درخت حوزه‌های تخصصی

کتابداری نوین در ایران از پیشینه ای نسبتا کوتاه برخوردار است که آن هم متاثر از آموزش کتابداری نوین در دانشگاهها از میانه دهه 1340 می باشد. طی پنج دهه گذشته، این رشته در سطح جهان و در قلمرو آموزش عالی، بویژه در تعامل با سایر رشته های علمی و نیز با ورود انواع فناوریهای نوین به عرصه کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی شاهد تحولات و تغییرات بسیار بوده است. این تحولات را می توان در تغییر ساختار برنامه های درسی، محتوای درسها، و گرایشهای پژوهشی بروشنی مشاهده کرد. از سوی دیگر، گسترش نیازهای جامعه به اطلاعات از یکسو و تقاضاهای نوین بازار کار از سوی دیگر، موجب آن شد که سرآمدان این رشته بتدریج در اندیشه بازنگری در نام آن و یافتن نامی باشند که بتواند نشان دهنده ماهیت و کارکردهای نوین آن در پاسخ به نیازها باشد. بسیاری از دانشکده های کتابداری در کشورهای پیشرو توانستند نام خود را تغییر دهند به گونه ای که از جذابیت کافی برای جذب دانشجو و نیز از مقبولیت لازم برای جامعه و بویژه بازار کار برخوردار باشد.

هدف: این پژوهش ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی دانشجویان رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران در سال تحصیلی 89-1388 را مورد مطالعه قرار داده است. روش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه بومی و استاندارد استفاده گردید. به دلیل کم بودن حجم جامعه پژوهش از نمونه گیری استفاده نشد. پس از توزیع پرسشنامه در میان 151 عضو جامعه پژوهش، در نهایت 133 پرسشنامه تکمیل و برگردانده شد که با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل واریانس فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که تنها 4/38 درصد دانشجویان رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران دارای ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی بودند. همچنین آنها در اکثر ویژگیها فاصله زیادی با وضعیت مطلوب داشتند. البته، دانشجویان در ویژگی کانون کنترل به وضعیت مطلوب نزدیک بوده و در ویژگی تحمل ابهام وضعیت بسیار خوبی داشتند. اصالت/ارزش: با تکیه بر نتایج حاصل از این پژوهش، مسئولان امر میتوانند برای تربیت کتابدارانی کارآفرین، با حفظ ویژگیهای قوی کارآفرینانه، بر روی ویژگیهای ضعیف تمرکز کرده و به تقویت آنها بپردازند.

مقدمه: پیشرفت های اخیر در زمینه ی ارایه ی راهکارهای نو در سازماندهی منابع الکترونیکی و پژوهش های فراوان در این حوزه، نشان دهنده ی گرایش جهانی در استفاده از راهکارهای جدیدی همچون ابرداده ها در تسهیل توصیف، مکان یابی، سازماندهی و جستجوی منابع در محیط وب است. در این راستا استانداردهای ابرداده ای کتابخانه ای، از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشند. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی ایران از نظر میزان به کارگیری عناصر ابرداده ای زبان نشانه گذاری فرامتن و دابلین کور (Dublin core) در سال 1390 بود. روش بررسی: روش پژوهش، توصیفی و از نوع کاربردی بود. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه ی وارسی محقق ساخته است که روایی صوری آن توسط متخصصان کتابداری تأیید شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل 98 وب سایت متعلق به کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که به روش نمونه گیری سرشماری تعیین شد. اطلاعات در سال 1390 از طریق مشاهده و مراجعه ی مستقیم به هر یک از وب سایت ها گردآوری شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی، نسبت و میانگین صورت گرفت و نمودار های مورد نظر نیز با استفاده از نرم افزار Excel تهیه گردید. یافته ها: هیچ یک از وب سایت های کتابخانه ای از عناصر ابرداده ای دابلین کور استفاده ننموده اند، تنها برخی از آن ها از عناصر متناظر دابلین کور با زبان نشانه گذاری فرامتن استفاده کرده اند. این عناصر شامل توصیف، موضوع، شناسگر و قالب می باشد. در وزارت بهداشت، تمرکز استفاده از این عناصر متناظر، بیشتر بر دو عنصر توصیف و کلید واژه با 56 درصد و در وزارت علوم بر عناصر کلید واژه با 45 درصد و توصیف با 39 درصد می باشد. میزان استفاده از عناصر زبان نشانه گذاری فرامتن در وب سایت کتابخانه های مورد بررسی وضعیت بهتری داشته است. بالاترین درصد استفاده از عناصر زبان نشانه گذاری فرامتن در وزارت بهداشت و علوم مربوط به عناصر کلید واژه و توصیف هر دو با 56 درصد و کمترین درصد نیز مربوط به عناصر تاریخ و قالب با صفر درصد می باشد. نتیجه گیری: از آن جایی که وب سایت کتابخانه های مرکزی از جمله صفحات علمی شبکه ی وب محسوب می شوند، توجه ویژه در طراحی آن ها و به کارگیری عناصر ابرداده ای دابلین کور و HTML (Hyper text mark-up language) می تواند پژوهشگران و محققان را در دستیابی هرچه سریع تر و دقیق تر به منابع اطلاعاتی موجود در این وب سایت ها یاری نماید. با توجه به استفاده ی وب سایت های مورد بررسی از عناصر متناظر دابلین کور با HTML به نظر می رسد که آینده ی پیشروی وب سایت های مورد بررسی برای استفاده و به کارگیری استاندارد دابلین کور در وزارت بهداشت و علوم همسو می باشد و می توان انتظار داشت تا در آینده در طراحی این صفحات از استاندارد دابلین کور استفاده ی بیشتری شود. در این میان نقش کتابداران در آگاهی دادن به طراحان و برنامه نویسان وب سایت های کتابخانه های دانشگاهی در خصوص لزوم استفاده از عناصر ابرداده ای به طور اعم و به کارگیری استانداردهای این حوزه به صورت اخص نیز نباید نادیده گرفته شود.

امروزه بیشتر منابع اطلاعاتی به صورت الکترونیکی و دیجیتالی منتشر شده و در وب قابل دسترس هستند. تولید، ورود، انتشار و ذخیره اطلاعات در وب به آسانی امکان پذیر بوده ولی بازیابی آن کاربر را با چالشهایی روبرو می سازد. در نتیجه، پژوهشگران حوزه های مختلف از جمله جوامع کتابداری و طراحان وب به فکر راه حلهایی برای حل این مشکلات هستند. طراحی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.اِی.) توسط کمیته همکاری مشترک به عنوان جانشین قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن(ویرایش دوم) بر اساس الگوهای مفهومی و قوانین فهرست نویسی بین المللی تدوین شده توسط ایفلا و پیدایش وب معنایی و استانداردهای آن  از جمله چارچوب توصیف منبع(آر.دی.اِف.) توسط کنسرسیوم وب جهانی، از اقدامهای صورت گرفته برای توصیف کارآمدتر منابع اطلاعاتی و ارائه روابط مفهومی بین آنها در محیط وب است. در این پژوهش، کتابداران و فهرست نویسان با استاندارد آر.دی.اِی.، وب معنایی و آر.دی.اِف. که یکی از استاندارد های وب معنایی است، آشنا شده و در ادامه انطباق اصطلاحات و موجودیتهای آر.دی.اِی. در چارچوب توصیف منبع که بر اساس همکاری صورت گرفته بین کمیته همکاری مشترک و بنیاد ابرداده ای دابلین کور انجام گرفته، معرفی و در پایان نیز فهرست گسترش پذیر که بر اساس آر.دی.اِی.، اف.آر.بی.آر. و چارچوب توصیف منبع طراحی شده، معرفی گردیده است. همچنین، لزوم توجه به ساختار و الگوهای زیربنایی آر.دی.اِی. و شباهتهایی که این استاندارد با چارچوب توصیف منبع در زمینه ذخیره و بازیابی مؤثرتر اطلاعات داشته و در نتیجه باعث افزایش کارایی نظامهای بازیابی اطلاعات در محیطهای وب خواهد داشت، تحلیل گردیده است.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد کتابداران کتابخانه های عمومی استان گیلان، با استفاده از روش بازخورد 360 درجه صورت گرفته است. روش: این پژوهش از نوع تحلیلی و روش آن ترکیبی از مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی می باشد. جامعه پژوهش، تمام کتابداران واجد شرایط کتابخانه های عمومی استان گیلان است که بالغ بر 80 نفر بوده و از طریق سرشماری گزینش شدند. هر کتابدار را یک رئیس، یک مراجعه کننده، و یک همکار مورد ارزیابی قرار داد و یک پرسشنامه هم جهت خودارزیابی توسط خود کتابدار تکمیل گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های محقق ساخته ای بود که برای ارزیابی کتابداران از دیدگاه چهار گروه رئیس، همکار، خود کتابدار و مراجعه کننده ساخته شد. با بهره گیری از منابع موجود و به کمک اساتید و صاحب نظران، شاخص ها و گویه های مناسب جهت به کار گیری در پرسشنامه های ارزیابی عملکرد کتابداران ساخته و یا انتخاب گردید. یافته ها: پس از انجام ارزیابی عملکرد کتابداران و مقایسه نتایج حاصل از دیدگاه چهار گروه ارزیابی کننده، مشاهده گردید که در شاخص «اخلاقی- ارزشی» بین خودارزیابی کتابداران با ارزیابی سه گروه دیگر اختلاف معنی دار وجود دارد. در شاخص «فرایندی» نیز بین دیدگاه مراجعه کنندگان و دیدگاه دیگر گروه های ارزیابی کننده اختلاف معنی دار وجود دارد. در شاخص«عملکردی» و در ارزیابی کلی کتابداران بین دیدگاه چهار گروه ارزیابی کننده اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. اصالت/ارزش: تاکنون پژوهش پیمایشی جامعی جهت ارزیابی عملکرد کتابداران صورت نگرفته است؛ این پژوهش سعی دارد عملکرد کتابداران را به روش 360 درجه ارزیابی نماید و نتایج این ارزیابی را از دیدگاه گروه های مختلف ارزیابی کننده مقایسه نماید.

هدف: شناسایی رفتار اطلاعیابی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد و اندازه گیری میزان مهارت آنها در بازیابی اطلاعات به منظور بهبود وضعیت اطلاعیابی در بین آنان. روش/ رویکرد پژوهش: 243 پرسشنامه میان اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد توزیع و 200 پرسشنامه تکمیل و جمع آوری شد. این پرسشنامه با 24 سؤال بسته از نوع محقق ساخته و با الهام از سایر پرسشنامه های مشابه طراحی و قبل از توزیع نهابی به نظرخواهی تعدادی از اساتید متخصص در رشته های کتابداری و اطلاع رسانی و نیز تعدادی از اساتید حوزه پزشکی شاغل در منطقه گذاشته شد و به توصیه های آنها عمل گردید (Pilot Study). داده ها در نرم افزار spss وارد و براساس آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: 72 نفر از اعضای هیئت علمی تأثیر کتابخانه را در جست وجوی اطلاعات، در حد متوسط بیان کرده اند. مهم ترین مجرای دستیابی به اطلاعات، پایگاه ها و کتابخانه های دیجیتالی و الکترونیک هستند. بیشترین آشنایی با منابع چاپی و الکترونیکی رشته های پزشکی و علوم وابسته، به ترتیب مربوط به Index Medicus و PubMed است. همچنین ارتقاء کیفیت تدریس مهم ترین انگیزه و هدف از جست وجوی اطلاعات بیان شده است. از میان منابع الکترونیکی مورد استفاده، کتاب های الکترونیکی و از میان منابع چاپی، کتب تخصصی در اولویت قرار دارند. مهم ترین مشکل در دستیابی به اطلاعات الکترونیکی و چاپی، به ترتیب سرعت پایین خطوط ارتباطی و مخابراتی برای ارسال و دریافت اطلاعات و کمبود وقت عنوان شده است. نتیجه گیری: رفتار اطلاعیابی اعضای هیئت علمی یزد در دسترسی آنان به اطلاعات مورد نیاز در سطح مطلوب نیست.

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان استفاده از عناصر منبعتوسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد در فرایند گزینش و ارزیابی منابع اطلاعاتی به منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود ساختار نظام های تعاملی بازیابی اطلاعات است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد در دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی تشکیل دادند که بر اساس آزمون تحلیل سبک شناختی رایدینگ در یکی از گروه هایکل گرا یا تحلیلی جای گرفتند. داده های این پژوهش از طریق طراحی شش وظیفه کاری شبیه سازی شده، آزمون تحلیل سبک شناختی رایدینگ و پرسشنامه محقق ساخته گردآوریشد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی در میزان استفاده از عناصر منبعتفاوت معنی داری وجود نداشت، اما، بین میزان استفاده از عناصر منبع در گروه هایکل گرا و تحلیلی تفاوت معنی داری وجود داشت. در بین عناصر منبع میزان استفاده از متن کامل در بین افراد با سبک شناختی کل گرابیش از افراد با سبک شناختی تحلیلی بود. همچنین میزان استفاده افراد تحلیلی از عنوان بیش از افراد کل گرا بود. نکته دیگر اینکه در فرایند قضاوت ربط، چه در گروه هایکل گرا و چه در گروه های تحلیلی، میزان استفاده از کلیدواژه ها نسبت به سه بازنمون دیگر، کمتر بود. در مورد بازنمون چکیده نیز بین میزان استفاده دو گروهتحلیلی و کل گرا تفاوت معنی داری وجود نداشت. کاربردها:انتظار می رود نتایج این پژوهش بتواند به طراحان وب و موتورهای جستجو برای ایجاد رابط کاربرهای شخصی سازی شده با هدف حمایت از نظام های بازیابی اطلاعات تعاملی کمک نماید

: بلوغ سازمان، توانایی حفظ یا توسعه عملکرد در بلندمدت و نتیجه تداوم رضایت ذی نفعان سازمان در طول زمان است. بلوغ سازمانی میسر نخواهد شد، مگر آنکه سازمان بتواند تغییرات محیطی خود را شناسایی نماید و از آن تغییرات در جهت به روزآوری برنامه های راهبردی و چشم انداز خود استفاده کند. برای دستیابی به بلوغ، سازمان باید به طور مداوم تغییرات عوامل محیطی را مورد پایش قرار دهد. از طرفی، امروزه دانش تنها منبع مطمئن برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار در سازمان ها به شمار می آید. در این پژوهش، ضمن معرفی مدل های مدیریت بلوغ سازمان و مدیریت دانش، مدلی جهت سنجش و اندازه گیری درجه بلوغ سازمان ارائه گردیده است. رویکرد اصلی این پژوهش، استفاده از فعالیت های مدیریت دانش برای مدیریت دانش تغییرات محیطی سازمان جهت ایجاد بلوغ سازمانی بوده است. برای اثبات مدل ارائه شده، درجه بلوغ 112 قطعه سازی خودرو مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت، نتایج نشان از اثبات فرضیه های پژوهشگران و در نتیجه، همبستگی بالای بین فعالیت های مدیریت دانش و بلوغ سازمان داشت. برای آزمون فرضیه ها و به منظور سنجش اعتبار پرسشنامه ها نیز از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است.

تولیدات علمی برونداد و بیانگر تلاش های جوامع علمی و صنعتی هستند. مطالعه این بروندادها، گرایش های علمی و رویکردهای یک جامعه را نسبت به دنیای علم نشان می دهد. بررسی کمّی آنها نیز می تواند تصویری از حجم و گستردگی تلاش های علمی صورت گرفته توسط پژوهشگران منطقه یا جامعه ای خاص را ارائه نماید. پروانه های ثبت اختراع یکی از مهم ترین این بروندادها محسوب می شوند. در این پژوهش، با استفاده از داده های موجود در پایگاه های اداره ثبت اختراع اروپا3، اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا4، اداره ثبت اختراع ژاپن5، و سازمان جهانی مالکیت فکری6، اسامی مخترعان ایرانی استخراج شد، وضعیت و تعداد تولیدات علمی این مخترعان نیز با استفاده از نمایه های استنادی مؤسسه تامپسون (آی. اس. آی) در پایگاه WoS7 مورد ارزیابی قرار گرفتند. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی ارتباط دو مقوله تعداد پروانه های ثبت اختراع و تعداد تولیدات علمی مخترعان و در بعد ملی، نسبت پروانه های ثبت اختراع به کل تولیدات علمی نمایه شده کشور جمهوری اسلامی ایران در WoS است. در انجام این پژوهش، از روش تحلیل محتوی استفاده شده است. یافته های پژوهش در نهایت، به تحلیل همبستگی رسید و برای تعداد تولیدات علمی و پروانه های ثبت شده توسط مخترعان در سطح 95 درصد، ضریب همبستگی 039/0 محاسبه شد که هیچ گونه رابطه معنی داری را میان دو متغیر نشان نمی دهد. از نتایج قابل تأمل این پژوهش، نسبت تعداد تولید علمی مخترعان دارای مقاله به سایر پژوهشگران است. یافته های این پژوهش نشان دهنده سهم 5/6 درصدی مخترعان در مقایسه با سایر پژوهشگران است.

هدف این مقاله، تحلیل فعالیت دانشمندان حوزه نانوفنّاوری ایران در قالب شاخص های پراستنادی، پرتأثیری، و پرکاری است. جامعه آماری این پژوهش کل مدارک پژوهشگران نانوفنّاوری ایران در نمایه استنادی علوم در سال های 1991 تا 7 آگوست 2011 (4605 رکورد) بوده است. یافته ها نشان داد که شاخص همکاری در هر مدرک 39/3 است. بیشترین شاخص همکاری در سال 1997 با 6 نویسنده در هر مدرک بوده است. درجه همکاری پژوهشگران نانوفنّاوری ایران 96/0 بوده که حاکی از گرایش بیشتر نویسندگان این حوزه به هم تألیفی است. با توجه به ضریب همکاری کلی (64/0)، نویسندگان این حوزه تمایل بالایی به تولید مدارک علمی مشارکتی دارند. سال 1997، بالاترین ضریب مشارکت (83/0) و سال 1991 کمترین ضریب مشارکت (5/0) را به خود اختصاص داده اند.

موفقیت کتابخانه ها به عنوان یک نهاد اجتماعی، به استفاده کارآمد از منابع انسانی وابسته است. نوع نگرش و تفکر مثبت در کارکنان کتابخانه ها می تواند کیفیت و کمیت خدمات ارائه شده را بهبود بخشد. هدف این پژوهش، بررسی میزان مثبت اندیشی در بین 218 کتابدار شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های زیرپوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سطح شهر تهران است. روش پژوهش پیمایشی از نوع زمینه یابی است. با استفاده از روش تصادفی طبقه ای و جدول تصادفی موکهرجی، 144 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که جامعه پژوهش را شکل داده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد 5 گزینه ای اینگرام و ویس نیکی است که از 30 پرسش تشکیل شده است. با استفاده از نرم افزارهای آماری Excel و SPSS داده های پژوهش تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین پاسخ ها در حوزه کارکرد مثبت روزانه 3.737، در موضوع خودارزیابی مثبت 3.833، در زمینه ارزیابی دیگران از خویش 3.965، در مبحث انتظارات مثبت از آینده 3.94 و در مؤلفه خوداعتمادی 3.555 بوده است. پاسخ ها بیشتر به گزینه های «اغلب» و «همیشه» گرایش داشته اند. به طور کلی، میزان «مثبت اندیشی» در بین کتابداران شاغل در کتابخانه های مورد بررسی بیش از 50 درصد است.

مقدمه: با توجه به دو جریان خاص و عام و یا تفکیکی و انسجامی جهانی شدن، انتظار می رود هر یک از جوامع امروزی، بویژه قشر تحصیلکرده، روابط منسجم در ابعاد مختلف را با جامعه جهانی حفظ و تقویت کنند. یکی از مصداقهای تأثیرگذار در ایجاد و حفظ این نوع روابط، استفاده از رسانه های گروهی و شبکه های ارتباط جمعی است. از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر استفاده از رسانه های گروهی و شبکه های ارتباط جمعی بر مهارتهای ارتباطی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. روش: این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه در سال تحصیلی 90-1389 و در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است. نمونه گیری با استفاده از روش طبقه بندی شده و به صورت سهمیه ای انجام گرفته و حجم نمونه 390 نفر است. برای بررسی فرضیه ها، از تحلیل رگرسیون استفاده شده است.آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین استفاده از رسانه های جمعی و مهارتهای ارتباطی، رابطه وجود دارد. یافته ها: آزمون فرضیه ها مبیّن رابطه ای میان میزان استفاده از رسانه های جمعی با مهارتهای ارتباطی است. افراد استفاده کننده از اینترنت و تلویزیون در سازه مهارتهای ارتباطی، نمره بالایی را دریافت کردند. نتیجه گیری: از میان متغیرهای اثرگذار بر مهارتهای ارتباطی، به ترتیب، سن، میزان استفاده از رسانه ها، پایگاه اقتصادی - اجتماعی، مقطع تحصیلی، جنس و وضعیت تأهل سهم بیشتری داشتند.  

هدف: این پژوهش به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش پایگاه های اطلاعاتی تحت وب توسط کاربران دانشگاهی است. روش: داده ها از 15 مصاحبه نیمه ساختار یافته با اعضای هیأت علمی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مسئولین دانشگاه گردآوری و با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی، با استفاده از رویکرد موسوم به گراندد تئوری تحلیل شده است. یافته ها: مفهوم مرکزی با عنوان «قصد رفتاری (تصمیم به استفاده)» شکل گرفت. قصد رفتاری یا تصمیم به استفاده، تصمیم شخص برای استفاده از پایگاه های اطلاعاتی در دسترس در محیط دانشگاه برای انجام فعالیت های علمی است. مقوله های دیگر در این پژوهش شامل: ویژگی مهارتی/دانش، ویژگی فردی/حرفه ای، نگرش، سودمندی، سهولت استفاده، انجام وظیفه، افزایش دانش، دانشگاه و کتابخانه ازعوامل مؤثر بر پذیرش پایگاه های اطلاعاتی هستند که به شکل مستقیم و یا غیر مستقیم بر تصمیم به استفاده تأثیر می گذارند.

هدف: عناصر ابرداده ای دابلین کور و مجموعه ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن موجود در رکوردهای حاصل از پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شده اند. روش/ رویکرد پژوهش: فیلدهای موجود در صفحات جست وجوی پایگاه های اطلاعاتی پزشکی Pubmed، Medline Ovid، MD Consult ، Medline Plus، Iranmedex و Pars Medline ایران و جهان، و سپس رکوردها مربوطه از لحاظ کاربرد عناصر ابرداده ای بررسی شدند. فیلدهای ابرداده ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، و نیز عناصر ابرداده ای به کاررفته در منابع موجود در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شدند. از روش تحلیل محتوا برای بررسی عناصر ابرداده ای به کاررفته در رکوردهای بازیابی شده و همچنین از روش های آماری توصیفی و آزمون های همبستگی متغیرها برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: از عناصر ابرداده ای دابلین کور و ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن در صفحات بازیابی شده بسیار کم است. همچنین اغلب ابرنشانه های مشاهده شده عناصری بودند که در طراحی پایگاه اطلاعاتی به کار رفته بودند و پایگاه اطلاعاتی در سازماندهی رکوردهای خود به این عناصر توجهی نداشته است. این امر در همه پایگاه های اطلاعاتی به جز پایگاه اطلاعاتی Medline Plus مشاهده شد و تنها در پایگاه اطلاعاتی Medline Plus عناصر ابرداده ای دابلین کور وجود داشت. این عناصر عبارتند از: عنوان، موضوع، ناشر، تاریخ، نوع، شناسگر، زبان، رابطه. همچنین، در مدارک بازیابی شده از پایگاه های اطلاعاتی پزشکی تخصصی همه ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن به جز عنصر حق مؤلف به کار رفته بود. بیشترین میزان کاربرد این عناصر مربوط به عناصر عنوان، نوع منبع، توصیف، پدیدآور، روبوت و کلیدواژه است. بیشترین تعداد فیلد ابرداده ای مربوط به پایگاه اطلاعاتی Pubmed و کمترین تعداد مربوط به پایگاه اطلاعاتی Medline Plus بود. فرضیه پژوهش مبنی بر وجود ارتباط معنی دار بین عناصر ابرداده ای موجود در منابع اطلاعاتی و فیلدهای ابرداده ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، براساس آزمون مجذور کای تأیید شد. نتیجه گیری: فیلدها و عناصر ابرداده ای در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی ایران و جهان بسیارکم و نامناسب به کار رفته اند؛ درحالی که هرچه فیلدها و عناصر ابرداده ای بیشترگسترش یابند، جست وجو و بازیابی رکوردهای دقیق تر با نیاز کاربران بیشتر امکان پذیر خواهد شد. در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی ایران توجه کمتری به این عناصر در بازیابی اطلاعات شده است.

هدف: هدف پژوهش بررسی تأثیر نیاز به شناخت دانشجویان بر رفتار اطلاعاتی آنان بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی است. 1389 ، تعداد 364 نفر به روش - روش: از 19965 دانشجوی در حال تحصیل در دانشگاه فردوسی مشهد طی سال تحصیلی 90 نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. پاسخگویان سنجه نیاز به شناخت و پرسشنامه رفتار اطلاعاتی را تکمیل کردند. یافته ها: یافتهها حاکی از تفاوت معنادار میزان نیاز به شناخت آزمودنیها بر حسب حوزه تحصیلی و مقطع تحصیلی آنان بود. بین نیاز به شناخت و رفتار اطلاعاتی دانشجویان رابطه معنادار مشاهده شد. رفتار اطلاعاتی دانشجویان برحسب سطح نیاز به شناخت آنان تفاوت معناداری داشت. نتیجه اینکه نیاز به شناخت بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان مؤثر است.

سرمایه اجتماعی از طریق تسهیل ترکیب و مبادله منابع دانشی سازمان و همچنین با فراهم آوری شرایط لازم از جمله ایجاد اعتماد و تعامل بین اعضای سازمان، باعث توسعه مدیریت دانش در سازمان می شود. از این رو، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان اجرای مدیریت دانش، مورد توجه این پژوهش قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کتابخانه های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد تشکیل می دهد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه بود. پرسشنامه اول برای سنجش میزان سرمایه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت. این پرسشنامه بر اساس مدل « ناهاپیت و گوشال » (1998) طراحی شده است که سرمایه اجتماعی را به سه بعد شناختی، رابطه ای و ساختاری تقسیم می کند. پرسشنامه دوم، توسط پژوهشگر طراحی و برای بررسی میزان اجرای مدیریت دانش در کتابخانه ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد بین میزان سرمایه اجتماعی و میزان اجرای مدیریت دانش رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. از میان ابعاد مدیریت دانش، سرمایه اجتماعی بیشترین ارتباط را با بُعد تولید دانش دارد و کمترین ارتباط نیز میان سرمایه اجتماعی و بعد ارائه دانش است. همچنین، بین ابعاد شناختی، رابطه ای، و ساختاری سرمایه اجتماعی با میزان اجرای مدیریت دانش رابطه مثبت و معنادار برقرار است و در میان ابعاد سرمایه اجتماعی، بُعد رابطه ای سرمایه اجتماعی بیشترین ارتباط را با میزان اجرای مدیریت دانش دارد.  

سازمان ها در عمر خود رفتارهای متفاوتی را در زمینه های مدیریت، اداره کسب وکار، و نظام های سازمانی نشان می دهند. از سویی دیگر، توسعه به کارگیری فنّاوری اطلاعات در عصر حاضر به کارگیری آنها را بخشی از الزامات کسب وکار نموده است. به کارگیری نظام های مدیریتی مناسب در دوره های عمر سازمانی بر موفقیت عبور از هر مرحله مؤثر است و هم سویی و هماهنگی فنّاوری اطلاعات با الزامات کسب و کار بر اثربخشی مدیریت در این دوره های عمر سازمانی مؤثر واقع می شود. پژوهش حاضر، وجود ارتباط معنی دار بین رفتارهای مدیریت و فنّاوری اطلاعات را در دوره های مختلف عمر و رویکردهای عمومی انتخاب شده توسط سازمان ها بررسی نموده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که سازمان ها در دوره های مختلف عمر خود، دارای رویکردهای متفاوتی نسبت به استفاده از فنّاوری اطلاعات هستند و مواجه شدن آنها با چالش های منحصر به فرد در هر مرحله، سبب بروز تجارب مشابه در بهره برداری از فنّاوری در هر یک از مراحل عمر سازمان ها شده است. مدل عمومی به کارگیری نظام های اطلاعاتی و فنّاوری اطلاعات در دوره های مختلف عمر سازمانی بخشی دیگر از نتایج پژوهش است که شناخت موارد این انطباق می تواند مبنای انتخاب و توسعه فنّاوری اطلاعات در سازمان ها برای پاسخ به نیازهای هر دوره عمر سازمانی قرار گیرد.

امروزه، یکی از معیارهای سنجش توسعهیافتگی کشورها از سوی سازمان های بین المللی و اقتصاد جهانی میزان دستیابی و استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات است. علاوه بر دستیابی به این ابزار، توزیع عادلانه آن برای خدمات رسانی بهتر و به روزتر نیز بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع فضایی شاخص های سخت افزار و نیروهای متخصص فاوا و کاربران انفورماتیک در مناطق چهارده گانه شهرداری اصفهان است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است که برای رتبه بندی، سطح بندی، و تعیین میزان پراکندگی شاخص ها از مدل های آماری مک گراناهان، تحلیل خوشه ای، و ضریب اختلاف استفاده شده است. نتایج نشان داد که شهرداری های مناطق مختلف شهر اصفهان از نظر برخورداری از این شاخص به صورت یکسان نبودند. به طور کلی، این مناطق در 4 گروه و به صورت برخوردار، به نسبت برخوردار، کمتر برخوردار، و نابرخوردار طبقه بندی شده اند. همچنین، ضرایب پراکندگی نشان داد اختلاف زیاد در نوع و نحوه توزیع این شاخص ها در شهرداری های شهر اصفهان وجود دارد.