۱.
کلیدواژه‌ها:
مرغ ایوان سعدی حکایات گلستان
نویسنده در نوشتار حاضر به ارائه تعریفی از «مرغ ایوان » در عبارت «مرغ ایوان ز هول او بپرید » در یکی از حکایات گلستان سعدی می پردازد. به زعم وی، منظور سعدی از «مرغ ایوان »، نقش مرغ است که بر ایوان، نقاشی یا گچبری کرده باشند.
۲.
۳.
کلیدواژه‌ها:
نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب هشتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: •سخنان قصار سلطان محمد خدابنده •غارت کتابخانه ای در اصفهان توسط منوچهر خان گرجی و یافت شدن آن کتابها پس از شصت سال •یادداشت پسر سررشته دار کل مملکت خراسان در سال 1308 ق. درباره باران آمدن و ارزانی نرخ غله و ... •سلاطین مغول مدافع حکمت •یک وقفنامه از شاه سلطان حسین •مدرسه خراب قزوین •مساحت ربع مسکون )اندازه گیری محیط زمین در زمان مأمون عباسی( •موضع مجلسی اول درباره نقل قصه های رستم و اسفندیار •در روزگار صفوی، سکنه هنود و ماوراء النهری مدینه به شیعیان آزار می رساندند •وقتی ملا محمد تقی مجلسی اخبار شاه عباس و کشتن فرزندش را در یک کتاب قدیمی می یابد •شکسته شدن بت هندی ها به امر مجلسی در اصفهان •یک خبر شگفت و ادبیات عجایب نگاری •برگی از پیشینه تصحیح متن •نوشته روی سنگی که از زیر نهری در شوشتر در سال 1102 درآمد •تسلط شاه اسماعیل بر تبریز •قضاوت درباره باستان شناسان فرنگی در 115 سال پیش.
۴.
کلیدواژه‌ها:
تاریخ فرهنگ ادبیات
نگارنده در نوشتار پیش رو در قالب سلسله یادداشت هایی پیرامون تاریخ، فرهنگ و ادبیات، مقوله های ذیل را به اختصار اظهار می دارد: - برخی از نوابغ جوانمرگ - دو نمونه انتساب اشتباه به آیه قرآن - سخن جالب غزالی درباره «رسن بازی و مزد مطرب و شاعر هجوگو و ... - دو نکته درباره بیت «تا بدانجا رسید دانش من که بدانم همی که نادانم » - حاضر نشدن کسی بر جنازه ابو عبیده معمر بن مثنی - حبسیات عدی بن زید - و ... - بیان چند نمونه از شعر کهن عربی و فارسی در خصوص آزمودن برندگی شمشیر از طریق ضربه زدن به سگ.
۵.
کلیدواژه‌ها:
کتاب پیر پرنیان اندیش هوشنگ ابتهاج سایه
پیر پرنیان اندیش کتابی است که در سال ۱۳۹۱ منتشر شد و هوشنگ ابتهاج در دهه نهم از عمر خود، خاطراتش را در گفتگو با میاد عظیمی و عاطفه طیه در آن عنوان کرد. نویسنده در نوشتار حاضر بعضی ملاحظات در حواشی کتاب مذکور بیان کرده است و در پایان نوشتار برخی یافت هها و نکات را درباره برخی مباحث ادبی آورده است.
۶.
کلیدواژه‌ها:
نقد ادبی ادبیات عرب ادب عربی المثل السائر ابن اثیر جزری الفلک الدائر ابن ابی الحدید معرفی کتاب
نقد ادبی در دوره عباسی با ظهور چند تن از نقادان و علمای ادب در فن بحث و مناظره و کتابت و بلاغت به شکوفایی رسید و آثار ارزشمندی در آن دوره بوجود آمد که منشا شکل گیری جریانات و آثار بعدی در این فن شد. نویسندگان در نوشتار حاضر تاش کرده تند دو اثر پیشگام در نقد ادبی، المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر تالیف ضیاءالدین ابن اثیر جزری و کتاب الفلک الدائر علی المثل السائر اثر ابن ابی الحدید را که در نقد آن نگاشته شده، مورد بررسی قرار دهند. در راستای این هدف، پس از معرفی دو نویسنده و آثار آن ها، به بررسی جدا گانه هر یک از آثار پرداخته و به چند مورد از نقدهای ابن ابی الحدید به کتاب ابن اثیر اشاره شد هاست.
۷.
۸.
کلیدواژه‌ها:
نحو «آشنایی با دانش نحو » ساختار محتوا
یکی از راه های بهینه سازی آموزش دانش ها، کارآمد و روزآمد سازی متن های آنهاست. در حوزه علمیه تولید متن های آموزشی جدید چندسالی است که در کانون توجه قرار گرفته و دفتری با نام دفتر تدوین متون درسی حوزه های علمیه تأسیس شده است. کتاب «آشنایی با دانش نحو » یکی از متن های تولیدی این دفتر در حوزه دانش نحو است. در این مقاله ساختار این کتاب از نظر بیان مقدمه، ترتیب قواعد و تبویب باب ها و محتوای آن از نظر تعاریف، محتوای درس ها و تمرینات با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی نقد و بررسی شده است.
۹.
کلیدواژه‌ها:
شریف مرتضی مسائل المرتضی تصحیح متن نسخه شماره 7/ 13 /عقائد کتابخانه امام امیرالمؤمنینِ نجف وفقان خضیر محسن الکعبی کلام
مسائل المرتضی مجموعه ای است از رسائل و مسائل پرا کنده دانشمند بزرگ شیعی، شریف مرَتضی، در زمین ههای فقه و اصول و کلام و ادبیات که بر دست وفقان خضیر محسن الکعبی تصحیح شده و در سال 1422 ه .ق. در بیروت به چاپ رسیده است. در نوشتار حاضر، پس از اشاره به پاره ای از ویژگ یهای نسخه اساسِ این تصحیح، نادرست یهای چندگونه و کاست یهای چندگانه ویراست کعبی از آن نشان داده شده است. اشکالات پر شمار و گونه گون این ویراست، گویای آن است که متن عرضه شده از مسائل و رسائل شریف مرَتضی، نا استوار و نا معتمد، و ازای نرو، فاقد اعتبار لازم برای استناد و ارجاع است.
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
شریف مرتضی آثار کلامی کلام امامیه تصحیح متون تشیع
اندیش هها و نگاشت ههای کلامی سَیّد مرَتضی، عالم و متکلّم بزرگ امامی، از چند جهت حائز اهمّیّت و شایان توجّه جدّی است. نخست آنکه مکتب کلامیِ شریف مرَتضی، اوّلین مکتب کلامیِ بازمانده «مبسوط » و «نظام مند » در امامیّه به شمار می آید که نظامی مفصّل و منسجم از اعتقادات امامیّه را ارائه کرده است. این مکتب، همچنین، نمودار عقل گرایانه ترین مکتب کلامی پدیدآمده در کلام امامیّه است که احیای آن در عصر حاضر، برای تعدیل خردگریزی حا کم بر جریان پرطرفدار حشوی گرا بسیار ثمربخش و لازم به نظر م یرسد. افزون بر این، نگاشته های کلامی سَیّد مرَتضی آثاری اصیل و حاوی اندیشه های بدیع کلامی است و به هیچ وجه، رونوشتی محض از اندیشه ها و نوشته های متکلّمان پیش از او نیست. همچنین، آثار او قرائتی متقدّم و خوانشی مهمّ از اعتقادات شیعی را حکایت م یکند که برای شناخت تشیّع راستین بسیار سودمند است. با این وصف، تا کنون از میراث کلامیِ گرانسنگ شریف مرَتضی ویراستهای منقّح و عالمانه ای منتشر نشده است. هرگونه تحقیق و تدقیق در باب آراء کلامی شریف مرَتضی متوقّف بر تمهید ویراستهایی دقیق و صحیح از آثار کلامی اوست که البتّه مهارت و دقّت و حوصله ویژه ا ی نیاز دارد.
۱۱.
کلیدواژه‌ها:
آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان کتابشناسی
در این مقاله سعی بر این است کتابشناسی آموزش زبان فارسی به غیرفارس یزبانان ارائه شود. کتابشناسی حاضر شامل 586 کتاب فارسی، 112 کتاب غیرفارسی و 583 مقاله فارسی است. در دسترس بودن چنین فهرستی نه تنها در برنام هریزی، سازما ندهی، تدوین و تحلیل منابع آموزش زبان فارسی راهگشاست بلکه در زمینه های ایرا نشناسی، متن شناسی، واژ هشناسی، جامع هشناسی و تحلی لهایی ازای ندست کارآمد است. در پایان مقاله توزیع مکانی و زمانی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارس یزبانان به یاری نمودار و جدول تحلیل گشته است.
