اکبر بابایی حیدرآبادی

سلامت معنوی، یکی از بُعدهای چهارگانه ی سلامت محسوب می شود که درکنار سه بُعد جسمی، روانی و اجتماعی قرار گرفته و موجب ارتباط هماهنگ و یکپارچه بین نیروهای داخلی می شود. این پژوهش با هدف تعیین وضعیت سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه های شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی اجرا شده است. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی و به صورت توصیفی- تحلیلی، بر روی 367 نفر از دانشجویان در سال 1394 انجام شده و روش انتخاب نمونه ها به صورت چند مرحله یی(سهمیه یی- آسان) بوده است. داده ها با استفاده از پرسش نامه ی روا و پایای سنجش سلامت معنوی 48 سئوالی، در قالب دو مؤلفه ی شناختی - عاطفی(بینش و گرایش) و رفتاری؛ و سه مفهوم فرعی ارتباط با خدا، ارتباط با خود و ارتباط با پیرامون گردآوری شد. داده های پژوهش نیز با استفاده از نرم افزار SPSS(نسخه ی 21) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از 367 فرد شرکت کننده در پژوهش، 1/59 درصد مؤنث بوده اند. 3/12درصد از شرکت کنندگان متأهل بودند و 4/66 درصد از آنان در تهران سکونت داشتند. مقطع تحصیلی 2/47 درصد از شرکت کنندگان، کارشناسی بود و بقیه در مقطع تحصیلات تکمیلی و دکتری بودند. میانگین سنّی(انحراف معیار) افراد نیز 64/22(88/3) گزارش شد. میانگین(انحراف معیار) بینش و گرایش معنوی، رفتار معنوی و سلامت معنوی آنان نیز به ترتیب 94/79(34/15)، 96/71(28/14) و 62/76(89/13) به دست آمد. نتیجه گیری: میانگین نمره های دانشجویان در حیطه های بینش و گرایش معنوی، رفتار معنوی و سلامت معنوی، دارای وضعیتی به نسبت مطلوب بود، که این میانگین در دختران و دانشجویان متأهل به ترتیب نسبت به پسران و دانشجویان مجرّد بیش تر بود. همچنین بین بینش و گرایش با رفتار، ارتباط معنی داری وجود داشت.

مقدمه: در حال حاضر فرسودگی شغلی، یک مشکل شایع در تمام سیستم های بهداشتی است و به نظر می رسد عوامل فیزیکی مانند سر و صدا در این زمینه موثر باشند بر این اساس، مطالعه ی حاضر با هدف تعیین رابطه ی بین آزار صوتی و فرسودگی شغلی پرستاران شهر بهبهان در سال 1394 انجام شد. روش کار: جامعه ی آماری این مطالعه ی تحلیلی-مقطعی، پرستاران شهر بهبهان در سال 1394 بودند و 151 پرستار به صورت تصادفی با روش طبقه بندی با تخصیص متناسب از 3 بیمارستان، وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه های فرسودگی شغلی مازلاک و آزار صوتی بودند و داده ها در نرم افزار SPSS نسخه ی 16 با استفاده از آمار توصیفی، آزمون آنووا، تی مستقل و ضریب همبستگی اسپیرمن تحلیل شدند. یافته ها: تعداد 151 پرستار (8/25% مرد و 2/74% زن) با میانگین سنی 74/8±48/33 سال وارد مطالعه شدند. میانگین نمره ی حساسیت به صدا 98/22±7/63 و میانگین نمره ی آزاردهندگی صدا 68/22±52/56 بود. درصد بیشتری از پرستاران در زیرمقیاس زوال شخصیت (6/63%) و خستگی عاطفی (2/64%) در سطح فرسودگی پایین قرار داشتند اما در زیرمقیاس فقدان موفقیت فردی، درصد بیشتری از افراد (6/65%) در سطح فرسودگی بالا قرار داشتند. نتایج بررسی رابطه ی فرسودگی شغلی با آزاردهندگی و حساسیت به صدا نشان داد که زیرمقیاس خستگی عاطفی با آزاردهندگی (000/0=P) و با حساسیت به صدا (002/0=P) و هم چنین زیرمقیاس مسخ شخصیت با آزاردهندگی صدا (004/0=P) رابطه ی معنی دار مثبت دارند. نتیجه گیری: بنا بر نتایج، با افزایش آزاردهندگی صدا، فرسودگی شغلی در ابعاد خستگی عاطفی و مسخ شخصیت افزایش می یابد لذا اتخاذ راهکارهایی جهت کاهش آلودگی صوتی در بیمارستان ها جهت پیشگیری از فرسودگی شغلی پرستاران، ضروری به نظر می رسد.

به علت طبیعت تهدید کننده ی سرطان، تشخیص این بیماری سبب می شود که نیازهای معنوی بیماران به طور چشمگیری افزایش یابد. این مطالعه با هدف بررسی سلامت معنوی بیماران مبتلا به سرطان در بیمارستان امید مشهد انجام گرفته است. مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی- تحلیلی در سال 1391 در بیمارستان امید مشهد انجام گرفته است. جامعه ی پژوهش، شامل 106 نفر از بیماران سرطانی بستری در بیمارستان امید است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی پالوتزین- الیسون (سال 1982) بوده است و داده ها به روش نمونه گیری آسان (در دسترس) و به صورت میدانی گردآوری شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی، آزمون همبستگی (سطح معنی داری 05/0) و نرم افزار SPSS نسخه ی 16 استفاده شد. یافته ها: میانگین کل نمره ی سلامت معنوی بیماران 2/1 ± 97 و میانگین نمره ی سلامت مذهبی و وجودی آن ها به ترتیب 4/6 ± 1/52 و 4/8± 8/44 بود. بین سلامت معنوی بیماران با سن، مدت ابتلا به سرطان، سطح تحصیلات و وضعیت تأهل، ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتیجه ی این مطالعه نشان داد، بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان سلامت معنوی متوسطی داشتند. توصیه می شود ارتقای سلامت معنوی در بیماری هایی همچون سرطان که بر جسم، روان و روح افراد تأثیرگذار است، به صورت خاص مورد توجه قرار گیرد، چرا که ارتقای سلامت معنوی بهبود سلامت جسمی و روحی بیمار را در پی خواهد داشت.

اختلال های روانی در جوامع انسانی بسیار مشهود است و بسیاری از افراد در زندگی امکان ابتلا به ناراحتی های روانی را دارند. ایمان، اعتقادهای مذهبی و نگرش های توحیدی، عامل هایی هستند که می توانند در امر درمان و پیشگیری از اختلال های روانی به شکل مؤثری به کار برده شوند، هدف از مطالعه ی حاضر، تعیین ارتباط بین نگرش مذهبی با سلامت روان دانشجویان می باشد. مواد و روش ها: مطالعه ی توصیفی- تحلیلی حاضر به بررسی ارتباط بین نگرش مذهبی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز پرداخته است. نمونه گیری به روش تصادفی چند مرحله یی صورت گرفت؛ ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ی سلامت عمومی(GHQ-28) و پرسش نامه ی نگرش مذهبی 25 سئوالی(گلریز- براهنی) بود. داده ها به نرم افزار SPSS نسخه ی 19وارد و با استفاده از آزمون های مجذور کای و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از مجموع 300 نفر از افراد شرکتکننده در مطالعه، 4/31 درصد پسر و 6/68 درصد دختر بودند. میانگین سنی افراد 71/21سال بود. میانگین نمره ی نگرش مذهبی و سلامت عمومی شرکت کنندگان به ترتیب برابر با 73/39 و 1/22 بود. اختلال در سلامت عمومی دانشجویان با هیچ یک از متغیرهای دموگرافیک مورد مطالعه از نظر آماری رابطه ی معنی داری نداشت(05/0<P). همچنین بین نمره ی سلامت عمومی و نگرش مذهبی ارتباط معنی داری به دست نیامد(05/0<P و 1/0r=). نتیجه گیری: اعتقادهای مذهبی و نگرش های توحیدی، عامل هایی هستند که می توانند دیدگاه و درک افراد را از مشکل های زندگی تغییر داده و در بسیاری از موارد راه عبور از آن ها را آسان تر می کنند. در این پژوهش بین نگرش های مذهبی با سلامت روان ارتباط معنی داری مشاهده نشد.

سلامت معنوی، یکی از ابعاد مهم سلامت در انسان محسوب می شود و به عنوان رویکردی مهم در ارتقای سلامت عمومی در نظر گرفته می شود. با توجه به اهمیت سلامت معنوی و نقش آن در ارتقای سلامت روانی، پژوهش حاضر با هدف بررسی سلامت معنوی در کارکنان یکی از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران صورت گرفته است. مواد و روش ها : این مطالعه ی مقطعی، بر روی 503 نفر از کارکنان یکی از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران (دربرگیرنده ی سه بیمارستان تحت پوشش و دانشکده ها)، به روش نمونه گیری چند مرحله یی مرکب (برحسب درصد افراد شاغل در هر بخش/کارمند اداری یا درمانی)، در سال 1391 انجام شد. اطلاعات از طریق پرسش نامه های سلامت معنوی 20 سئوالی Paloutzianو Ellison بعد از تعیین روایی و پایایی آن ها به صورت خود ایفا تکمیل و جمع آوری و توسط نرم افزار SPSS16 و آزمون های ANOVA و همبستگی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره ی سلامت مذهبی و وجودی در کارکنان به ترتیب 97/52 و 09/48 بود. در مجموع 4/61 درصد کارکنان از نمره ی سلامت معنوی خوبی برخوردار بودند. بین سلامت معنوی و سن، سابقه ی خدمت، سابقه ی بیماری های اعصاب و روان، متوسط فعالیت جسمانی، وضعیت مسکن و شرکت در مناسک حج، ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. نتیجه گیری : برنامه ریزی برای ارتقای سلامت جسمی و به خصوص روانی، اجتماعی و حرفه یی کارکنان در اولویت قرار دارد. برای ارتقای سلامت در کارکنان توجه به ارتقای شغلی، سطح رفاه و درآمد، فعالیت جسمانی و سبک زندگی توصیه می شود.