مطالب مرتبط با کلیدواژه

روایات


۱۴۱.

نماز از دیدگاه قرآن، عترت، سایر ادیان و پژوهشگران حوزه سلامت

تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۲۸۴
یکی از اهداف خلقت انسان عبادت است، نماز از جمله والاترین عبادت هایی است که از طریق پیامبر (ص) بر مسلمانان واجب شده است. دیدگاه های متعددی در مورد این عمل عبادی وجود دارد و آثار مادی و معنوی آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی هدف از مطالعه حاضر آگاهی بخشی به جامعه نسبت به نماز و تاثیرات آن است. این مطالعه از این جهت اهمیت دارد که بدانیم نمازی را که خداوند از فرائض قرار داده است، علاوه بر پرستش او چه آثار مادی و معنوی بر انسان دارد و چرا لازم است جامعه اسلامی در راستای ادای این فریضه الهی احساس مسئولیت نماید. در مطالعه حاضر نماز از دیدگاه منابع مختلف بررسی، جمع آوری و بصورت خلاصه گزارش شد همچنین آثار آن بر انسان در مطالعات پزوهشگران حوزه سلامت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه ما نشان داد که نماز و سایر اعمال عبادی علاوه بر آثار معنوی زیادی که بر روی فرد و به دنبال آن برای جامعه دارد می تواند تضمین کننده بسیاری از جنبه های سلامت انسان باشد. همچنین ارتباط بین بخش مذهبی و حوزه سلامت برای روشن شدن هر چه بیشتر ابعاد دیگر نماز و سایر عبادات ضروری به نظر می رسد. از طرفی توجه بیشتر مسئولان ذیربط در راستای اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در جامعه اسلامی بیشتر از پیش احساس می شود.
۱۴۲.

اصالت جنگ یا صلح از منظر دین با تأکید بر آیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهاد اصالت جنگ اصالت صلح آیات روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۲۹۴
این نوشتار در پی یافتن پاسخ این سؤال است که دین اسلام، در روابط مسلمانان با دیگر انسان ها، کدام یک از گزینه های جنگ و صلح را «اصل اولی» می داند. شمار فراوانی از عالمان دین به اصالت جنگ و، در مقابل، دسته ای دیگر، که شمارشان کمتر است، به اصالت صلح باور دارند. نگارندگان این سطور با در پیش گرفتن روش مطالعه کتابخانه ای و بازخوانی آیات و روایات جنگ و صلح و، همچنین، بررسی استدلال های مطرح فقیهان و مفسران، درباره هریک از دو دیدگاه پیش گفته، دیدگاه سومی را مطرح کرده و برگزیده اند که باید میان حاکمیت کفر و شرک، از یک سو، و آحاد کافران و مشرکان، از سوی دیگر، تفاوت قائل شد، به گونه ای که اصل در روابط مسلمانان با حاکمیت کفر و شرکْ «جنگ» و اصل در روابط مسلمانان با آحاد کافران و مشرکانْ «صلح» باشد. بر اساس چنین دیدگاهی، سبب تشریع جهاد ابتدایی حاکمیت کفر محسوب می شود.
۱۴۳.

واکاوی راهکارهای انگیزشی سلامت روان در آموزه های اسلامی

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم روایات سلامت روان انگیزش صحیح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۹۱
سلامتی از مهم ترین نعمت های الهی برای انسان است که در حالت طبیعی همه از آن برخوردارند؛ زیرا انسانی که از نعمت سلامتی برخوردار نیست، در انجام برخی امور دچار مشکل است؛ ازاین رو از دیرباز مسئله سلامت انسانی هم برای شخص و هم برای اجتماع از مهم ترین موضوعات است و در تعالیم اسلامی اهمیت زیادی به آن داده شده است. سلامت از منظر اسلام دو گونه است: سلامت جسم و سلامت روان. در نگاهی موشکافانه خواهیم فهمید که دین اسلام هم در حوزه سلامت جسمی و هم در حوزه سلامت روانی نکات مهمی معرفی کرده است که پژوهش حاضر به حوزه سلامت روانی می پردازد. منابع اسلامی در جهت ارتقای سلامت روانی راهکارهای متفاوتی در ابعاد مختلف مانند «بینشی، منشی، انگیزشی و کنشی» معرفی می کنند. این پژوهش با تأکید بر بُعد انگیزشی به صورت نظری با روشی توصیفی- تحلیلی به راهکارهای سلامت روان می پردازد که نوعی پژوهش میان رشته ای در جهت توسعه و تلفیق علوم انسانی و اسلامی به شمار می رود. از جمله راهکارهای انگیزشی اسلام که در جاهای مختلف با روش های مختلف مورد توجه قرار گرفته اند عبارت اند از: امیدواری، مثبت اندیشی، غایت نگری، درک قوه اختیار و درک حضور خالق.
۱۴۴.

تجسم اعمال از نگاه شیخ بهایی و علامه مجلسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تجسم اعمال آیات روایات شیخ بهایی علامه مجلسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۴ تعداد دانلود : ۳۲۹
یکی از مهم ترین مباحث بزرخ و قیامت مسئله تجسم اعمال است که مورد بحث فلاسفه، متکلمین و مفسران قرار گرفته است. مساله تحقیق این است که آیا تجسم اعمال به معنای این است که تمام پاداش ها و کیفرهای برزخی و اخروی همان اعمال دنیوی انسان است که در آخرت به صورت های مختلف برای وی متمثل و متجسم می شود یا اینکه بین جزای عمل و خود عمل سنخیتی وجود ندارد بلکه انسان به ازای عملی که در دنیا انجام می دهد در آخرت مستحق پاداش یا عذاب می شود؟ شیخ بهایی و علامه دو دیدگاه متفاوت و متضاد در مورد تجسم اعمال دارند. در این مقاله با بررسی و تبیین دید گاه این دو عالم برجسته در مورد آیات، روایات و استدلال های عقلی مربوط به تجسم اعمال به نتایج ذیل دست یافتیم: شیخ بهایی به عینیت میان اعمال دنیوی و جزای اخروی معتقد است در مقابل، علامه مجلسی نه تنها قائلان به تجسم اعمال را خارج از دین و دایره اسلام می داند، بلکه با ارائه دلایل متعددی وقوع آن را مستلزم محال می داند.
۱۴۵.

تصورات ذهنی صحیح از خداوند از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خداوند قرآن روایات تصورات صحیح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۴۹
ازآنجاکه یکی از راه کارهای مهم تجلی خداوند در اعمال و رفتار انسان ها در جامعه، تصحیح تصورات نادرست از خداوند است؛ این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، به ارائه تصورات ذهنی صحیح از خداوند از دیدگاه آیات و روایات معصومان می پردازد. انتخاب عنوان تصورات صحیح از خداوند در این پژوهش (که به روش کتابخانه ای انجام شده) بر مبنای استخراج تصورات نادرست از خداوند است که از یک پژوهش کیفی جداگانه با عنوان «بررسی کیفی انگاره های ذهنی نادرست از خداوند» به روش تحلیل محتوا بر روی دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در غیر رشته های الهیات در دانشگاه میبد به دست آمده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد که ارائه و آموزش تصورات ذهنی صحیح از خداوند سبب محبت و اشتیاق افراد نسبت به خداوند و در نهایت، اطاعت پذیری و تجلی خداوند در افعال و کردار انسان ها خواهد شد. برخی تصورات صحیح از خداوند عبارتند از: تشبیه در عین تنزیه، توجه به مراتب بالا و وسعت معنا و مصداق در موضوعات دینی، و... .
۱۴۶.

راهکارهای تعمیق رابطه ی مبلغان دینی با مردم از منظر قرآن و روایات

کلیدواژه‌ها: مبلغ دین تعمیق رابطه راهکار قرآن روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۸۴۱
موضوع تبلیغ دین، از وظایف و دغدغه های مهم مبلغان و عالمان اسلام است که پرچم داران این امر می باشند، وظیفه ای خطیر که حرکت در مسیر انبیاء و دنباله روی رسالت ایشان است، به همین دلیل مبلغان در این مسیر باید خود را ملزم به ادامه ی راه انبیا نموده و برای تبلیغ پیام الهی از ایشان پیروی نمایند. در عصر حاضر، عدم رابطه ی موفق مردم با مبلغان دینی و به دنبال آن گسترش شیوه های تبلیغی در جهان امروز اقتضا دارد که در رساندن پیام دین از بهترین و کارآترین راهکارها استفاده نماییم. علت های فراوانی باعث شده است تا مردم از دین فاصله بگیرند و رابطه ی درستی با مبلغان برقرار نکنند که مهم ترین دلیل آن می تواند تهاجم فرهنگی دشمنان باشد، هم چنین بعضی از این دلایل به خود مبلغ بر می-گردد. با توجه به اهمیت این موضوع سعی شده راهکارهایی ارائه شود تا مبلغان بتوانند مردم را به دین علاقه مند نموده و با آنها رابطه ی موفقی برقرار کنند، مبلغان باید تلاش نموده با توجه به اقتضائات زمان از روش های تبلیغی نوین و به روز استفاده کنند و ابزار تبلیغی متناسب با آن را نیز انتخاب نمایند، آن ها باید مشکلات مردم را درک کرده، متناسب با درک و فهم مخاطب با او برخورد نموده و او را راهنمایی کنند، هم چنین سواد رسانه ای خود را بالا ببرند تا بتوانند در عرصه ی فضای مجازی انواع مخاطب را شناخته و پیام دین را به درستی به آنها منتقل کنند.
۱۴۷.

مکتوبه های حدیثی در روایات امامان شیعه و نقش علی بن مهزیار در نگهداری و انتقال آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امامان معصوم (ع) روایات مکتوبات رسائل مسائل علی بن مهزیار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۶ تعداد دانلود : ۳۹۹
کتابت، از طرق تحمل حدیث است. راوی از طریق مکاتبه با محدثان و در شرایطی با امامR ارتباط برقرار می کند و از او در خواست حدیث یا در یک مسئله شرعی تقاضای فتوا می نماید. در روایات شیعه، پرسش و پاسخ با امام معصومR به صورت مکتوب و غالباً توسط پیک صورت گرفته است. برخی محدثان بر این باورند که مکتوبات حدیثی از اعتبار کمتری نسبت به مسموعات برخوردار است، اما با بررسی این دسته از روایات و وجود قراین و شواهدی، بر تأیید صدور آن ها صحت بسیاری از مکتوبات محرز می شود. از امتیازات مهم مکتوبات حدیثی، عدم نقل به معنا در آن هاست. در هر عصر و زمانی، عده ای از یاران ائمهk مسئول جمع آوری سؤالات شیعیان و دریافت پاسخ کتبی آن سؤالات از امامانk بوده اند. مکاتبات عبدالملک بن اعین با امام صادقR نمونه ای از این موارد است. علی بن مهزیار اهوازی محدثی صاحب اندیشه و دارای ذهن دوراندیش بود که با جمع آوری، حفظ و صیانت شمار متعددی از مکتوبات آن را به نسل های بعد از خود انتقال داد. علاوه بر آن نیز او از طریق مکاتبه با امامان عصر خود از جمله امام جواد و امام هادیv به دامنه صدور مکتوبات حدیثی در شیعه افزوده است
۱۴۸.

بررسی مسئله تعدد زوجات و ارتباط آن با فطرت زنانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن روایات تفاسیر فریقین زنان تعدد زوجات ازدواج موقت فطرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۱ تعداد دانلود : ۵۲۵
یکی از دلایل جاودانگی وجامعیّت اسلام، تطابق احکام آن با فطرت بشری است. برخی افراد این شبهه را مطرح کرده اند که جواز تعدد زوجات تا چهار همسر، با فطرت زن و حس انحصارگرایی او که تمایلی به حضور همسر دوم در کنار خویش ندارد، مغایر است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، با مطالعه منابع تفسیری و روایی فریقین وبررسی آیات و روایات ناظر بر مسأله، درپی دست یابی به پاسخ صحیح بوده و به این نتایج دست یافته است: با توجه به اهمیتی که اسلام برای حفظ بنیان خانواده در نظر گرفته، بنای اسلام بر تک همسری است و تعدد زوجات، به منظور حفظ جامعه از انحطاط و فساد در موارد ضرورت، تشریع شده و این حکم مغایرتی با فطرت زنانه ندارد. حس انحصارگرایی که در زنان نسبت به همسرشان وجود دارد، در راستای حفظ کانون خانواده بوده و این مسأله درآیات قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است.
۱۴۹.

استعاره مفهومی «عقل» در روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعاره مفهومی عقل روایات نگاشت زبان شناسی شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۴۹۳
استعاره مفهومی، از موضوعات کلیدی علم زبان شناسی شناختی است که اساس آن، فهم یک حوزه مفهومی بر حسب حوزه مفهومی دیگر است. معناشناسی شناختی از جمله دانش هایی است که راه را برای کشف و تحلیل روابط درون متنی روایات هموار می کند. معصومان(ع) برای بیان مفهوم « عقل » ، مخاطبان خود را از رهگذر امور مادی و محسوسات به تأمل در امور نامحسوس فرا می خوانند. این فرایند موجب القای تعالیم دینی از طریق ارائه شباهت هستی شناختی و معرفت شناختی میان دو حوزه مبدأ و مقصد می شود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل استعاره های مفهومی « عقل » در روایات است. پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که مهمترین حوزه های مفهومی « عقل » در روایات شامل نور و روشنایی، سرمایه و ثروت، بی نیازی، بخشش، نعمت، زیبایی و آراستگی، هدایت گری، قدرت و فرماندهی، آبادانی، درمانگری، دوستی و گشایش است که با ترکیب طرح واره های تصویری حاصل از دو حوزه مبدأ و مقصد، نظام شناختی هدفمند و روشنگرانه را در بافتی استعاری و قابل درک ارائه داده و سبب باورپذیری و تمرکز و انتقال هرچه بهتر آموزه ها شده است.
۱۵۰.

نقد ترجمه واژه «اُمّی» با تکیه بر سیاق آیات و روایات معصومین (علیهم السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: أمّی ترجمه های قرآن سیاق روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۸
واژه های «اُمّی» و «امیین» مجموعاً شش بار به صورت مفرد و جمع در قرآن کریم به کار رفته است. در تحلیل های مفسران و قرآن پژوهان، این تعبیر قرآنی به معانی مختلفی همچون «بی سواد، عوام و فرد بدون کتاب الهی» آمده است. مترجمان قرآن کریم نیز در ترجمه این واژه، آن را به «درس ناخوانده بودن و بی سواد بودن رسول خدا (ص) و قوم او» برگردانده اند که به نظر می رسد این معانی با سیاق آیات مربوط به آن و همچنین با روایاتی که در معناشناسی این واژه صادر شده، هماهنگ نیست. لذا در این مقاله که به شیوه توصیفی- تحلیلی نوشته شده، ترجمه این واژه قرآنی مورد نقد و بررسی قرار گرفت و مشخص گردید معانی یادشده صحیح و دقیق به نظر نمی رسد بلکه بر اساس سیاق آیات و همچنین روایات معتبر شیعه، امّیون کسانی هستند که کتاب الهی بر آن ها نازل نشده و فاقد کتاب هستند، لذا اکثریت مترجمان به دلیل تحت ت أ ثیر بودن از پیش فرض های فکری و ارتکازی فقط به ترجمه تحت الفظی پرداخته اند.
۱۵۱.

محرومان از اجابت دعا بر اساس روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعا استجابت روایات قرآن محرومیت از اجابت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۷
دعا یکی از اسباب معنوی در عالم است، اما گاهی در اجابت آن موانعی ایجاد می شود و عده ای از اجابت دعایشان محروم می گردند. مقاله حاضر با روشی توصیفی-تطبیقی روایات مربوط به عدم اجابت دعا را بررسی کرده است. این روایات گروهی از افراد را نام می برد که دعایشان مورد اجابت قرار نمی گیرد؛ که عبارتند از: عریف (والی حکومت)، عشار(گیرنده مالیات)، داروغه، صاحب طبل و طنبور، شاعر، کسی که زنش را نفرین می کند در حالی که می تواند او را طلاق دهد، فردی که همسایه اش را نفرین می کند در حالی که می تواند خانه اش را تغییر دهد، فردی که پولش را بدون گرفتن شاهد قرض داده و پولش را خورده اند، کسی که بدون تلاش از خدا روزی می خواهد، کسی که در قطع رحم و علیه والدینش دعا کند. علت های عدم اجابت دعا نیز در روایات دیگری آمده است، که با انطباق آن علت ها با روایات مورد بحث، علت استثناء شدن این افراد مشخص می گردد؛ که شامل ظلم، تنبلی و تخلف این افراد از عوامل الهی است. این ها تنها نمونه ای از مصادیق فراوانی هستند که دعایشان مستجاب نمی شود و علاوه بر این ها می توان مصادیق دیگری نیز برای این گروه ذکر کرد.
۱۵۲.

بررسی تطبیق ی«شفاعت» از منظر آیات و روایات و دانشمندان فریقین(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شفاعت آیات روایات دانشمندان فریقین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۲۵۲
 نوشته حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی ، به تحلیل و بررسی تطبیقیِ شفاعت از منظر آیات و روایات و دانشمندان فریقین پرداخته است. رحمت  و بخشش الهی، مستقیماً به انسان نمی رسد، بلکه هر نعمتی، از راه های خاصّی نصیب آدمی می شود. همان طور که در این جهان نیز، مثلاً رزق، از راه کار کردن به ما می رسد. یکی از راه های نزول رحمت الهی شفاعت است؛ آن هم شفاعتی که خداوند اجازه دهد؛ زیرا اگر خدا نخواهد، شفاعتی در کار نیست. مهم ترین مؤلفه دریافت شفاعت نیز قابلیت یافتن برای آن است؛ یعنی آدمی، خود باید مقدماتی را فراهم کند تا شایسته نجات شود. ما در اینجا نخست به تعریف شفاعت در لغت و اصطلاح پرداخته ایم و سپس اقسام آن را ذکر کرده ایم. در ادامه نیز به ذکر شفاعت در آیات و روایات پرداخته و در انتها شفاعت را از منظر دانشمندان فریقین تحلیل و بررسی کرده ایم.
۱۵۳.

ارتباط تفسیری «مقام محمودِ» پیامبر(ص) با «شفاعت»/ با پژوهشی در تفاسیر فریقین(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پیامبر(ص) مقام محمود شفاعت آیات روایات تفاسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۵۸
وجود مبارک پیامبرخدا9 که علت غایی وجودِ عالم هستی است، پس از حق تعالی برترین و مهم ترین موضوع برای شناخت در عالم وجود است؛ به گونه ای که شناخت این شخصیت عظیم الشأن، یکی از راههای خداشناسی قلمداد شده است.  اکنون آنچه پیش روی شماست، تلاش وکاوشی در راستای پرداختن به «مقام محمود» پیامبرخدا(ص)  است. در این نوشته، ابتدا به  مقام محمود در لغت و اصطلاح می پردازیم و آنگاه، مقام  محمود در آیات و روایات را  مورد بررسی قرار می دهیم و در انتها مقام محمود در تفاسیر شیعه و سنی را به بررسی و پژوهش می گذاریم.
۱۵۴.

قطره ای از دریای فضایل حضرت خدیجه (علیها السلام)(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: پیامبرخدا حضرت خدیجه حضرت زهرا روایات الگوی زنان ایران اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۳۱۱
بی شک نایل شدن به مقامات و مراتب والا و کسب فضایل و عنایات ویژه الهی و مشمول الطاف و رحمت خدا گردیدن، نمی تواند بی دلیل، اتفاقی و یکبارگی باشد، بلکه به طور قطع، باید عنایت و جذبه حق تعالی را هم داشته باشد. حضرت خدیجه(س)  نیز از آن دست انسانها است که عنایات الهی شاملش گردیده و تا آنجا پیش رفته است که خداوند بر او سلام ویژه می فرستد! در روایت آمده است که جبرئیل نزد پیامبرخدا9 آمد و گفت: ازجانب پروردگار به خدیجه  سلام برسان. حضرت فرمود: ای خدیجه، این جبرئیل است که از طرف پروردگارت سلام می رساند. خدیجه گفت: خداوند سلام است و سلام از اوست و بر جبرئیل سلام باد! در کلمات برخی از موّرخان، به این جملات بر می خوریم: «کانَتْ خَدیجَهُ إمْرَأهً عاقِلَهً شَریفَهً مَع ما أرادَ اللهُ بِها مِنَ الکرامَهِ وَالْخَیْرِ وَهِیَ یَوْمَئذٍ أفْضَلُهُمْ نَسَباً وَأعْظَمُهُم شَرَفاً وَأکْثَرُهُمْ مالاً» (طبری، 1412ق، ج1، ص521). «خدیجه (س) با بزرگی و خیری که خداوند برای او اراده کرده بود، بانوی خردمند شریفی بود. او در آن دوران از برترین افراد در نسب و بزرگ ترین شخصیت در شرف و ثروت بود. ایمان حضرت خدیجه (س) به پیامبرخدا(ص)  و انتخابش به عنوان همسر آینده، در کنار درایت و لطف الهی، نقش تعیین کننده ای در فضایل و مقامات او دارد. این همه تجلیل و بزرگداشت از مقام خدیجه3  ما را بر آن می دارد که اندکی درباره شخصیت وی پژوهش کنیم و شاخصه هایی را که او را به چنین مرتبه ای رسانده است، برشماریم. در این مقاله کوتاه، به شیوه کتابخانه ای، به بررسی فداکاری ها و خدمات حضرت خدیجه به اسلام پرداخته ایم.
۱۵۵.

فیض کاشانی و تفسیر به رأی در مقایسه با آرای برخی مفسران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۰۹
در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیده تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن و ...، تلاش نموده و میان آنها را به نوعی جمع نموده است. از دیدگاه او تفسیر به رأی، اعمال رأی و اندیشه مبتنی بر هوای نفس است که ممکن است از روی علم و یا جهل صورت گیرد. بر این اساس و در راستای دوری از تفسیر به رأی، شایسته است که در تبیین آیات، اتکا و ارجاع به اقوال معصوم(ع) نمود، البته پس از جستجو در شواهد و محکمات قرآنی، چرا که آیات قرآن اولین مفسر خود میباشد. چنان که متشابهات قرآن را نیز میبایست با اتکا به قول اهل حق، به محکمات قرآنی ارجاع داد. جز خداوند، راسخان در علم نیز عالم به تأویل متشابهات اند و گرچه مصداق اتم و اکمل راسخان در علم، معصومین(ع) میباشند، جایز و ممکن است که غیر معصومین(ع)، نیز بر متشابهات قرآن آگاه شده و از راسخان در علم به شمار آیند، همانان که در راه اطاعت مخلصانه خداوند قدم گذاشته و سلمان وار از اهل بیت به شمار آمده اند و خود را در معرض وزش نسیمهای رحمانی قرار داده و نهایتاً در جرگه راسخان در علم واقع شده اند، تفسیر و تأویل آیات از سوی غیر معصوم(ع)، لزوماً به معنای تفسیر به رأی نخواهد بود و باب تدبّر و تفکّر در آیات قرآن، همچنان به روی همه گشوده است.
۱۵۶.

تنبیه کودک از منظر آیات، روایات و فقه

کلیدواژه‌ها: آیات تربیت دینی تنبیه بدنی تنبیه کودک روایات فقه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۳۴۸
تنبیه یکی از روش های تربیتی است که در موقعیت های خاصی می تواند یک روش بازدارنده و گاه اصلاحی باشد و از این جهت در گروه روش های ایجابی قرار می گیرد، که انجام دادن آن، اثر تربیتی دارد. از سوی دیگر اعمال این روش در صورتی مؤثر است که در شرایط خاص و با رعایت جوانب گوناگون به کار گرفته شود. در غیر این صورت اثرهای تخریبی آن به مراتب بیشتر از پیامدهای مثبت آن خواهد بود که این امر، آن را در گروه روش های سلبی و آسیب زا قرار می دهد. در مورد جواز یا عدم جواز تنبیه بدنی، محدوده ی آن، دیدگاه های قرآن و روایات و فقهای امامیه و تحلیل آن ها بحث و تحقیق شده است. به کارگیری این روش، مستلزم رعایت اصول و قواعدی است که اگر مورد غفلت قرار گیرد، آسیب های جدّی و جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
۱۵۷.

رهیافت قرآنی و روایی بر حقیقت ادراکی نفس با تبیین های صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم روایات ادراک نفس ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۶
شناخت وجود ادراکی نفس و مراتب آن و نیز نحوه استحضار اعمال برای نفس، در حیات اخروی، از منظر آیات و روایات با بهره مندی از تبیین های صدرایی، مسئله اصلی این نوشتار است. ضرورت جستار بر این مسئله با ملاحظه سفارش های مؤکد معصومین بر معرفت نفس، پرواضح است. بر اساس این نوشتار که با شیوه اسنادی تحلیلی سامان پذیرفته است؛ مشخص می شود که حقیقت نفس انسان از سنخ ادراک است و ازدیاد مدرَکات، منجر به اتساع نفس و صعود آن تا مرتبه عالی عقل می شود. در این میان توجه به کارکرد قوه خیال که از منظر صدرا امری مجرد است؛ چگونگی ظهور صور روحانی، متناسب با ملکات راسخه نفسانی هم در دنیا و هم بعد از مرگ را در پرتو قیام صدوری اعمال به نفس آشکار می سازد و در نهایت مراد تعبیر قرآن کریم: «لَهُمْ ما یَشاؤُنَ فِیها» که نعم بهشتی منوط به اراده بهشتیان شده است، به وضوح روشن می شود.
۱۵۸.

امر به معروف و نهی از منکر در کلام وحیانی و در بیان رسول و اوصیاء ربّانی «با رویکرد سلامتی در زندگی اسلامی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات روایات امر به معروف نهی از منکر رسول اکرم (ص) ائمه اطهار (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۴۰
سخن خوب از هر که باشد خوش تر است اما کلام وحیانی با رایحه اخلاقی و انسانی بر جان و نفس آدمی نشاط دیگری می بخشد. اگر چه کلام الهی ما فوق کلام بشری است ولی تجلی زیبای آن در کلام انبیاء عظام و ائمه اطهار (ع) به عنوان جانشینان خاص رسول ختمی مرتبت حضرت محمد (ص) تبلور یافته است. امر به معروف و نهی از منکر از اصول مسلم اعتقادی و اخلاقی در میان فرق اسلامی است و در میان سایر فرقه های دینی هم جایگاه خاص خود را دارد.این تمنای درونی مشترک در میان انسان ها نشانگر واحدیت فطرت آدمی است. نیک خواهی و نیک اندیشی و نیک اخلاقی رایحات خوشبویی هستند که از عطراگینی امر به معروف و نهی از منکر حاصل و در مشام انسان های سلیم القلب احساس می شوند.بر همین اساس است که آدمی از درون تمایل به امور خیر داشته و از امور زشت گریزان است.بر مبنای این میل درونی اجرای امر به معروف و نهی از منکر با شرایطی الزامی و اجباری به نظر می رسد.
۱۵۹.

بررسی تقسیم مخلوقات به مجرد و مادی از منظر آیات شریفه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: موجودات مجرد مادی آیات روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۰ تعداد دانلود : ۲۸۱
با تقسیم موجود به مجرد و مادی در فلسفه و بیان احکام و ویژگی های هریک از آن دو، برخی اندیشمندان بر این اعتقادند که در مواردی میان دیدگاه های فلسفی و ظاهر برخی متون دینی (آیات و روایات) درباره احکام مجردات، تعارضاتی وجود دارد؛ اما آیا اساساً تقسیم مخلوقات به مجرد و مادی از منظر متون دینی مورد توجه و پذیرش است تا بتوان گفت که در بیان احکام آنها میان متون دینی و فلسفه تعارض وجود دارد؟ به نظر می رسد برای اینکه به دیدگاه متون دینی در پذیرش تقسیم مزبور دست یابیم، سه موضع از آیات و روایات را می توانیم مورد بررسی قرار دهیم: 1. مواردی که به بیان خلقت اولین مخلوق خداوند متعال پرداخته شده؛ 2. مواردی که به وجود و اوصاف ملائکه توجه شده؛ 3. مواردی که تقسیماتی درباره عوالم هستی و انواع موجودات ارائه شده است. به نظر می رسد از مجموع آیات و روایاتی که در این مواضع وارد شده اند، بتوان تقسیم موجودات به مجرد و مادی را از متون دینی به دست آورد.
۱۶۰.

بررسی مستندات قرآنی- روایی اندیشه وحدت میان مذاهب اسلامی

کلیدواژه‌ها: وحدت اسلامی قرآن روایات مذاهب اسلامی تشیع و تسنن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۳۲۷
یکی از مهمترین مباحث اسلامی، مبحث وحدت مذاهب می باشد که از صدر اسلام تاکنون مورد توجه بوده است. روایات و آیات متعددی به این مهم پرداخته اند و اصولی را یادآور شدند. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی به بررسی مستندات قرآنی- روایی وحدت میان مذاهب اسلامی می پردازد. وحدت میان مذاهب اسلامی، جوهره انسجام بخشی به جبهه اسلام ناب و در نهایت ایجاد شکل گیری تمدن نوین اسلامی است. حقیقت وحدت در منظر منابع قرآن، روایات و علمای اسلامی امری تاکنیکی نیست بلکه یک اصل اسلامی است و تنها راه علاج برای دردهای جهان اسلام می باشد. بدین رو برداشت صحیح از واژه وحدت و تقریب می تواند نقش ویژهای در تسهیل وحدت مذاب اسلامی داشته باشد. اسلام دینی است که اگر همه معتقدین به فرامین آن متحد شوند و از دشمنی و تقابل گرایی های ساختگی که نوعاً تولید شده بنگاه های تفرقه افکن استعمار و استکبار است، برحذر باشند، می توانند زیر پرچم وحدت به اهداف تشکیل امت اسلام رهنمون شوند.