۱.
کلیدواژه‌ها:
نب ینامه پیله ور شیرازی کمال غیاث فارسی حافظ عاّف شیرازی ولی نامه فردوسی شاهنامه
در سده 9ق منظومه ای با عنوان «نب ینامه » سروده شده که سرایند هاش ناشناخته است. تا کنون از این منظومه دو نسخه در ترکیه شناسایی شده، که یکی در کتابخانه فاتح و دیگری در کتابخانه موزه توپقاپی سرای نگهداری می شود. این منظومه در وزن شاهنامه به سال 844 ق و در یک مقدمه، چهار قسم و یک خاتمه سروده شده و سرایند ه در آن در چند جا به فردوسی و شاهنامه تعریض کرده است. موضوع این مثنوی بلند داستان زندگی پیامبر اسام )ص( از ابتدا تا انتهاست و سراینده برای سرودن آن از احادیث صحیح و معتبر بهره گرفته است.
۲.
کلیدواژه‌ها:
نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب هفدهمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: یادداشت های جالبی روی نسخه از شرح فارسی من لایحضره الفقیه از ملامحمد تقی مجلسی وقف نامه شاه سلطان حسین برای سیره ابن هشام متن وقف نامه کتاب سیره ابن هشام یک سند اقتصادی زراعی جالب از بیش از دویست سال پیش شاه سلطان حسین، جشن نیمه شعبان را رسمی کرد واقعه تازه که در حضرت عبدالعظیم، شب چهارشنبه دویم ربیع الاول سنه 1327 روی داده میرزا موسی سیاح اصفهانی، پزشکی مدرن اما منتقد فرنگ از دوره مشروطه
۳.
کلیدواژه‌ها:
اورشلیم آئیلیا کاپیتولینا ایلیا قبه الصخره عبدالملک بن مروان معبد سلیمان سکه های اولیهٔ اسامی
بعد از اینکه اعراب در سال ۶۳۸ میادی ] ۱۶ یا ۱۷ هجری[ اورشلیم را فتح کردند، نام این شهر تا حدود یک قرن تقریبا دست نخورده ماند؛ با این تغییر کوچک که فقط عنوان لاتین آن که آئیلیا بود کمی عربی گردید و تبدیل به ایلیا شد. شاهد این مدعا -ثابت ماندن نام تا حدود یک قرن- سکه ها و مهرهایی است که از دوره اموی باقی مانده است. از سال های ابتدایی قرن نهم میادی ]اواخر قرن دوم هجری[ بود که عنوان ایلیا جای خود را به لفظ قدس ) )al-Quds داد، دلیل این نام گذاری هم جایگاه قدس یای بود که اورشلیم داشت. این پژوهش در نظر دارد تا با تکیه بر قدیم یترین منابع باقیمانده از دورهٔ اموی نظیر سکه های این عصر و همچنین قدیم یترین بنای باقیمانده از عصر حا کمان اموی، یعنی قب هالصخره توضیحی برای این تأخیر در تغییر نام پیدا کند. همچنین مشاهدات و نظرات جدید دربارهٔ این بنای مقدس اسامی و نمای خاص موزاییکی اش آورده و تحلیل شده است. و در نهایت شواهد و مدارک مختلف را کنار هم چید هایم تا با نگاهی نو بقای یک صد سالهٔ نام ایلیا برای اورشلیم را بررسی کنیم.
۴.
کلیدواژه‌ها:
عبدالعزیز الدوری تاریخ اقتصادی تاریخ اجتماعی تاریخ نگاری دانش تاریخ
عبدالعزیز الدوری به عنوان یکی از تاریخ پژوهان مبرّز معاصر نقش مهمی در ایجاد رویکردهای جدید در نگرش به تاریخ اسام داشته است. آشنایی وی با مکاتب تاری خنگاری غربی و تحصیات وی در غرب در تفاوت نگاه وی به تاریخ موثر بوده است. توجه وی به تاریخ اقتصادی، تاریخ اجتماعی و گسترش دادن منابع تاریخی حتی به منابع ادبی را می توان از جمله اقدامات بارز وی در حوزه مطالعات تاریخی برشمرد. نظر به اهمیت کوش شهای وی در حوزه مطالعات تاریخی و نیاز به توجه به جنب ههای مختلف تاری خپژوهی وی مقاله ای از وجیه کوثرانی که خود از تاری خپژوهان برجسته است، در ارتباط با روش مطالعات تاریخی عبدالعزیز الدوری به فارسی ترجمه م یشود.
۵.
کلیدواژه‌ها:
تاریخ ادبیات متن شناسی نسخه شناسی
نوشتار حاضر، هفدهمین شماره از سلسله انتشاراتی است که بر یافته های تاریخ ادبیاتی، متن شناسی و نسخه شناسی تمرکز دارد. برخی از منابع معرفی شده و مطالب مطروحه در این شماره به شرح ذیل است: بیت سعدی در عبهرالعاشقین روزبهان (؟) مأخذی دیگر برای قصیده سوگندنامه فرید عطار )مداح خوارزمشاه( و گمانه زنی درباره ابیات مفقود سرآغاز آن کتابت آثار عطار و سعدی به دست با کان/ پا کان اسفراینی دیوان شعری از سده نهم، و نه پنجم هجری، در بغداد اطلاعی احتمالی از یکی از افراد خاندان عبدالسامی فارس در سده هشتم هجری در معرّفی دیوان شعر «بی نشان » )یادداشتی به قلم دکتر روح انگیز کراچی( علامه قزوینی و مصطفی جواد دو استدراک پابرگی )پیرامون نامه دکتر غنی به علامه قزوینی و شعر «ا گر دل از غم دنیا جدا توانی کرد )»
۶.
کلیدواژه‌ها:
شرف الدین علی یزدی شرح فارسی برده قصیده برده بوصیری مدایح نبوی
یکی از شرحهای کامل و ارزشمند بر قصیده برده شرف الدین بوصیری)درگذشته 696 ه(، شرح دانشمند قرن نهم هجری شرف الدین علی یزدی است که تاریخ دقیق وفات او مشخص نیست، مسلم آن است که وی در نیمه قرن نهم درگذشته است، و صاحب آثار مختلفی مانند ظفرنامه است. این نوشته در پی پاسخ به این سوال است که: شارح در شرح قصیده از چه روش و شیوههایی بهره برده است؟ شرح یزدی به زبان فارسی است و با مقدماتی تحت عنوان تنبیهات )بیست تنبیه( در جایگاه پیامبر ا کرم )ص( و مراتب عرفانی و جایگاه ایشان در جهان هستی است. شرح در سه سطح است، سطح واژه تحت عنوان «المفردات » که بیان لغوی ابیات است، و با نکات صرفی همراه است و گاه به کتب لغوی مستند میگردد. سطح دوم شامل نکات نحوی و بلاغی ابیات است، و مواردی چون فصل و وصل را ذکر میکند، و تحت عنوان «الترکیب » است. سطح سوم به نام «حاصل الفحوی » است که به بیان معنا و ترجمه ابیات بر اساس دو سطح پیشین است، و ارتباط ابیات پس و پیش باهم را میآورد. این شرح دارای پنج نسخه است. این شرح به اشتباه به شخص دیگری به نام عبد الوهاب استرآبادی نسبت داده شده است، ولی در بررسی و مقایسه به قطع میتوان شرح را از آن یزدی دانست.
۷.
کلیدواژه‌ها:
معرفی کتاب کتاب زنده باد زبان حسن قریبی فرهنگ ایران تاجیکستان تاجیکان
کتاب زنده باد زبان ) سه سال در میان تاجیکان(، بخشی از خاطرات فرهنگی، یادداشت ها، برداشت ها و تحریر سخنرانی ها و مقدمه هایی است که حسن قریبی در طول سه سال مأموریت خود در تاجیکستان در سمت ریاست پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی نوشته و در سال 1398 توسط انتشارات آرون به زیور طبع آراسته شده است. نویسنده در نوشتار حاضر، با هدف معرفی کتاب مذکور، توجه خوانندگان را به بخش هایی از محتوای کتاب جلب می نماید.
۸.
کلیدواژه‌ها:
ابوالعباس قصاب آملی محمد بن ابراهیم الحدادی الطبری الآملی کتابت قرآن در آمل طبرستان قرآ نهای ایرانی موزه هنر اسامی (دوحه)
این مقاله به معرفی نسخ های از قرآن به خط محقق م یپردازد که در سال 687 هجری در شهر آمل )شمال ایران( کتابت شده است. کاتب نسخه محمد بن ابراهیم الحدادی الطبری الآملی در انجامه آن نوشته است که قرآن را در خانقاه بنا شده و منتسب به صوفی معروف، ابوالعباس قصاب آملی: احمد بن محمد بن عبدالکریم طبری )زنده در قرن چهارم هجری/ دهم میادی( کتابت کرده است. این نسخه که تا یکی دو دهه قبل در ایران نگهداری م یشده، پس از ارائه در خانه حراج کریستیز )لندن، 6 ا کتبر 2009 (، ا کنون به موزه هنر اسامی )دوحه، قطر( انتقال یافته است.
۹.
کلیدواژه‌ها:
نقد ترجمه نقد کتاب قرآن بهاءالدین خرمشاهی کتاب قرآن کریم ترجمه توضیحات و واژه نامه ترجمه قرآن ترجمه فارسی ترجمه فارسی قرآن
کتاب قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه از بهاءالدین خرمشاهی، که جدیدترین چاپ آن توسط انتشارات نیلوفر و جامی در سال 1396 به زیور طبع آراسته شده، رواج گسترده ای در بین قرآن دوستان یافته است. نویسنده در نوشتار پیش رو، با ارائه شاهدمثال هایی از متن کتاب، آن را در بوته نقد و بررسی قرار داده است. وی در راستای این هدف، نوشتار را در سه بخش تنظیم و ارائه کرده است: 1. نقدهای مربوط به ترجمه و توضیحات کتاب؛ 2. نقدهای مرتبط با پیوست های کتاب، و 3. بیان پیشنهادها.
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
کتاب شناسی نزار قبانی شعر معاصر عربی شعر نو ادب عربی در ایران
نزار قبانی شاعر معاصر سوری ) ۱۹۲۳ ۱۹۹۸ م( که به شاعر عشق و زن شهرت یافته است، در میان مخاطبان فارسی زبان شاعر محبوبی به شمار می رود؛ از این رو ترجمه های بسیاری از آثار او انجام گرفته و پژوهش های بسیاری به بررسی شعر او پرداخته است. با توجه به اینکه تدوین کتاب شناسی م یتواند پژوهش های پیش رو را سهولت ببخشد و از انجام پژوهش های تکراری جلوگیری کند و نظر به اهمیت آثار نزار قبانی در میان مخاطبان فارسی زبان، سعی نویسندگان پژوهش حاضر بر آن بود که تمامی آثارِ ایرانیِ مرتبط با این شاعر را گرد آورند و در ادامه ارائه آنها به تحلیلی توصیفی و آماری دست بزنند. همچنین تقسیم بندی هایی را از نظر ساختاری و محتوایی ارائه کنند و چگونگی پرا کندگی پژوهش ها را بیان کنند. این پژوهش به شیوه کتابخان های و به صورت الفبایی انجام شده است و پژوه شهای انجام گرفته در قالب کتاب، پایان نامه و مقاله از آغاز تا سال ۱۳۹۷ را بررسی کرده است.
