درخت حوزه‌های تخصصی

حکومت های ایرانی- اسلامی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
حکومت های ایرانی- اسلامی خلفای مسلمان
آل بویه آل زیار اتابکان اسماعیلیان افشار انقلاب اسلامی ایلخانان پهلوی اول پهلوی دوم تاریخ محلی ترکمانان و حکومت های محلی تیموری خاندان های محلی خوارزمشاهی دوره فترت زندیه سامانی سلجوقی صفاری صفوی طاهری علویان غزنوی غوری قاجار قراخانی قراختایی مغول
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۲۸۱ تا ۱٬۳۰۰ مورد از کل ۱۱٬۸۶۹ مورد.
۱۲۸۱.

کاربست نظریه حکومت استیلاء ماوردی در ارتباط خلافت و سلطنت در آغاز قدرت گیری سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران تابستان و پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۲ (پیاپی ۷۰/۵)

کلیدواژه‌ها: ماوردی حکومت استیلاء خلیفه القائم طغرل سلجوقی عمیدالملک کندری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ مباحث نظری
تعداد بازدید : ۲۳۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۸۰
تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در دهه های 420 و 430 قمری، همزمان بود با ضعف آل بویه، رشد فعالیت های اسماعیلیه، ورود صحراگردان ترکمن و غز در شرق ایران و رویارویی آنان با غزنویان. خلیفه عباسی، القائم، در طی قدرت یافتن طغرل سلجوقی بر آن شد تا قدرت او و به تبع آن گروه های سلجوقی را به رسمیت بشناسد. بنابر نظریه امارت استیلاء که ماوردی طرح کرده است، اگر فردی با زور بر قلمرویی مسلط می شد، در صورت دارا بودن شرایطی می توانست تأییدیه خلیفه را نیز به دست آورد. اما رفتار سوء نیروهای سلجوقی در هنگام تسلط بر شهرهای اسلامی و همچنین عملکرد آنان در هنگام حضور در بغداد این تصور را نزد عامه مردم و همچنین خلیفه ایجاد کرده بود که طغرل فاقد حداقل شرایط لازم برای تفویض حکومت است. ماوردی راه حلی نیز برای این وضع ارائه کرده بودکه بر اساس آن در صورت عدم کفایت حاکم استیلاءیافته، خلیفه می توانست از جانب خود برای وی نایبی تعیین کند تا برخورداری نایب از شرایط لازم، جبران کننده کمبود این شرایط در نزد حاکم مستولی باشد. بدین ترتیب خلیفه با اعلام عمیدالملک کندری وزیر طغرل به عنوان نایب خویش سعی کرد تا تفویض حکومت به طغرل را توجیه کند. این مقاله بر آن است تا مبتنی بر روش پژوهش تاریخی و با کاربست نظریه استیلاء ماوردی به بررسی ماهیت قدرت گیری سلجوقیان در برابر آل بویه بپردازد.
۱۲۸۷.

مزارات بیلانکوه تبریز

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: تبریز بیلانکوه باغ کمال روضات الجنان و جنات الجنان باغمیشه قله اخی سعدالدین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۷ تعداد دانلود : ۹۷۸
بیلانکوه یا ولیانکوی از محلات تاریخی شهر تبریز است. اشتهار این محله به نام «بیلانکوه» را به وجود مدفن اکابر اولیاء و عرفای تبریز در آن منسوب می کنند. مزارات بیلانکوه همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده اند، مرقد و مزار بزرگانی چون : اخی سعدالدین (عارف نامدار قرن ششم هجری)، کمال الدین مسعود خجندی (شاعر و عارف قرن هشتم هجری) کمال الدین بهزاد هراتی (نگارگر بزرگ قرن دهم هجری) و جز آن در این محله واقع شده اند. در دوره ایلخانی، بنیانگذاری شهرک دانشگاهی ربع رشیدی، توسط خواجه رشید الدین فضل الله همدانی بر اهمیت آن افزود و از این رو قرن هشتم هجری دوره رونق و شکوفایی بیلانکوه محسوب می شود. این منطقه از تبریز در ادوار بعدی نیز همواره مورد توجه بوده است. وجود آثار ارزشمند و متعدد مربوط به دوره های مختلف تاریخی نشان از اهمیت و جایگاه این محله تاریخی تبریز دارد. توجه و عنایت اکابر اولیاء و عرفا – به ویژه از قرن ششم هجری به بعد - به بیلانکوه، موجب شکل گیری زوایا و خانقاه ها و مقابر ایشان در این محله شده است؛ از این رو ارائه نتایج بررسی های میدانی درباره آثار و بقایای مقابر و مزارات بیلانکوه یکی از محور های این مقاله است.
۱۲۹۰.

بررسی علت ها و انگیزه های فتح اران(آلبانیای قفقاز) از زمان فتح آن سرزمین تا پایان دورة امویان(22- 132ه ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: اسلام خزران بنی امیه اران آلبانیای قفقاز امپراتوری روم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا روسیه و قفقاز
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۱۵۱ تعداد دانلود : ۸۸۷
ضرورت گسترش اسلام و استحکام بخشیدن به مرزهای شمالی به عنوان دو هدف مهم، موجب توجه مسلمانان به اران (آلبانیای قفقاز) و منجر به فتح آن شد. سپس حاکمیت عرب ها و به تبع آن دولت بنی امیه در آنجا آغاز گردید. آنان نه تنها قدرت و حاکمیت را در دست گرفتند، بلکه خود را حامل و ناقل دین رسمی نیز دانستند. بررسی نحوة عملکرد فاتحان اسلامی در اران، از فتح آن سرزمین تا پایان دورة امویان(22- 132ه .ق) حاکی از تغییر رویکرد نسبت به علت ها و انگیزة فتوحات اولیة حاکمان مسلمان است. زیرا فاتحان در آغاز با هدف مقدس گسترش اسلام آنجا را فتح کردند و با رعایت اصل تسامح و تساهل در رفتار با حاکمان و اهالی بومی و اسکان تدریجی اعراب در مناطق گشوده شده و مبارزه با دشمن مشترک به تنظیم مناسبات سیاسی- اجتماعی و دینی دست زدند؛ اما به تدریج از دورة عثمان و با آغاز حاکمیت امویان، قدرت طلبی، زراندوزی، کسب غنیمت، ستیز با حاکمان و اهالی بومی، درگیری با امپراتوری روم، ایستادگی در برابر هجمة خزران، فراز و نشیب هایی را در تاریخ آن رقم زد و فرصت تبلیغ و گسترش اسلام را از مسلمانان سلب نمود. هر چند در این میان برخی از حاکمان اسلامی برای نهادینه کردن آن اقدام هایی انجام دادند.
۱۲۹۱.

مناسبات روحانیان با دولت در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: حکومت دولت مشارکت صفوی روح‍ان‍ی‍ان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران تا زمان صفویه
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی تاریخ ایران
تعداد بازدید : ۲۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۴۷۲
واکاوی رابطة میان روحانیان، در مقام نیروی مهم اجتماعی، با دولت صفوی می تواند ما را از درک بسیطی از رابطه به سوی درک دقیق آن سوق دهد. موضوع این مقاله، مناسبات میان دولت و روحانیان است؛ بنابراین فراز و فرود روابط میان روحانیان و حکومت،شکل های مشارکت آن ها در سیاست و چگونگی تحول آن در دورة صفوی و عوامل مؤثر بر این تحول بازکاوی شده است. مناسبات میان دولت و روحانیان براساس دیدگاه نظری چارلز تیلی به جامعة سیاسی مطالعه شده است.در این پژوهش، روش کتابخانه­ای به کار رفته است. نتایج نشان می دهد رابطة روحانیان با دستگاه سلطنت به سه شکل عضویت در دستگاه سلطنت،نفوذ در سیاست و کناره گیری از دستگاه سیاسی است و از میان این سه شکل، رابطة غالب عضویت در دستگاه سیاسی است.
۱۲۹۲.

پیامدهای اشغال ایران در شهریور 1320

نویسنده:
منبع: پژوهش در تاریخ سال سوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: اجتماعی نظامی اقتصادی سیاسی متفقین اشغال ایران شهریور 20

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰۶ تعداد دانلود : ۱۳۳۷
جنگ جهانی دوم با حمله ی هیتلر به لهستان در شهریور 1318 ش/ سپتامبر 1939 م آغاز شد. اگر چه ایران اعلام بی طرفی کرده بود امّا در سال 1320 ش/ 1941 م آلمان در خاک شوروی پیشروی کرد و پس از آن ایران به سبب موقعیّت حسّاس خود توجّه بیشتر دولت های درگیر در جنگ را به خود جلب کرد. به هر ترتیب، ایران نیز درگیر جنگ جهانی شد و این امر سبب نتایجی در این کشور گردید. مسائل داخلی ایران در طیّ جنگ جهانی دوم را باید به مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و نظامی تقسیم کرد. بعضی از این مشکلات ناشی از جنگ و برخی دیگر در نتیجه ی مستقیم اشغال کشور به وسیله ی نیروهای خارجی و حضور آن ها در کشور است. هجوم ناگهانی ارتش های متّفقین به خاک ایران، نگرانی شدیدی در سراسر کشور پدید آورد و به دنبال حوادث ناشی از این هجوم سر رشته ی امور در غالب موارد از دست دولت بیرون رفت و ناامنی و هرج ومرج، وضع نابسامان اقتصادی، مسئله ی نان و موادّ غذایی و چگونگی ارتباط با دولت های خارجی مشکلات بسیاری را برای کشور پدید آورد. در این زمان دولت های متعدّدی بر سر کار آمدند که نه برنامه ای داشتند و نه توانستند مشکلات پیش آمده را به خوبی حل کنند، بر این اساس مسأله ی اساسی این مقاله نتایج و آثار اشغال ایران بوده است که بدون شک در تحلیل حوادث بعدی بی تأثیر نخواهد بود.
۱۲۹۳.

علل رواج اعتیاد در جامعه ی عصر قاجار و آثار اجتماعی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال چهارم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: اعتیاد تریاک دوره ی قاجاریه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۸۴۲ تعداد دانلود : ۱۹۰۶
رواج اعتیاد بین ایرانیان در عصرقاجار را می توان یکی از مشخصات اجتماعی این دوره به حساب آورد. علل و عوامل مختلفی در افزایش اعتیاد به تریاک در بین ایرانیان در عصر قاجار نقش داشته اند. از مهم ترین آن ها می توان به در دسترس بودن و فراوانی این ماده، تلقی نادرست مردم، کم-اطلاعی پزشکان سنتی این دوره و تجویز تریاک توسط آنان برای هر نوع بیماری، اشاره کرد. همچنین، برخی مشکلات روانی ناشی از سرخوردگی های اجتماعی و مفید پنداشتن به مصرف این ماده، در این روند تأثیر نسبی داشته اند. با توجه به ویژگی اعتیاد به تریاک و قدرت تخریب کنندگی بالای آن، این ماده در جامعه ی عصر قاجاریه تبعات منفی زیادی به دنبال داشته است. از مهم ترین این مشکلات می توان به کم کاری-، ایجاد برخی محیط های غیرمتعارف و زننده، از هم پاشیدگی خانواده ها و ناموس فروشی به منظور تهیه ی مواد، اشاره کرد. هر چند باید یادآوری کرد که تأیید این که اعتیاد تأثیر کلان بر اقتصاد عصرقاجار داشته و موجب عقب ماندگی های جامعه-ی آن دوره شده است، بسیار پیچیده می نماید، زیرا چنین به نظر می رسد که دست یابی بدان چندان امکان پذیر نباشد.
۱۲۹۴.

پژوهشی بر شناخت مجموعه ارسلان جاذب در دوره غزنوی در سنگ بست

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: غزنوی سنگ بست مقبره ارسلان جاذب میل ایاز

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
تعداد بازدید : ۱۵۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۳۴
محوطه تاریخی سنگ بست واقع در 35 کیلومتری جنوب مشهد، شامل بقایای شهری ویران، محصور با دیواری دفاعی و خندقی پیرامون آن است. مجموعه ای از بناهای ویران خارج از حصار این شهر، پیرامون مقبره منسوب به ارسلان جاذب والی توس در زمان سلطان محمود غزنوی (421-389هـ .ق/1030- 998م) وجود دارد. در این مقاله سعی شده است برای نخستین بار به مقبره ارسلان جاذب به عنوان جزیی از یک مسجد شبستانی، درون مجموعه ای از بناهای عام المنفعه که ظاهراًَ توسط خود او بنیاد گردیده، نگریسته شود. همچنین کاربری بناهای موجود در بافت پیرامون مقبره و نحوه ارتباط آن ها با یکدیگر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
۱۲۹۶.

تحلیلی بر یک فرمان از دوران حکومت شاه صفی (تکاپوهای بی ثمر در حل اختلاف ترکان قزلباش و گرجیان، و پیامدهای تاریخی آن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد زمستان ۱۳۹۱ شماره ۸۸

کلیدواژه‌ها: شاملو شاه صفی گرجی رقم صفی قلی خان زینل خان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی روابط خارجی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی صفویه
تعداد بازدید : ۲۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۳۴۳
هدف: هدف از این پژوهش معرفی و بررسی محتوایی و تاریخی یک فرمان رسمی از دوران سلطنت شاه صفی است. روش/رویکرد پژوهش : پژوهش حاضر با رهیافت تاریخی و به روش توصیفی-تحلیلی با استناد بر وقایع نگاری های رسمی و پژوهش های تاریخی، تلاش شده تا به پرسش اصلی تحقیق پاسخ داده شود. یافته ها و نتایج : یافته ها نشان می دهد که با مرگ شاه عباس اول سیاست حمایت از غلامان گرجی در برابر ترکان قزلباش دچار نقصان گردید، و جامعه صفوی با چالش جدیدی از اختلاف میان امرای بزرگ ترک و غلامان گرجی مواجه شد. بطوری که شاه صفی در مقام پادشاه جدید صفوی در حرکتی نمادین برای جلوگیری از گسترش یافتن دامنه این نوع کشمکش ها، به روشی مسالمت آمیز در چهارچوب یک فرمان حکومتی، با ایجاد پیوند خانوادگی میان دو چهره نیرومند سیاسی و نظامی، یعنی زینل خان شاملو در مقام نایب السلطنه و سپهسالار صفوی، و دیگری صفی قلی خان گرجی در منصب بیگلربیگی بغداد و عراق عرب تلاش کرد به این نوع دشمنی ها خاتمه دهد. اما ماجرای صدور فرمان آن پادشاه در قتل زینل خان که پس از مدتی کوتاه روی داد، و این مسأله ناشی از اهمال زینل خان در اعزام نیرو های قزلباش به غرب ایران، برای حمایت از صفی قلی خان در برابر محاصره بغداد توسط ترکان عثمانی بود، نشان می دهد که حکم پادشاه برای غلبه بر این نوع اختلاف ها تأثیری نداشته است، و شاید همین حادثه موجب گشت تا شاه صفی در شیوه حکومت داری به خشونت و بی رحمی روی آورد.
۱۳۰۰.

مطالعه دامنه مکانی و زمانی تجارت چینی آلات در بندر مهروبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ ایران زمستان ۱۳۹۰ و بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۱ (پیاپی ۶۹/۵)

کلیدواژه‌ها: خلیج فارس چین تجارت چینی آلات بندر مهروبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۹۱۹
مهروبان از بنادر باستانی سواحل خوزستان است که نقش ویژه ای در تجارت دریایی بین المللی داشته است. گذشته از اشاره های منابع تاریخی، شواهدی چون خرده سفالینه های موجود در سطح شهر مهروبان، از رواج فعالیت های تجاری دست کم از روزگار ساسانیان در این بندر خلیج فارس وجود دارد. در منابع تاریخی اسلامی در حد فاصل قرون 3 تا قمری از مهروبان به عنوان بندری در زیر سایه رونق سیراف، و پس از زلزله و سقوط سیراف، به عنوان بندری در غرب خلیج فارس در حد فاصل عراق، خوزستان و فارس یاد شده است. اما یافته های باستان شناسی، خاصه خُرده های انبوه چینی آلات یافته شده در بررسی سطحی منطقه باستان شناسی مهروبان توسط هیأت مشترک باستان شناسان و مورخان ژاپنی و ایرانی در اردیبهشت 1386 نشان از وسعت تجارتی دارد که تا سواحل چین در جریان بوده و از نظر زمانی تا قرن هشتم قمری ادامه داشته است. مقاله حاضر بر آن است تا به این پرسش پاسخ گوید که با توجه به مدارک تاریخی و باستان شناختی، دامنه مکانی و زمانیِ تجارت چینی آلات در بندر مهروبان تا کجا و چه زمانی بوده است؟ فرضیه تحقیق آن است که گرچه با سقوط خلافت عباسی در بغداد به دست مغولان راه های دریایی عراق به هند، و با ویرانی اصفهان به دست مغولان راه های پس کرانه ای منتهی به مهروبان به کلی تضعیف شد، از اواسط دوره ایلخانان مهروبان رونقی مجدد یافت، تا آنجا که تا قرن هشتم کتان نواحی پس کرانه ای را با چینی آلات مشرق زمین مبادله می کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان