مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۰۱.
۱۰۲.
۱۰۳.
۱۰۴.
۱۰۵.
۱۰۶.
۱۰۷.
۱۰۸.
۱۰۹.
۱۱۰.
۱۱۱.
۱۱۲.
۱۱۳.
۱۱۴.
۱۱۵.
۱۱۶.
۱۱۷.
۱۱۸.
۱۱۹.
۱۲۰.
روایات
منبع:
پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۴
133 - 156
حوزههای تخصصی:
از پندارهای مغرضانه برخی مستشرقان که تحت لوای به چالش کشیدن قرآن مطرح شده، تقابل ظاهری فحوای برخی آیات است. «عصمت انبیا» یکی از این موارد می باشد که در آیات متعددی بر آن تأکید شده است. در مقابل؛ برخی دیگر از آیات که در عرف مفسران به «آیات عتاب» مشهور گشته اند، آن گونه که از ظاهر آنها نیز برداشت می گردد، با موضوع عصمت منافات داشته و این دو ناسازگار جلوه می نمایند. نوشتار حاضر سعی می کند با هدف پاسخ گویی به این شبهه، بر اساس مطالعه توصیفی تحلیلی شصت و پنجمین آیه سوره زمر: (و لقد اوحی الیک و الی الذین من قبلک لئن اشرکت لیحبطن عملک و لتکونن من الخاسرین) در منابع فریقین؛ ضمن بیان مفهوم عصمت و تبیین وجه توحیدی جهت آیه، نظریات مفسرانی که خطاب را کنایی و یا حقیقی می دانند مطرح نموده و نظر به کارکردهای بلاغی و سیاق؛ به شبهه زدایی مسأله تعارض آیه با بحث عصمت بپردازد.
راهبرد قرآن کریم و روایات در کاهش رنج های بشری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
آنچه که وقوع رنج را در زندگی بسیار بحران ساز میکند «بی معنا» بودن رنج است. از جانب یک فرد مسلمان رنجهایی که برای او رخ میدهند در قالب قرآن، سنت و آموزههای آنها، معنادهی میشوند. این پژوهش با تکیه بر این اصل، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مسئله رنج و معنای آن، از منظر قرآن و روایات پرداخته است. قرآن و روایات با ارائه تفاسیر و آموزههای خاص از رنج، این توانایی را دارند تا معنای رنجهای عظیم بشری را با وساطت ایمان به یک نظام مقدس، روحانی و هوشمند پیوند زنند و آنها را هدفمند سازند.اصلیترین، راهبرد قرآن و روایت در کاهش رنجهای بشری برساختن معنا برای رنج است. این آموزهها مجموعهای از متغیرها را به هم پیوند میدهند. این متغیرهای زنجیرهای، از ایمان به خدا و معاد شروع میشود و با بهرهگیری از متغیرهای میانجی چون؛ توکل، صبر، جهاد و هجرت به متغیر نهایی یعنی رهایی از رنج و رستگاری در دو بُعد دنیا و آخرت ختم میشود. رنجی که تحمل وگاه مبارزه با آن موجب تحقق کمال و ایدهآل دنیوی و نیز نیل به سعادت اخروی است و مبتنی بر اهدافی معین است و همین هدفمندی، راهبرد غایی و عالی آن در جهت جلوگیری از بحران معنا برای معتقدان به این آموزه هاست.
رابطه دین و سیاست از دیدگاه شیعه امامیه با تاکید بر دکترین مهدویت و از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷
141 - 168
حوزههای تخصصی:
تبیین رابطه دین و سیاست در دکترین مهدویت شیعه امامیه، یکی از مهمترین دغدغه های اندیشمندان مسلمان است که می تواند در عصر غیبت راهنمای دولتهای اسلامی در تصمیمات و سیاستگذاریها باشد. این پژوهش درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی به سوالات ذیل پاسخ دهد: 1- رابطه دین و سیاست در اندیشه مهدویت براساس آموزه های دین اسلام در قرآن و روایات چگونه تبیین می شود؟ 2- نگرش شیعه امامیه در این مساله، چه تمایزی با رابطه دین و سیاست در دنیای مدرن و متجدد دارد؟ دین در دکترین مهدویت شیعی متاثر از نصوص دینی، برای هدایت انسان در دنیا و آخرت آمده است و به زندگی اجتماعی و سیاسی انسان جهت می دهد. بنابراین رابطه دین و سیاست یک رابطه ماهوی و منطقی است و دین بر حیات سیاسی انسان اشراف داشته، همه ابعاد رفتاری از جمله رفتارهای سیاسی را به سوی اهداف معنوی و قرب الهی پیش می برد. نوآوری این مقاله در آن است که می تواند، علاوه بر تبیین رابطه دین و دولت در اندیشه مهدویت، برای جهت دهی رفتار جوامع اسلامی در دوره غیبت راهگشا باشد.
روایات کاتب وحی بودن معاویه در ترازوی نقد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اینکه افرادی همانند امام علی (ع)، ابی بن کعب، زید بن ثابت و دیگران کاتب وحی بودند را می توان از روایات و گزارش های تاریخی دریافت، اما همه آن ها در یک درجه و رتبه نبوده اند، بلکه برخی از ابتدا همراه پیامبر (ص) بوده و تمامی قرآن را نگاشتند، و برخی مقداری از قرآن را و بعضی در اواخر بعثت حضرت رسول (ص) به جمع کاتبان پیوستند؛ اما این که فردی همچون معاویه بن ابی سفیان نیز از کاتبان وحی باشد، از موضوعات مورد اختلاف این بحث است و نیاز به بررسی بیشتری دارد. برخی کاتب بودن معاویه را پذیرفته و برخی آن را رد کرده اند. عده ای بر این باورند که معاویه نامه های معمولی پیامبر (ص) را می نوشته است. در این مقاله دیدگاه های مختلف در مورد کاتب وحی بودن معاویه بررسی و روایات آن به شیوه توصیفی- تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد معاویه از کاتبان وحی نبوده بلکه گاهی نامه های اداری پیامبر (ص) را می نوشته است.
نقد و بررسی روایات انقطاع نبوت از دودمان یوسف (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
از بنیادی ترین موضوعات در عقیده راهنماشناسی، باور به عصمت پیامبران است، با این وجود روایاتی- که مقدار آن ها نیز اندک نیست- در آثار فریقین انعکاس یافته است که لازمه پذیرش آن ها، خدشه دار شدن عقیده عصمت پیامبران الهی است. اگرچه پاره ای از این روایات را عالمان و پژوهشگران از نظر سند و متن نقد کرده اند، اما همچنان پاره ای دیگر از روایات بلا تکلیف مانده اند. از جمله چند روایتی است که برابر با مفاد آن ها حضرت یوسف (ع) به هنگام ملاقات پدرش یعقوب (ع) تحت تأثیر عظمت زمامداریش از مرکب فرود نیامد و خداوند با خارج کردن نور نبوت از دودمانش، او را تنبیه کرد. برخی از شارحان روایات نیز در صدد توجیه این روایات برآمده و رفتار یوسف (ع) را بر ترک اولی حمل کرده اند. در این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی تمام روایات از مصادر اولیه- که در کتاب هایی چون کافی، علل الشرایع و امالی گزارش شده- گردآوری گردیده است و آن گاه به بررسی اسناد و محتوایی آن ها پرداخته است. نتایج تحقیق در بررسی سندی از ضعف اسناد تمام روایات حکایت دارد و در بررسی محتوایی تعارض آن ها با دلایل نقلی و عقلی را نشان می دهد.
نقش زنانگی در مقوله اخلاقی غیرت(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۱ (پیاپی ۳۳)
83 - 106
حوزههای تخصصی:
در روایات متعددی غیرت، نه تنها فضیلتی صرفاً مردانه قلمداد شده است، بلکه حتّی این صفت برای زنان مذموم دانسته شده و از غیرت زنانه به نوعی حسد تعبیر شده است. حال، اگر زنی از سر عشق، بی چشم داشت به همسر و خانواده اش، تلاش کرد تا به نوعی همسر خود را کنترل کرده و دورادور تحت نظر گیرد تا اتفاقی ناگوار کانون گرم خانواده او را متلاشی نسازد، آیا حسادت ورزیده است؟ اساساً آیا زن حق ندارد به همسر خود غیرت بورزد؟ این نوشتار در نظر دارد تا نقش زنانگی و میزان و معیار تأثیر آن در ساحت اخلاق اسلامی را با تأکید بر مقوله اخلاقی غیرت، در بستر متون روایی شیعه و آیات شریف قرآن واکاوی نماید. به نظر می رسد در برخی مقولات اخلاقی از جمله مقوله غیرت، آنچه موجب تمایز داوری اخلاقی در باب زن و مرد شده بیشتر تابعی از نقش زن در بستر جامعه و یا خانواده بوده و کمتر به مطلق شخصیت و ماهیت زن توجّه داشته است.
بررسى تحلیلى دسته بندى فقهى روایات تغنى در قرائت قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
فقه سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۹)
45 - 57
حوزههای تخصصی:
روایات فقهى تغنَى در قرائت قرآن، به دو بخش اصلى، قابل تقسیم است: اول، روایاتى که برخى بر اساس آن ها هرگونه زیباسازى صوت با هر کیفیتى را در قرائت قرآن، موضوعاً و تخصصاً از موضوع حرمت شرعى غناء خارج مى کنند. این بخش، شامل پنج دسته روایت است. موضوع روایات این بخش، قرائت قرآن نیست; اما دلالت آن بر خروج تخصصى تغنى در قرائت قرآن از حکم حرمت غنا، مخدوش و ناتمام است. دوم، روایاتى که موضوع آن ها قرائت قرآن است. این بخش، هفت دسته روایت را در بر مى گیرد. دو دسته از این هفت دسته، با عموم حرمت غنا موافقند. یک دسته هم فقط ملاک برترى زیبایى صوت در قرائت قرآن را بیان مى کند. چهار دسته دیگر، به لحاظ دلالت و سند، براى تخصیص عمومات حرمت غنا ناکافى اند.
کاربست اعتبارسنجی روایات و منقولات تاریخی در نق د خوانش ادبی مع اصر از قصص قرآن با تأکید بر دیدگاه ادبی آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
داستان های قرآن در مواضع و سیاق های گوناگون ذکر شده است. این پراکندگی و تفاوت سبک های بیان قصص در گفتمان آیات، شبهه راهیابی تعارض به متن قرآن را در ذهن مخاطب تداعی می نماید؛ این در حالی است که با بهره گیری از قراینی می توان ضمن پاسخ گویی به شبهاتی چون تاریخ مندی و متن ادبی و بلاغی بودن قرآن، در رد ادعای مذکور مبادرت ورزید. روایات منتسب به معصومین از جمله قراین ناپیوسته ای به شمار می روند که نقش مؤثری در تبیین آیات الهی ایفا می نمایند. لکن با عنایت به احتمال ورود اسرائیلیات به منابع روایی، ارجاع به این مصادر را با مشکل مواجه ساخته و زمینه را برای ادبی و بلاغی دانستن قصه های تاریخی قرآن می گشاید. از سویی از آنجا که موارد گوناگونی از اشتراک میان داستان های قرآن و نقل های تاریخی مشاهده می شود، با نظر به اینکه گاه حلقه های مفقود قصص در تاریخ یافت می شود، کاربست داده های تاریخی در تفسیر داستان های قرآن نافع می نماید و کمک شایانی نیز در پاسخ گویی به شبهاتی که، تنها روش فهم قرآن را روش ادبی و تحلیل متن می داند، خواهد نمود. بر این اساس پژوهش حاضر از رهگذر تأمل در آرای اندیشمندان مسلمان به ویژه آیت الله جوادی آملی و با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی به این پرسش کلیدی که «کارکرد روایات و منقولات تاریخی در نقد خوانش ادبی معاصر از قصص قرآن چگونه ارزیابی می شود؟» پاسخ داده است.
نقد نظریه «الهیات فمینیستی در قرآن» از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فلسفه دین سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۱)
631 - 653
حوزههای تخصصی:
رفعت حسن از مهم ترین روشنفکران اسلامی مقیم آمریکا و رهبر فمینیست های مسلمان است. او تحت تأثیر الهیات فمینیستی در مسیحیت، نظریه «الهیات فمینیستی در قرآن» را مطرح می کند. از نظر رفعت حسن، سه عامل الهیاتی در عالم اسلام و قرآن، سبب پیدایش و گسترش نگرش برتری مردان بر زنان شده است: تابعیت زن نسبت به مرد در آفرینش، فریفته شدن آدم توسط حوا در هبوط از بهشت عدن و آفریده شدن زن به جهت مرد. این گونه عوامل و نگرش، اصولاً در فضای تفسیری و حدیثی اهل سنت ارائه شده اند و مضامین احادیث مورد استناد او در روایات شیعی نفی می شود. با وجود این، حتی در فرض پذیرش مدعیات رفعت حسن، نتیجه این استدلال ها چنین می شود که زن و مرد در خلقت و آفرینش تفاوتی ندارند، هر دو توسط شیطان فریفته و از بهشت اخراج شده اند و هبوط کرده اند، بدون اینکه تفاوتی از این جهات میان آنها باشد. ولی مسئله این است که این نظریه، تساوی حقوقی - فقهی میان زن و مرد را اثبات نمی کند و قرآن احکام متفاوتی در این مورد و از جمله در ارث و قصاص بیان می کند.
بررسی تحلیلی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره «قلم» با رویکرد فلسفی و روایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در آیات و روایات اسلامی، دو اصطلاح «قلم» و «لوح» در کنار هم به کار رفته و از مراتب علم فعلی خداوند دانسته شده است. از همین رو، دو اصطلاح یاد شده در فلسفه اسلامی نیز راه یافته و جزو مسائل فلسفه اولی قرار گرفته است. در این میان، فیلسوفانی مانند ملاصدرا، به گونه ای اجمالی و علامه طباطبایی، به گونه ای تفصیلی، با بهره گیری از آموزه های دینی کوشیده اند از «قلم» و «لوح»، تبیین فلسفی ارائه دهند. در جستار حاضر، دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره «قلم» به شیوه توصیفی - تحلیلی و با رویکرد روایی و فلسفی مورد بازخوانی، تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در پایان این نتیجه به دست آمده که براساس روایات و مبانی حکمت متعالیه، «قلم» و «اقلام» از حقایق عالم عقل می باشند که در سلسله طولی هستی، نسبت به حقایق پایین تر از خود جنبه فاعلی داشته و واسطه فیض شمرده می شوند. همچنین می توان قلم را برابر با عالم عقل و لوح را برابر با عالم مثال دانست که نسبت به عالم عقل جنبه قابلی دارد و حقایق را از آن عالم دریافت می کند. شایان ذکر است که میان این دو تفسیر ناسازگاری وجود ندارد و تفاوت تنها به نحوه اعتبار عقلی باز می گردد.
آسیب ها و راهکارهای مبارزه با بی حجابی در جامعه از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث مطرح در حوزه دفاع از اندیشه های دینی، آسیب ها و راهکارهایی است که می توان از آن در مقابله با بی حجابی استفاده کرد. دیدگاه های برخی از اندیشمندان مسلمان و غربی با آموزه های شرع مبین اسلام به آن دستور داده تفاوت دارد. در این پژوهش با روشی توصیفی – تحلیلی و با استناد با آیات قرآن کریم و روایات معصومان تلاش داریم تا به این سه پرسش مهم پاسخ دهیم که الف): مقصود از حجاب و عفاف چیست ؟ ب) مهمترین آسیب ها در بی حجابی چیست؟ ج) چه راهکارهایی برای عفاف و حجاب می توان در نظر گرفت؟ می کوشیم به نتایج حاصل از این آسیب ها و نتایج حاصل از این راهکارها اشاره کنیم.
نقد روایی دیدگاه منظومه شمسی درباره مفهوم «السماوات السبع»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تلاش برای فهم دقیق تر از مفهوم «السماوات السبع» که در هفت آیه از قرآن کریم به صراحت مطرح شده است از نخستین قرن اسلام آغاز و تاکنون نیز ادامه دارد. یکی از دیدگاه هایی که در میان محققان متقدم و متأخر در تبیین این مفهوم مطرح گردیده، هفت آسمان مذکور را در محدوده منظومه شمسی تعریف کرده است. این مقاله، نظریه فوق را بر مجموعه ای از شواهد روایی شامل روایاتی که متضمن وجود بیت المعمور و طوبی و کوثر و سدرهالمنتهی و جنه الماوی در این آسمان ها است و نیز روایات معراج که حاکی از ملاقات رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم با پیامبران الهی در آسمان ها است به همراه روایات دال بر وسعت و فاصله بسیار زیاد آسمان های هفتگانه و همچنین روایات دال بر مجهول بودن ماهیت السماوات السبع در عصر اهل بیت علیهم السلام، عرضه نموده و تنافی و تعارض کامل میان مضمون روایات اهل بیت علیهم السلام با نظریه فوق را استنباط نموده است.
مفهوم شناسی تطبیقی و تحلیلی حب در روایات کافی و صحیح بخاری به روش تحلیل محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حدیث پژوهی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲
387-416
حوزههای تخصصی:
اصول کافی و صحیح بخاری از منابع معتبر روایی شیعه و اهل سنت است که پیروان این دو مذهب در بسیاری از اصول و فروع دین اسلام به آن استناد می کنند. از آموزه های مهمی که در این دو کتاب، روایاتی درباره آن ذکر شده و ابوابی به آن اختصاص داده شده، محبت است. نوشتار حاضر به منظور بررسی تطبیقی اصول کافی و صحیح بخاری در موضوع محبت، به تحلیل محتوای واژه حب و مشتقات آن در این دو کتاب پرداخته است. واژه ها و موضوعات استخراج شده از تحلیل محتوای روایات نشان می دهد حب در اصول کافی با مفاهیم کلیدی عقل، ایمان، دین، صفات خدا، اطاعت، تقوا، معرفت و اهل بیت ارتباطی وثیق دارد و دارای لایه های معنایی متعددی چون حب معبود و عبد، حب رسول خدا و اهل بیت k و حب انسان ها و هم نوعان و مؤمنان و حب مذموم است. و بیشتر حجم روایات کافی به دوری از حب دنیا که جهالت و عجز و غوایت است، اشاره دارد. اما در صحیح بخاری حب تنها با ایمان و بِر ارتباط دارد و بیشتر حجم روایات به لایه های معنایی حب می پردازد که حب میان عبد و معبود، حب به رسول خدا و انسان ها را شامل می شود؛ اما اشاره ای به حب اهل بیت نشده است.
تحلیل و نقد دیدگاه آیت الله معرفت از فترت وحی قرآن
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
64 - 84
حوزههای تخصصی:
فترتِ وحی قرآن به معنای انقطاع وحی تشریعیِ جبرئیل به پیامبر اسلام6 است که به عنوان یکی از مباحث علوم قرآنی و تفسیری مورد توجه عالمان مسلمان قرار گرفته است. درباره این موضوع، دو دیدگاه در میان علمای علوم قرآنی وجود دارد. گروهی به فترت سه ساله و گروهی به انقطاع چندروزه وحی قرآن معتقدند. آیت الله معرفت جزو عالمان دسته نخست است که به فترت سه ساله وحی معتقد است. این مسئله انگیزه تحقیق حاضر شد تا به روش توصیفی تحلیلی به بررسی دیدگاه آیت الله معرفت در این زمینه بپردازد. پژوهش پیش رو نشان می دهد دیدگاه آیت الله معرفت بر پایه نقل روایت احمد بن حنبل از شعبی و نیز روایات مربوط به سه سال دعوت پنهانی استوار است؛ از طرفی روایت شعبی ضعیف و غیرمستند است؛ درنتیجه دیدگاه آیت الله معرفت تأیید نمی شود. همچنین روشن شده است آیت الله معرفت میان دو مسئله فترت وحی و دعوت پنهانی همسان انگاری کرده است که مستندات تاریخی، روایی و قرآنی برای پذیرش این قول وجود ندارد. در مقابل، قول به انقطاع چندروزه وحی که بین سه تا چهل روز گفته شده است، با مستندات تاریخی و روایی به خصوص با روایات ائمه: سازگار و قابل قبول است.
شاخصه های شناخت روایات تقیه سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از سیاست های کاربردی ائمه -علیهم السلام- در زمینه حفظ تشیع واسلام تقیه است. تقیه دربرخورد با دولت و خلیفه حاکم، تقیه سیاسی نامیده می شود و در بُعد گفتاری و از طرف اهلبیت علیهم السلام به روایات تقیه سیاسی تعبیر می شود. اگرچه دررابطه با تقیه، اهداف و انواع آن پژوهش هایی انجام گرفته اما در رابطه با تقیه سیاسی تعریف دقیق و ملاک های مشخص ارائه نشده است. شناخت ملاک های تقیه سیاسی در بازشناسی ظهور کلام اهلبیت و مراد واقعی آنان نقش به سزایی ایفا می کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا برای روایات تقیه سیاسی شاخصه هایی وجود دارد که به وسیله آن بتوان روایات تقیه سیاسی را از روایات دیگر تشخیص داد؟ نگارنده دراین پژوهش با بررسی های لغوی و روایی تعریف جامعی از تقیه سیاسی ارائه داده و با مراجعه به متون روایی و منابع تاریخی شاخصه هایی از قبیل تصریح به تقیه ای بودن روایت، شرایط زمانی صدور روایات، روایات مدح خلفا، مخالفت با عقاید مسلم شیعه، عنوان خاص در روایات و تخریب اصحاب معرفی کرده است. نتیجه بررسی حاضر این است که با شناخت تاریخی و شرایط سیاسی زندگی اهلبیت علیهم السلام می توان به ملاک های مشخصی برای تشخیص روایات تقیه ای سیاسی دست یافت و در جهت الگوگیری از ائمه به آن ها تمسک کرد. ملاک ها و مستندات پیش گفته در مقاله بطور تفصیلی مورد بررسی قرارگرفته است.
بررسی ویژگی های «منّا» بودن سلمان فارسی بر اساس تحلیل روایات «لیس منّا»(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۶
47 - 69
حوزههای تخصصی:
سلمان فارسی از جمله اصحاب پیامبر گرامی اسلام(ص) است که روایات فراوانی از سوی اهل بیت در تأیید شخصیت واخلاق ایشان وارد شده است. سرآمد روایات مدح سلمان، روایتی است که با تعبیر«منّا اهل البیت» او را در شمار اهل بیت علیهم السلام قرار می دهد. سلمان دارای چه ویژگی هایی بوده تادرزمره اهل بیت(ع) قرارگیرد؟برای بازیابی ویژگی کسانی که مصداق روایات« منّا» می باشند، می توان از از دسته ای دیگر از روایات بهره جست که ویژگی های افرادی را معرفی می کنند که از جمله ی اهل بیت نیستند. این دسته از احادیث با عنوان «لیس منّا» شناخته می شود. در این نوشته که به شیوه ی توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است، درصدد تبیین ویژگی های اعتقادی واخلاقی هر مسلمانِ مانند سلمان، بر اساس روایات «لیس منا» می باشد. یافته های پژوهش حاکی است که مسلمان «منا اهل البیت» از خیانت، بداخلاقی، نامهربانی، مکر و خدعه و ....... به دور است که می تواندالگویی شایسته برای هرمسلمان باشد.
تحلیل احراق انسان توسط امام علی(ع) در روایات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
انسان سوزی و احراق انسان، از جمله مجازات وحشتناکی است که امروزه به نام اسلام و مسلمانان، توسط گروه تروریستی تکفیری داعش در حال اجرا است. دولت اسلامی در عراق و شام با استناد به گذشتگان و صحابی و در رأس آنها امام علی(ع) در صدد اقدام چنین عملی برآمده اند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا اساساً امام علی (ع) چنین کاری را انجام داده است؟! و چنین مجازاتی را برای شخص یا اشخاص خاطی در نظر گرفته است؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی این موضوع را در روایات مورد بررسی قرار داده و بر این باور است با نگاه به کتب روایی اعم از شیعه و سنی احادیثی به چشم می خورد که برداشت سطحی به آن ها می تواند دلیلی بر مدعای داعش باشد، اما خانواده حدیث بر این عقیده است که سوزاندن عموماً پس از ضرب اعناق بوده است.
قرائات مورد تقریر عملی و تأیید روایی اهلبیت (ع) با نگاهی به روایت حفص از قرائت عاصم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
مسأله قرائت قرآن کریم از آنجا که از یک سو در موضوع برخی احکام فقهی دخالت مستقیم دارد و از سوی دیگر، گاه در طریق استنباط احکام فقهی از آیات قرآن کریم قرار میگیرد، همواره مورد توجه فقها قرار داشته است. بررسی و ملاحظه این امر که کدام قرائت یا قرائات از جانب اهلبیت تجویز و تأیید شده است میتواند در احراز قرائات معتبر تأثیرگذار باشد. شناخت قرائات مُجاز و معتبر، از دو راه قابل پیگیری است؛ یکی تقریر و عدم ردع اهلبیت و دیگری تأییدات روایی صادر شده از آنان. با توجه به رواج روایت حفص از قرائت عاصم در عصر حاضر در بسیاری از بلاد اسلامی شایسته است شمول تجویز نسبت به این قرائت، بیشتر مورد توجه قرار گیرد. بررسی این موضوع نشان میدهد که هر قرائت شناختهشده و متعارفی که در عصر معصومان دستکم گروهی از مسلمانان مطابق آن قرائت میکردند، فیالجمله مشمول تجویز است. تنها قرائاتی که با قرائت مطرح شده در روایات معتبر مطابقت ندارد و نیز قرائات شاذّی که میان عموم مردم ناشناخته است، از دایره این تجویز، خارجاند. بر این اساس، روایت حفص از قرائت عاصم نیز –جز در بخشهایی که با روایات معتبر متفاوت است- در کنار سایر قرائات و روایاتِ راویانشان، معتبر و مُجاز تلقی میشود.
روایات خلقت زن یا حوا در بوته نقد و نظر
حوزههای تخصصی:
اسلام به مرد و زن نگاهی یکسان و همراه با کرامت و عزت دارد، به طوری که زن و مرد در کمالات ذاتی و جنس آفرینش، جایگاهی مشترک داشته و در کسب کمالات اکتسابی، توانمندیهای یکسانی دارند، اما وجود برخی از روایات که بیانگر آفرینش زن یا حوا از عضوی از بدن آدم است، نگاه تساویگرایانه اسلام به زن را خدشهدار کرده و باعث فرودستی زن در جهانبینی اسلامی شده است. بنابراین، ایده اصلی نوشتار حاضر، محکزدن روایاتیست که آفرینش زن را تبعی و فرع بر آفرینش مرد میداند. با توجه به معیارهای نقد حدیث، مانند مخالفت با سنت، مخالفت با عقل و دستاوردهای علمی قطعی، مطابقت با تورات و موافقت با نظر عامه، موضوعیت و جعلیبودن این روایات مشخص میشود. با وجود ارزیابی روایات توسط این معیارها، میان مجموعه روایاتی که به نوعی اشعار به خلقت حوا از دنده آدم دارند، تناقض درونی وجود داشته و اضطراب متن دارند.
جستاری پیرامون روایات خواص آب نیسان(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹
92 - 109
حوزههای تخصصی:
موضوع بیماری و مرگ همواره ذهن بشر را درگیر خود ساخته است و انسان برای شفای خویش از روشهای مختلفی بهره برده است؛ یکی از ساده ترین و در دسترس ترین روشهای درمانی مراجعه به آیات و روایات است؛ روایات پزشکی فراوانی در کتاب هایی روایی شیعه و سنی نقل شده اند که گاه برخی از این روایات از سند استواری برخوردار نیستند؛ دراین احادیث به شکل مبالغه آمیزی بر شفابخشی برخی از مواد تاکید شده است، به عنوان نمونه در حدیثی خواص بسیار فراوانی برای آب باران نیسان ذکر شده است؛ پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و بابهره مندی از طریقه ی تحلیلی با تحلیل متن و سند روایات آب نیسان به این نتیجه رسیده است که این روایات علاوه بر اینکه از محتوای قابل قبولی برخوردار نیستند و در سند آنها مورد تردید است، با واقعیت های علمی و پزشکی نیز تعارض دارند.ر به روش کتابخانه ای و بابهره مندی از طریقه ی تحلیلی با تحلیل متن و سند روایات آب نیسان به این نتیجه رسیده است که این روایات علاوه بر اینکه از محتوای قابل قبولی برخوردار نیستند و در سند آنها مورد تردید است، با واقعیت های علمی و پزشکی نیز تعارض دارند.