درخت حوزه‌های تخصصی

اهداف: ویژگی هایی که با هوش هیجانی تعریف می شود می تواند توسط دین بارور شود. این ویژگی ها قابل آموزش و یادگیری هستند. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه معنی داری اعتقادات دینی و هوش هیجانی در بین دانشجویان دانشگاه انجام شد. روش ها: این پژوهش توصیفی- همبستگی در 551 دانشجوی دانشگاه های (دولتی، پیام نور و آزاد) شهر رشت در سال تحصیلی 91-1390 با روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. گردآوری داده ها با استفاده از دو پرسش نامه شامل هوش هیجانی با چهار مولفه ""خوش بینی""، ""درک عواطف خود و دیگران""، ""کنترل عواطف"" و ""مهارت های اجتماعی"" و پرسش نامه رشد اعتقادات دینی شریفی انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون T مستقل و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: همبستگی معنی داری بین میانگین امتیازات ""اعتقادات دینی"" (90/17±41/88) و ""هوش هیجانی"" (07/9±39/52) مشاهده نشد (063/0=r؛ 139/0=p). اما اختلاف امتیازات دانشجویان دختر و پسر در زمینه اعتقادات دینی و هوش هیجانی معنی دار و در دانشجویان دختر بیشتر بود. نتیجه گیری: بین اعتقادات دینی و هوش هیجانی دانشجویان همبستگی مثبتی وجود ندارد.

هدف از این تحقیق، تبیین نقش واسطه گری جهت گیری مذهبی در رابطه ی بین سبک فرزندپروری والدین و معنای زندگی دانش آموزان پایه ی سوم دبیرستان شهر شیراز بود. به منظور انجام این پژوهش، 271 نفر از دانش آموزان سال سوم دبیرستان شهر شیراز(138 دختر و 133پسر) به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی سبک فرزندپروری والدین دیانا بامریند(1967م) و معنادار بودن زندگی(صالحی،1374) و پرسشنامه ی جهت گیری مذهبی(البرزی،1382) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام از شیوه ی آماری تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که در مجموع 41% از واریانس معنای زندگی توسط جهت گیری مذهبی همانندسازی شده و سبک فرزندپروری والدین قابل پیش بینی است. بنابر این نتایج به دست آمده نشان داد که جهت گیری مذهبی نقش واسطه گری معنادار برای سبک فرزندپروری و معنای زندگی دانش آموزان پایه ی سوم دبیرستان بازی می کند.

تحقق خانواده سالم، مستلزم برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن روابط مطلوب با یکدیگر است. از اینرو ، سالم سازی اعضای خانواده و رابطه هایشان ، بی گمان اثرات مثبتی را در جامعه به دنبال خواهد داشت. آنچه که مشاهده می شود اکثر مراجعین به مراکز مشاوره خانواده ، برای دریافت خدمات در حوزه خانواده و بویژه حل تعارضات بین همسران می باشد. افزایش فزاینده آمار طلاق که بدلیل تعارضات درون خانواده و ناتوانی در حل این تعارضات منجر به جدایی همسران از یکدیگر می شود. در راستای بومی سازی نظریه ها و روش های مشاوره در کشور، پژوهش حاضر برنامه ریزی و برای استخراج یک الگوی مشاوره ای در جهت حل تعارضات زناشویی برپایه آیات قرآن کریم و تفاسیر مرتبط با استفاده از روش کتابخانه ای و به روش تحلیل محتوا به انجام رسیده است.

زمینه و هدف: سندرم روده تحریک پذیر یکی از اختلالات شایع عملکردی دستگاه گوارش می باشد. درمان های روان شناختی متعددی برای درمان این بیماران به کارگرفته شده است. هدف این مطالعه بررسی اثربخشی معنویت درمانی بر علایم جسمی بیماران زن مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر بود. مواد و روش ها: این پژوهش، در قالب یک مطالعه نیمه تجربی با گروه کنترل و ارزیابی به صورت پیش آزمون – پس آزمون - پیگیری انجام شد. بدین منظور، تعداد 24 زن مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر بر اساس ملاک های ورود انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (12=n2=n1) و با استفاده از «سیستم نمره گذاری شدت علایم» و «مقیاس فراوانی و شدت علایم سندرم روده تحریک پذیر» مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش یک دوره درمانی مبنی بر معنویت درمانی در قالب هشت جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد معنویت درمانی در مرحله پس آزمون باعث کاهش 43 درصدی میزان بروز علایم شده (05/0p<) اما این بهبودی در مرحله پیگیری پایدار نمانده است. هم چنین اثربخشی معنویت درمانی بر شدت علایم جسمی این بیماران در مراحل پس آزمون و پیگیری معنی دار نمی باشد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد معنویت درمانی می تواند به عنوان یک رویکرد درمانی مؤثر جهت کاهش فراوانی علایم جسمی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از چالش های بزرگ پیش روی بشر، از بدو خلقت تاکنون، حفظ سلامت است که مستلزم پرداخت هزینه های سنگین مادی و معنوی است. ادیان الهی که درصدد تأمین سعادت بشر هستند، انسان سالم را مخاطب خود قرار داده اند و برای تأمین سلامت آن دسته از افرادی که از نعمت سلامتی برخوردار نیستند، نصایح و دستورالعمل های متنوعی بیان داشته اند.

هدف این پژوهش، شناسایی ارتباط بهزیستی معنوی و امید با رضایت از زندگی در سالمندان بود. روش این پژوهش، توصیفی – همبستگی و جامعه آماری آن کلیه سالمندان شهرستان اردبیل بود. داده های تحقیق از 100 سالمند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند، جمع آوری گردید. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های بهزیستی معنوی، امید و رضایت از زندگی استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه استاندارد و رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین بهزیستی مذهبی و امید؛ بین بهزیستی مذهبی و رضایت از زندگی؛ بهزیستی وجودی و امید؛ بهزیستی وجودی و رضایت از زندگی و امید و رضایت از زندگی رابطه مثبت معنا دار وجود دارد. همچنین معلوم شد که رضایت از زندگی سالمندان توسط متغیرهای بهزیستی معنوی و امید به خوبی قابل پیش بینی است. سهم این متغیرها در پیش بینی رضایت از زندگی سالمندان حتی با کنترل جنسیت، سن، و تحصیلات آنها، قابل توجه است.

زمینه و هدف: نارسایی مزمن کلیه یکی از بیماری های مزمن و تهدید کننده زندگی است. از آن جا که بیماران دچار بیماری های مزمن بایستی با چالش های موجود مقابله نمایند تا به سطح قابل قبولی از سلامت و کارکرد جسمی، روانی و اجتماعی دست یابند. این پژوهش به منظور بررسی ارتباط سلامت معنوی با سبک های مقابله ای در بیماران تحت درمان با همودیالیز انجام گردید. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تحقیقات همبستگی است. که در میان 96 نفر از بیماران دچار نارسایی مزمن کلیه که برای درمان با همودیالیز به مراکز همودیالیز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مراجعه می کردند، در سال 1390 انجام شد. جهت جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامه ای مشتمل بر سه قسمت: بخش اول مربوط به خصوصیات دموگرافیک، بخش دوم سبک های مقابله ای با بیماری و بخش سوم سلامت معنوی استفاده شد. آنالیز داده ها با آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی انجام شد. یافته ها: 25 درصد افراد دارای سطح سلامت معنوی بالا، 74 درصد افراد دارای سطح سلامت معنوی متوسط و 1درصد افراد دارای سطح سلامت معنوی پایین بودند. بین نمره سلامت معنوی و نمره سازگاری و ابعاد آن رابطه مستقیم وجود داشت (000/0 > p). به طوری که با افزایش نمره سلامت معنوی، نمره سبک های مقابله ای نیز افزایش می یافت (445/0=r). نتیجه گیری: سطح سلامت معنوی در بیماران تحت درمان با همودیالیز در حد متوسط بود و میان سلامت معنوی و سبک های مقابله ای ارتباط مستقیم وجود داشت، لذا به منظور افزایش مقابله با بیماری برنامه مراقبتی بایستی با تأکید بر نیازهای معنوی بیماران انجام شود.

از آنجا که یکی از نیازهای جامعه اسلامی تشریح سبک زندگی بر اساس اعتقادات اسلامی وترسیم چگونگی عملکرد افراد در حیطه های مختلف زندگی می باشد؛لذا پژوهش حاضر با هدف ساخت واعتباریابی پرسشنامه سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی(ILSQ) انجام شده است.روش تحقیق حاضر ترکیبی از نوع طرح اکتشافی بوده و از دو مرحله تشکیل شده است .مرحله اول روش کیفی بوده واز پژوهش داده بنیاد برای ساخت ابزار استفاده شده است بدین منظور ضمن مصاحبه با متخصصین حوزه خانواده وکارشناسان علوم اسلامی مطالعات وسیع کتابخانه ای انجام و مدل نظری سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی تدوین و فرم اولیه پرسشنامه تنظیم شد.در مرحله دوم پژوهش با روش کمی روایی و پایایی ابزار موردنظر بررسی شد.بدین منظور 150 نفر ازوالدین دانشجویان دانشگاه اصفهان با روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی و فرم کوتاه پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپانیر را تکمیل کردند.داده ها به کمک روش های آمار توصیفی واستنباطی و با استفاده از نرم افزار های AmosوSPSS تحلیل شد.یافته ها نشان داد پرسشنامه سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی حاوی 84 سوال و هشت بعد تایید شده ساختاری ،معنوی ،رفتاری ،عاطفی ،شناختی ،جنسی ،ارتباط با خانواده ها و سلامت میباشد. محاسبة اعتبار و روایی پرسشنامه، نشان داده شد که پرسشنامه سبک زندگی زوجین با رویکرد اسلامی اعتبار و روایی بالایی دارد. از این رو، می توان از آن در حیطه های تحقیق و ارزیابی استفاده کرد.

این پژوهش با هدف توصیف و تحلیل خودمهارگری با دو رویکرد روان شناسی و اسلامی و طراحی سازه خودمهارگری بر اساس اندیشه اسلامی انجام شده است. روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و همبستگی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که خودمهارگری در ادبیات روان شناسی با چندین اصطلاح دیگر ارتباط دارد: خودمهارگری زیرمجموعه دو مفهوم «خودنظم بخشی» و «کنش اجرایی خود» بوده، و با مفاهیم قدرت اراده، خودانضباط دهی، خودداری، و مدیریت خود، مترادف بوده و مفاهیم تأخیرارضاء، تعالی، و بازداری پاسخ از نشانه ها و لوازم آن به شمار می آیند. سازه خودمهارگری اسلامی، دارای دو سطح است: سطح اول، شامل دو مؤلفه «شناخت» و «بازدارندگی» است که از دو مفهوم عقل و تقوا استنباط شده است. سطح دوم، دارای هفت مؤلفه خودنظارتگری، هدف شناسی، مؤلفه انگیزشی، مهار رفتاری، مهارشناختی، مهار هیجانی، و مهار تداوم بخش می باشد. روایی محتوای سازه مذکور توسط کارشناسان دینی تأیید شده است و ضریب همبستگی نظرات آنان در سطح آلفای 001/0 معنادار است.

هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه دلایل ترس از مرگ و دین داری با اضطراب و نیز مقایسه دلایل ترس از مرگ بین دانشجویان دختر و پسر بود. برای این منظور و تعداد 230 دانشجوی دختر و پسر از طریق روش نمونه گیری خوشه ای از بین دانشکد های مختلف دانشگاه شیراز انتخاب شدند. آزمودنی ها مقیاس های دلایل ترس از مرگ (RDFS)، قسمت اضطراب حالت آزمون اضطراب حالت-صفت اشپیلبرگر (STAI)، و آزمون جهت گیری مذهبی با تأکید بر اسلام (RISEI) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مؤلفه های آزمون دلایل ترس از مرگ 24% از تغییرات مربوط به اضطراب را تبیین می کنند. بر اساس نتایج تحقیق، مؤلفه دلبستگی دنیوی پیش بینی کننده مثبت و معنی دار اضطراب است. نتایج پژوهش حاضر همچنین نشان داد که بین دینداری و ترس ناشی از درد و مجازات اخروی و ترس ناشی از عدم انجام تکالیف دینی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. از طرفی یافته های تحقیق حاضر تفاوت معنی داری بین دانشجویان دختر و پسر در مؤلفه های مختلف دلایل ترس از مرگ را نشان ندارد.

زمینه و هدف: با توجه به نقش خانواده و ساختار آن در عملکرد اعضای آن در آینده و ثبات و سلامت روانی جامعه و با عنایت به تأثیرگذاری زمینه های فرهنگی – ارزشی و دینی جامعه در شکل گیری روابط و ساختار خانواده پژوهش حاضر باهدف بررسی ارتباط بین ارزش های ازدواج و جهت گیری مذهبی با ساختار خانواده در افراد متأهل انجام شد. مواد و روش ها: روش این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش 472495 نفر بودند که با استفاده از جدول مورگان 403 نفر (205زن، 198مرد) ازافراد متأهل شهرستان بابل که به صورت تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیده شدند بود. جهت ارزیابی از ابزار ارزش های ازدواج دل خموش، مقیاس جهت گیری مذهبی آلپورت و مقیاس ساختار خانواده اولسون استفاده شد. یافته ها: برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. .نتایج بررسی های آماری نشان داد که ارزش های سلسله مراتبی و خودمختاری عاطفی (001/0>P ) به صورت منفی و معنی دار و ارزش های برابرنگری و جمع گرایی (001/0> P ) نیز به صورت مثبت و معنی دار بیشترین سهم ( 13/0=R2) را در پیش بینی انسجام خانواده داشت و هم چنین بین ارزش هایی برابرنگری (001/0> P ) رابطه مثبت معنی دار و خودمختاری عقلانی و خودمختاری عاطفی (001/0> P ) رابطه منفی معنی دار وجود داشت و از بین این ابعاد خودمختاری عقلانی و برابرنگری (01/= P) بیشترین سهم ( 09/0=R2) را در انعطاف پذیری خانواده داشتند. در ارتباط بین جهت گیری مذهبی با ساختار خانواده، جهت گیری مذهبی درونی (01/0> P ) پیش بینی کننده بیشتری (10/0=R2) با انسجام و انعطاف پذیری خانواده و جهت گیری مذهبی بیرونی بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی (02/0=R2) را با انعطاف پذیری کم داشته است. نتیجه گیری: بنابراین می توان گفت که مؤلفه های ارزش های ازدواج و جهت گیری مذهبی به عنوان دو سازه روان شناختی می توانند در تشکیل ساختار خانواده نقش داشته باشند.

سبک های دلبستگی زوجین چه نقشی را در رضایت زناشویی ایفا می-کنند؟ نقش تعهد دینی در افزایش یا کاهش رضایت زناشویی چیست؟ پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش، نقش تعدیل کننده تعهد دینی در رابطه بین سبک های دلبستگی اجتنابی و اضطرابی و صمیمیت زناشویی را مورد بررسی قرار داد. 150 زوج (150 مرد، 150 زن) ساکن شهرستان شهرکرد در این پژوهش به فرم کوتاه مقیاس تجربه در روابط نزدیک (ECR-S)، پرسشنامه تعهد دینی (RCI) و مقیاس صمیمیت (IS) پاسخ دادند. نتایج پژوهش نشان داد که بین سبک های دلبستگی اجتنابی و اضطرابی با صمیمیت زناشویی همبستگی منفی معنادار و بین تعهد دینی و صمیمیت زناشویی همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. هم چنین نتایج حاکی از آن بود که تعهد دینی رابطه بین سبک دلبستگی اجتنابی و صمیمیت زناشویی زوجین را تعدیل می کند، اما رابطه بین سبک دلبستگی اضطرابی و صمیمیت زناشویی را تعدیل نمی کند. میزان رابطه منفی بین سبک دلبستگی اجتنابی و صمیمیت زناشویی در زنان و مردانی که تعهد دینی بالاتری دارند نسبت به زنان و مردانی که از تعهد دینی پایین تری برخوردارند، کمتر است. یافته های این پژوهش نشان داد که تعهد دینی می-تواند رابطه منفی بین سبک دلبستگی اجتنابی و صمیمیت زناشویی را کاهش دهد.

زمینه وهدف: پژوهش کنونی به منظور بررسی نقش حفظ قرآن در حافظه رویدادی و معنایی در دوگروه حافظ قرآن و غیر حافظ قرآن انجام شد. مواد و روش ها: این طرح تحقیق از نوع نیمه آزمایشی و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود. در این پژوهش 180 دانش آموز دختر حافظ قرآن، مبتدی و غیر حافظ قرآن شهر تهران در سه مقطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان مورد بررسی قرارگرفتند. از تکالیف یادآوری سرنخی و تکلیف حروف الفبایی برای بررسی حافظه رویدادی و معنایی استفاده شد و از دانش آموزان خواسته شد تا لغات را رمزگردانی نموده و به یادآورند، سپس داده ها نمره گذاری شد. آن گاه داده ها به وسیله آزمون آماری تحلیل واریانس Tukey وآزمون آماری MANOVA چند متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد، دانش آموزان حافظ قرآن در هر دو نوع حافظه معنایی و رویدادی از دو گروه مبتدی و غیرحافظ قرآن عملکرد بهتری در یادآوری داشتند. اما بین عملکرد دانش آموزان مبتدی و غیرحافظ قرآن تفاوتی وجود نداشت (6/0> P) (001/0>P) هم چنین نتایج نشان می دهدکه دانش آموزان حافظ قرآن با افزایش پایه های تحصیلی ازحافظه معنایی و رویدادی بهتری نسبت به دوگروه .( دیگر برخوردار بودند (001/0 > P) نتیجه گیری: در نهایت، بر اساس نتایج پژوهشی، مهارت در حفظ قرآن، نه تنها حافظه اطلاعات غیر قرآنی را افزایش می دهد بلکه این مهارت با افزایش سن تأثیر بیشتری بر حافظه دارد.

هدف:سلامتخانواده به عنوان یکی از نهادهای مهم و حیاتی جامعه به عوامل مختلفی بستگی دارد، و تا کنون پژوهش های مختلفی درباره آن انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و گرایش های مذهبی با رضایت زناشویی در معلمان متأهل می باشد. روش:درپژوهش حاضر ازروش پژوهش همبستگی استفاده شده است.به این منظور، 135 معلم متأهل در نیم سال اول سال تحصیلی 1393- 1392 به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و به مقیاس زوجی انریچ، پرسشنامه هوش اخلاقی، و پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده به وسیله نرم افزار 18SPSS و با شیوه آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار)، و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها:نتایج تحقیق حاکی از آن است بین هوش اخلاقی و رضایت زناشویی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (01/0> P). همچنین بین گرایش مذهبی درونی با رضایت زناشویی ارتباط مثبت و معنادار به دست آمد (01/0> P). نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که هوش اخلاقی می تواند به طور معناداری 23/0 از واریانس رضایت زناشویی را به طور معناداری پیش بینی کند. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر اهمیت هوش اخلاقی و گرایش مذهبی درونی بر رضایت مندی زناشویی در معلمان متأهل را آشکار ساخت و در برنامه های مشاوره قبل از ازدواج و مشاوره خانواده باید آنها را به عنوان یک عامل کلیدی در تعیین رضایت زناشویی در نظر گرفت.

هدف از این پژوهش، شناسایی رابطه تنظیم هیجانی و اعتقادات مذهبی با راهبردهای حل تعارض با والدین در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز بود. جامعة آماری شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل (92-91) در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز و نمونه شامل 200 نفر (100 دختر و 100 پسر) بود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسش نامه تنظیم هیجانی، اعتقادات مذهبی آرین و مقیاس تاکتیک تعارض با والدین اشتراوس، استفاده شد. تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در سطح معناداری 0001/ 0>p نشان داد که بین تنظیم هیجانی و اعتقادات مذهبی، با راهبردهای تعارض با والدین در دانشجویان رابطه معنا دار وجود دارد. همچنین تنظیم هیجانی و اعتقادات مذهبی، با راهبردهای حل تعارض با والدین در دانشجویان رابطه چندگانه وجود دارد. در عین حال، تحلیل رگرسیون نشان داد که تنظیم هیجانی و اعتقادات مذهبی به ترتیب پیش بینی کننده بهتری برای متغیرهای راهبرد استدلال و پرخاشگری کلامی و اعتقادات مذهبی نیز به تنهایی پیش بینی کننده مناسبی برای متغیر ملاک راهبرد پرخاشگری فیزیکی می باشند.