتباطی این شیوه را کارآمدترین شیوه برای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان معرفی می نماید. این عوامل علاوه بر روابط گوناگون بین المللی در عرصه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و آموزشی، زمینه های اقبال غیر فارسی زبانان به آموختن زبان فارسی را فراهم آورده است.
۳۷۳.

نقش شاه همدان در گسترش علوم اسلامی و زبان فارسی در کشمیر

نویسنده:
منبع: شفای دل سال چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 38 - 49

کلیدواژه‌ها: شاه همدان علوم اسلامی زبان فارسی تبلیغ دین تأسیس مدارس کشمیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۲۷
میر سید علی همدانی بن سید شهاب الدین (۷۱۴-۷۸۶ ه ) یکی از بزرگ ترین و مؤثرترین بانیان اسلام و زبان و ادبیات فارسی در کشمیر بوده است. وی با اهداف بلند خویش که وعظ و مبلّغ بود، به برخی از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی سفر کرد و در این راه نه تنها تمام سختی ها را به جان خرید؛ بلکه در مسیر بارور کردن آن هدف های عالی خود، از هیچ تلاشی فروگذاری نکرد. او برای نخستین بار در سال 744 هجری به کشمیر سفر کرد و فعالیت خود را در این منطقه به عنوان مبلّغ و مروّج اسلام شروع کرد و به این دلیل نیز شهرت فراوانی یافت. وی به دلیل سفرهایی متعدّدی که به کشمیر برای تبلیغ دین مبین اسلام و نیز ارشاد مریدان داشت، توانست نفوذ و تأثیر فراوانی را در این شهر به دست آورد. به واسطه این نوع مجالس وعظ و خطابه درراه تربیت شاگردانش، به لقب هایی چون امیرکبیر، علی ثانی و شاه همدان شهرت یافت؛ و این شهرت چنان بود که پس از قرن ها، هنوز کتاب ها و سخنرانی های مجالس وعظشان نزد اهالی کشمیر مورداحترام است. علاوه بر تبلیغ اسلام، سیّد مذکور، بانی و مروّج زبان فارسی و تمدّن و فرهنگ های ایرانی در این قلمرو و شبه قاره است.
۳۷۴.

بررسی جایگاه زبان فارسی در نام های تجاری محصولات ایرانی تبلیغ شده در رسانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه مدیریت راهبردی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 585 - 614

کلیدواژه‌ها: برند نام تجاری زبان فارسی محصولات ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۰
اثرات و پیامدهای بازاریابی و ابزارهای مورد استفاده در آن برای ترغیب مصرف کنندگان به خرید کالاها و خدمات، محصور و محدود به حوزه کسب وکار و تجارت باقی نمی ماند. تأثیرات فراکسب وکاری بازاریابی به ویژه در حوزه فرهنگ، امری غیرقابل انکار است. یکی از ابعاد مهم فرهنگی که به وسیله نام های تجاری در معرض خطر قرار گرفته است، زبان فارسی است. محصولات ایرانی متعددی از رسانه ملی تبلیغ می شوند که نام آنها از کلمات لاتین گرفته شده است. در این پژوهش که در دو گام به انجام رسیده است، تلاش شد ابتدا وضعیت کلی از نام های تجاری محصولات تبلیغ شده در رسانه ملی ارائه شود. برای این منظور نمونه ای شامل 234 نام تجاری از شش گروه محصول انتخاب شد. بررسی انجام شده نشان داد بیش از 20 درصد نمونه مورد مطالعه از کلمات خارجی برای نام گذاری محصولات خود استفاده کرده اند. در نهایت درگام اول موضوعات قابل بررسی در نام گذاری محصولات تجاری ایرانی که در داخل کشور مصرف می شوند، احصا شد که از جمله آنها استفاده از کلمات انگلیسی، استفاده از کلمات عربی، استفاده از کلمات فارسی ناشناخته، استفاده از نام انسان، استفاده از نام مکان، استفاده از اسامی مذهبی، استفاده از اصوات و صداها و... به عنوان نام تجاری بود که در گام دوم موضوعات احصا شده در قالب پرسشنامه ای به نمونه نخبگانی شامل 20 نفر از رشته مدیریت بازرگانی و 22 نفر از رشته زبان و ادبیات فارسی عرضه شد. در نهایت جمع بندی از نظرات نخبگان در خصوص ابعاد قانون گذاری برای حمایت از زبان فارسی در نام گذاری تجاری محصولات ایرانی عرضه شده در داخل کشور ارائه شد.
۳۷۵.

نمود بلاغی واژه های فارسی در زبان عربی

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال سوم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 35 - 51

کلیدواژه‌ها: زبان عربی زبان فارسی معرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۶
زبان عربی واژگانی به صورت دست نخورده و واژگان زیادی به صورت برهم زده شده از زبان فارسی وام گرفته است. و از زبان فارسی واژگان زیادی بشکل های مختلف به زبان عربی وارد شده است که به آنها معربات یعنی عربی شده می گویند. ریشه بسیاری از معربات هنوز ناشناخته است. و به دلیل اینکه در عربی سازی واژگان بیگانه به طور کامل برهم ریخته می شود نمی توان به سادگی اینگونه معربات را ریشه یابی کرد. در دوران پیش از اسلام، شعر عرب به درجه ی ممتازی از فصاحت، سلاست و نفاست کلام رسیده بود. شاعران عصر جاهلی اشعاری آفریده اند که پژوهش در آن، گره های پر پیچ و تاب فرهنگ عرب و تشکیل زبان عربی را باز می نماید. در نظم جاهلی، عنصرهایی نیز هستند که ارزش بسیاری برای پیشبرد علم دارند. گفته می شود حدود ۵ هزار واژه ی معرب از کلمات رایج در زبان فارسی به زبان عربی راه یافته است.گفته می شود حدود ۵ هزار واژه ی معرب از کلمات رایج در زبان فارسی به زبان عربی راه یافته است. از جمله ی آنها بنفسج (از بنفشه). در این مقال سعی شده تعدادی از واژه های فارسی که در عربی اعم از شعر، حدیث و یا قرآن وارد شده ریشه یابی و بررسی شود.
۳۷۶.

بررسی تحول ساختاری قید در فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی دری

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال سوم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 115 - 130

کلیدواژه‌ها: دستور تاریخی زبان فارسی قید سیر تاریخی قید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۱۸۶
یکی از مباحث پیچیده و بحث برانگیز دستور زبان، مقوله «قید» است. این مبحث از مهمترین مسائل زبان بوده که متأسفانه ناشناخته باقی مانده و تعریف درست و جامعی از آن ارائه نشده است و به علاوه، تعاریف موجود نیز کامل و طبقه بندی شده نیست و ابعاد و زوایای آن از دید بیشتر دستور نویسان دور مانده است. به علاوه تاکنون از نظر دستور تاریخی و سیر تحول به مقوله قید نگاه نشده است؛ بر این اساس پژوهش حاضر سعی دارد نگاهی متفاوت تر به مقوله «قید» داشته باشد؛ بدین صورت که آنرا از نظر سیر تاریخی بررسی نموده و با ذکر شاهد مثال های فراوان، تحول ساختاری قید را در فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی دری نشان دهد. از یافته های این پژوهش آن است که فارسی دری ارتباط نزدیکی با فارسی میانه دارد و این ارتباط باعث گردیده که بسیاری از قیدهای پارسی دری، گونه تحول یافته قیدهای فارسی پهلوی(میانه) باشند.
۳۷۷.

درک ساخت های نحوی مختلف زبان فارسی در کودکان نارساخوان

نویسنده:
منبع: پازند سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۸ و ۵۹ 5 - 24

کلیدواژه‌ها: نارساخوانی مهارت خواندن زبان فارسی درک نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۴۵۲
کسب مهارت خواندن، یکی از نیازهای بشری برای اطلاع از اندیشه دیگر افراد جامعه در ادوار مختلف است. الزاماً تمام افراد جامعه در خواندن توانایی یکسانی ندارند. درصدی از افراد جامعه دارای انواع ناتوانی های یادگیری هستند که اختلال خواندن از شایع ترین آن است. اهمیت خواندن و نوشتن و نیز درصد بالای کودکان نارساخوان، توجه محققان زیادی را برای پژوهش در این حوزه به خود جلب کرده  است. از آنجا که ساخت نحوی زبان های مختلف متفاوت است در این پژوهش درک ساخت های نحوی مختلف زبان فارسی در 16 کودک فارسی زبان نارساخوان و 32 کودک همتای سنی طبیعی در پایه دوم با استفاده از آزمون استاندارد درک نحوی بررسی شد. بر اساس نتایج این پژوهش توصیفی-تحلیلی، میانگین درک ساخت های نحوی در گروه نارساخوان به طور معناداری کمتر از گروه طبیعی بود. میان کودکان نارساخوان و کودکان طبیعی همتای سنی در ساخت های نحوی پیچیده تر همچون بندهای موصولی، مجهول، گروه های همپایه، گروه های اسمی دارای حروف اضافه و انواع صفت برتر، تفاوت معنادار وجود داشت. این یافته ها ضمن تأیید نقص نحوی در کودکان نارساخوان، نشان داد این احتمال وجود دارد بخشی از مشکلات کودکان نارساخوان در درک متن، مربوط به مشکلات آنها در درک ساختارهای نحوی زبان باشد؛ لذا لازم است توانایی نحوی کودکان نارساخوان ارزیابی و برنامه های درمانی لازم درباره آموزش ساخت های پیچیده نحوی تهیه شود.
۳۷۸.

سیاست گذاری زبانی و جایگاه زبان فارسی در سیاست های زبانی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۸۹) 55 - 77

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری عمومی زبان فارسی زبان ملی مسائل بدخیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۴۶۸
فارسی در جایگاه زبان ملی نقش برجسته ای در پیوند گذشته، حال و آینده ی ایرانیان دارد و این امر گواه نقشی تاریخی و سیاسی برای این زبان است؛ اما زبان فارسی امروزه با مشکلات و چالش هایی روبه رو است که اگر به درستی شناسایی و چاره جویی نشوند، سبب خدشه دار شدن هویت ملی و ضربه به تداوم سنت ملی ایرانیان خواهد شد. ازاین رو است که مسئله ی حفظ و گسترش زبان فارسی به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های هویت ملی در شماری از مهم ترین اسناد بالادستی ازجمله قانون اساسی، سند چشم انداز، قانون های برنامه توسعه، سند جامع علمی کشور و... موردتوجه قرارگرفته و سیاست هایی برای نیل به آن تدارک دیده شده است؛ اما با وجود طراحی و تدوین سیاست های چندی در این زمینه، اجرای این سیاست ها در رسیدن به اهداف خود با کاستی هایی مواجه و در کسب نتایج رضایت بخش ناتوان بوده اند. بدین سان هدف این مقاله از طریق این پرسش که رویکرد و نحوه ی اجرای خط مشی های مرتبط با زبان فارسی چه تأثیری بر عدم کسب نتایج رضایت بخش و ناکامی سیاست های زبانی داشته است، نشان دادن عوامل ناکامی اجرای این سیاست ها مبتنی بر تجربیات برنامه پنجم توسعه است. روش مورداستفاده در این مقاله که داده های آن از منابع اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری گردیده است، روش تحلیل مضمون است. نتیجه نهایی این پژوهش این است که مسائل و مشکلات پیش روی زبان فارسی از جنس مسائل بدخیم هستند، همچنین شیوه ی اجرای سیاست های مربوط به زبان فارسی بر رویکردی دستوری استوار بوده اند که همین امر منجر به ناکامی سیاست گذاری زبان ملی در نیل به اهداف خود گردیده است.
۳۷۹.

مطالعه تطبیقی موسیقی شعر در ادب عربی و فارسی (مطالعه موردی: حافظ شیرازی و ابونؤاس اهوازی)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر و زیباشناسی دوره اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 65-77

کلیدواژه‌ها: زبان عربی زبان فارسی موسیقی شعر وزن قافیه حافظ ابونؤاس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۳۶
موسیقی شعر مبحثی است که در ادبیات شایان توجّه است و ساختار کلامی شعر را با ابزاری همچون وزن، قافیه، صناعات بدیعی و … از ادب محاورات و فولکلور جدا می سازد. این موضوع در ادب عربی و فارسی جزء لاینفک است. در این پژوهش اولاً، مقارنه ای در باب اصول شعری دو زبان صورت گرفته، ثانیاً، این اصول و قواعد موسیقایی شعر از آثار دو شاعر، یعنی حافظ و ابونؤاس، انتخاب شده که هر دو در رده فنی تصنعی قرار دارند؛ درنهایت، این نتیجه به دست آمد که اساس موسیقی شعر ادب عربی، که تاکنون بر پایه تقطیع عروضی و الحان است و أعراب به قافیه بیشتر از ردیف اهمیّت می دهند، در اصولی با ادب فارسی تفاوت دارد. موسیقی شعر فارسی بر پایه تقطیع هجایی است و ردیف آن شکل تازه ای به خود گرفته است. ادب فارسی از رسائی و شیوایی بیشتری در بخش موسیقی شعر برخوردار است و دلنشینی بیشتری دارد؛ امّا در مقایسه شعر این دو شاعر این یادآوری لازم است، جدای از تنوّع بحور عروضی اشعار ابونؤاس در مقایسه با حافظ، جذابیّت و زیبایی و ارتباط عمیق موسیقایی کلام حافظ بیشتر از ابونؤاس است؛ حال آنکه آن دو را می توان از شاعران تجدید و نوآوری در ادب به شمار آورد؛ چرا که قدرت شعری آن ها از جهات زیادی با هم برابری می کند.
۳۸۰.

نقد و بررسی کتاب ایران در پنج روایت؛ درباره هویت ملی، تنوع زبانی، زبان مادری و مسئله زبان ترکی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱) 183-206
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۸۸
بررسی مفهوم ایران و هویت ملی در ارتباط با مساله تنوع قومی و زبانی جامعه ایرانی، موضوع اصلی مطرح در کتاب ایران در پنج روایت است. نویسنده کتاب با ارجاع به واقعیت تنوع قومی-زبانی و جغرافیایی جامعه ایرانی، در صدد ارائه خوانشی کثرت گرا از مفهوم ایران و هویت ملی است. وی با نقد گفتمان تقلیل گرایِ ناسیونالیستی، ایرانیت و هویت ملی را مقوله ای فراتر از عنصر واحد آریایی و فارس بودن می داند و معتقد است باید تمام اقوام و زبان های ایرانی چون ترکی، عربی، کردی، بلوچی و ترکمن را در دایره هویت ملی و زبان های ملی ایرانی قرار داد. نویسنده بر اساس چنین نگرشی، به طرح «روایت» های شریعتی، مطهری، آل احمد، زرین کوب و مسکوب درباره مفهوم ایران، هویت ملی، مساله تنوع زبانی و خصوصاً زبان ترکی می پردازد. در پژوهش حاضر براساس روش تحلیل محتوای کیفی، روایت های اندیشمندان مذکور درباره ایران و هویت ملی، براساس بازخوانی مولف کتاب مطرح و بعد دیدگاه های نویسنده کتاب در مورد مفهوم ایران و هویت ملی بررسی شده است. در مبحث پایانی هم کاستی های تحلیلی و استنادی کتاب ایران در پنج روایت بیان شده است.