مشارکت سیاسی

با توجه به اهمیت مشارکت سیاسی دانشجومعلمان، هدف از این پژوهش، بررسی دو عامل میزان پایبندی به عقاید مذهبی و مطالعه ی غیر درسی بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان فارس بوده. جامعه ی آماری پژوهش تمامی دانشجو معلمان مرکز آموزش عالی سلمان فارسی شهرستان شیراز بود. تعداد نمونه آماری با بکارگیری جدول کرچسی و مورگان 196 نفر تعیین شد. در این تحقیق از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با توجه به تعداد دانشجومعلمان ورودی 91 و 92 استفاده شد. روش جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. در تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آنوا و آمار توصیفی، در نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین میزان پایبندی به عقاید مذهبی و مشارکت سیاسی دانشجومعلمان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؛ همچنین بین میزان مطالعه غیر درسی و میزان مشارکت سیاسی دانشجومعلمان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد.

تحقیق حاضر به بررسی مطالعات دینداری با مشارکت سیاسی با استفاده از رویکرد فراتحلیل می پردازد. این مقاله از نظر هدف، توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی است. جامعه آماری تحقیق، شامل پایان نامه های کارشناسی ارشد، دکترا و مقالات مرتبط با دینداری با مشارکت سیاسی بود که تعداد 23 مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند به عنوان نمونه وارد فرایند فراتحلیل شدند. ضریب اندازه اثر با به کارگیری نرم افزار CMA2 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که رابطه بین تمام ابعاد دینداری با مشارکت سیاسی معنادار است این در حالی است که بعد عاطفی دینداری بیشترین اثر را بر مشارکت سیاسی دارد و بعد از آن ابعاد مناسکی و پیامدی در رتبه های بعدی تأثیرگذاری قرار دارند؛ اما ابعاد شناختی و تجربی کمترین اثر را بر مشارکت سیاسی داشته اند. در کل بین دینداری و مشارکت سیاسی هم رابطه معنادار متوسطی در مطالعات انجام شده در ایران مشاهده می شود. با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی جامعه ایران و مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است مشارکت سیاسی به عنوان یک رفتار اجتماعی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله دینداری شهروندان است بنابراین این عامل در کنش متقابل با سایر عوامل موجود در جامعه بر رفتار مشارکت سیاسی شهروندان اثر می گذارد. نتایج تحقیق نشان داده است شهروندانی که به مسائل دینی اعتقاد دارند و به آنها عمل می کنند دارای مشارکت سیاسی بالاتری نسبت به بقیه هستند. 

بستر و وضعیتی که جایگاه نسبی زنان با توجه به آن ها سنجیده می شود، در بی ثباتی مداوم است. با وجود روند قدرتمند جهانی سازی و انتشار ایده های حقوق بشر و برابری جنسیتی، مشکلات عظیمی در رابطه با نابرابری جنسیتی همچنان پابرجاست و مانع توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع می شود. شایع ترین مسائل در رابطه با این موضوع، خشونت علیه زنان، شکاف بین زن و مرد درباره زنان سراسر جهان است. تحول معیارهای حقوق بشر در دنیای جهانی شده امروز موجب شده است مسئله حقوق زنان و برابری جنسیتی اهمیتی ویژه بیابد. بنابراین در جهان امروز که نقش زنان در زندگی اجتماعی و اقتصادی رو به افزایش است، موضوع برابری جنسیتی اهمیت روزافزون می یابد. یکی از اقدام های مهم دولت اتحاد شوروی انجام اصلاحات بنیادی با هدف ارتقای موقعیت اجتماعی زنان بود. اقدامی که از سال 1918 آغاز شد، اما در عمل نتوانست منجر به بهبود وضعیت زنان شود. دولت انقلابی در افزایش اشتغال و مشارکت زنان در اقتصاد ملی موفق بود، اما در تحقق برابری زنان ناکام ماند. در دوره پساشوروی وضعیت زنان به طور کلی تغییری نکرد. در این نوشتار به بررسی توانمند سازی سیاسی و اجتماعی زنان در قفقاز جنوبی در دوره پساشوروی و تحلیل ابعاد حقوق سیاسی، آموزش، اشتغال و سلامت در چارچوب مبانی نظری توانمندسازی زنان به روش تطبیقی می پردازیم. پرسش اصلی این است که وضعیت زنان در قفقاز جنوبی در مقایسه با یکدیگر چگونه است؟ یافته های این نوشتار نشان می دهد وضعیت زنان در این منطقه از نظر حقوق سیاسی، آموزش، اشتغال و سلامت به استانداردهای بین المللی نزدیک شده است، اما به طور مطلوب تحقق نیافته است.

در نظام های سیاسی دموکراتیک، مشارکت سیاسی حق طبیعی هر شهروند است؛ اما نوع و میزان مشارکت در گروه های مختلف به نسبت شرایط اجتماعی - فرهنگی و فناورانه متفاوت است. در دهه های اخیر همراه با رشد و گسترش فناوری های جدید ارتباطی همچون اینترنت و شبکه های اجتماعی آنلاین، نوع، میزان مشارکت و تأثیرات آن در نظام های سیاسی تغییراتی را به خود دیده است. نقش شبکه های اجتماعی همچون فیس بوک، توئیتر، تلگرام و ... در تغییر و تحولات نظام های سیاسی در سال های اخیر این امر را تأیید می کند. با توجه به رویکرد انتخاب عقلانی و پارادیم فضایی شدن جهان اجتماعی، این مطالعۀ پیمایشی با در نظر گرفتن رویکرد انتخاب عقلانی و پارادایم دوفضایی شدن جهان اجتماعی، تلاش کرده است رابطۀ هزینه های سیاسی (درک شده و دریافت شده) با مشارکت سیاسی دانشجویان را در دو فضای آنلاین و آفلاین ازطریق مدل سازی معادلات ساختاری بررسی کند؛ بر این اساس، 390 نفر از 20000 دانشجوی دانشگاه شیراز با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و متناسب با حجم انتخاب شدند و پرسش نامه را تکمیل کردند. نتایج نشان می دهند با وجود مشارکت سیاسی آفلاین بیشتر به وسیلۀ دانشجویان، هزینه های سیاسی درک شده با مشارکت سیاسی در هر دو فضا رابطۀ معناداری ندارد؛ اما هزینه های سیاسی پرداخت شده در هر دو فضا با مشارکت سیاسی رابطۀ مثبت و معناداری دارد. نتایج نشان می دهند برای تبیین مشارکت سیاسی باید فراتر از رویکرد انتخاب عقلانی رفت و متغیرهایی همچون فرهنگ سیاسی جامعه و تفاسیر فرهنگی کنشگران سیاسی را نیز در نظر گرفت.

در این پژوهش به بررسی راهبرد مشارکت سیاسی در میان کنشگران چهار حوزه معلمی، دانشجویی، زنان و کارگری پرداختیم. سؤال محوری این است که کنشگران چه راهبرد هایی را برای دستیابی به مطالباتشان در بستر نظام سیاسی موجود در پیش می گیرند. بدین منظور از نظریات دموکراتیک سازی و انعطاف پذیری اقتدارگرایی سود بردیم. برای جمع آوری داده های تحقیق، از روش کیفی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 22 نفر از فعالان چهار حوزه منتخب استفاده کردیم و با کمک تحلیل محتوای تماتیک به تجزیه وتحلیل مصاحبه ها پرداختیم. یافته های پژوهش نشان می دهند کنشگران از چهار راهبرد 1- روابط حسنه یا تعامل با حاکمیت، 2- مقاومت در برابر حاکمیت، 3- بازسازی درونی پس از وقوع سرکوب و 4- ائتلاف استفاده می کنند. کنشگران گاه به طور هم زمان و ترکیبی چند راهبرد را بکار می گیرند و یا در طول زمان، راهبرد های متفاوت را در مقاطع زمانی مختلف تجربه می کنند. نتایج حاکی از آن است که تشکل ها ابتدا مذاکره با مسئولان را آزمون می کنند، سپس مسیر اشکال غیررسمی کنشگری را طی می کنند که هزینه برند. بالا رفتن هزینه، کنشگران را وادار به پنهان کاری فعالیت هایشان می کند. درواقع کنشگران در زمانه ای که فرصت سیاسی برای فعالیت وجود دارد از آن بهره می برند و در زمانه ی عسرت و انسداد فضای سیاسی میان کنش های رسمی و غیررسمی جابه جا می شوند.

بین رسانه های مدرن، اینترنت به دلیل جاذبه های متنوع، جایگاه ویژه ای دارد. گسترش سریع فناوری های ارتباطی در سراسر جهان این پرسش را مطرح می کند که این رسانه ها و واسطه های ارتباطی چه تأثیری در مشارکت عمومی و تحولات اجتماعی و سیاسی جهان دارد. در این پژوهش اهمیت رسانه های اجتماعی آنلاین بر شفافیت و اعتماد عمومی با اثر میانجیگری مشارکت عمومی، به طور کاربردی سنجیده می شود. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی، از نظر چگونگی گردآوری داده ها از نوع پژوهش های توصیفی (غیرآزمایشی) و از شاخه مطالعات میدانی و از نظر ارتباط بین متغیرهای پژوهش از نوع علّی است. روش اجرای پژوهش نیز  پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، دانشجویان دانشگاه تهران را شامل می شود که نمونه گیری آن به روش طبقه بندی است و داده ها به کمک ابزار پرسشنامه گردآوری شده اند و در نرم افزار لیزرل 54/8 تجزیه وتحلیل می شوند. نتایج پژوهش نشان می دهد اثر رسانه های اجتماعی آنلاین بر مشارکت مدنی و سیاسی و همچنین اثر این دو نوع مشارکت بر شفافیت و اعتماد عمومی معنادار است و تأیید می شود.

علی رغم اینکه سرمایه سیاسی در کشورهایی که برپایه دموکراسی بنا شده اند، اهمیت بسیار زیادی دارد، اما در حال حاضر به دلیل عدم توجه به سرمایه سیاسی، اعتماد سیاسی شهروندان نسبت به متصدیان دولتی کاهش یافته است. پایین بودن سرمایه سیاسی منجر به کاهش مشارکت و آگاهی سیاسی شهروندان و کاهش اعتماد نسبت به متصدیان دولتی می شود. بنابراین ضروری است با طراحی الگوی پیشایندهای سرمایه سیاسی و اولویت بندی این عوامل، سرمایه گذاری لازم جهت تحقق و ارتقای سرمایه سیاسی انجام شود تا اعتماد و مشارکت آگاهانه شهروندان نسبت به متصدیان افزایش یابد. لازمه وجود دولتی مردم سالار، مشارکت آگاهانه شهروندان است که منجر به تحقق سرمایه سیاسی می شود. هدف پژوهش حاضر، واکاوی، اولویت بندی و ارائه الگوی پیشایندهای سرمایه سیاسی است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازحیث ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی و در زمره پژوهش های آمیخته است. در بخش کیفی 11 نفر از اساتید رشته مدیریت و علوم سیاسی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی، 21 نفر از خبرگان سیاسی و صاحب منصبان دولتی با استفاده از پرسش نامه مقایسه زوجی مشارکت داشتند. برای کدگذاری داده ها از نرم افزار Atlas.ti و برای اولویت بندی پاسخ ها از فن دلفی فازی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که فرهنگ تعامل جّو حاکم بر جامعه، کاهش نابرابری قدرت، افزایش استقلال اجتماعی شهروندان و افزایش شفافیت سیاسی مهم ترین عوامل به وجودآورنده سرمایه سیاسی هستند. نتایج پژوهش، صاحب منصبان و تصمیم گیرندگان سیاسی را از اهمیت سرمایه سیاسی آگاه کرده و زمینه افزایش اعتماد سیاسی شهروندان را با استفاده از تقویت پیشران های سرمایه سیاسی فراهم می کند.

پس از فروپاشی رژیم بعث عراق این کشور به دورانی گام نهاد که مهم ترین ویژگی آن به قدرت رسیدن بازیگران داخلی جدید در ساختار سیاسی است. با توجه به تغیرات پیش آمده در کشور عراق پس از سال ۲۰۰۳، شیعیان که در طول تاریخ عراق در موضع ضعف قرار داشتند توانستند نفوذ قابل توجهی در ساختار دولت عراق به وجود آورند. هدف اصلی از انجام این پژوهش عبارت است از بررسی روند مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران است. سوال اصلی رساله این است که مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون چگونه بوده و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران تا چه اندازه حائز اهمیت است؟ این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای نگاشته شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ساختار قدرت سیاسی در عراق بعد از 2003 زمینه کنشگری شیعیان عراق را در کنار سایر گروه ها فراهم کرده است. شیعیان عراق از تاثیر گذارترین گروه های سیاسی در عرصه سیاسی عراق خواهند بود. پیوند فرهنگی و مذهبی شیعیان ایران و عراق می تواند ابزارهای نرم نفوذ منطقه ای ایران را تسهیل نماید.

در نظام های سیاسی دموکراتیک مشارکت سیاسی یکی از مهمترین مباحث سیاسی به شمار می رود. مشارکت مردم در فرایند اداره جامعه به ویژه شرکت در انتخابات در کشورهای در حال توسعه به مراتب از حساسیت بیشتری برخوردار است زیرا تحکیم مبانی مردم سالاری بدون جلب مشارکت سیاسی امکان پذیر نیست. موضوع این مقاله بررسی تأثیر عوامل اجتماعی بر مشارکت شهروندان تهرانی در انتخابات مجلس یازدهم می باشد که بر اساس نظریه های پوتنام، کلمن و بوردیو و با استفاده از روش پیمایش مورد بررسی قرار گرفته است؛ فرضیه پژوهش عبارت است از اینکه : شاخص های اجتماعی مانند: سرمایه اجتماعی، تحصیلات، طبقه اجتماعی، محل سکونت، شغل، قومیت و اعتماد عمومی تأثیر معناداری بر رفتارهای انتخاباتی دارد. با این حال به دلیل مغایرت عملکرد برخی منتخبان پیشین با شعارهای انتخاباتی آنها، در این دوره مسأله اعتماد از اهمیت ویژه برخوردار بوده است. برای آزمون این فرضیه تعداد 430 پرسشنامه محقق ساخته میان ساکنان مناطق مختلف شهر تهران توزیع شد. بر اساس یافته های پژوهش، عوامل اجتماعی تأثیر معناداری بر مشارکت سیاسی و رفتار رأی دهندگان در انتخابات مجلس یازدهم داشته است و از میان عوامل اجتماعی، اعتماد اجتماعی بیشترین تاثیررا داشته است. تغییر کامل رفتار رأی دهندگان باعث شد تا تعداد منتخبان منتسب جناح حاکم د ردولت و مجلس دهم به شدت کاهش یابد.

هدف این نوشتار ارایه تحلیلی جامعه شناختی از دلالت های سرمایه اجتماعی بر توسعه سیاسی است. حسب انتظارات نظری، «سرمایه اجتماعی» تقویت کننده «توسعه سیاسی» است. برای آزمون این گزاره نظری، متغیر «سرمایه اجتماعی» به سه بعد «ساختاری»، «شناختی» و «ارتباطی» تجزیه شد که در مجموع توسط هفت خرده مقیاس «شبکه ها»، «روابط»، «همکاری»، «ارزشها»، «فهم متقابل»، «اعتماد» و «تعهد» مورد اندازه گیری قرار گرفت. متغیر «توسعه سیاسی» با تاکید بر مشارکت سیاسی توسط هشت خرده مقیاس سنجیده شد. روش این پژوهش دلفی فازی است. گردآوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه حاوی مقایسه های زوجی و نمره گذاری براساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت انجام گرفت. حسب نتایج، می توان چنین اظهار کرد که سرمایه اجتماعی طیفی از تاثیرات کمابیش متفاوت بر ابعاد مختلف توسعه سیاسی را دارد به طوری که دارای اثر افتراقی بر مشارکت سیاسی است. بطور مشخص، روابط، همکاری و ارزشهای اجتماعی بیش از هر چیزی نقش تعیین کننده ای در «تشکیل کمپین های سیاسی» دارند تا در «اعتراض سیاسی». از سوی دیگر هر نوع «دخالت در ایجاد تغییرات ساختار سیاسی» از رهگذر «اعتماد اجتماعی» و «تعهد اجتماعی» امکان پذیرتر است تا از طریق «شبکه های اجتماعی». مهمترین نکته آن است که توسعه سیاسی در معنای رادیکال که معطوف به ایجاد تغییرات در ساختار سیاسی است از طریق ایجاد و تقویت اعتماد و تعهد اجتماعی امکان پذیر است.

احزاب سیاسی اصلی ترین کانون تجمیع خواسته ها و علایق گوناگون تلقی می شوند که به واسطه حضور آنها، زمینه های ساختاری و عینی لازم برای تأثیرگذاری متقابل نیروهای سیاسی و اجتماعی بر یکدیگر و بر ساختارهای سیاسی فراهم می شود. در طول دهه های گذشته، مطالعه احزاب سیاسی از سوی پژوهشگران سیاسی با دغدغه های مهمی نظیر بررسی رفتارهای انتخاباتی، نظریه های رقابت، ساختار ائتلاف های حزبی، تحلیل سیاستگذاری، شکل گیری روندهای تمرکزگرایی سازمان حزبی، نقش احزاب در روند مردم سالاری همراه بوده است؛ اما تاکنون مسئله بررسی احزاب از چشم انداز هویتی و بازخوانی فعالیت های آنها از این موضع، در دستور کار پژوهشگران این حوزه نبوده است.در شرایط فقدان نهادینه شدن احزاب، به رغم شکل گیری گروه بندی ها و جناح گرایی های سیاسی در کشور، کمتر شاهد شکل گیری ساختارهای نهادینه و باثباتی هستیم که بتوانند ظرفیت هایی را برای رقابت نیروهای سیاسی و در نتیجه اتحاد و ائتلاف ملی فراهم آورند. بر این اساس، شکل گیری احزاب سیاسی در ایران، بیش از آنکه تابعی از شکاف ها و پیچیدگی های اجتماعی در جامعه باشد، بیشتر برآمده از شخصیت گرایی، چرخش های سیاسی (تحولات سیاسی) و جهت گیری جناح ها در مقابل یکدیگر است. یافته اصلی پژوهش حاضر این است که به واسطه عدم شکل گیری کارکردهای صحیح نظام حزبی، فقدان درکی فراگیر از اهداف و منافع ملی، گسترش تفکر جناحی، محوریت یابی منفعت گرایی شخصی/ گروهی و ایجاد قطب بندی های متصلب فکری موجب شده است زمینه های تکوین نگاه هویت محور احزاب سیاسی در سطح ملی در محاق قرار گیرد.

یکی از پارامترهای تعیین میزان مشروعیت نظام در هر کشور، میزان نقش مردم در سازوکار قدرت است. مشارکت سیاسی به عنوان بالاترین شاخص در تعیین مشروعیت، حضور هر چه بیشتر مردم در صحنه را می طلبد. یکی از گرو ه های شرکت کننده در این امر، دانشجویان هستند که با نقش سازنده خود به پیشبرد هر چه بهتر اداره امور سیاسی و اجتماعی کشور، کمک می کنند. بنابراین اهمیت مشارکت سیاسی دانشجویان از آن جهت است که باعث افزایش ثبات، پویایی و در نهایت تداوم نظام سیاسی خواهد شد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی رابطه میان ازخودبیگانگی و مشارکت سیاسی دانشجویان در دانشگاه اصفهان است. روش تحقیق در این مطالعه پیمایش، با ابزار پرسشنامه بر روی 134 نفر از دانشجویان دختر است و داده ها از طریق نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شده اند. چارچوب نظری نیز از مجموعِ نظریه بوروکراسی در جامعه مدرن و بیگانگی ملوین سیمن و مشارکت سیاسی آلموند و وربا شکل یافته است. با تقسیم ازخودبیگانگی به سه متغیر (احساس پوچی و بی معنایی، احساس بی قدرتی و احساس انزوای اجتماعی)، به همراه در نظر گرفتن دو وجه از مشارکت سیاسی ذیل روان شناختی نگرشی و مشارکت عینی (رسمی و غیررسمی) مشاهده می شود که همبستگی های معناداری میان ابعاد ازخودبیگانگی و میزان مشارکت دانشجویان وجود دارد.

بنیان های هر جامعه، ریشه در ارزش ها و فرهنگ آن جامعه دارد. بنابراین برای تضعیف هر جامعه، کافی است تا فرهنگ و به ویژه فرهنگ سیاسی آن جامعه را تضعیف کرد. در سال های اخیر گرایش به شبکه های ماهواره ای علاوه بر کلان شهرها به دیگر شهرهای کشور نیز از روند افزایشی محسوسی برخوردار بوده است. این مطالعه به روش پیمایش و جمعیت نمونه 400 نفری در شهر کرمان انجام شده است. نتایج تحلیل رگرسیون ارزیابی اثرات جمعی متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته شامل شش متغیر «فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی، اعتماد سیاسی، درجه مذهبی بودن، آگاهی سیاسی و مدت تماشای ماهواره»، در تبیین واریانس متغیرهای وابسته به ترتیب براساس میزان اثرگذاری نشان می دهد بیشترین میزان تأثیر مربوط به متغیرهای «مشارکت سیاسی و اعتماد سیاسی» مردم شهر کرمان تعلق دارد.

هدف این پژوهش سنجش میزان آگاهی دانشجویان از حقوق و وظایف شهروندی و عوامل مرتبط با آن می باشد. که به روش پیمایشی و به صورت مقطعی انجام گرفته است. جامعه ی آماری دانشجویان دانشگاه یزد می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 383 نفر از آنها به روش نمونه گیری طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن از طریق اعتبار محتوایی و پایایی از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد. یافته ها نشان داد که میزان آگاهی دانشجویان از حقوق شهروندی کمی بالاتر از حد متوسط و میزان اگاهی آنها از وظایف شهروندی اندکی کمتر از حد متوسط است و بین متغیرهای جنسیت دانشجویان و میزان تحصیلات پدر آنها و هم چنین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی و مشارکت سیاسی با  میزان آگاهی دانشجویان از حقوق و وظایف شهروندی ارتباط معنی داری وجود دارد. علاوه بر آن احساس هویت جمعی با میزان آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی همبستگی مثبت و معناداری دارد. بنظر می رسد هرچه اگاهی در این زمینه افزایش می یابد احساس هویت جمعی نیز افزایش می یابد که این امر موجب تقویت هویت ملی، وفاداری و احساس مسؤولیت اجتماعی می گردد. در مجموع، متغیرهای باقیمانده در معادله رگرسیونی، 8 درصد از تغییرات اگاهی از حقوق شهروندی و 28 درصد از تغییرات آگاهی از وظایف شهروندی را تبیین می کنند.

مشارکت فرایندی عمومی، اجتماعی و چند بعدی برای پذیرش مسئولیت در جامعه خویش است. هدف از پژوهش حاضر نیز، بررسی جامعه شناختی عوامل موثر بر مشارکت مردم استان کهگیلویه و بویراحمد، درانتخابات مجلس شورای اسلامی است. لذا تأثیر متغیرهای مستقلی چون نقش تعلقات مذهبی، وابستگی ایلی و طایفه ای، جامعه پذیری سیاسی و بسیج توده، بر میزان مشارکت مردم در انتخابات بررسی شد. از نظر روش شناسی، این پژوهش با رویکردی کمی و با روش پیمایش، مبتنی بر بهره گیری از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها و نظرات پاسخ گویان، تدوین شده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، تعداد 384 نفراز زنان و مردان بالای هجده سال شهرستان های بویراحمد و دنا در استان کهگیلویه وبویر احمد می باشد که با استفاده از تکنیک نمونه گیری خوشه ای و سیستماتیک، چگونگی انتخاب و توزیع پرسشنامه مشخص شد. همچنین برمبنای آزمون کولموگروف-اسمیرنف مشخص گردید داده های متغیرهای ذکرشده ازتوزیع نرمال برخوردار نیستند. لذا از آزمون همبستگی رتبه ای اسپیرمن برای سنجش میزان همبستگی متغیر های مستقل و وابسته استفاده گردید. پس از محاسبه این ضرایب با کمک نرم افزار spss، چنین میتوان استنباط نمودکه بیشترین تأثیر به ترتیب به نقش تعلقات مذهبی برمشارکت درانتخابات به میزان 902/0، وابستگی ایلی و طایفه ای 785/0، جامعه پذیری سیاسی 783/0 و بسیج توده 577/0  مربوط است.

مساله اصلی این مطالعه بررسی رابطه سرمایه ی اجتماعی و مشارکت سیاسی در مطالعات انجام شده در جامعه ایران است. سرمایه ی اجتماعی موقعیت و روابط موجود در گروه بندی ها و شبکه های اجتماعی است و مشارکت سیاسی یکی از مصادیق حضور مردم در تعیین سرنوشت خود است. در سال های اخیر به علت پژوهش های زیادی که در زمینه ی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی انجام گرفته است، به منظور تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات صورت گرفته از روش فراتحلیل پیرامون ارتباط بین سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی استفاده شده است، و با بررسی پژوهش هایی که در بین سال های 1385 تا 1397 انجام شده است. در مجموع 14 مطالعه مورد بررسی وارد نرم افزار CMA شد. یافته ها نشان داد رابطه ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اجتماعی و مشارکت سیاسی با اطمینان بسیار بالا ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻮده و اﺛﺮات ﺛﺎﺑﺖ و ﺗﺼﺎدﻓﯽ در سطح اطمینان 99 درصد معنی دار بوده است. همچنین میانگین اندازه اثر سرمایه اجتماعی (اثرات ترکیبی تصادفی) بر مشارکت سیاسی  در مطالعات مورد پژوهش معادل 446/0 است. از آنجا که اندازه برآورد شده در محدوده اطمینان است، می توان اذعان داشت که سرمایه اجتماعی در سطح بالایی توانست بر مشارکت سیاسی مؤثر باشد. اندازه اثر در ﺑﯿﻦ جامعه دانشگاهی و غیردانشگاهی معنی دار بوده و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در گروه غیردانشگاهی ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮ مشارکت سیاسی آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ به گروه دانشگاهی داشت.

این مقاله، به موضوع رابطه فرهنگ دموکراسی نوین مشارکتی و استفاده از شبکه های اجتماعی، در جامعه معلمان شهر اصفهان می پردازد. دموکراسی نوین مشارکتی، کاربرد نوآورانه رسانه های جدید، در جهت عمق بخشیدن به حکومت دموکراتیک از طریق تسهیل مشارکت مستقیم تر مردم، در تصمیم گیری های سیاسی است. شکل گیری فرهنگ سیاسی مشارکت بر مبنای فضای نوین ارتباطی، بین همه گروه های مختلف جامعه اهمیت دارد، اما شکل گیری این فرهنگ، بین معلمان، به دلیل نقش کلیدی آنان در فرایند جامعه پذیری سیاسی از اهمیت مضاعفی برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر، پاسخ به این سوال است که فرهنگ دموکراسی نوین مشارکتی جامعه معلمان، بر بستر استفاده از شبکه های اجتماعی چگونه است؟ برای این مقصود، متغیرهای استفاده از شبکه های اجتماعی و فرهنگ دموکراسی نوین مشارکتی در جامعه معلمان شهر اصفهان، سال تحصیلی 97-1396، با روش پیمایش مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج به دست آمده، بیانگر آن است که رابطه بین فرهنگ دموکراسی مشارکتی با استفاده از شبکه های اجتماعی، در نمونه مورد بررسی با وجود قید "اعتماد به شبکه های اجتماعی"، رابطه ای معنادار و همسو است. به عبارتی، لزوماً استفاده از شبکه های اجتماعی منجر به ایجاد و یا افزایش سطح فرهنگ دموکراسی مشارکتی نمی شود، بلکه زمانی که مراجعه به شبکه های اجتماعی، به عنوان منبع آگاهی از اخبار و اطلاعات سیاسی، با اعتماد به این رسانه همراه شده، در ارتقای سطح فرهنگ دموکراسی مشارکتی پاسخگویان مؤثر بوده است.

از ایران همواره با عنوان جامعه ای با گوناگونی و شکاف های اجتماعی بسیار با س اختار موزاییک گونه یاد شده است. در طول یک دهه گذشته، چهار شکاف اجتماعی نسلی، جنسیتی، قومی و مذهبی دارای اهمیت زیادی در ایران بوده اند. یکی از اقوامی که موضوع مناسبی برای مطالعه در چارچوب شکاف های قومی و مذهبی است قوم ترکمن است. اکثر ترکمن های ایران در استان گلستان، یعنی شهرهای گنبد، بندر ترکمن و مراوه تپه ساکن اند. ترکمن ها مسلمان اهل سنت و حنفی مذهب اند. موضوعی که در این مورد بسیار حائز اهمیت است و دغدغه این مقاله نیز به شمار می رود تأثیر شکاف های قومی و مذهبی بر مشارکت سیاسی در استان گلستان است. با توجه به این مقدمه هدف این مقاله تبیین و تحلیل تأثیر شکاف های قومیت و مذهب بر مشارکت سیاسی در استان گلستان است. سؤال اصلی مقاله این است که قومیت و مذهب به عنوان دو شکاف مهم و برجسته در کل ایران و به ویژه استان گلستان چه تأثیری بر سطح مشارکت سیاسی در این استان و نیز جهت گیری های آن به سمت جناح ها و احزاب سیاسی و نیز شعارهای انتخاباتی دارد؟ مقاله حاضر از نظر نوع هدف کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی است. روش کتابخانه ای، عمدتاً به منظور مطالعه ادبیات موضوع و بررسی سابقه تحقیق و آشنایی با تجربیات صورت گرفته و شناخت مشارکت سیاسی و نیز شکاف های اجتماعی در داخل و خارج از ایران مورد استفاده قرار گرفت. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه و به روش خوشه گیری چند مرحله ای جمع آوری شده اند. برای برآورد حجم نمونه از جدول مورگان استفاده می کنیم. حجم نمونه برابر با 150 نفر تعیین شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که پایایی آن 88/0 بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که میان قوت هویت قومی و مذهبی جامعه مورد مطالعه، تعاملات آنان با سایر اقوام و مذاهب، احساس نابرابری اجتماعی کم تر یا بیشتر و نیز احساس مشروعیت نظام سیاسی قوی تر یا ضعیف تر و سطح و نوع مشارکت سیاسی در جامعه مورد مطالعه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

انتخابات به عنوان یکی از مهم ترین اشکال مشارکت سیاسی شهروندان یک کشور در دموکراسی ها مطرح بوده است. در جریان این فرایند مهم، مردم از طریق رأی خود نماینده یا نمایندگانی را بر می گزینند، اما چگونگی انجام این فرایند و حتی چگونگی ورود به انتخابات در کشورها و دموکراسی های مختلف، متفاوت است. در حال حاضر در بیشتر کشورهای دموکراتیک جهان، برای انتخاب متصدیان امور در بخش های مهمی همچون پارلمان، ریاست جمهوری، شورای شهر و... به آرای مردمی رجوع می کنند. نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران نیز که بر پایه مردم سالاری دینی استوار شده، از این قاعده مستثنا نیست. بر این مبنا، نظام انتخاباتی هر کشور تعیین کننده قانون بازی و رقابتی است که میان گروه های مختلف سیاسی در جریان است، چرا که قانون انتخابات تعیین کننده شیوه توزیع قدرت میان احزاب و گروه های سیاسی در هر جامعه است. هدف نوشتار بررسی میزان مشارکت در دوره یازدهم انتخابات ریاست جمهوری در استان سمنان نسبت به میانگین کل کشور می باشد. لذا، در این نوشتار از روش تحقیق تحلیلی توصیفی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، در استان سمنان میزان مشارکت همواره از روند ثابت و رو به رشدی بر خوردار بوده است که دلیل آن را می توان درجه بالای توسعه یافتگی در این استان دانست.

مشارکت سیاسی که ازضرورتهای انکار ناپذیر درثبات نظامهای سیاسی در قرن حاضر به شمار می رود، تحت تأثیر عوامل مختلفی شکل می گیرد. از جمله ی این عوامل می توان به نقش عوامل فرهنگی اشاره نمود. هدف از تحقیق حاضر مطالعه ی نقش این عوامل بر میزان مشارکت سیاسی درایران است. این پژوهش به روش پیمایش و با مطالعه بر روی جمعیت شهرستان بجنوردانجام گرفته است. جمعیت نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طیقه ای انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه استفاده شده که اعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به کمک آماره ی آلفای کرونباخ سنجیده شده است. داده ها با استفاده از ابزار16spss، تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین پنج عامل فرهنگی یعنی احساس قدرت و نفوذ سیاسی، اعتماد سیاسی و اعتماد اجتماعی، رضایت از زندگی و میزان دینداری، که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند با متغیر مشارکت سیاسی همبستگی معناداری داشتند. از میان متغیر های زمینه ای پژوهش نیز متغیرهای جنسیت، شغل ، تحصیلات و وضعیت اقتصادی همبستگی معناداری با مشارکت سیاسی داشتند.