سید حسین حسینی کارنامی

سید حسین حسینی کارنامی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۲ مورد از کل ۱۲ مورد.
۱.

ویژگی ها و رویکردهای قصاصون در حوزه تفسیر قرآن در سده های اولیه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قصاصون تفسیر قرآن اسرائیلیات قصص قرآنی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۰
یکی از ابزارها و اسلوب های کلامی تأثیرگذار و کارآمد در انتقال مفاهیم و تجارب اممکه پیشینه ای کهن دارد، قصه و قصه گویی است. در جامعه ی اسلامی، این فن، صبغه دینی یافت و قصاصون یهودی تازه مسلمان، آموزه های آئین پیشین (یهودیّت) خود را در لفافه دین اسلام با استفاده از اسلوب قصه گویی، وارد فرهنگ جامعه نمودند. یکی از حوزه هایی که رویکرد قصاصون در امان نمانده است، حوزه تفسیر قرآن است. هدف ما در این تحقیق، بررسی و تبیین تحقیقی ویژگی ها و دلایل رویکردهای قصاصون به حوزه تفسیر قرآن در سده های اولیه اسلامی است. روش این تحقیق، روش توصیفی تحلیلی متکی به اسناد کتابخانه ای، است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ماهیت فعالیت این گروه در حوزه تفسیر قرآن کریم، در تعارض با مفاد آیات قرآن و آموزه های اسلام قرار داشت. پرگویی در تفسیر قرآن و ذکر مطالب حاشیه ای در تفسیر آیات قرآنی و تفاسیر تحریف آمیز از شخصیت و تاریخ وقایع انبیای الهی و نبی مکرم اسلام (ص) و تحریف و تخریب مبانی و اصول بنیادین دین مبین اسلام ، سه خصوصیت رویکرد منفی قصاصون به تفسیر قرآن کریم است و دلایل اصلی فعالیت و رویکرد منفی و مخرب قصاصون در تفسیر قرآن کریم، عبارت از عدم آگاهی قصاصون به علم تفسیر قرآن و قواعد آن و نیز اتکا و ابتنای کامل و همه جانبه بر اسرائیلیات می باشد.
۲.

مؤلفه های داستان های قرآن و مقایسه آن با اسرائیلیات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن قصص اسرائیلیات انبیا افسانه سرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۵
قرآن کریم کتابی است که جذاب ترین و معتبرترین قصه های دینی را تشکیل می دهد. قصه در عرصه فرهنگ و انتقال مفاهیم انسانی قدمتی کهن دارد و سازگارترین فرم کلامی با ذهن بشر است. از همین روی دامنه مخاطبانش وسیع تر و قدرت نفوذش بیش تر است. قرآن کریم در طرح داستان ها و به خصوص داستان های انبیا، از سبک و اسلوب های منحصر به فردی بهره جسته است. همین داستان های معنوی، آن هنگام که به دست افسانه پردازان و اسرائیلیات آفرینان افتاده است به نوعی مورد پردازش قرار گرفته که کاملاً با اسلوب و اهداف داستان های قرآن کریم مغایر و متضاد بوده است. این مقاله بر آن است مقایسه ای اجمالی میان پنج ویژگی داستان های قرآن از جمله «حقیقت گرایی، نپرداختن به جزئیات و تفاصیل بی فایده، مبارزه با تحریفات، معرفی انبیا به عنوان الگوهای اخلاقی، رعایت اصول اخلاقی» با پنج ویژگی اسرائیلیات که کاملاً در برابر ویژگی های قصص قرآنی است یعنی «افسانه سرایی و خرافه پردازی، پرداختن به جزئیات و تفاصیل بی فایده، تفاوت ها و تهافت های روایات اسرائیلی، و مخدوش کردن چهره تابناک انبیا ارائه کند تا اختلاف عمیقی که میان این دو روش وجود دارد روشن شود.
۳.

شبهه زدایی تقابل عصمت و آیات عتاب در نمای 65 آیه سوره زمر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات عتاب عصمت روایات سیاق بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۴۵۳
از پندارهای مغرضانه برخی مستشرقان که تحت لوای به چالش کشیدن قرآن مطرح شده، تقابل ظاهری فحوای برخی آیات است. «عصمت انبیا» یکی از این موارد می باشد که در آیات متعددی بر آن تأکید شده است. در مقابل؛ برخی دیگر از آیات که در عرف مفسران به «آیات عتاب» مشهور گشته اند، آن گونه که از ظاهر آنها نیز برداشت می گردد، با موضوع عصمت منافات داشته و این دو ناسازگار جلوه می نمایند. نوشتار حاضر سعی می کند با هدف پاسخ گویی به این شبهه، بر اساس مطالعه توصیفی تحلیلی شصت و پنجمین آیه سوره زمر: (و لقد اوحی الیک و الی الذین من قبلک لئن اشرکت لیحبطن عملک و لتکونن من الخاسرین) در منابع فریقین؛ ضمن بیان مفهوم عصمت و تبیین وجه توحیدی جهت آیه، نظریات مفسرانی که خطاب را کنایی و یا حقیقی می دانند مطرح نموده و نظر به کارکردهای بلاغی و سیاق؛ به شبهه زدایی مسأله تعارض آیه با بحث عصمت بپردازد.
۴.

معنا شناسی قلم از منظر مکاتب تفسیر روایی، اجتهادی و عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معناشناسی قلم تفسیر روایی تفسیر اجتهادی تفسیر عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۴۱۰
مقوله «قلم»، موضوعی کلامی و قرآنی و مرتبط با شناخت گستره علم الهی است که مفسّران قرآن، از نظرگاه های متفاوتی بدان پرداخته اند. از نگاه معناشناختی، قلم را باید در حوزه معنایی اش در کنار تعابیر دیگری چون لوح، کتاب ، سطر و تحریر قرار داد. قلم در هم آیی با هر یک از این واژگان، ابزاری است برای نوشتن، ثبت و ترسیم. این پژوهش، به معناشناختی قلم از منظر سه مکتب تفسیر روایی، اجتهادی و عرفانی پرداخته و مبانی و براهین نظریات مطروحه، تحلیل و نقد گرده است. از مکتب تفسیر روایی پنج مفهوم، از مکتب تفسیر اجتهادی پنج مفهوم و از مکتب تفسیر عرفانی شش مفهوم برای قلم دریافت گردید. یافته های این پژوهش، نشان می دهد که تعابیر مفسّران در تفسیر قلم، متفاوت بوده و در مصادیق آن نیز در بخشی مشترک و در برخی منفردند. قدر مسلّم این است که قلم آن مرتبه علم الهی است که تقدیر مخلوقات را رقم می زند و این معنا و برخی دیگر از معانیِ مطرح شده، ارتباط ویژه ای با معنای لغوی قلم دارند که آن، جنبه ابزار بودن برای ثبت و ضبط علم یا تقریر حکم است.
۵.

نظریه بِه ْگزینی، نقش و آثار آن در سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: به گزینی سبک زندگی احسن رشد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۰
هدف: هدف نوشتار حاضر، تبیین نظریه به گزینی بر اساس آموزه های وحیانی و تأثیرات آن در سبک زندگی اسلامی به مثابه راهبردی اساسی در مسیر رشد و تعالی، بر مبنای توانایی های ذاتی انسان بود. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و با اشاره به مفهوم شناسی واژگان دخیل در بحث، به مبادی و مبانی کلامی و قرآنی به گزینی پرداخته و سپس از آثار به گزینی و نقش آن در سبک زندگی اسلامی سخن به میان آورده است. یافته ها: انسان به گزین، با بهره گیری از این نظریه می تواند شاخصه های سبک زندگی خود را، مانند افزایش امید و انگیزه، دیدن افقهای تازه، مقبولیت و محبوبیت اجتماعی، داشتن زندگی طیب و نیکوی دنیوی، برخورداری از تفضلات الهی و منزلت قابل ستایش، بهبود بخشد. نتیجه گیری: فرایند این تحقیق به این نتیجه منتهی می شود که قرآن کریم با تأکید ویژه در استعمال واژه «احسن»، خواسته است که انسان با مجهز شدن به این ابزار فکری، متناسب با ظرفیتهای انسانی اش، سبکی نو در زندگی طراحی و ایجاد کند و در تنگناها و پیچ و خمهای زندگی به دستاویزی برای خروج از بحران و بن بستها چنگ زند.
۶.

بررسی سه شگفتی علمی قرآن در آیة «دحوالأرض»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن حرکت شگفتی علمی دحو کروی بودن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۸
در راستای تقابل با چالش های قرون اخیر در ارتباط با قرآن کریمو پندارهای مغرضانة برخی مستشرقان مبنی بر ناکارآمدی آیات قرآندر عصر حاضر، دانشمندان حوزة علوم قرآنبه دفاع از ساحت قرآن کریمبرخاسته اند و بحث اعجاز علمی قرآنرا مطرح ساخته اند. از جمله آیات مرتبط با این مضمون، آیة معروف به «دحوالأرض» است:P وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَئهَاO (النازعات/ 30). پژوهش حاضر که مبتنی بر بررسی های کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی است، بیانگر سه شگفتی علمی قرآندربارة زمین است که عبارتند از: «چگونگی آفرینش اولیه، حرکت و کُروی بودن زمین». بدین ترتیب، علاوه بر آنکه فحوای آیه دلالت بر نظریه ای متضمن پرتاب زمین از خورشید، حرکت دورانی و انتقالی و نیز شکل کُروی زمین دارد، مبین شگفتی های ادبی بلاغی قرآندر استخدام واژة «دحو» و نیز بیانگر اشاراتی از قرآناست که حقایق آن بر علم سبقت گرفته است.
۷.

نگرشی بر آثار و روش تفسیری چهارده تن از عالمان قرآنی مازندران (از قرن 4 تا 14) و نقش آنان در گسترش میراث قرآنی

کلیدواژه‌ها: مفسر مازندران آثار قرآنی روش تفسیری گسترش میراث قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۵۴۸
مازندران در طول تاریخ، مهد عالمان در عرصه های مختلف علمی از جمله در گستره معارف قرآن کریم بوده است. از میان عالمان طبرستان، عده ای به تفسیر قرآن همت گمارده و مردم را با فرهنگ قرآن آشنا کرده و مایه عظمت و شهرت دینی این سرزمین شدند. مع الوصف زندگی بسیاری از آنان بازگو نشد و آثار آنان مخطوط ماند. برخی از آثار مطبوع هم در دسترس نیست. از این رو، تحلیل محتوای آثار و به دست آوردن روش کار تفسیری آنان امری لازم و ضروری است. لکن برای یافتن این آثار و اطمینان از سرنوشت نسخ خطی و نسخ مطبوع احتمالی، لازم است که شخصیت های متنفذ و محققانی که برای آنان امکان مراجعه به مخازن نسخ خطی جهان اسلام میسور است، بدان همت نموده و زمینه احیا و طبع آن را فراهم سازند. بی شک گام اول در راستای اطمینان از سرنوشت آن آثار، بررسی منابع مکتوب تراجم است که این پژوهش به دنبال آن است. پژوهش حاضر بر اساس روش تحلیلی - اسنادی و با مراجعه به کتب تراجم و با هدف شناساندن و تجلیل از عالمان قرآنی و تراث انسانی و سرمایه های معنوی مازندران انجام شد. شناساندن این پیشینه کهن و معرفی و تجلیل از این مشاهیر، نشانه رشد و توسعه فرهنگی، احیای فرهنگ قرآنی و هویت بخشی به فرهنگ و پیشینه طبرستان است.
۸.

بررسی دانسته های طبی صاحب بن عباد بر پایه منابع پزشکی معاصر او(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صاحب بن عباد دانش پزشکی طب سنتی تشخیص طبی اسباب و علامات علاج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۸ تعداد دانلود : ۸۹۰
ابن عباد ملقب به کافی الکفاه، ادیب و سیاست مدار سده چهارم هجری، توانمند در کشورداری و نظم و نثر عربی بوده است. گزارش هایی از مخالفت وی با پزشکان و دانش پزشکی وجود دارد، اما در عین حال نامه ای در دیوان رسائل الصاحب مشتمل بر مطالب طبی است و نشان دهنده آشنایی نه چندان اندک صاحب بن عباد با مبانی طب و اسباب و علامات بیماری ها. این مقاله با بررسی محتوای رساله یاد شده و تطبیق با منابع پزشکی سده های میانه، دانسته های طبی صاحب بن عباد را می سنجد و دلیل مخالفت های وی با پزشکان و دانش پزشکی را نیز جستجو می نماید. یافته ها نشان می دهد نویسنده این رساله آگاه از مبانی طب در عصر خویش بوده و نظرات خویش را مبتنی بر منابع پزشکی موجود در آن عصر ارائه کرده است. به نظر می رسد مخالفت وی با پزشکان و دانش پزشکی نیز ریشه در گرایش ها و مطالب فلسفی پزشکان و دانش پزشکی داشته است.
۹.

تحلیلی بر گستره وحی با تاکید بر آیات 3 و 4 سوره نجم

کلیدواژه‌ها: گستره وحی قرآن سوره نجم سنت پیامبر عصمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۱ تعداد دانلود : ۸۲۳
قلمرو و گستره وحی یک بحث کلامی و مرتبط به شناخت گستره عصمت پیامبر است که مفسران قرآن نیز در تفسیر بدان اشاراتی کرده اند. پرسش اصلی این است که آیا دامنه وحیانی بودن سخن پیامبر(ص) منحصر به عرصه قرآن است و یا فراتر از آن، شامل همه سنت آن حضرت نیز می شود؟ برخی از مفسران قرآن می گویند تنها اقوال قرآنی پیامبر وحیانی است. جمعی دیگر بر این عقیده اند که قلمرو وحی شامل همه گفتار آن حضرت حتی در محاورات عادی زندگی، رفتار و سکوت در مقام بیان نیز می شود. در این باره دلایل عقلى و نقلى وجود دارد که در این تحقیق تنها به یکی از مهم ترین ادله نقلی آن یعنی آیات 3 و 4 سوره نجم «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى * إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحى » پرداخته شد. این پژوهش ضمن بررسی، تحلیل و نقد مبانی و براهین نظریات مطروحه در تفسیر آیه مزبور، نظریه صواب را آن می داند که گستره وحی شامل احادیث و سنت پیامبر نیز می شود و سنت نیز منشأ وحیانی دارد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ایی اعم از کتب و مقالات است.
۱۰.

آزادی عقیده و آزادی بیان با تکیه بر واکاوی تفسیری آیة ﴿لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ﴾(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن ارتداد آزادی بیان آزادی عقیده عدم اجبار در دین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۲۸۱۸ تعداد دانلود : ۸۶۷
آیة﴿لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ﴾به عنوان یک اصل راهبردی در سرلوحة تعامل نظام مترقّی اسلامبا پیروان دیگر ادیانمطرح و پژوهش پیرامون آن، دررفع بسیاری از ابهام های اجرای احکام اسلام راهگشاست. این پژوهش کنکاشی در گسترة کلامی،تفسیری آیة مزبور است که نخست به مفهوم شناسی واژه های آیه و موارد کاربرد آن در قرآنو آنگاه به تحلیل اقوال مفسّران در مفهوم شناسی آیه پرداخته است و بدین نتیجه می رسدکه «دین»، باور، خضوع و عقد قلبی است وبا الزام و اکراه حاصل نمی شود و تنها بابرهان شکل می گیرد و بر فرض امکانِ اکراه، فایده ای برآن مترتّب نیست. در بخشدیگر، به تهافت بین آیة مزبور (آزادی عقیده) با احکام ارتداد (آزادی بیان) اشارهمی کند و به تمایز بین سه گسترة «آزادی اندیشه، آزادی عقیده و آزادی بیان» پرداختهشد. نویسندگان معتقدند که آزادی عقیده در اسلام، مبادی و مبانی و نیز حدّی دارد و بهطریق اولی، آزادی در بیان نیز دارای حدّ و مرز می باشد. همچنین اعدام مرتد با آزادیاندیشه و بیان منافات ندارد؛ زیرا در نظام دینی شخص مرتد، تنها در صورتى که تبلیغ وتوطئه علیه نظام اسلامى کند، با او برخورد می شود و حکم تعرّض به وی، همانند حکم تعرّضبه جاسوس در حکومت های لیبرال جهان است. آیاتی که بر اصل آزادی عقیده تصریح دارند،همة آنها در مقام پذیرش اصل دین است، امّا پس از پذیرش اسلام، حق برگشت همراه با ترویج و تبلیغو توطئه از او سلب می شود.
۱۱.

بررسی مولفه ها و امتیازات سبک زندگی اسلامی ازمنظر قرآن و حدیث

کلیدواژه‌ها: اسلام قرآن سبک زندگی امتیازات توحید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۴۶۶
امروزه موضوع سبک زندگی از اهمیت خاصی برخوردار شده است و انتخاب سبک خاص مشروط به یک سلسله مبانی معرفتی و اعتقادی است. در این میان در باره «سبک زندگی اسلامی» مطالعات و بحث های فراوانی انجام شده است. اما پژوهش حاضر با هدف بررسی امتیازات سبک زندگی اسلامی از نگاه آیات و روایات انجام شده است تا زمینه ساز مقایسه این سبک با سایر سبک های زندگی رایج و نهایتاً گزینش متعالی ترین سبک باشد. سوال تحقیق این است که: مهم ترین امتیازات و مولفه های سبک زندگی اسلامی از منظر قرآن و روایات چیست؟ این تحقیق به روش تحلیلی کتابخانه ای است که با بررسی آیات قرآن و مراجعه به روایات و آثار تفسیری و کتاب های مرتبط انجام و ارائه شده است. نتایج بررسی نشان داد که از: وحی محوری، توحید محوری، دانش محوری، عزتمندی، حفظ کرامت انسانی، برخورداری از الگوهای متعالی و اعتدال به عنوان مهم ترین امتیازات سبک زندگی اسلامی می توان نام برد. با تمسک به این مولفه ها می توان سعادت دو جهان و حسن دنیا و آخرت را برای خود و جامعه رقم زد و از آسیب های سبک های موجود که ناظر به تفکر مادی و غیر معنوی هستند در امان ماند.
۱۲.

مخلَصین و رابطه آن با مقام عصمت از دیدگاه علامه طباطبائی در المیزان

کلیدواژه‌ها: مخلصین عصمت طباطبایی تفسیر المیزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۲ تعداد دانلود : ۳۷۴۱
واژه اخلاص از نظر قرآن کاربردهای گوناگونی دارد و می توان آن را از منظر فقهی، اخلاقی، عرفانی و کلامی مورد بررسی قرار داد. از نظر کلامی ارتباط بین اخلاص و مساله عصمت بسیار حائز اهمیت بوده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس اعتقادات شیعه، پیامبران و امامان شیعه(ع)، عصمت مطلق دارند و در تمام عمر هیچ گناه، اشتباه و سهوی مرتکب نمی شوند و باریافتن آنان به «مقام مخلَصین »، رابطه وثیقی با مقام عصمت آنان دارد. هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان مقام عصمت و مقام مخلَصین (به فتح لام) با محوریت تفسیر المیزان است. در این راستا بعد از مفهوم شناسی مخلَصین و کاربرد آن در قرآن روشن شد که در قرآن به شش شخصیت مخلَص (حضرت یوسف، حضرت موسی، حضرت ابراهیم، حضرت یعقوب، حضرت اسحاق و حضرت محمد(ص)) تصریح شده است. بررسی ها نشان داد که چهار ویژگی اصلی مخلَصین عبارت است از: نجات از عذاب دنیایى و آخرتى، ایمنى از اغواى ابلیس، ستایش شایسته، برخوردارى از رزق معلوم. راه های تحصیل عصمت و وصول به مقام مخلَصین محور دیگر این پژوهش است که در این عرصه نیز چهار عامل تاثیرگذار در رسیدن به مقام عصمت مورد بررسی قرار گرفت. در بخش پایانی به دو فلسفه وجودی انسان مخلَص پرداخته شد که عبارتند از: الگو و اسوه قرار گرفتن آنان در جوامع بشری؛ و استمرار و فراگیر شدن آیین توحیدی در جهان.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان