درخت حوزه‌های تخصصی

مسئله پژوهش حاضر، مطالعه متون علمی و متون اجتماعی نظیر آنها، با هدف بررسی نفوذ استنادی و نفوذ اصطلاحات متون علمی در متون اجتماعی است. انتظار می رود، متن اجتماعی به وسیله استناد به متون علمی پلی باشد بین دانشمندان و کاربران فضای اجتماعی تا بتوان به کمک پردازش واژگان هر یک از متون علمی و اجتماعی و سنجش شباهت آنها به کمک شاخص دربردارندگی، میزان نفوذ واژگانی یا نفوذ علم در اجتماع را، مشاهده نمود. اساس داده های آماری پژوهش حاضر را، مقالات علمی حوزه موضوعی تغییرات آب و هوا منتشر شده در مجلات تحت پوشش پایگاه وب علوم تشکیل می دهد، که نقش جامعه پژوهش را دارند. اعضای نمونه شامل 9876 متن علمی و اجتماعی (7912 متن اجتماعی استناد کننده به 1964 متن علمی) که به کمک کد پایتون و بسته سوپ زیبا از محیط وب، استخراج و در قالب فایل های .txt ذخیره گردید. فایل های pdf به صورت دستی استخراج و به فایل txt تبدیل شدند. با استفاده از مدل نمایه سازی خودکار شکاف و زبان عبارات الگودار، اصطلاحات نمایه سازی شده متون علمی و اجتماعی و اصطلاحات مشترک میان آنها، مشخص و بر اساس طول آنها و به تفکیک نوع مدارک اجتماعی، دسته بندی شدند. سنجش میزان نفوذ با استفاده از شاخص دربردارندگی، نشان داد که میانگین شدت نفوذ برابر با 27 درصد است. همبستگی مثبت، معنادار و قوی (76/0) بین تعداد اصطلاحات مشترک و شدت نفوذ علمی وجود دارد. نتایج آزمون مجذور کا نیز، نشان داد که رابطه معناداری در سطح 1% بین تعداد واژگان اصطلاح (طول اصطلاح) و شدت نفوذ، وجود دارد. همچنین بین سطح شدت نفوذ و نوع مدارک اجتماعی اعم از خبر، وبلاگ، اسناد سیاست گذاری، ویکی پدیا و متن داوری ها، تفاوت وجود دارد. بیشترین درصد نفوذپذیری مربوط به اسناد سیاست گذاری و سپس ویکی پدیا است. کسب 22 استناد علمی و 40 استناد اجتماعی به طور میانگین برای هر مقاله، و همبستگی قوی میان استناد و نمره آلتمتریک، نشان دهنده نفوذ استنادی مقالات در میان جامعه دانشگاهی و غیردانشگاهی است. در مجموع می توان از قدرت دگرسنجه هایی چون اسناد سیاست گذاری، ویکی پدیا و وبلاگ ها و نفوذپذیری واژگانی آنها، جهت ترویج هرچه بیشتر و بهتر یافته های علمی استفاده نمود و با نشر علم در این منابع حتی با زبانی متفاوت از زبان نگارش نویسندگان، به آگاهی بیشتر جامعه و عموم مردم، کمک نمود.

هدف: هدف از انجام این پژوهش مطالعه ساختار اداری هیأت امنای کتابخانه های عمومی کشور ایالات متحده آمریکا در راستای ارائه الگویی برای کاربست در انجمن های کتابخانه های عمومی کشور ایران است. روش: پژوهش حاضر کاربردی بوده و ازنظر روش شناسی از نوع تحلیل محتوای کمی و کیفی است. برای پاسخگویی به سؤالات پژوهش در خصوص کتابخانه های عمومی ایالات متحده امریکا از قوانین ایالتی، دست نامه ها، فصلنامه ها، استانداردها، جعبه ابزارها و راهنماهایی است که هیئت امنا کتابخانه های عمومی، انجمن هیئت امنا، دپارتمان کتابخانه، دپارتمان آموزش و کتابخانه های ایالتی در هر ایالت منتشر کرده اند، استفاده شد. برای شناسایی کتابخانه های مورد بررسی و اشخاص و ارکان هر کتابخانه نیز از وب سایت com . www.publiclibraries ، www.ala.org و موتورهای جستجو و شبکه های اجتماعی استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که تمرکز اعضای هیئت امنای کتابخانه های عمومی ایالات متحده آمریکا بیشتر بر مباحث مالی، اداری، انسانی و سیاست گذاری است؛ مباحث مربوط به ارتباط با جامعه، مجامع رسمی و قانونی اجتماعی، مشارکت، هماهنگی و همکاری بین هیئت ها، انجمن ها و مجامع، مباحث آموزشی و کارگاهی، نظارت بر قراردادها و .... نیز از دیگر وظایف این هیئت ها هستند؛ در ترکیب اعضای آن ها تنوع در وظایف و مسئولیت ها در مناطق جغرافیایی مختلف به روشنی قابل مشاهده است؛ وظایف و اختیارات آن ها به صورت تفصیلی و با رویکرد عمل گرایانه تری تدوین شده اند و بیشتر انعکاسی از وجه محلی کتابخانه ها هستند؛ رویه تعریف شده ای برای انتصاب یا انتخاب اعضای هیئت امنای آن ها وجود ندارد و رویه انتصاب اعضای هیئت امنای کتابخانه های عمومی هر ایالت تقریباً با سایر ایالت ها متفاوت است؛ اغلب اعضای آن ها را اعضای حقیقی تشکیل می دهند؛ 41 درصد آن ها در مؤسسات غیرانتفاعی مشغول به کار هستند؛ 57 درصد اعضای آن ها را زنان تشکیل می دهند؛ میانگین سنی اعضای آن ها 47 سال بود. ارزش/ اصالت: این پژوهش توصیه می کند ساختار اداری انجمن های کتابخانه های عمومی ایران بر اساس ساختار اداری حاکم بر هیئت امنای کتابخانه های عمومی ایالات متحده آمریکا به شکلی تغییر یابند که با ترکیبی متوازن از حمایت های محلی و دولتی برخوردار باشند، و نسبت به تنوع جمعیتی، جنسیتی، سنی، شغلی، و کارکردی آن ها در انجمن های آن ها اهتمام لازم وجود داشته باشد. همچنین باید وظایف و کارکردهای نوینی برای انجمن های کتابخانه های عمومی ایران تعریف شده و میزان اختیارات آن ها افزایش یابد. درنهایت پیش بینی می شود با بهره گیری از تجارب سایر کشور و به تبع آن افزایش وظایف و اختیارات انجمن های کتابخانه های عمومی ایران، وجه محلی کتابخانه های عمومی ایران تقویت شده و روند تصمیم گیری نیز سرعت خواهد گرفت.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر درک اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه از کیفیت اطلاعات وبی، بر اساس مدلCC/LC IQ  انجام شد. روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و جامعه آماری اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه بود. از بین  367 نفر، با استفاده از فرمول کوکران، 124 نفر حجم نمونه و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. پرسشنامه درک کیفیت اطلاعات وبی نایت (2007) تهیه و استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های فریدمن، آنوای یکراهه و آزمون تی تست مستقل تجریه و تحلیل شد. نتایج آزمون فریدمن برای اولویت بندی مقوله های چهارگانه کیفیت اطلاعات نشان داد کیفیت بافتی اطلاعات مهم ترین مقوله و کیفیت بازنمون اطلاعات کم اهمیت ترین مقوله از نظر کاربران بوده اند. کیفیت دسترس پذیری اطلاعات و کیفیت ذاتی اطلاعات نیز به ترتیب در رده های دوم و سوم اهمیت قرار داشته اند. همچنین مؤلفه های ثبات و کارآیی و منحصربه فردبودن به ترتیب دارای بیشترین و مؤلفه های موجزبودن، صحت و دسترس پذیری به ترتیب دارای کمترین اهمیت برای کاربران به هنگام ارزیابی کیفیت اطلاعات وبی بودند. سطوح معناداری به دست آمده نشان می دهد تفاوت معناداری بین درک کیفیت اطلاعات وبی و تفاوت های فردی کاربران (حوزه تخصص، رتبه علمی، سن و جنسیت) وجود ندارد و فرضیه های پژوهش در هر چهار مورد رد شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش تفاوت های چشمگیری را در رتبه بندی معیارهای کیفیت اطلاعات با پژوهش های دیگر نشان می دهد، لذا می توان استدلال کرد که اهمیت معیارهای کیفیت اطلاعات از نظر استفاده کننده، بر اساس آنچه که فرد به طور ایده آل مناسب می داند، آنچه که فرد فکر می کند که بر قضاوت او در مورد کیفیت اطلاعات تاثیرگذار است و آنچه که فرد در عمل مورد توجه قرار می دهد متفاوت است.

طی چند دهه اخیر شاهد رشد فزاینده و چشمگیر پژوهش در کشور و به تبع آن ارتقاء بی نظیر رتبه جهانی ایران از لحاظ تعداد مستندات علمیِ منتشرشده بوده ایم. رشد چشمگیر کمیت پژوهش های کشور، تمرکز فزاینده صاحب نظران عرصه پژوهشِ جهان بر مقوله «اثربخشی پژوهش ها» و تأکید مکرّری که در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران بر اهمیّت «کاربرد پژوهش ها در جامعه» صورت گرفته، موجب شده برخی پژوهشگران به «بررسی میزان اثرگذاری این پژوهش ها» پرداخته و نشان دهند که پژوهش های مورد نظر اثربخشی بسیار ضعیفی داشته اند. بنابراین، لازم است «قابلیّت اثرگذاری» این پژوهش ها مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، در پژوهش حاضر با استفاده از آمار و داده های ثانویه و در قالب روش تحلیلی-توصیفی، تحلیل استنادیِ برون دادهای پژوهشی ایران در مقایسه با سایر جوامع مدّ نظر قرار گرفته و طی آن به جست وجوی پاسخ مناسب برای چهار پرسش محوری پرداخته شد که به ترتیب، «کیفیّت مجموعه تمامیِ پژوهش های کشور (2014-1996)»، «کیفیّت پژوهش های برتر کشور (2014-2005)»، «مقایسه کیفیّت پژوهش های برتر با کیفیّت مجموعه تمامیِ پژوهش ها» و «کیفیّت مجلات علمی فارسی (1391-1390) و انگلیسی (2014) کشور» را مورد کنکاش قرار می دهند. بدین منظور، بر اساس داده های موجود در پایگاه های استنادی معتبر (تامسون رویترز، اسکاپوس و علوم جهان اسلام)، عدد و رتبه کشور بر اساس شاخص های متنوّع استنادی استخراج یا محاسبه گردید. یافته های پژوهش از جمله «تعداد اندک استناد به هر مقاله ایران (7/5) که در حدود نصف میانگین جهانی است (3/10) و سیر نزولیِ رتبه کشور در این شاخص»، «رتبه ضعیف کشور بر اساس سهم مقالات برتر از کل مدارک علمی (128)»، «سهم اندک ایران در جذب استنادهای جهان (47/0 درصد) علی رغم سهم قابل توجهی که در تعداد مستندات علمی جهان داراست (1/1 درصد)»، «شاخص اچ اندک با وجود تعداد زیاد مقالات»، «جایگاه بسیار نامطلوب ایران از لحاظ سهم خوداستنادی (بیش از 50 درصد در سال 2015) و سیر نزولی رتبه کشور بر اساس این شاخص»، «تعداد استناد به هر مقاله برتر ایران (7/76) که در حدود نصف میانگین جهانی است (9/144)»، «سهم اندک کشور در جذب استنادهای صورت گرفته به مقالات برتر جهان (18/0 درصد) در مقایسه با سهم کشور از این مقالات (41/0 درصد)» و این واقعیّت که «میانگین ضریب تأثیر 91 درصد از مجلات علمی مصوّب فارسی 037/0 بوده و تنها 1 درصد آن ها ضریب تأثیری بیش از 5/0 دارند» همگی نشان دهنده کیفیّت ضعیف و نزولیِ مجموعه پژوهش های کشورند. بنابراین، طی دهه های اخیر، علی رغم رشد چشمگیر کمیت پژوهش های کشور، این پژوهش ها از «قابلیّت اثرگذاری» اندک و کاهنده ای برخوردار بوده اند.

عمده ترین نگرانی اغلب سازمان ها در عصر حاضر که عصر اقتصاد مبتنی بر دانش نامیده می شود، موفقیت و برتری آن ها در عرصه ی بازار های رقابتی است. مرور عوامل موثر بر موفقیت پیاده سازی یک پروژه مدیریت دانش ما را به وجود عامل کمتر شناخته شده ای تحت عنوان معماری دانش رهنمون می سازد. از سوی دیگر در سال های اخیر با رشد و توجه روز افزون به سازمان های کلان مقیاس و اهمیت مقوله ی مدیریت دانش در این دسته از سازمان ها مواجه هستیم. از اینرو مقاله جاری تلاش دارد ضمن بررسی ابعاد گوناگون مقوله معماری دانش، چارچوبی را جهت معماری دانش در سازمان های کلان مقیاس پیشنهاد نماید. قالب اولیه چارچوب پیشنهادی بر چارچوب معماری اطلاعات سازمانی زکمن بنا نهاده شد و در ادامه با افزودن جنبه خدمت و بعد سطوح معماری و باز تعریف تمامی محصولات چارچوب از حوزه اطلاعات به دانش، چارچوب معماری دانش مطلوب حاصل گشت. روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش توصیفی بوده و اعتبار آن از طریق انجام یک مطالعه موردی و جمع آوری نظر جمعی از خبرگان مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حکایت از سودمندی این چارچوب جهت مدیریت دانش در سازمان های کلان مقیاس را داشته و یافته های این پژوهش می تواند به طراحان جهت معماری دانش سازمان های متبوعشان یاری رساند.

مقدمه: بازی وارسازی را کاربست محرک های مرتبط با انجام بازی در بسترهای به ظاهر نامرتبط با بازی دانسته اند. در واقع بازی وارسازی بنا دارد کارهای مرسوم و ملال آور روزمره را در حوزه های گوناگون بگونه ای عرضه کند که انجام آن برای بازیگران/کاربران خوشایند جلوه نماید. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن تعریف مفهوم بازی وارسازی، کارکردها، ومؤلفه های آن به تشریح ارتباط این مفهوم با فعالیت و خدمات کتابخانه ها بپردازد. در این راستا سامانه کتاب دان نیز که برای نخستین بار در ایران با کاربست مؤلفه های بازی وارسازی و در پیوند با وبسایت کتابخانه طراحی شده، معرفی می شود. روش : این پژوهش در دو مرحله انجام شده است. در مرحله نخست، با استفاده از روش مروری و بر اساس مطالعه جامع و نظام مند متون مرتبط با بازی وارسازی مؤلفه های مرتبط با طراحی یک نرم افزار بازی وارسازی کتابخانه ای استخراج شده است. در مرحله دوم، با توجه به مطالعات بخش نخست برای نخستین بار در کشور سامانه ای با نام «کتاب دان» با بهره گیری از سازوکارهای بازی وارسازی در کتابخانه های دنیا طراحی شده است. فرایند طراحی این سامانه نیز بر مبنای رویکرد شش مرحله ای ورباخ و هانتر انجام پذیرفت. یافته ها: تجربه پیاده سازی سامانه کتاب دان نشان داد که برای طراحی چنین سامانه ها و نرم افزارهایی در وبسایت های کتابخانه ای باید در کنار توجه به مؤلفه های سه گانه بازی وارسازی (مکانیک ها، دینامیک ها، و ساختارهای بازی) به نظریه های انگیزشی رایج در این حوزه نیز اهتمام ویژه ای داشت. دو نظریه مطرح در این زمینه یعنی نظریه های خودتعیین گری و جریان می توانند در طراحی چنین نرم افزارهایی بسیار یاری رسان باشند. بحث و نتیجه گیری: ضروری است در طراحی نرم افزارها و سامانه های بازی وارسازی کتابخانه ای به هدف اصلی بازی وارسازی، یعنی خوشایند ساختن فرآیندهای ملال آور روزمره برای کاربران و جذب هر چه بیشتر آنان توجه نمود. پژوهش حاضر در بخش طراحی نرم افزار یک پژوهش موردی است که طبیعتاً از تجربه های مرتبط با آن می توان در پاره ای موارد دیگر نیز بهره جست. با این حال مدیران و کتابداران باید همواره به قابلیت ها و ویژگی های منحصربه فرد کتابخانه و کاربران خود در طراحی چنین نرم افزارهایی اهتمام لازم را داشته باشند.

هدف: بررسی اشتراک ساختاری دگرسنجه ها و استناد، درک و شناسایی سنجه های مشابه و ابعاد مختلف اثرگذاری آنها، و دسته بندی تجربی انواع دگرسنجه ها از طریق تفسیر و ترکیب منطقی شاخص ها. روش شناسی: نمونه ای هدفمند از مقالات مجلات زیرمجموعه کتابخانه عمومی علم (پلاس) منتشرشده در سال های 2010 تا 2012 به روش تحلیل استنادی مطالعه و از روش تحلیل عاملی برای شناسایی اشتراک ساختاری میان سنجه های مختلف و دسته بندی آنها استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی به استخراج مدلی متشکل از 3 گروه عاملی منجر شد که درمجموع، قادر به پیش بینی حدود 53 درصد از واریانس متغیر مکنون، یعنی «تأثیر بروندادهای پژوهشی» است. به نظر می رسد مدل تجربی به دست آمده با مدل نظری پیشنهادی «جانپینگ و هوکیانگ» انطباق دارد. نتایج نشان می دهد نوع تأثیر، گستره، و عمق آن در سه گروه شناسایی شده، متفاوت است. گروه نخست، «تأثیر در سطح دریافت»، گسترده ترین و در عین حال، کم عمق ترین تأثیر را نشان می دهد. این سطح را بیشتر می توان سطح «مصرف» نامید که لزوماً به «استفاده» منجر نمی شود. در نقطه ای دیگر از این پیوستار تأثیر، سطح «تأثیر در سطح رسانه های اجتماعی» قرار دارد که بعد از مصرف، سطحی بالاتر از تعامل با متن را بازنمون می کند. این سطح به لحاظ گستره افراد، محدودتر؛ اما به لحاظ عمق تأثیر، قوی تر از سطح پیشین است. در قطب دیگر این پیوستار، «تأثیر در سطح کاربرد» قرار دارد که پس از مطالعه و تعامل عمیق تر با متن و گزینش آگاهانه آن روی می دهد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان دهنده توانمندی دگرسنجه ها در سنجش انواع اثرگذاری در گستره و عمق های متفاوت است. این نتایج می تواند از طریق شناسایی سرشت تأثیراتی که شاخص ها بازنمایی می کنند، شناخت روابط میان آنها، و غلبه بر تعدد و آشفتگی آنها در افزایش دقت ارزیابی پژوهش مؤثر واقع شود.

رویکرد تحلیل چهریزه ای از اوایل قرن بیستم تاکنون روند رشد مستمری داشته است. هدف این مقاله مرور سیستماتیک پژوهش ها و مستندات طرح های سازماندهی چهریزه ای و نیز تقسیم بندی موضوعی و زمانی این مطالعات است. با مرور صورت گرفته، روند رشد و توسعه کاربردهای این رویکرد در ابزارهای سازماندهی و بازیابی اطلاعات شناسایی و پیشنهاداتی برای پژوهشگران آینده ارائه گردید. برای این منظور در گام اول، جست وجوی جامع در منابع و بررسی اولیه اسناد؛ در گام دوم، طبقه بندی و پالایش اسناد؛ و در گام سوم، طبقه بندی زمانی و موضوعی اسناد و تحلیل متون و شناسایی شکاف های موجود و در نهایت، پیشنهاداتی برای پوشش این شکاف ها صورت گرفت. حاصل تلاش های انجام شده قبلی، توسعه رده بندی های چهریزه ای، اصطلاحنامه ها و سرعنوان های چهریزه ای و نظام های بازیابی اطلاعات چهریزه ای بود که به طوری گسترده تا دهه 1990 میلادی ادامه داشت؛ اما بعد از آن با توسعه سیستم های کامپیوتری و وب، چهریزه ها نقش دیگری در بازیابی اطلاعات در پایگاه داده بر عهده گرفتند. در این دوره مجموعه ای از مدل ها، فراداده های چهریزه ای، رابط های کاربری چهریزه ای و آنتولوژی های چهریزه ای شکل گرفت و نرم افزارهای متعددی در این زمینه توسعه یافت. رویکرد تحلیل چهریزه ای از حدود اوایل قرن بیستم تا سال 1990 میلادی بر مبنای نظام منطقی (پیشینی) طبقه بندی علوم پیش رفته است. اما از آن سال به بعد، به دلیل گسترش توانایی های کامپیوتری و رشد نیازهای کاربران، دیدگاه منطقی جای خود را به دیدگاه محاسباتی و کاربرمدار (پسینی) سپرد. ایجاد ساختار چهریزه ها در محیط وب معنایی و ایجاد استانداردهای جدید، بهره برداری از روش های مؤثرتر درک رفتار کاربران و توجه به توسعه و تحول تاریخی علم، شکاف هایی است که هنوز نیاز به مطالعه و بررسی بیشتر دارد. پوشش این شکاف ها، تأثیر پایدار فرایند تحلیل چهریزه در آینده را نوید می دهد.

هدف: سنجش میزان تعهد و عمل به الزام های قانونی واسپاری پیایندها براساس محل نشر، نوع مؤسسه و نوع نشریه در بازه زمانی دهساله (1387-1396). روش: تمامی پیایندهای چاپی مجوز نشرگرفته از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که طی سال های 1387 تا 1396 و پیایندهای واسپاری شده و ثبت شده در بانک کتابشناسی کتابخانه ملی در برنامه رسا در همین سال ها مقایسه شده است. یافته ها: 29530 عنوان پیایند در سامانه رسانه های کشور ثبت شده است. 10846 عنوان آنها در کتابشناسی کتابخانه ملی ایران موجود است. از پیایندهای دارای مجوز نشر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نزدیک به 55 % و از عناوین مشترک دو سامانه نزدیک 54% به کتابخانه ملی ایران واسپاری نشده است. نتیجه گیری: میزان پایبندی به مصوبات و قوانین واسپاری بین ناشران و نهادهای مسئول کمتر از 50 % است.

هدف: شناخت تفاوت رفتار جستجوی اطلاعات دانش آموزان دبیرستانی با توجه به تجربه و هوش فضایی آنها در وظایف ساده و پیچیده. روش شناسی: روش پژوهش کمّی و از نوع مقایسه ای است. برای گرد آوری اطلاعات جمعیت شناختی و سنجش تجربه از پرسشنامه و برای گردآوری داده ها از روش مشاهده و تحلیل گزارش های تراکنش کاربران استفاده شد. از آزمون های اکستروم و همکاران (1976) نیز برای سنجش هوش فضایی بهره گرفته شد. جامعه آماری پژوهش 85 دانش آموز دختر (14 و 15 ساله) پایه هشتم و نهم دوره متوسطه مدرسه دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1395-1396 بود. آزمودنی ها دو وظیفه کاری را در دو وب سایت آموزشی رشد و جستار جستجو کردند و اطلاعات مربوط به رفتار جستجوی آنان ثبت و ذخیره شد. یافته ها: میانگین نمره چهار متغیر رفتار جستجوی اطلاعات، یعنی طول پرسش جستجو، فرمول بندی مجدد پرسش جستجو، صفحات نتایج مشاهده شده، و پیوندهای مشاهده شده در وظایف ساده کمتر از وظایف پیچیده بود. همچنین، دانش آموزان با هوش فضایی کم، میزان کمتری از این چهار متغیر را نسبت به دانش آموزان با هوش فضایی متوسط و بالا داشته اند. به عبارتی، میزان تعامل کاربران با هوش فضایی بالا و متوسط با وب سایت ها بیشتر بوده است. نتیجه گیری: شناخت رفتار جستجوی اطلاعات دانش آموزان و عوامل مؤثر بر آن به طراحان سامانه های اطلاعاتی در طراحی وب سایت هایی متناسب با نیازهای این گروه کاربر با توجه به ویژگی های آنها کمک می کند. همچنین، می توان سامانه های بازیابی شخصی سازی شده با درنظرگرفتن ویژگی های شناختی مانند هوش فضایی ایجاد کرد.

هدف : هدف پژوهش ارائه مدلی کاربردی از سامانه توصیه گر (پیشنهاددهنده) در حوزه خدمات شخصی سازی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است، این سامانه، با تحلیل الگوهای رفتاری کاربران و ارائه پیشنهادهای دقیق و مورد نیاز، آنان را از مرور داده های غیر مرتبط بی نیاز می سازد. از مزایای این سامانه می توان شناسایی دقیق نیازهای اطلاعاتی، افزایش کیفیت جستجو، کمک به انتخاب صحیح منابع اطلاعاتی و پیش بینی نیازهای آتی کاربران را برشمرد. روش : پژوهش کاربردی است و با استفاده از کاوش قوانین انجمنی و الگوریتم FP-Growth انجام شده است. جامعه تعداد 960 نفر کاربر نرم افزار کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در فاصله دو سال بوده، که بر مبنای الگوی مجموعه داده های مکرر، 170 درخواست پرتکرار از میان کل دیتاست های موجود استخراج شد. نتایج از طریق پیاده سازی این داده های پرتکرار در نرم افزار رپید ماینر، به دست آمد. یافته ها : بهترین حالت دسترسی به مجموعه داده های تولید شده، با تنظیم درجه حداقل پشتیبانی 02/0 و حداقل اطمینان 095/0 است که منجر به کشف الگوریتم های شرطی (اگر – آنگاه) گردید. این یافته نشان می دهد: اگر کاربری در زمان جستجوی نرم افزار کتابخانه دیجیتال موضوعاتی همچون (علم اصول، اجتهاد، سنت و...) را انتخاب نماید، به دلیل سابقه جستجو های پر تکرار کاربران پیشین با همین موضوعات، از سوی سامانه توصیه گر، آنگاه عناوین مرتبطی با موضوع اصول فقه پیشنهاد خواهد شد. نتایج: طراحی مدل سامانه توصیه گر و اجرای آن، منجر به افزایش آگاهی و عدم سردرگمی کاربران و ارتقاء سطح کیفیت خدمات و رضایت آن ها و در نهایت حفظ کاربران فعلی و جذب کاربران جدید خواهد شد.

هدف: بررسی ضرورت های حوزه ذخیره و بازیابی اطلاعات موسیقایی، تفاوت های میان ذخیره و بازیابی اطلاعات موسیقایی با اطلاعات متنی، وظایف نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات موسیقایی، و چالش های مطرح در این حوزه. روش شناسی: پژوهش با مراجعه به متون و منابع کتابخانه ای انجام شد. یافته ها: برای ذخیره و بازیابی اطلاعات موسیقایی، موتورهای جستجو و پایگاه های اطلاعاتی مختلفی مانند لست.اف.ام.، پاندورا، و موگل در خارج از کشور راه اندازی شده است. شباهت، طبقه بندی منابع موسیقایی، آوانویسی موسیقی، تشخیص ریتم و گام، و امکان جستجوی زمزمه ای از مهم ترین وظایف چنین نظامی است. نتیجه گیری: ذخیره و بازیابی اطلاعات موسیقایی با نوع متنی متفاوت است؛ زیرا موجودیت منابع موسیقایی با منابع متنی فرق دارد. برای اینکه هر نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات موسیقایی عملکرد مناسبی داشته باشد، باید این موارد را مد نظر قرار دهد: مشکلات نادرست خواندن ملودی توسط کاربران در پرس و جوهای زمزمه ای، دشواری های آوانویسی موسیقی پلی فونیک، تعلق یک ژانر به چندین طبقه، فقدان نظام معنایی مشخص در میان برچسب ها، و شباهت های مختلف موجود در قطعه های گوناگون موسیقی.

پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، پیمایشی-توصیفی است. جامعه آماری پژوهش کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های سطح یک ایران می باشد که تعداد آن 298 نفر است. نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام گرفت. حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 168 نفر شد اما کمی بیشتر از این حجم یعنی 180 پرسشنامه توزیع شد. از میان پرسشنامه های توزیع شده، 113 پرسشنامه جمع آوری شد. روایی پرسشنامه محقق ساخته توسط اساتید هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی سنجیده شد و بررسی پایایی پرسشنامه حاضر از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ انجام شده است. تحلیل آماری داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Spss صورت گرفت. یافته های پژوهش گویای این مسئله بود که فناوری اینترنت اشیاء در بسیاری از فرایندهای کتابخانه و در فعالیت های بخش های خدمات عمومی، خدمات فنی، خدمات جنبی کتابخانه قابل استفاده است. یافته ها نشان داد که گرچه بهره گیری از فناوری اینترنت اشیاء هزینه هایی را به کتابخانه ها تحمیل خواهد کرد اما از سویی دیگر به دلیل ارزش افزوده بالای استفاده از این فناوری و همچنین سرعت و سهولتی که در فعالیت های اجرایی و مدیریتی کتابخانه به وجود خواهد آمد، بهره گیری از این فناوری در کتابخانه مطلوب است. نتایج حاکی از آن است که بر اساس نگرش کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های مورد بررسی و مطالعات انجام شده، اینترنت اشیاء می تواند در بخش های مختلفی چون مدیریت، امانت، مرجع، ساختمان و تجهیزات کتابخانه استفاده شده و موجب سهولت، دقت و افزایش سرعت فرایندهای کاری وصرفه جویی در هزینه ها و ارائه خدمات مطلوب شود. درنهایت حاصل مطالعه صورت گرفته ارائه الگوی کاربرد اینترنت اشیاء در کتابخانه دانشگاهی بود.

مقدمه : پژوهش حاضر در نظر دارد با توجه به اهمیت کارآفرینی و اشتغال زایی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به بررسی و تحلیل کیفیِ محتوای آخرین سرفصل های جدید علم اطلاعات و دانش شناسی در انطباق با یکی از عرصه های ارزشمند و پرمخاطب بازار کسب و کار مبتنی بر وب، یعنی بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو یا سئو بپردازد و از این رهگذر، نقطه شروعی را برای ایفای نقش و کارآفرینی در این عرصه، فراروی متخصصان و دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی قرار دهد. مهمترین مسأله پژوهش حاضر این است که شایستگی های اصلی کارآفرینی در عرصه سئو چیست و میزان برآورده کردن آن توسط سرفصل های جدید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی چه مقدار است. روش شناسی : پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده کرده است. جامعه پژوهش شامل آگهی های استخدام قید شده در عرصه سئو در دو سایت معروف indeed.com و monster.com در خارج و سایت Iranjobs.ir در داخل کشور و نیز آخرین سرفصل های مصوب رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشد. یافته ها: پس از تحلیل محتوای 261 آگهی استخدام در سایت های مطرح کاریابی داخل و خارج از کشور، شایستگی های اصلی کارآفرینی در عرصه سئو در قالب سازه تحلیل محتوا در پنج مقوله کلی و 39 گویه تدوین شد. تحلیل سرفصل های رشته بر مبنای آن نشان داد، در مجموع 66 درصد از شایستگی های سئو در سرفصل های رشته به صورت پراکنده وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، بازنگری و روزآمدسازی محتوای سرفصل های رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در عرصه مباحث وب به ویژه بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو (SEO) و نیز کارآفرینی از خلأهای اصلی آخرین سرفصل مصوب مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در این عرصه است.

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی فرایندهای مدیریت دانش برای اجرای موفق برنامه راهبردی توسعه خدمات در کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. روش: از رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی برای تحلیل ۱۴ راهبرد از حوزه راهبردی آموزش ، استفاده شد. چرخه مدیریت دانش به عنوان چارچوب نظری برای طراحی ماتریس یک در شش برای گردآوری اطلاعات بهره گرفته شد. از آنجایی که هر راهبرد به یک زمینه موضوعی مرتبط بود، مجموعه ای از متون در پیوند با هر راهبرد شناسایی، مطالعه، و مفاهیم کدگذاری گردید. این مفاهیم تبدیل به اقدام شدند. برای روایی تحلیل های انجام گرفته، ۶ ماتریس از ۱۴ ماتریس طراحی شده میان ۱۲ داور متخصص به قضاوت گذاشته شد. یافته ها: داوری ها در پیوند با راهبردهای حوزه آموزش نشان داد توافق میان داوران و پژوهشگر در انتخاب اقدام ها وجود دارد. نتایج نظرسنجی داوران در مورد ماتریس ها در حوزه راهبردی آموزش مشخص می کند که میان اقدام های انتخاب شده و راهبردها ، رابطه میان اقدام های در نظرگرفته شده با هدف هر مرحله از فرایند مدیریت دانش رابطه مناسبی برقرار است. انتظار می رود اجرای اقدام ها به موفقیت برنامه راهبردی منجر شود. بنابراین بر پایه گزارش اعتبارسنجی انجام شده، مفاهیمی که در رابطه با هر راهبرد از متون استخراج شد و فرایند تحلیل قیاسی که برای همخوان سازی این مفاهیم با هر مرحله از مدیریت دانش و نیز راهبرد مربوطه سپری شده از دیدگاه صاحب نظران روا بوده است. به این ترتیب، می توان انتظار داشت اقدام های در نظر گرفته برای راهبردهای مختلف حوزه راهبردی آموزش به اجرایی شدن این راهبردها کمک نمایند.

هدف: ارزیابی فازی و کلاسیک عملکرد موتورهای جستجو در بازیابی اطلاعات فارسی و تعیین میزان ریزش کاذب و بهترین موتور جستجو با بازیابی کمترین رکوردهای تکراری. روش شناسی: پژوهش کاربردی حاضر به لحاظ روش انجام کار نیمه تجربی، تطبیقی، و ارزیابانه است. طبق نمونه گیری هدفمند و براساس محبوبیت موتورهای جستجو ، نمونه های پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی پژوهشگرساخته با 20 پرسش بود. یافته ها: در دو ارزیابی فازی و کلاسیک، گوگل عملکرد بهتری نسبت به بینگ و یاهو داشت. به علاوه، مشخص شد میزان دقت ارزیابی فازی موتورهای جستجو از میزان دقت ارزیابی کلاسیک آنها بیشتر است. همچنین یافته ها در هر دو ارزیابی نشان داد گوگل، بینگ، و یاهو به ترتیب کمترین میزان ریزش کاذب را داشتند. علاوه بر این، میزان ریزش کاذب موتورهای جستجو در ارزیابی فازی کمتر از این میزان در ارزیابی کلاسیک به دست آمد. در این بررسی مشخص شد گوگل کمترین و یاهو بیشترین میزان رکوردهای تکراری را بازیابی کرد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد ارزیابی فازی باعث افزایش میزان دقت و کاهش میزان ریزش کاذب در موتورهای جستجو می شود. با توجه به اینکه ارزیابی فازی با طیف بندی میزان ارتباط رکوردهای بازیابی شده، میزان مانعیت و ریزش کاذب دقیق تر و واقعی تری را ارائه می دهد، به پژوهشگران پیشنهاد می شود برای بررسی عملکرد موتورهای جستجو از ارزیابی فازی استفاده کنند. به طورکلی، یافته های پژوهش نشان داد موتور جستجوی گوگل براساس سه معیار اندازه گرفته شده، عملکرد بهتری نسبت به بینگ و یاهو از خود نشان داد. از این رو، به کاربران پیشنهاد می شود هنگام جستجوی اطلاعات فارسی در وب برای صرفه جویی در وقت و هزینه خود از این موتور جستجو استفاده کنند.