فلسفه غرب

فمینیسم، به مثابة نظام فکری برآمده از انگارة اومانیسم، بازتاب مکتب های فکری مدرن غربی، در بحث زنان است. با توجه به ویژگی های مشترک همة گرایش ها، می توان تعریف و نظریة تربیتی مشترک و نسبتاً فراگیر برای آنها در نظر گرفت. فمینیست ها عرصه تعلیم و تربیت را بهترین بستر برای توانمندسازی زنان و ترویج دیدگاه های نقادانة مبتنی بر جنسیت، رسیدن به برابری کامل زن و مرد، گسترش رشتة مطالعات زنان و غیره از اهداف خود در این عرصه می دانند. برای رسیدن به این اهداف، اصول و روش های همچون نقد، تشابه محوری، مخالفت با خانه داری و مادری، الگوسازی فمینیستی و غیره را در پیش گرفته اند. در ارزیابی و نقد فمینیسم باید توجه داشت که اولاً، نباید نهضت دفاع ازحقوق و کرامت زنان را با فمینیسم یکسان پنداشت؛ ثانیاً، آثار مثبتی که این نهضت داشته، نه آثار اندیشه های فمینیستی، بلکه آثار طرح بحث حقوق زنان در غرب است؛ ثالثاً، در یک نگاه جامع ضمن توجه به آثار مثبت طرح بحث حقوق زنان، باید به پیامدهای ویرانگر اندیشه های فمینیستی نیز توجه نمود.

۱۳۲۶.

مقایسة راه حل مسئله شر از دیدگاه جان هیک و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: معصومه وحیدی مهدی دهباشی جعفر شانظری

منبع: معرفت کلامی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: شر خیر جان هیک علامه طباطبائی تئودیسه پرورش روح

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۲۹

شر در قرون اخیر به صورت منطقی و قرینه ای(علیه وجود خدا) مطرح و به منزلة نقدی بر آموزه های دینی مطرح شده است. فیلسوفان و متکلمان راه حل های متنوعی ارائه داده اند که از جمله پاسخ ها، پاسخ هیک (فیلسوف و متکلم مسیحی) است که تئودیسة پرورش روح است و نیز پاسخ علامه طباطبایی که قایل به عدمی بودن شر شده، آن را لازمة عالم مادی و اختیار انسان می داند. این دو نظریة عدل باور با وجود نقاط اشتراک، دارای تفاوت های بنیادین اند. در مقایسه و تطبیق دو نظریه، ابعاد مسئله روشن تر می شود و راه حل جدیدی به دست می آید. لذا مقالة حاضر به بررسی و تطبیق این راه حل ها می پردازد.

۱۳۲۷.

بیدلیلى بیمعنایى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مصطفی ملکیان

منبع: نقد و نظر ۱۳۸۲ شماره ۳۱ و ۳۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۷۷

۱۳۲۸.

وجود و قدرت هایدگر و فوکو

نویسنده: هیویرت استیوارت دریفوس مترجم: حسینعلی شیدان شید

منبع: نامه فرهنگ ۱۳۸۲ شماره ۴۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۷۴ تعداد دانلود : ۱۴۶۳

۱۳۲۹.

مقایسه دو دیدگاه درونگرایی و برونگرایی در مساله معرفت خداوند از نظر ویلیام آلستون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فریبا مومنی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۶ شماره ۱۸۳

کلیدواژه‌ها: درونگرایی برون‏گرایی آلستون اعتماد گرایی مکانیسم باورساز

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۷۴ تعداد دانلود : ۱۴۱۷

مقاله حاضر درآمدی برمقایسه دو دیدگاه درونگرایی و برونگرایی در مساله معرفت خداوند از نظر ویلیام آلستون (-1921م)است. وی یکی از برجسته ترین فیلسوفان معاصر در فلسفه دین و معرفت شناسی است.آلستون در مقاله« معرفت خدا» که در کتاب «ایمان ، عقل وشکاکیت»به چاپ رسیده است، امکانات معرفت خدارا که در اثر پیشرفتهای اخیر در معرفت شناسی مطرح شده و تحت عنوان«برونگرایی»شناخته می شود، مورد بررسی قرارداده است.تاکید در این مقاله روی نسخه ای از برونگرایی است که با نام «اعتماد گرایی»شناخته شده است.وی ضمن بیان کاستی های رویکرد رونگرایانه در مساله معرفت خداوند، وجوه برتری رویکرد برونگرایی را به طور عام و اعتمادگرایی را به طور خاص، بررویکرد درونگرا توضیح می دهد و در پایان، امکان وواقعیت معرفت خداوند را از نقطه نظر اعتمادگرایی مورد بررسی قرارمی دهد.

۱۳۳۰.

ماهیت نظریه های هنر

نویسنده: جورج دیکی مترجم: ابوالفضل مسلمی

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۷ شماره ۱۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۷۱ تعداد دانلود : ۱۸۶۲

۱۳۳۱.

بررسی اخلاق شناسانه حد مدارا

نویسنده: محمدرضا نیک فر

منبع: کیان ۱۳۷۷ شماره ۴۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق

تعداد بازدید : ۲۸۷۲ تعداد دانلود : ۱۵۷۱

۱۳۳۲.

نقش هنر و زیبایی شناسی در فلسفه ویتگنشتاین

نویسنده: بلازا بادوس مترجم: شهاب الدین امیرخانی

منبع: زیباشناخت ۱۳۸۶ شماره ۱۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۷ تعداد دانلود : ۱۶۱۲

۱۳۳۳.

ایده علوم ابژکتیو و ابژکتیویسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلام عباس جمالی

منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۵ شماره ۴۹

کلیدواژه‌ها: علوم ابژکتیو ابژکتیویسم تجربه‏پذیری تحقق‏پذیری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم

تعداد بازدید : ۲۸۶۷

در این مقاله علوم ابژکتیو (objective sciences) چون پدیداری قصدی بررسی می شود. اثبات این نظر در بطن خود، این عقیده را که علوم، فی‏نفسه و محض (ابژکتیوسیم، objectivism) هستند طرد و رد می‏کند. از این رهگذر تجربه (Experiment) در باطن علوم پیش فرض می شود و از تحقق‏ پذیری متمایز می گردد. این مقاله در یک بررسی تاریخی روشن می‏کند که ابژکتیویسم به تدریج بر ایده علم ابژکتیو غلبه کرد و علم ابژکتیو به کلیات ریاضی غیرقابل شهود تعدیل شد. از این رهگذر قواعد ریاضی با محتوای منطقی به صورت قانونمندهای طبیعت ریاضی تنظیم شد. از آن‏جا که محتوای منطقی این قواعد ریشه در زیست جهان دارد، نمی توان گفت قواعد علمی، هرچند هم که شهودناپذیر باشند، تجربه ناپذیرند. به هر تقدیر، این قواعد تجربه می شوند؛ بنابراین نظر هوسرل در مورد تجربه ناپذیری علوم ناکافی و ناتمام است.

۱۳۳۴.

نیچه و فمینیسم معاصر

نویسنده: نوشین شاهنده

منبع: نامه فرهنگ زمستان ۱۳۸۰ شماره ۴۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۷ تعداد دانلود : ۱۴۲۶

۱۳۳۵.

دین، مدارا و خشونت

مصاحبه شونده: محمد مجتهد شبستری محسن کدیور

منبع: کیان ۱۳۷۷ شماره ۴۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۰۲

۱۳۳۶.

مساله‌ گسستگی‌ نظریه‌ هماهنگی‌ توجیه‌ معرفت‌(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مرتضی فتحی زاده

منبع: ذهن ۱۳۸۱ شماره ۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۸

یکی‌ از دیدگاه‌های‌ اساسی‌ در باب‌ توجیه، انسجام‌گرایی‌ است. البته‌ نباید میان‌ نظریه‌ انسجام‌ در باب‌ صدق‌ و نظریه‌ انسجام‌ در باب‌ توجیه‌ خلط‌ کرد. این‌ دیدگاه‌ در قبال‌ دیدگاه‌ مبناگرایی‌ سنتی‌ قرار می‌گیرد و آن‌ را طرد می‌کند. اساس‌ این‌ نظریه‌ آن‌ است‌ که‌ باور شخص‌ هنگامی‌ توجیه‌ می‌شود که‌ با بقیه‌ نظام‌ باورهای‌ آن‌ شخص‌ هماهنگ‌ و منسجم‌ باشد. تبیین‌ ماهیت‌ انسجام‌ معرفتی‌ دشوار است‌ و اختلاف‌ نظرهایی‌ درباره‌ آن‌ حتی‌ میان‌ انسجام‌گرایان‌ وجود دارد. عدم‌ شفافیت‌ در تبیین‌ معیارهای‌ انسجام، نقدهای‌ متنوعی‌ را دنبال‌ انسجام‌گرایی‌ مطرح‌ ساخته‌ است‌ که‌ یکی‌ از برجسته‌ترین‌ آنها نقد گسستگی‌ است. این‌ نقد به‌ انحای‌ گوناگون‌ تقریر شده‌ است‌ و انسجام‌گرایان‌ نیز از راه‌های‌ مختلف‌ به‌ آن‌ پاسخ‌ گفته‌اند اما به‌ نظر می‌رسد پاسخ‌هایی‌ که‌ به‌ این‌ نقد داده‌ شده‌ کافی‌ نیست. به‌ هر حال‌ این‌ بحث‌ همچنان‌ ادامه‌ دارد. گفتنی‌ است‌ در این‌ مقاله‌ واژة‌coherentism) )، به‌ «نظریة‌ هماهنگی» ترجمه‌ شده‌ است.

۱۳۳۷.

فلسفه های پوزیتیویسم باورها و ارزشها

نویسنده: علی اصغر صنمی

منبع: حوزه فروردین و اردیبهشت و خرداد و تیر ۱۳۸۱ شماره ۱۰۹ و ۱۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه تحلیلی پوزیتیویسم منطقی

تعداد بازدید : ۲۸۶۶ تعداد دانلود : ۱۵۲۶

۱۳۳۸.

بررسی و نقد نگاه پست مدرنیسم به تعلیم و تربیت ارزش ها(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدآصف محسنی (حکمت)

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: پست مدرنیسم تعلیم و تربیت ارزش ها فراروایت ها نسبی گرایی و کثرت گرایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۵ تعداد دانلود : ۱۲۴۷

«پست مدرنیسم»، که در بستر سکولار غرب زاده شد، دارای ویژگی های زیر است: بر نسبی گرایی و کثرت گرایی تأکید و هرگونه باور یقینی و ارزش مطلق را مردود می داند؛ با ذات گرایی سر ستیز داشته، هویت انسان را برساختة اجتماعی می پندارد؛ ابتنای ارزش ها بر واقعیت های تکوینی و تأثیرات ضروری اعمال بر سرنوشت انسان را برنمی تابد. در اهداف تربیتی، بر نهادینه سازی کثرت گرایی، تقویت روحیة خودسامانی در فراگیران تأکید و در اصول تربیتی بر پرهیز از جزم گرایی، مبارزه با نظام مندی و تأکید بر آزادی های فردی اصرار می ورزد. در روش های تربیتی نیز بر گفتمان فراگیرمحوری، توجه جدی به حاشیه نشین ها و نفی الگوپذیری تأکید دارند. این اندیشه، به رغم برخورداری از یک سلسله نقاط قوت، همچون مبارزه با «جهانی سازی»، مبارزه با «علم گرایی» و تأکید بر «پویایی»، از نقاط ضعف فراوان نیز رنج می برد. مهم ترین آنها، گسیختگی فکری و تناقض آشکار در اندیشه، نادیده انگاشتن واقعیت ها و معرفت های یقینی، همچنین ارزش های ثابت و فطری است.

۱۳۳۹.

برهان حرکت از دیدگاه ارسطو و ملاصدرا (یک برهان با دو نگاه)

نویسنده: رضا رسولی شربیانی

منبع: رهنمون ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ شماره ۱۳ و ۱۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۰۷

۱۳۴۰.

امکان پذیری آکراسیا از منظر سقراط و ارسطو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آروین آذرگین غلامحسین توکلی

منبع: پژوهش های فلسفی بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: خیر ارسطو خرد لذت سقراط ضعف اراده آکراسیا ناخویشتن داری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۲ تعداد دانلود : ۱۲۷۷

آکراسیا هنگامی رخ می دهد که فاعل، در حالی که می تواند بهترین را انجام دهد، برخلاف حکمِ همه جانبه نگرِ خویش به بهترین، رفتار کند. این مسئله را اولین بار سقراط مطرح کرد. وی می گفت وقوع آکراسیا امکان ناپذیر است. زیرا هیچ انسانی نمی تواند عامدانه اشتباه کند و یا بهترین را انتخاب نکند. اگر گاهی به نظر می آید که برخی عامدانه دست به عمل نادرست می زنند، از آن روست که به دلیل نادانی آن عمل را خیر به شمار می آورند. سقراط با معادل دانستن خیر و امر لذت بخش، این سخن را که «خرد مغلوب شهوت می شود» بی اساس شمرد. در نظر او هیچ چیز نیرومندتر از دانش نیست. اما ارسطو را مدافع امکان وقوع آکراسیا دانسته اند. او میان دانش محقق و دانش معلق تمایز می نهد. در دانش معلق شاید فاعل به کلیات علم داشته باشد اما جزییات مربوطه را نداند و یا با این که به هر دو علم دارد اما علمش به مانند انسان در خواب، دیوانه یا مست، ظاهری باشد. تنها دانش معلق است که ممکن است برخلاف آن رفتار شود. این که فاعل با علم محقق، مرتکب خطا بشود، درک نشدنی است. این مقاله نشان می دهد چگونه برخلاف تصور بعضی از پژوهشگران، موضع ارسطو به موضع سقراط نزدیک است.

درخت حوزه‌های تخصصی