فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۲۱ تا ۷۴۰ مورد از کل ۲۸٬۰۲۲ مورد.
منبع:
شهروند ۱۳۸۶ شماره ۳
حوزههای تخصصی:
زندگی سیاسی صولت الدوله قشقایی (دوران مشروطیت)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اسماعیل خان صولت الدوله قشقایی (1352 1297ه .ق./1312 1257ه .ش.) که از سنین جوانی، وارد مناصب دولتی و فعالیت-های سیاسی شد، از آن زمان تا پایان عمر، پیوسته مناصبی چون ایل بیگی گری و ایلخانی گری ایل قشقایی، حکومت در شهرهای مختلف ایالت فارس و نمایندگی مجلس شورای ملی (دوره های پنجم و هشتم از حوزه انتخابیه جهرم) را بر عهده داشت. با آغاز رویدادهای جنبش مشروطه خواهی در فارس، وی به حمایت از مشروطه خواهان مبادرت نمود و به رویارویی با مخالفان پرداخت. در این مقاله، سیر تحولات زندگی سیاسی صولت الدوله از جمله جهت گیری در برابر خاندان قوام الملک، سران ایل بختیاری، انگلیسی ها و مخالفان درون ایلی و نیز چگونگی تعامل وی با قدرت های محلی و حکومت مرکزی، در این دوران مورد بررسی قرار گرفته است.
بررسی نقش حمزه آغا منگور در قیام شیخ عبیدالله شمدینانی علیه قاجاریّه (1297 ق/ 1880 م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
حمزه آغا سرکرده ایل منگور بود که در سده 13 ق./ 19 م. در نابسامانی اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران در عصر ناصری و نارضایتی مردم کُرد از حکّام قاجاری و فشارهای مالیاتی، شورشی را در میان ایلات و قبایل کُرد دامن زد. هم زمان، در عثمانی نیز کُردها به رهبری شیخ عبیدالله شمدینانی از شیوخ فرقه نقشبندیّه، علیه حکومت ناصرالدین شاه شورش کردند. این دو با استفاده از عقاید مذهبی و فرقه ای، با گردآوردن لشکری عظیم از ایلات کُرد، شهرهای مرزی ایران و عثمانی را مورد تاخت و تاز قراردادند و شمار زیادی از مردم را از دَم تیغ گذراندند. هدف این مقاله، با رویکرد جامعه شناسی و روش توصیفی _ تحلیلی، بررسی و تحلیل دو شورش مزبور و نقش حمزه آغا به عنوان طرّاح تبدیل این دو شورش به یک قیام، با فرمان جهاد مذهبی از نوع ناسیونالیستی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که حمزه آغا منگور نقش اصلی را در برانگیختن شیخ به یک قیام مذهبی علیه حکومت ناصری ایفا کرده است.
بازتاب هنر و اندیشه ساسانیان در هنر عهد آل بویه: هنر معماری و فلزکاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هنر و معماری یکی از مهم ترین عناصر فرهنگ مادی هر سرزمین است که از عوامل گوناگونی چون: احکام دینی، سنت های قومی و ملی، محیط جغرافیایی و ورود فرهنگ های ملت های دیگر تأثیر می پذیرد. به دنبال گشوده شدن ایران توسط مسلمانان و گرویدن اکثریت ایرانیان به دین اسلام، فرهنگ و هنر ایرانی دچار تغییر و دگرگونی گردید. اما از سده چهارم ق. بر اثر تلاش های ایرانیان به ویژه حکام آل بویه سرزمین های ایرانی در مرکز، جنوب و غرب ایران استقلال سیاسی و فرهنگی خود را از دستگاه خلافت به دست آوردند و جنبه هایی از تمدن ایرانی دوباره احیا شد و فنون و صنایع ایرانی فرصت تداوم، پیشرفت و توسعه یافت. هنر در این زمان هر چند تا حدی تحت تأثیر اسلام قرار گرفت، اما نیاز به تداوم هنر و صنایع و نیز کوششی که در حفظ و احیای آثار ملی و سنت های باستانی در میان ایرانیان تا سده های چهارم و پنجم وجود داشت، به ویژه هنرهایی نظیرمعماری و فلزکاری را بشدت متأثر از هنر باستان و به ویژه دوره ساسانی ساخت. در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از رویکرد تاریخی و روش تحلیلی و توصیفی به بازتاب هنر دوره ساسانی در هنر معماری و فلز کاری عهد آل بویه پرداخته شود و میزان و زمینه های تأثیرپذیری آن از هنر و اندیشه باستانی ایران تعیین گردد.
درآمدی بر آسیب شناسی گفتمان اصول گرایی
منبع:
زمانه ۱۳۸۶ شماره ۵۵
حوزههای تخصصی:
فراگیری اجتماعی اندیشه ای خاص، که سبب تفکر، احساس، قضاوت و عمل در فضا و محیطی با ویژگیهای معین می گردد، در قالب «گفتمان» سنجش و تحلیل می شود. پیروزی انقلاب اسلامی و ساختن نظام جمهوری اسلامی در چارچوب اندیشه اسلامی، که به صورت گفتمانی با ویژگیهای خاص جلوه گر گردید، امروزه با مفهوم اصول گرایی ــ که ترجمان اسلام ناب محمدی می باشد ــ مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به واقعیتهای جهانی شدن ارتباطات، خصوصا در زمینه فناوریهای ارتباطی که مواجهه اندیشه ها و همچنین گفتمانها را اجتناب ناپذیر ساخته، لازم است نقاط ضعف آسیب زا برای گفتمان اصول گرایی از زوایای مختلف بررسی گردد. این مقاله به منظور تحقق این هدف نگاشته شده است.
مشروعیت سیاسی و ساختار قدرت در حکومت سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ترکمانان سلجوقی زمانی در عرصة قدرت خواهی گام نهادند که ایران تجربة تاریخی وسیعی از تحولات سیاسی و تشکیل حکومت های نو به نو در دورة خلافت عباسی را پشت سر می گذاشت. این دولت ها تجربة ارزشمندی از ساختار و مشروعیت سیاسی را برای دولت سلجوقی به یادگار گذاشتند تا به کمک آن اولین امپراتوری اسلامی را در تاریخ میانة ایران تشکیل دهند. دولت سلجوقی با تکیه بر شیوه ای مرکب از آداب و رسوم قبیله ای و دیوان سالاری ایرانی، ساختار جدیدی از قدرت را ایجاد کرد که توانست نزدیک به یک قرن و نیم بر قلمروی گسترده ای از ماوراءالنهر تا مدیترانه حکومت کند. این مقاله با توجه به تعریف ماکس وبر از مشروعیت و انواع آن، به بازنگری ساختار دولت سلجوقی از زمان تشکیل امپراتوری سلجوقی تا پایان حکومت سلطان ملکشاه (485-431ق) می پردازد تا نوع ویژه ای از مشروعیت سیاسی را معرفی کند که سلجوقیان با تکیه بر کنشگران و نهادهای مؤثر در جامعه و تقسیم قدرت در میان ایشان در تاریخ ایران رقم زدند.
پیدایش آیین یارسان و دوره های تجلی در این آیین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
آیین یارسان به عنوان یکی از نحله های مذهبی در ایران دارای پیروانی است. اکثر پیروان این آیین در منطقة غرب کشور، کردها و لک ها بوده و شهر کرند مرکز آیین یاری است. عقاید این آیین به صورت التقاطی است و درباره ی این نحله شناخت کافی در جوامع علمی و مردمی وجود ندارد. تحقیقات انجام گرفته شده در این حوزه به اندازه ی لازم گویای ماهیت این آیین نیست و به صورت های گوناگون دربارة چگونگی پیدایش و دوره های تجلی آن سخن گفته شده است. مقالة پیش رو قصد دارد که به بررسی پیدایش آیین یاری و دوره های تجلی این آیین بپردازد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و از منابعِ دینی یارسانی نیز استفادة کتابخانه ای شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دوره های تجلّی در آیین یاری چهار دوره بوده و پیدایش این آیین پدیده ای اجتماعی بوده و به آیین مذهبی تغییر ماهیت داده است.
کتاب گل نبشته های باروی تخت جمشید؛ متن های Teh و Fort
حوزههای تخصصی:
نقد و بررسی کتاب (ایران و برآمدن رضاشاه: از سقوط قاجار تا حکومت پهلوی - سیروس غنی)
حوزههای تخصصی:
نقش نظامیه ها در انحطاط علوم اسلامی
حوزههای تخصصی:
در قرن پنجم با رشد و گسترش مدارس به همت پادشاهان و وزرای سلجوقی، پویایی علم و دانش را شاهد هستیم. مدرسه های علمی مشهور به نظامیه بر اساس اندیشه ی سیاسی و مذهبی خاص خواجه نظام الملک با رویکرد تعلیم و تربیت افراد و برای مناظره با دیگر رقبای صاحب نفوذ در بغداد همچون حنفیان، حنبلیان و اسماعیلیه شکل گرفت. اگرچه رونق نظامیه بغداد برای اندک زمانی پیشرفت علوم مذهبی را در پی داشت ولی در دراز مدت به دلیل ناسازگاری با جو سیاسی و مذهبی بغداد و نیشابور، اختناق فکری، تشدید اختلافات و تعصبات مذهبی ناکارآمدی خود را نشان داد و در نهایت به رکود علمی منتج شد.
در این پژوهش سعی بر این است با استناد به منابع تاریخی اهداف شکل گیری نظامیه ی بغداد، نقش آن در پیشرفت علوم و به تبع آن عوامل انحلال و اضمحلال نظامیه را مورد تبیین و تحلیل قرار دهد.
میرزا آقاخان نوری و مرده ریگ اصلاحات امیر کبیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
میرزا آقاخان نوری یکی از شخصیت های سیاسی تاریخ ایران است که در دوران قاجاریه ایفای نقش نمود. وی در دوران محمد شاه به مقام وزارت لشکر رسید و در زمان ناصرالدین شاه نیز پس از امیر کبیر در فاصله سال های 1275-1268ه.ق مقام صدارت یافت. امیر کبیر در دوران صدارت خویش برای برون رفت ایران از مشکلات اصلاحاتی در زمینه های مختلف انجام داد. در این مقاله، پرسش اصلی که مورد بحث قرار می گیرد عبارت است از این که آیا اصلاحات امیرکبیر در دوران صدارت نوری عقیم ماند و یا تکمیل و ادامه یافت؟ بر این مبنا پژوهش حاضر می کوشد تا به شیوه توصیفی- تحلیل تاریخی چگونگی مواجهه میرزا آقاخان نوری به عنوان صدراعظم با اصلاحات امیرکبیر را به بحث و بررسی گذارد. میرزا آقاخان همواره به دنبال کسب مقام صدارت بود و خود را شایسته این مقام می دانست و با توجه به ویژگی های شخصیتی وی، برای رسیدن به این مقام به هر اقدامی دست می زد. در پذیرفتن صدارت نیز عزل و قتل امیرکبیر را در فهرست شروط خود گنجانده بود. از این رو در تحریک و تشویق به قتل امیر با همدستی ملکه مادر، مهد علیا بی تقصیر نیست و این بزرگ ترین خطای میرزا آقاخان در دوران حیات سیاسی اش بود.
ادوار تاریخی و فلسفة تمدن اسلامی و نسبت آن با تاریخ تمدن غرب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تمدن اسلامی از موضوعات مهمی است که نه فقط به هویت جهان اسلام بازمی گردد، بلکه در زمانه ای که تمدن غرب خود را بی رقیب دیده است، می تواند در هویت یابی دنیای اسلام بسیار مؤثر باشد؛ اما این که این تمدن چه فراز و فرودهایی را طی کرده است و این فراز و فرودها با تمدن غربی چه نسبتی برقرار می نماید ازجمله مواردی است که می تواند موضوع تحقیق باشد. همچنین در بحث از تحولات علمی و اجتماعی در تاریخ بشر معمولاً سه دورة یونان، قرون وسطی، و عصر جدید به منزلة شاخص و مبنا قرار می گیرد؛ در حالی که این تقسیم بندی تاریخی بیش تر تاریخ علمی و اجتماعی اروپا و مغرب زمین را شامل می شود.
در این مقاله به بحث از دوره بندی علمی و اعتلا و انحطاط تمدن اسلامی در ابعاد مختلف طی پنج تحول بزرگ تاریخی می پردازیم. از این پنج دوره، دو دوره انحطاط و سه دوره اعتلا را می توان پژوهش کرد. امروز ما در سومین دورة اعتلا و پنجمین فراز از تحول تمدن اسلامی قرار داریم. این مهم می تواند در نسبت با تاریخ تمدن غرب و تحولات آن در نگاهی تطبیقی و نقدگونه، نگاهی جامع در هر دو حوزة تمدنی به ما ارزانی دارد.
معیارهای تقسیمات کشوری در دوره ی پهلوی
حوزههای تخصصی:
در دوره ی پهلوی اول(تا سال 1316)، ایران دارای ده استان بود که این رقم در طی دوره ی دوم پهلوی با افزایش چشم گیری مواجه شد. از آن جا که در قوانین منتشره ی تقسیمات کشوری، هیچ گونه «معیار»ی اعلام نشده است و استان ها و شهرستان های مختلف در شرایط گوناگونی تأسیس شده اند، شناسایی یک یا چند قاعده و معیار خاص در تقسیمات کشوری امری دشوار و بعضاً ناممکن به نظر می رسد. به همین جهت لازم گردید تا سیر تغییرات در تقسیمات کشوری با روند تحولات سیاسیـ اجتماعی کشور مقایسه شود تا از این رهگذر بتوان احتمالاتی را درباره انگیزه ها و دلایل تغییر در تقسیمات کشوری مطرح نمود. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی ـ تحلیلی انجام شده، فرضیه های مختلفی را در خصوص تقسیمات کشوری بررسی کرده و پس از ارزیابی میزان تطابق هر کدام با روند تقسیمات کشوری به این نتیجه رسید که عامل اصلی تعیین کننده در ترسیم نقشه تقسیمات کشوری و تنظیم قوانین و مقررات اداری در دوره پهلوی، تثبیت حاکمیت دولت مرکزی و دربار بوده است.
بازرگان لیبرال بود؟
منبع:
شهروند ۱۳۸۶ دی شماره ۳۱
حوزههای تخصصی:
نخبگان سیاسی در حصار قدرت مطلقه
منبع:
شهروند ۱۳۸۷ مهر شماره ۶۸
حوزههای تخصصی:
تمدن با طعم بی حجابی
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۵ و ۷۶
حوزههای تخصصی:
هرچند عده ای از نخبگان دلسوز به رضاخان هشدار داده بودند که به جای تمدن بولوارها، تمدن لابراتوارها را از غرب اخذ و اقتباس کند، او که مجری برنامه های دیکته شده از لندن بود، به این حرف های پخته و دلسوخته توجهی نکرد و ایران را پر از مظاهر سخیف تجدد غربی نمود.برداشتن اجباری حجاب بانوان در زمره همین اقتباس های بولواری رضاشاه بود که عواقب سوء فراوانی برای فرهنگ، اقتصاد و معیشت مردم ایران داشت؛ چه دختران بسیاری که به خاطر حفظ عفت و حجاب خود مجبور شدند در خانه بمانند و بی سواد باشند و چه فعالیت های اجتماعی قاعده مند و مثبتی که زنان باحجاب با ماندن در خانه ها از آن بازماندند! در مقاله پیش رو زمینه ها و پیامدهای این سیاست زورگویانه رضاخانی را مطالعه خواهید فرمود.
تجارت دریایی خلیج فارس در دوره ساسانیان
حوزههای تخصصی:
این پژوهش درصدد بررسی تجارت دریای خلیج فارس در دوره ی ساسانیان می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که خلیج فارس و اهمیت تجاری آن همواره مورد توجه شاهان حاکم بر ایران بود. در این میان دولت ساسانیان نیز به دلیل موقعیت استراتژیکی این منطقه و اهمیت آن در اقتصاد کشور، به این منطقه توجه ویژه ای داشت. این دولت از همان ابتدا با تأسیس شهرهای بندری و تصرف مناطق حاشیه ی خلیج فارس درصدد اعمال قدرت در این منطقه برآمد. لذا دریانوردی در خلیج فارس جزء لاینفک فعالیت تجارتی و دریایی ایران در دوره ساسانیان درآمد. در این دوره تبادل کالاها در ساحل دریا و رودخانه ها در بین النهرین و در امتداد سواحل شمال خلیج فارس رونق بسزایی پیدا کرد و حجم تجارت ایران با کشورهای چین و سیلان و هند افزایش یافت. بنابراین به همین دلیل و با رونق تجارت دریایی، تجارت خلیج فارس اهمیت فراوان یافت و پارس به مرکز مهم در تجارت با سرزمین های دور و نزدیک تبدیل شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد که از منابع تاریخی دست اول بهره برده شده است.