مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط‌ترین
فیلترهای جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلترها
نمایش ۳۲۱ تا ۳۴۰ مورد از کل ۱٬۳۸۸ مورد.
۳۲۱.

آفات و برکات زبان از دیدگاه نهج البلاغه و مقام معظم رهبری

نویسنده:
منبع: قرآن و عترت سال چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 91 - 118
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۱۷۳
زبان یکی از نعمت های بزرگ خدادادی است که در اختیار بشر قرار  گرفته است. زبان مهم ترین وسیله اتباط انسان با انسان های دیگر و برترین ابزار برای اظهار خواسته های قلبی است. به بیانی دیگر، آنچه در صفحه روح نقش می بندد، قبل از هر چیزی به صفحه زبان و در بین گفته های او خودنمایی می کند. زبان با وجود کوچکی مسئولیت سنگینی برای انسان ایجاد می کند زیرا وظیفه بزرگی به عهده آن گذاشته کفر و ایمان تنها با زبان آشکار می شود. هدف این پژوهش بررسی تبیین آفات و برکات زبان از دیدگاه نهج البلاغه و اندیشه مقام معظم رهبری است که با استفاده از منابع مکتوب کتابخانه ای و پردازش اطلاعات با رویکرد توصیفی و تحلیلی سامان یافته است. یافته های پژوهش نشان می دهد غیبت و عیب جویی، دروغ، دشنام، نکوهش بی جا و ملامت، افشاگری و بازگوئی اسرار، دورویی و دوزبانی از جمله آفات زبان و صداقت، اعتدال در سخن، رازداری، موعظه، دعا و شکر، داوری و قضاوت، گشاده رویی و سنجیده سخن گفتن، از برکات زبان در نهج البلاغه و بیانات رهبری است. 
۳۲۲.

آسیب شناسی ترجمه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 407 - 439

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی اغلاط ترجمه ترجمه نهج البلاغه امام علی (ع) تطور زبانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۲۴۸
نهج البلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانسته اند، کتابی است گرانقدر شامل خطبه ها نامه ها و حکمت های علی علیه السلام است که آ ن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی دارای اهمیت است، قرن ها است که در دسترس مسلمانان قرار دارد و از آن بهره های کثیر عاید شده است. از این کتاب ترجمه های چندی به زبان فارسی صورت پذیرفته است که شمار آن بالغ بر یکصد عنوان می گردد اما در این ترجمه ها علاوه بر نکات ارزشمند و مفیدی که در آنها هست، گاه اغلاطی به چشم می خورد که به فهم درست عبارت های نهج البلاغه آسیب می رساند به گونه ای که در بعضی موارد معنا و مقصود عبارت مولا علی علیه السلام با این ترجمه ها تطبیق ندارد. گاهی انتقال معنای صحیح فدای عبارت پردازی مترجم گردیده و گاه به تطور معنای لغوی الفاظ در طی قرون توجه نشده است. دسته بندی این اغلاط و معرفی آن ها تحت عنوان آسیب های ترجمه های نهج البلاغه موضوع این مقاله است.
۳۲۳.

منهجیه شرح أعلام نهج البلاغه لعلی بن ناصر السرخسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 145 - 158

کلیدواژه‌ها: تبیین منهج شروح نهج البلاغه أعلام نهج البلاغه الشرح اللغوی الأدبی علی بن ناصر السرخسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۰۲
یُعدّ التعریف بشروح نهج البلاغه من خلال المناهج والاتجاهات المختلفه وسیلهً للوصول إلی أفضل طرق شرح نهج البلاغه. والقضیه الأساسیه التی یبحث عنها هذا البحث، هی التعریف بطریقه شرح علی بن ناصر السرخسی فی شرحه «أعلام نهج البلاغه». یتطرق هذا الشرح فی مجلد واحد، إلی معانی المفردات والألفاظ المشکله والغریبه فی کلمات الإمام أمیر المؤمنین  لیقوم بإیضاحها وشرحها مستفیدًا من آراء اللغویین والآیات القرآنیه والأحادیث النبویه وأشعار العرب. کما أنه خلال شرحه الموسوم بسمه الاختصار یستفید من الآیات والروایات النبویه ویناقش القضیه المهدویه والشعر والأحداث التاریخیه والفلسفیه- الکلامیه کذلک یعتنی فی شرحه بنسخ نهج البلاغه الأخری وبتعلیقات السید الرضی والشروح السابقه. السرخسی لم یذکر جمیع عبارات نهج البلاغه فی شرحه بل یقتصر علی العباره التی ینوی شرحها. کما أنه وبسبب جنوحه ومقدرته علی تبیین القضایا اللغویه والصرف والنحو والبلاغه، نجد أن هذه الجوانب تطغی علی سائرالقضایا ویأخذ أسلوبه فی الشرح صبغه أدبیه. یهدف هذا البحث باستخدام المنهج الوصفی أن یدرس منهج السرخسیّ فی شرحه کلام الإمام أمیر المؤمنیین @فی کتاب نهج البلاغه. الکلمات المفتاحیه : تبیین منهج شروح- نهج البلاغه- أعلام نهج البلاغه- الشرح اللغوی-الأدبی علی بن ناصر السرخسی
۳۲۴.

تبیین بعد اقتصادی عدالت اجتماعی بیانیه گام دوم با آموزه های نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم فروردین ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 49 - 32

کلیدواژه‌ها: اقتصاد بیانیه گام دوم نهج البلاغه عوامل موانع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۳۷۵
یکی از مسائل مهم وحائز اهمیّت بشر مسأله اقتصاد است .باتوجه به آموزه های قرآن و روایات به ویژه نهج البلاغه عدالت در اقتصاد نقش اساسی دارد. یکی از اهداف انقلاب جمهوری اسلامی ایران تحقق عدالت اجتماعی در همه ابعاد آن از جمله بعد سیاسی ، حقوقی و به ویژه بعد اقتصادی می باشد. مقام معظم رهبری در بیانیّه گام دوم انقلاب اسلامی که نقشه راه انقلاب اسلامی به حساب می آید و تمسک به آن می تواند چراغ راه آینده کشور باشد، به اهمیّت و جایگاه عدالت اقتصادی، عوامل پیشرفت اقتصاد و موانع آن اشاره می کنند، از آنجا که نظام جمهوری اسلامی در ایران برگرفته از آموزه های اهل بیت( علیهم السلام) است اقتضا می کند که مسائل مطرح شده در بیانیّه گام دوم با معارف اهل بیت علیهم السلام تطبیق داده شود. دراین مقاله به تبیین بعد اقتصادی عدالت اجتماعی بیانیه گام دوم انقلاب با آموزه های نهج البلاغه پرداخته شده است.
۳۲۵.

خوانش مفاهیم اخلاقی نهج البلاغه با تکیه بر استلزام ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 137 - 166

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی اصول همکاری گرایس استلزام ارتباطی معانی ضمنی نهج البلاغه اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۲۶۶
توجه به مقوله های غیر زبانی در پژوهش های حوزه زبان شناسی، از جمله کاربردشناسی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در نظر گرفتن بافت و سیاق و عنصر انسانی همراه با روابط بینافردی در تحلیل متون موجبِ دست یابی به معانی پنهان و ناگفته هایی می شود که اگر چه ظاهراً در کلام مطرح نشده اند، اما جزء جدایی ناپذیر آن به شمار می روند. این ناگفته ها و معانی ضمنی که «استلزام ارتباطی» نامیده می شود، در پی نقض اصول همکاری گرایس (Grice, 1975) به دست می آید. مقاله پیش رو، کوشیده با روش توصیفی تحلیلی و با خوانش کاربردشناختی، استلزام ارتباطی و معانی تلویحی و ضمنی را در دو حوزه اخلاقی آفات زبان و احسان و نیکی در نهج البلاغه مورد بررسی قرار دهد، تا از این رهگذر به فهم و تفسیر دقیق تری از آن ها دست یابد. برای انجام این پژوهش، 71 پاره گفته با موضوع آفات زبان و احسان و نیکی انتخاب شد و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برآیند پژوهش نشان داد که امام (ع) با بینشی عمیق و به مقتضای موقعیت و شرایط، بیشتر از واژه ها و تعبیرهایی بهره برده اند که زیرمجموعه استلزام سنج ه ای و عمومی قرار دارد که دو نوع مهم از انواع استلزام به شمار می آیند. در پاره گفته های بررسی شده، فزونیِ استلزام سنج ه ای بر تعیین منزلت و جایگاه مفاهیم مورد نظر اشاره می کند و استلزام عمومی بر میزان اهمیتِ محتوای کلام  دلالت دارد. از میان ویژگی های استلزام نیز این یافته به دست آمد که حذف نکردن استلزام، نشان گر ثبات عقیده و موضع امام علی(ع) در مفاهیم اخلاقی یاد شده است و تغییر ظاهری پاره گفته ها، ناشی از تناسب کلام با موقعیت های گوناگون است.
۳۲۶.

جادوی مجاورت در گفتارهایی چند از خطبه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: جادوی مجاورت موسیقی درونی تکرار نهج البلاغه خطبه ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۲۶۵
بارزترین ویژگی نهج البلاغه،عبارت پردازی زیبا، آرایش لفظی و روح و آهنگ حماسی آن است. کمتر جمله و عبارتی در سخنان امیرالمونین علی (ع) به چشم می خورد که مسجع و موزون نباشد. از این رو کلام ایشان عرصه گاه پیدا و پنهان «جادوی مجاورت» است. ﺟﺎﺩﻭی ﻣﺠﺎﻭﺭﺕآن گونه که شفیعی کدکنی می گوید به معنایﺗﮑﺮﺍﺭهایﺁﻭﺍیی است کهﮐﺎﺭﮐﺮﺩیﻣﻌﻨ ﺎییﺩﺭﻣ ﺘﻦﺍیﺠ ﺎﺩﮐﻨﻨﺪ. ﻣﻨﻈﻮﺭﺍﺯﮐﺎﺭﮐﺮﺩﻫﺎیﻣﻌﻨﺎیی؛ﺍﻧﺴﺠﺎﻡﻭﺍﺗﺤاﺩﻣﻌﻨﺎییﺑﺨﺸیﺪﻥﺑﻪﻭﺍﮊﮔﺎﻧیﺍﺳﺖﮐﻪﺍﺯﻟﺤﺎﻅﻣﻌﻨﺎییﺍﺯﻫﻢﺩﻭﺭﻧﺪﻭ یﺎﺁﻓﺮیﻨﺶﻣﻌﻨﺎیﺗﺎﺯﻩﺍﺯﻭﺭﺍیﺗﺸ ﺎﺑﻪﺻ ﻮﺭیﺩﻭﻭﺍﮊﻩ یﻣﺘﺒ ﺎیﻦﺩﺭ مجاورت هم. این پژوهش با تحلیل جادوی مجاورت در دو محور هم نشینی و جانشینی، هنرسازه هایی که در فرآیند انتخاب و ترکیب واژگان بر این دو محور، دست به آشنایی زدایی در بافت معمول کلام می زند را بازمی شناساند و معانی تازه ای که از این رهگذر در اسلوب و ساختاری نو خلق می شود را به مخاطب می نمایاند. آن چه از این پژوهش بدست آمد به ما نشان می دهد جادوی مجاورت در کلام امیرمومنان(ع) در همگونی و هم آوایی الفاظ و کلمات منحصر نمی شود و حضرت بی نیاز از صنایع بدیع و در درونی ترین لایه های بافت کلام که همان موسیقی معنوی است نیز دست به آفرینش معانی می زند. جادوی مجاورت در این عرصه با ایجاد تناسب های پنهانی میان اجزاء سخن، نقش خود را به عنوان عنصری بی بدیل در اعجاز کلام حضرتعلی(ع) نشان می دهد.
۳۲۷.

تحلیل النموذج المبدئی لـ «التکبر» فی بناء نظره عالمیه سردیه؛ روایه الخطبه القاصعه من نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 63 - 75

کلیدواژه‌ها: الخطبه القاصعه التکبر السردیات النموذج المبدئی العولمه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۲۳۶
لقد حلل الإمام علی (ع) موضوع "التکبر" بحذر شدید فی خطبته القاصعه فی نهج البلاغه. تهدف هذه المقاله إلى النظر فی أهمیه "التکبر " فی روایه خطبه القاصعه، والتی یتم التعبیر عنها جنباً إلى جنب مع روایه خلق آدم (علیه السلام) وإبلیس من منظور مقوِّمات السرد الأساسیه ونظریه دیفید هیرمان (2009) وتحلل توالی الأحداث فی بحث النموذج المبدئی ثم العولمه السردیه فی بحث العوالم المحتمله. تنطلق المقاله بالاعتماد على المنهج الوصفی التحلیلی من أنّ موضوع التکبر تتحوّل إلى نموذج مبدئی کان منذ بدایه خلق آدم (علیه السلام) إلى بعثه النبی محمد (صلى الله علیه وآله) وإمامه الإمام علی (علیه السلام) إحدى الروایات فوق السردیه المعرفیه للعقل البشری، وبصفتها روایه فوق سردیه فی عالم الکبریاء الإلهی، فإنها تبنی عالمین محتملین یُطلق علیهما العالم الخارق للإنسان والعالم اللخارق للشیطان. أخیراً، خلص المقال إلى أن الإمام علی (ع) من خلال إظهار الشیطان کمؤشر على التکبر فی مواجهه عالم الکبریاء الإلهی ثم من خلال تقدیم شخصیات متعجرفه ومتواضعه عبر التاریخ حتى عصره، یقدم مقوله نموذجیه معرفیه ویُظهر أخیراً مؤشر الإدراک الحسی المناسب للنسیج العقلی للإنسان فی هذا النموذج المعرفی من خلال تقدیم فرضیه الإنسان المثالی والذی یتمتع بالتشابه والتوافق مع عالم الکبریاء الإلهی.
۳۲۸.

خوانشی بر اخلاق حرفه ای معلم در تراز نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 58 - 71

کلیدواژه‌ها: اخلاق معلم متعهد متخصص نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۶ تعداد دانلود : ۸۸۰
یکی از شاخه های دانش اخلاق که به تازگی در ایران جایگاهی پیدا کرده، حوزه اخلاق حرفه ای است که لازم است ازلحاظ معرفتی بیشتر به آن توجه شود. یکی از منابع غنی در اخلاق حرفه ای، آموزه های دین مبین اسلام است. اما شناخت و ترویج اخلاق حرفه ای برمبنای اسلام، بدون تحلیل آموزه های اخلاقی نهج البلاغه امکان پذیر نیست. باتوجه به این مهم، در پژوهش حاضر برآنیم تا با استفاده از روش تحلیل اسنادی، اصول اخلاق حرفه ای معلم را در کتاب ارزشمند نهج البلاغه بررسی کنیم. نتایج نشان می دهد که امام علی (ع) همواره به بحث اخلاقیات و اصول اخلاقی توجه داشته اند و در موارد فراوانی، کارگزاران و یاران خود، به طور اخص و تمامی انسان ها را در طول زمان به رعایت آنها فرمان داده اند. ماحصل این نوع نگاه به نهج البلاغه ما را به این سمت و سو سوق می دهد که معلمان اولاً در هر زمینه درسی که مشغول به فعالیت هستند، از معارف اخلاقی خودآگاهی کامل داشته باشند؛ در ثانی از الگوهای تربیتی آنها در راستای اثربخشی کار خویش الهام بگیرند و همچنین خود متصف به معارف و بینش توحیدی لازم باشند. نتیجه اتخاذ این رویکرد از جانب مربیان این خواهد بود که متربیان، هم در هر حوزه تخصصی که مشغول به یادگیری هستند، به معارف دینی- اخلاقی به عنوان معرفتی ضروری برای زندگی نگاه می کنند و هم افرادی متخصص و متعهد بار می آیند.
۳۲۹.

کارکردهای اجتماعی دین در بیانیه گام از منظر نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 150 - 173

کلیدواژه‌ها: کارکردهای اجتماعی دین گام دوم انقلاب اسلامی نهج البلاغه بیانیه گام دوم انقلاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۵
موضوع کارکرد دین در دهه های اخیر، به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و فروپاشی نظام کمونیستی و ابطال نظریه «افیون بودن دین» و تجربه موفق حضور دین در عرصه های مختلف و تأکید معمار بزرگ انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بر جامعیت اسلام و پیوند ناگسستنی دین و سیاست، به صورت جدی تری در گام دوم انقلاب اسلامی مطرح شده است. پژوهش حاضر با هدف آشکارکردن کارایی دین در عصر حاضر و نتایج حضور دین در عرصه های اجتماعی، به روش درون دینی و با بهره گیری از منابع مکتوب کتابخانه ای، به تحلیل کارکردهای اجتماعی دین در گام دوم انقلاب اسلامی از منظر نهج البلاغه و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی پرداخته است. این کارکردها به روشنی در آیات وحی، خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه آمده است. مقام معظم رهبری در تعیین سیاست های کلی نظام در گام دوم انقلاب اسلامی با تمسک به قرآن و سنّت به ویژه نهج البلاغه، به کارکردهای اجتماعی دین پرداخته اند و از نیروی جوان به طور خاص برای تحقق آن دعوت کرده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که تشکیل حکومت اسلامی، عدالت و مبارزه با فساد، افزایش اخلاق و معنویت، استقلال و آزادی، بصیرت افزایی در مقابله با دشمن و وحدت و جلوگیری از اختلاف و تفرقه، از مهم ترین کارکردهای دین در اجتماع است. بارزترین دستاورد بررسی کارکردهای اجتماعی دین، اثبات جامعیت و کارکرد حداکثری دین در اداره جامعه است که بررسی سیره امام علی(ع) و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، این حقیقت را به خوبی نمایان می کند.
۳۳۰.

طراحی الگوی تربیت معنوی مدیران بر اساس آموزه های نهج البلاغه با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری(ISM)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت در دانشگاه اسلامی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 79 - 100
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۴۸۲
هدف: هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیر دوره های آموزش الکترونیکی بر توانمندسازی استادان معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب بود. روش: روش این پژوهش، توصیفی پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه استادان معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب در سال تحصیلی 98-1397 به تعداد 83 نفر است که به روش سرشماری مشارکت شده بود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر و میشرا و پرسشنامه محقق ساخته اهمیت تدریس و مزایای آموزش الکترونیکی بود. تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری، با روش کمترین مربعات جزیی اسمارت پی.ال.اس۳ انجام شد. یافته ها: تحلیل ساختاری آموزش الکترونیکی بر توانمندسازی استادان معارف و ابعاد آن، تأثیر مثبت و معناداری دارد(001/0>p). نتیجه گیری: افزایش آموزش الکترونیکی، منجر به افزایش توانمندسازی استادان می شود. بنابر این، توجه به آموزش الکترونیکی حائز اهمیت است.
۳۳۱.

تصنیف انعکاس آیات القرآن الکریم فی نهج البلاغه «دراسه حاله التقوی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه ربیع و صیف ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ق) العدد ۲ (المتوالی ۸) 41 - 54

کلیدواژه‌ها: القرآن نهج البلاغه بین المتون التقوى الاستشهاد الاقتباس التلمیح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۲۷۰
ن التقوی هی من المواضیع المهمه التی أکد علیها القرآن الکریم والسنه النبویه بشکل خاص. حیث فی کتاب نهج البلاغه قام الإمام علی علیه السلام بصفته مولى المتقین بالتفسیر والشرح کثیرًا حول هذا الموضوع وصلته بالمسائل الأخرى. فی کثیر من الأحیان، فإن الإمام علی۷ فی موضوع التقوى له نظره للآیات القرآنیه، وهذه الآیات تنعکس بأشکال مختلفه فی کلامه، مما یشیر إلى الارتباط العمیق بینه وبین القرآن الکریم، وفی الواقع، یشیر هذا الأمر إلى العلاقه الوثیقه بین الثقلین. ینقسم هذا الانعکاس إلى ثلاثه أقسام وهی الإستشهاد، الإقتباس والتلمیح. هذه الدراسه ذات الطریقه الوصفیه التحلیلیه هی محاوله لدراسه هذه الأنواع وإظهار الارتباط بین القرآن الکریم ونهج البلاغه فی موضوع ومسأله التقوى؛ کما أن التقوى فی القرآن الکریم قد جاءت بتفاسیر وأمثله مختلفه؛ فإن الإمام علیه السلام دأیضًا من حیث اللفظ والمعنى ومن خلال الإستفاده من القرآن الکریم قام بتفسیره وتوضیحه؛ وکذلک قام بتبیین المؤشرات، الأرضیه، العوامل، الأدوات، الآثار والعقبات فی موضوع التقوى وصفات المتقین، وربط مواضیع متعدده من خلال الأقسام المذکوره مع هذا البحث بحیث یکون مصدر ومنبع جمیع ذلک الکلام هو الوحی.        
۳۳۲.

گرایش تفسیری وجودگرایی در شرح نهج البلاغه علامه جعفری با تأکید بر معنای زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۶ 7-26

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه علامه جعفری گرایش تفسیری وجودگرایی اِگزیستانسیالیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۱۵
مسئله معنای زندگی از یک سو دغدغه انسان معاصر است و از سوی دیگر علامه جعفری نیز حیات و زندگی آدمی را نتیجه هدف های وی در زندگی می داند. مسئله تحقیق این است که در دوران معاصر، مواجه با انبوهی از آثار تفسیری در مباحث وجودگرایانه از جمله انسان و تأکید بر اصالت وجود، آزادی و اختیار، انتخاب و گزینش، مسئولیت انسان، مرگ، تنهایی، امید، آرزو، آرامش، معنای زندگی و... دلالت بر این دارد که تحولی اساسی در سبک تفسیرپژوهی رخ داده و رویکرد تفسیری جدیدی به نام رویکرد وجودگرایی شکل گرفته است. برای تبیین بهتر این گرایش تفسیری، در این مقاله یکی از مولفه های مهم آن یعنی معنای زندگی در ترجمه و تفسیر نهج البلاغه علامه جعفری مورد بررسی قرار گرفته است. روش این تحقیق، کتابخانه ای و توصیفی است. از این رو، این مقاله برآن است که با پرداختن به مسئله وجودی معنای زندگی در شرح نهج البلاغه علامه جعفری یکی از گرایش های تفسیری این تفسیر را بنمایاند.
۳۳۳.

راهکارهای تربیتی فقرزدایی در نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال چهارم شهریور ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 24 - 12

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه امیرالمؤمنین علیه السلام راه کار تربیتی فقر فقرزدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۳۱۸
از قدیم الایام یکی از مهم ترین دغدغه های بشر، تأمین رفاه افراد جامعه و از بین بردن فقر بوده است؛ اما به علت هایی مانند ستمگری ها و بی عدالتی های حاکمان ثروت اندوز هرگز محقق نمی شد. با ظهور اسلام این دغدغه جدی تر شد. آیات و روایات بسیاری مؤید این ادعاست. پژوهش حاضر که با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شده، درصدد پاسخ به این پرسش است که امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه، برای مقابله با فقر چه راهکارهای تربیتی برای رهایی از فقر ارائه کرده اند؟ مطالعات انجام شده نشان می دهد که بیانات و اقدامات حضرت علیه السلام در این زمینه، غالباً ناظر بر روشی تربیتی و پویش عمومی است که درصدد تربیت احاد جامعه و نهادینه کردن فرهنگ نوع دوستی مسئولیت پذیری اجتماعی برای مقابله با فقر است که با تلاش قشر ضعیف، مسئولیت پذیری و همیاری ثروتمندان و عدالت حاکمان، در قالب معیارهای اخلاقی، انسان مداری و آخرت گرایی امکان پذیر خواهد بود. اگرچه گروه های مورد خطاب حضرت علیه السلام تمام نوع بشر است؛ اما ایشان به طور اخص «فقرا»، «ثروتمندان» و «مدیران حکومتی» را مخاطب قرار داده و برای هرکدام وظایف خاصی را مشخص کرده اند.
۳۳۴.

دراسه أسلوبیه مقارنیه للخطبه ۲۷ والرساله ۲۸ من نهج البلاغه (المستوی الترکیبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه ربیع و صیف ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ق) العدد ۲ (المتوالی ۸) 69 - 81

کلیدواژه‌ها: الأسلوبیه المقارنیه المستوی الترکیبی الإمام علی (ع) نهج البلاغه الخطبه ۲۷ الرساله ۲۸

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۲۷
الأسلوبیه هی منهج علمی وتطبیقی فی دراسه وتحلیل النصوص وهی تحاول التعرف على الأفکار والذوات الداخلیه للمؤلف عبر الظواهر الأسلوبیه وکشف علاقتها بالمعانی المؤسسیه. فهذه الدراسه وفقًا للأسلوبیه المقارنیه. تهدف الی دراسه أبرز مظاهر المستوی الترکیبی فی خطبه ۲۷ ورساله ۲۸ لنهج البلاغه من خلال المنهج الترکیبی – الإحصائی کما یحاول تبیین الفروق والتشابهات لهذین الأدبیین المختلفین. ومن خلال الدراسه المقارنیه بین هذین النصین علی المستوی النحوی تبیّن أن هناک الکثیر من أوجه التشابه بینهما مثل غلبه تواتر الجمل الفعلیه والإخباریه القصیره، والطرق المتناسقه الأخری، وعلی الرغم من وجود الاختلاف بین الأجناس الأدبیّه، إلّا أنّهما متقاربان فی الأسلوب حیث یقدّمان دلالات وإیحاءات متشابهه للملتقی. على الرغم من أوجه التشابه الموجوده، فإنّ الاختلافات الکمیه والنوعیه فی البنیه النحویه، مثل النسبه العالیه لاستخدام الاستفهام الإنکاری وتقنیه التکرار النحوی، وأولویه أنواع الجمل فی الرساله، والاختلافات الأخرى، أدّت إلی سیاق مختلف وفرید لکل منهما، وتستحضر المعانی الدلالیه المناسبه لکل نص بطریقه فعاله ومقنعه فی ذهن الملقی.
۳۳۵.

بررسی مسئله انتخاب مدیران عدالت جو در تراز انقلاب اسلامی (مبتنی بر تطبیق دیدگاه امامین انقلاب با آموزه های نهج البلاغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷ ۲۰۴-۱۸۱
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۸۱
طی چهل سال گذشته انتخاب مدیران عدالت جو در تراز انقلاب اسلامی از مهم ترین مسأله های حاکمیتی نظام بوده است. بروز فراز و نشیب های فراوان مدیریتی در بدنه نظام بر اهمیت این مسأله افزوده است. اکنون در گام دوم انقلاب یافتن پاسخی علمی و عملیاتی برای این مسأله، حیاتی است؛ چرا که تداوم حرکت و حیات انقلاب اسلامی به نقش آفرینی کارگزاران و مدیران آن وابسته است. تحقیق حاضر با روشی توصیفی تحلیلی و بر اساس تطبیق سیره سیاسی امام علی(ع) در نهج البلاغه با مشی حاکمیتی امامین انقلاب در چهل سال گذشته، به بررسی و تحلیل مسأله پرداخته است. نتایج تطبیقی پژوهش حاضر نشان می دهد که در نظام اسلامی، کسانی برای قرار گرفتن در سیستم مدیریتی شایستگی دارند که دغدغه عدالت جویی و تفکر انقلابی گری داشته باشند. روحیه جهادی، مردم داری، انصاف طلبی، ساده زیستی، مقابله با سیاست زدگی و سیاست بازی و همچنین مبارزه با فساد و مفسدین از معیارهای انتخاب مدیران تراز انقلاب اسلامی است.
۳۳۶.

تحلیل نقدی لآراء وأفکار صبری إبراهیم السید فی «تحقیق نهج البلاغه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 45 - 62

کلیدواژه‌ها: صبری ابراهیم السید نهج البلاغه تحقیق نهج البلاغه نهج البلاغه نسخه جدیده محققه وموثقه نقد الکتاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۹۶
استمر جمع أقوال المعصومین أو رجال الدین وتسجیلها من وقت صدور الأحادیث حتى الیوم. ففی غضون ذلک، کانت کلمات الإمام علی (ع) مهمه للغایه وتم تقدیم أعمال مهمه فی تجمیعها وتدوینها. ویعتبر نهج البلاغه للسید الرضی العمل الأکثر مرکزیه وجدیره بالملاحظه فی هذا المجال والذی اعتبره الشیعه والسنه عبر التاریخ. ویعتقد الشیعه والعدید من أهل السنه أن خطب ورسائل وحکم نهج البلاغه صدرت بالتأکید عن الإمام علی (ع). فی الوقت نفسه کما أعرب بعض السنه، وخاصه بین المعاصرین، عن شکوکهم حول نهج البلاغه. وأما صبری إبراهیم السید عالم سنی مصری معاصر وهو أحد أقل المشککین المشهور فی نهج البلاغه. فهو بهدف مراجعه نهج البلاغه، وأصدر نسخه جدیده من نهج البلاغه بعنوان «نهج-البلاغه نسخه جدیده محققه وموثقه تحوی ما ثبتت نسبته للإمام علی (رض) من خطب ورسائل وحکم». فمن خلال التدخل فی نص المؤلف الأصلی، قسّم المحقق نتاج جهود السید الرضی إلى خمسه أجزاء. بسبب عیوب فی الأسناد والنصوص نهج البلاغه، أزال أربعه أجزاء منها بنسبه ۵۴.۶٪ ولم یقبل إسنادها إلی الإمام علی (ع). أخیرًا، تم تجمیع هذه الطبعه ونشرها فی ۱۱۴ خطبه و۵۲ رساله و۱۲۵ حکمه. تصف الدراسه الحالیه وتحلل ونقد أعمال صبری إبراهیم ومبادئه الفکریه باستخدام المنهج الوصفی التحلیلی. فبینت النتائج أن المحقق لم یلتزم بالمعاییر العلمیه للبحث النصی وحذف النص الأصلی. فأدى التحیز الدینی والطائفی فی هذا العمل إلى تجزئه غیر مناسبه.کما تم حذف أو انتقال أقوال السید الرضی وتم إجراء ترقیم جدید بالنسبه للخطب والرسائل والحکم کما أن التشکیل أو التعریب غیر مکتمل وأیضًا تصنیف المحقق لا یتوافق تمامًا مع محتوى الکتاب.
۳۳۷.

نظارت اجتماعی در نهج البلاغه: مبانی، مصادیق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 83 - 107

کلیدواژه‌ها: جامعه پذیری نظارت نظارت اجتماعی کارگزاران نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۱
نظارت اجتماعی یکی از مهم ترین ابزارهای پیشگیری، کاهش و مقابله با جرایم و انحرافات اجتماعی و بلکه یکی از کارآمدترین اهرم ها در کنار کاربست درست فرایند جامعه پذیری، برای تحقق و تداوم جامعه مطلوب است. اندیشمندان علوم اجتماعی با تبیین مفهوم نظارت اجتماعی و چگونگی عملکرد آن در جامعه، دیدگاه ها و راه کارهای ارزشمندی را ارائه کرده اند. در این میان، ادیان الهی به ویژه مکتب اسلام آموزه های صریح و روشنی را در خصوص نظارت و مصادیق آن دارد. نهج البلاغه پس از قرآن کریم ، یکی از ارزشمندترین میراث علمی و فرهنگی تشیع است که دارای گزاره های روشنی در این زمینه است. تحقیق حاضر به دنبال تبیین چیستی و معرفی مبانی نظری و مصادیق نظارت اجتماعی از دیدگاه امام علی× در کتاب نهج البلاغه است. گزاره های این کتاب، نظام ارزشی، سیستم نظارت و کنترل فراگیر و جامعی را مطرح می کند که در آن، کارگزاران و مدیران جامعه و کسانی که عهده دار بیت المال اند و بلکه عموم افراد جامعه، مسئول و پاسخگو هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای تجزیه و تحلیل داده های انتخاب شده از متن کتاب، این مهم را بررسی کرده است. یافته های تحقیق حاکی از توجه به نظارت خداوند و مأموران او از سویی، و ضرورت به کارگیری نیروها و در پیش گرفتن سازوکارهایی برای نظارت بر عملکرد کارگزاران و کسانی است که بر بیت المال دسترسی دارند و یا در ارتباط با مردم قرار می گیرند.
۳۳۸.

نقد دیدگاه و شروح ابن ابی الحدید در مسأله «ولایت سیاسی اجتماعی اهل بیت علیهم السلام » در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 35-52

کلیدواژه‌ها: ولایت سیاسی - اجتماعی حکومت اهل بیت علیهم السلام ابن ابی الحدید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
ولایت سیاسی اجتماعی اهل بیت علیهم السلام، از حقوق مسلّم و موضوعه از جانب خدای سبحان است که مورد تأکید قرآن کریم و خود اهل بیت علیهم السلام من جمله نهج البلاغه بوده است. به رغم اهمیت و کیفیت شرح ابن ابی الحدید بر نهج البلاغه، وی در مواردی از شرح خود، راه خلاف انصاف را پیموده و فرمایشات حضرت را بر مبنای اصول اعتقادی و فقهی خود شرح کرده است. در این مقاله پس از ارائه ی امور مقدماتی و نیز مبانی نظری و کلیات، به تبیین مسأله ی ولایت سیاسی اجتماعی امیرالمؤمنین علیه السلام از دیدگاه ابن ابی الحدید می پردازیم. در این میان، شروحی که وی در مورد فرمایشات امیرالمؤمنین علیه السلام در باب احقّیت حضرت در مسأله ی ولایت ارائه داده و نیز تفکیکی که بین افضلیت و خلافت می کند و دیگر موارد مربوطه بررسی می شود. سپس نقدهایی که به ابن ابی الحدید در مورد شروحش وارد شده را ایراد می کنیم. یافته ی تحقیق حاضر، قضاوت غیرمنصفانه ی ابن ابی الحدید در مسأله ی ولایت سیاسی اجتماعی امیرالمؤمنین علیه السلام، ناظر به فرمایشات حضرت در نهج البلاغه است. او در این زمینه با اصرار بر پیش فرض های برخاسته از عقاید و فقه درون مذهبی خود، چشم بر حقیقت بسته است. هدف از این مقاله تبیین شروح ابن ابی الحدید ذیل فرمایشات حضرت امیر علیه السلام در مسأله ی ولایت سیاسی اجتماعی اهل بیت علیهم السلام و سپس نقد این دیدگاه ها و شروح اوست. روش این اثر بنیادین، تحلیل و نقد بر مبنای اسناد است که با مراجعه به کتب کتابخانه، سایت های معتبر و نرم افزارهای مرتبط صورت می پذیرد.
۳۳۹.

بررسی و تحلیل مضامین اجتماعی- فرهنگی به تأسی از آموزه های نهج البلاغه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۱ 124 - 133

کلیدواژه‌ها: آموزه های نهج البلاغه مضامین اجتماعی - فرهنگی تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۶۷
هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مضامین اجتماعی- فرهنگی به تأسی از آموزه های نهج البلاغه طی پانزده سال گذشته (از سال 1380 تا سال 1395) است. نگارنده در این پژوهش به دنبال این سؤال است که میزان توجه نویسندگان به مضامین اجتماعی- فرهنگی تا چه حد بوده و به کدام مفاهیم حوزه اجتماعی- فرهنگی بیش تر پرداخته اند؛ مقالات نوشته شده در این خصوص بر اساس فهرست مقالات فارسی و کتاب شناسی نهج البلاغه شناسایی، بازیابی و طبقه بندی شد. سپس با استفاده از روش کیفی از نوع تحلیل محتوا، مفاهیم و آموزه های اجتماعی نهج البلاغه از مقالات استخراج و بعد از استنتاج آماری مفاهیم، یافته های تحلیلی ارائه شد. یافته های پژوهش بیانگر این است که از میان مفاهیم استخراج شده مفهوم عدالت، زمامداری، مردم داری و مدارا، حق گرایی، انتقاد اجتماعی و شکوه از مردم، به عنوان مهم ترین مضامین اجتماعی- فرهنگی نهج البلاغه مورد توجه نویسندگان در این بازه زمانی بوده که دلایل کمّی و کیفی توجه به این مفهوم، ارائه شده است.
۳۴۰.

نقد و تحلیل دیدگاه شکری آلوسی درباره نامه ششم نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 83-106

کلیدواژه‌ها: نامه شش نهج البلاغه امام علی (ع) شکری آلوسی نقد آلوسی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۲۷۷
نامه شش نهج البلاغه خطاب به معاویه، نوشتهای است که امام(ع) در آن بر لزوم بیعت معاویه با ایشان و به شیوه احتجاج مورد قبول وی، با او سخن گفتهاند و به شبهاتی که مطرح کرده است، پاسخ استدلالی دادهاند. برخی از نویسندگان اهل سنت با استناد به این نامه، بیعت با خلفا را مطابق دیدگاه حضرت دانسته و در صدد انکار نصالهی امامت برآمدند. محمود شکری آلوسی از جمله نویسندگانی است که در کتاب «السیوف المشرقه مختصرالصواعق المحرقه» خود، پاسخ محققان شیعه را درباره شبهه مذکور ناکافی دانسته و آن را با بیانات متعدد رد کرده است. نوشته حاضر درصدد برآمد تا میزان اعتبار گفتههای وی را مورد تحلیل قرار دهد. با بررسی سیاقی نامه حضرت و دیدگاه بنیامیه درباره نصبالهی علی(ع)، آنچه او اظهار کرده است، انکار میشود و مداقه در جریانات تاریخی دوران نگارش نامه و تحلیل سخنان حضرت درباره معاویه، آنچه را او درصدد توجیه عملکردها و باورهای معاویه برآمده است، متزلزل میکند.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان