علم اطلاعات و دانش‌شناسی

نمایش ۲٬۳۰۱ تا ۲٬۳۲۰ مورد از کل ۷٬۵۱۴ مورد.

۲۳۰۱.

طراحی مقیاس سنجش توانایی ارائه خدمات مرجع دیجیتال مشترک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد اکبری محله کلایی حسن کیانی عصمت مؤمنی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه علامه طباطبایی مرجع دیجیتال مشترک طراحی مقیاس کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۴۷۷

هدف: این پژوهش در پی طراحی مقیاسی جهت سنجش توانایی مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه ها برای ارائه خدمات مرجع دیجیتال مشترک و در نهایت اجرای آن در دانشگاه علامه طباطبایی بود. روش: در مرحله نخست ابتدا از روش تحقیق کتابخانه ای و سپس از روش تحقیق دلفی و در مرحله دوم از روش تحقیق پیمایشی توصیفی استفاده شد. در این پژوهش، پس از بررسی منابع اطلاعاتی و بهره گیری از نظر خبرگان شاخص های سنجش تعیین شد. جامعه آماری این پژوهش شامل سرپرستان (۸ نفر) و کتابداران بخش های مرجع، اطلاع رسانی و نشریات (۲۶نفر) کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی (۸ کتابخانه) بود. یافته ها: اطلاعات حاصل از اجرای مقیاس طراحی شده نشان داد با آن که ارائه خدمات مرجع دیجیتال مشترک از نظر جامعه پژوهش دارای ضرورت زیاد است و کارکنان کتابخانه ها از تخصص و مهارت نسبتاً خوبی از این نظر برخوردارند، اما تعداد این نیروها برای ارائه این خدمات کافی نیست. کتابخانه ها بودجه و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری لازم جهت پیاده سازی و ارائه این خدمات را در اختیار ندارند. علاوه بر این کتابخانه های بررسی شده برای ارائه این خدمات نیازمند به بهبود وضعیت منابع اطلاعاتی و زیرساخت ارتباطی خود هستند.

۲۳۰۲.

قشربندی اعضا هیأت علمی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران از نظر میزان حضور و اثربخشی و عملکرد علمی و حرفه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرشید دانش رحمت الله فتاحی محمدحسین دیانی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: حضور اثربخشی نمایه استنادی علوم ایران علم اطلاعات و دانش شناسی گوگل پژوهشگر نظریه قشربندی اجتماعی در علم

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۹۱۵ تعداد دانلود : ۷۰۸

هدف: هدف این مقاله شناسایی قشرهای اعضا هیأت علمی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران از نظر حضور و اثربخشی و همچنین زمینه های عملکرد علمی و حرفه ای آنان است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به دو روش پیمایشی با رویکرد توصیفی و وب سنجی انجام شد. جامعه پژوهش را کلیه اعضا هیأت علمی شاغل در گروه های آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران دارای مدرک تحصیلی دکتری تخصصی و مرتبه استادیاری به بالا تشکیل داده است. گردآوری داده های وبی در بستر دو پایگاه (گوگل پژوهشگر و پایگاه نمایه استنادی علوم ایران) انجام گرفت. همچنین از پرسشنامه محقق ساخته برای گردآوری داده های جامعه پژوهش به منظور قشربندی آنان از نظر عملکرد علمی و حرفه ای استفاده شد. یافته ها: از نظر عملکرد علمی و حرفه ای جعفر مهراد، محمد حسین دیانی و رحمت الله فتاحی جایگاه های نخست تا سوم را کسب کردند. همچنین بین قشربندی از نظر میزان حضور و اثربخشی عملکرد علمی و حرفه ای رابطه معنی دار و مستقیمی وجود دارد. دانش آموختگی از دانشگاه های خارج، تسلط به زبان انگلیسی، نگارش مقاله های گروهی، همکاری علمی با دانشمندان بین المللی، عضویت در گروه های پژوهشی، اشتغال در گروه های آموزشی پر سابقه و دارای تحصیلات تکمیلی از علت های اصلی حضور برخی اعضا جامعه پژوهش در قشرهای مرکزی است.

۲۳۰۳.

تأثیر کتاب درمانی بر کاهش میزان افسردگی در کودکان (مطالعه موردی بهزیستی استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شایسته شجاعی کاریزکی محسن حاجی زین العابدینی سودابه شاپوری

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۱ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۸۱

کلیدواژه‌ها: افسردگی کتاب درمانی سازمان بهزیستی استان تهران کودکان.

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۰۳ تعداد دانلود : ۱۸۹۲

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین تأثیر روش های کتاب درمانی بر کاهش میزان افسردگی در کودکان 7 تا 12 سال تحت پوشش سازمان بهزیستی استان تهران بوده است. روش : این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش نیمه تجربی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کودکان دختر تحت پوشش بهزیستی استان تهران در مرکز دخترانه دارالقراء بوده که 15 دختر 7 تا 12 سال (گروه سنی ب و ج) به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته ها: داده های به دست آمده با استفاده از آزمون یو مان ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و حاکی از آن بود که بین کودکان مورد مطالعه در سازمان بهزیستی استان تهران از لحاظ میزان افسردگی در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد و کودکان مورد مطالعه پس از مداخله یعنی گذراندن دوره درمان، میزان افسردگی کمتری را در مقایسه با دوره قبل از آن از خود بروز داده اند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش نشان داد که کتاب درمانی در کاهش افسردگی کودکان گروه سنی ب و ج (7 تا 12 سال) تحت پوشش سازمان بهزیستی استان تهران تأثیر دارد. با اتکاء به یافته های این پژوهش می توان برنامه هایی عملیاتی در سطح گسترده تر برای درمان افسردگی کودکان تدوین و اجرا نمود

۲۳۰۴.

بررسی میزان استفاده نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران از ویژگی های نظام های خبره در بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرزاد شهبازی یعقوب نوروزی مهدی علیپور حافظی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ بهار ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۸۱)

کلیدواژه‌ها: مهارت های ارتباطی کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد تعامل بین فردی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۱ تعداد دانلود : ۷۹۴

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مهارت های ارتباطی کتابداران و شناسایی عوامل موثر بر آن انجام شده است. روش شناسی: روش این پژوهش پیمایشی و از پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، همه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد می باشد. یافته ها: مهمترین عوامل موثر بر تعامل بین فردی از دیدگاه کتابداران ابتدا عوامل سازمانی و پس از آن عوامل محیطی، فردی و فرهنگی است. همچنین بین متغیرهای ""میزان تحصیلات"" و ""تجربه"" کتابداران با میزان برخورداری آنان از مهارت های ارتباطی رابطه معناداری وجود ندارد. افزون بر آن، وضعیت برخورداری کتابداران از مهارت های ارتباطی در حوزه های تحصیلی چهارگانه دانشگاه (علوم انسانی و اجتماعی، علوم پایه، فنی و مهندسی، و کشاورزی)، در یک سطح بوده و تفاوت معناداری در این رابطه مشاهده نشد. در پایان توصیه هایی برای توسعه مهارت های ارتباط بین فردی در میان جامعه کتابداران داده شده است.

۲۳۰۵.

رابطه باورهای خودکارآمدی و مهارت های کاربران برای جستجو در پایگاه های اطلاعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ژاله سلیمی فر نصرت ریاحی نیا

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۲

کلیدواژه‌ها: پایگاه های اطلاعاتی باورهای خودکارآمدی مهارت جستجو

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۳ تعداد دانلود : ۶۸۶

هدف: تعیین رابطه بین باورهای خودکارآمدی کاربران و مهارت های آنها برای جستجو در پایگاه های اطلاعاتی. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و از روش همبستگی استفاده کرده است. تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا ورودی سال 1392 جامعه پژوهش را تشکیل داده اند. حجم نمونه 104 نفر بوده است که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعداد 49 پسر و 55 دختر به صورت تصادفی انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها مقیاس باورهای خودکارآمدی عمومی (GSE-10) برای سنجش میزان خودکارآمدی کاربران، و پرسشنامه پژوهشگرساخته برای سنجش مهارت های جستجو در پایگاه های اطلاعاتی است. به منظور تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون t استودنت برای گروه های مستقل استفاده شده است. یافته ها: مهارت های جستجوی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا در حد متوسط است؛ و باورهای خودکارآمدی آنها بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. یافته ها همبستگی مثبت و معناداری بین مهارت های جستجوی کاربران و باورهای خودکارآمدی آنها نشان داد. نتیجه گیری: تأثیر عوامل روا ن شناختی از جمله باورهای خودکارآمدی بر نحوه تعامل با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی اثبات می شود.

۲۳۰۶.

تحلیل محتوای روزنامه های کثیرالانتشار در دوره های هشتم و نهم ریاست جمهوری اسلامی از نظر مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بتول رحمانی فاطمه نوشین فرد

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۰۳

کلیدواژه‌ها: مقاله روزنامه کتاب گزارش روزنامه ایران خبر فعالیت فرهنگی کتاب خوانی روزنامه اطلاعات ریاست جمهوری (دوره هشتم و نهم) روزنامه جمهوری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۲۹

هدف: تحلیل محتوای روزنامه های کثیرالانتشار اطلاعات، ایران، و جمهوری اسلامی در دوره های هشتم و نهم ریاست جمهوری اسلامی ایران از نظر انتشار مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعة آماری، گزارش، معرفی، و نقدهای مرتبط با کتاب و کتاب خوانی در روزنامه های مورد نظر از خرداد 1380 تا مرداد 1388 (جمعاً 297 ماه و 8782 شماره) بود. ابزار مورد استفاده، کاربرگ و سیاهة وارسی بود و داده ها با استفاده از نرم افزار اکسل و SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: کل مطالب منتشرشده در روزنامه های مورد بررسی در دورة هشتم ریاست جمهوری کشور 70 مقاله، 2138 گزارش، 2553 معرفی کتاب، و 475 نقد بود. تعداد کل مطالب در دورة نهم 37 مقاله، 2164 گزارش، 2220 معرفی کتاب، و 253 نقد بود. فعالیت های فرهنگی مربوط به مقاله، گزارش، معرفی، و نقدهای مرتبط با کتاب و کتاب خوانی در دورة هشتم نسبت به دورة نهم افزایش بیشتری را نشان می دهد. روزنامة ایران با فعالیت فرهنگی 67/47 درصد در دورة هشتم نسبت به سایر روزنامه ها و نسبت به دورة نهم پیشی گرفته است. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت کتاب و کتاب خوانی در جامعه و رسالت روزنامه ها به عنوان یک رسانة عمومی و ملی، نتایج به دست آمده رضایت مند نیست، زیرا روزنامه های کثیرالانتشار باید نقش فعال و پررنگ تری نسبت به انتشار مطالب مرتبط با کتاب و کتاب خوانی داشته باشند.

۲۳۰۷.

تحلیل محتوای چکیده رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی از سال ۱۳۷۶- ۱۳۹۳(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی محمدی سمیه پناهی عزیز سهیلی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 81 - 112

کلیدواژه‌ها: رساله دکتری چکیده علم اطلاعات و دانش شناسی تحلیل محتوا گرایش موضوعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۴۱۸

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی است. روش شناسی: روش پژوهش تحلیل محتوا و ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی است. برای تحلیل موضوعی از رده بندی جیتا (JITA) استفاده شد. جامعه پژوهش شامل 125 رساله در دانشگاه های دولتی تهران، فردوسی مشهد، شهیدچمران اهواز و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. یافته ها: بیشترین رساله متعلق به سال 1391(20%) و کمترین آن سال 1381 (8%) است. 2/55% آنها توسط مردان و 08/44% توسط زنان نگاشته شده است. روش پیمایشی با 8/60 %، پرکاربردترین شیوه پژوهشی بود. همچنین4/94 % چکیده ها غیرساختاریافته و 6/5% ساختاریافته گزارش شد. بیشترین گرایش موضوعی در حوزه فناوری اطلاعات (2/39%)، کارکردهای مدیریتی (2/31%) و سپس مباحث نظری و عمومی اطلاعات (6/29%) گزارش شد. مقوله فرعی «کتابخانه ها به عنوان مکان فیزیکی» (6/11%) بیشتر مورد اقبال پژوهشگران واقع شده است. همچنین، دکترعلی شکویی و دکترعباس حرّی پرکارترین استادان راهنما و مشاور شناخته شدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بر سیر صعودی تولید رساله در حوزه فناوری اطلاعات دلالت دارد که می تواند متا ثر از عواملی همچون پذیرش و همگامی با فناوری و در نهایت بهبود زیرساخت ها باشد. اصالت و ارزش: تاکنون در زمینه تحلیل محتوای رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی ایران پژوهشی صورت نگرفته است.

۲۳۰۸.

پذیرش سامانه اطلاعات پژوهشی پژوهان و رفتار اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مبتنی بر مدل پذیرش فناوری (TAM)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامحسین جهانگیر محمدحسین دیانی محسن نوکاریزی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۹ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 555 - 537

کلیدواژه‌ها: پذیرش فناوری اطلاعات سامانه اطلاعاتی پژوهان دانشگاه علوم پزشکی مشهد مدل پذیرش فناوری اطلاعات (TAM)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۸۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۳

هدف: این پژوهش با هدف سنجش میزان پذیرش سامانه اطلاعات پژوهشی (پژوهان) از سوی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مبتنی بر مدل پذیرش فناوری انجام شد. روش ها: این پژوهش کاربردی به روش پیمایشی انجام شد. حجم نمونه 248 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودند که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی تعیین شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که ضریب کلی آلفای کرونباخ آن 95 درصد محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی و نرم افزارهای SPSS و LISREL استفاده شد. یافته ها: در مورد میزان پذیرش سامانه پژوهان بر اساس مشخصات فردی اعضای هیأت علمی (شامل جنسیت، مرتبه علمی، سابقه کاری و دانشکده محل خدمت) رابطه معنی داری مشاهده نشد. سطح پذیرش سامانه از سوی اعضای هیأت علمی حوزه های پژشکی غیربالینی بیش تر از اعضای بالینی بود. سهم پذیرش هر یک از سازه های درونی مدل پذیرش فناوری اطلاعات در استفاده از سامانه پژوهان تفاوت داشت و بیش ترین تفاوت مربوط به سازه سهولت استفاده از سامانه پژوهان بود. سهولت استفاده ادراک شده از سامانه پژوهان با سودمندی استفاده ادراک شده از آن دارای همبستگی معنی داری بود. در نهایت کاربرد عوامل سازنده مدل پذیرش فناوری اطلاعات در این پژوهش نیز به عنوان عوامل تأثیرگذار بر پذیرش و استفاده از سامانه پژوهان تأیید گردید. کلیدواژه ها: پذیرش فناوری اطلاعات؛ سامانه اطلاعاتی پژوهان؛ دانشگاه علوم پزشکی مشهد؛ مدل پذیرش فناوری اطلاعات (TAM).

۲۳۰۹.

مطالعه ی مقایسه ای عملکرد جستجو در موتورها و فراموتورهای جستجو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه زندیان اصغر مسعودی نصر آبادی معصومه لطیفی لیلا زادولی خواجه

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۹ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 511 - 593

کلیدواژه‌ها: موتور جستجو فراموتور جستجو بازیابی اطلاعات ارزیابی عملکرد وب

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۳۱

هدف: پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد موتورها و فراموتورهای جستجو در بازیابی اطلاعات است. پژوهش به روش پیمایشی و داده-ها با استفاده از ابزار امتیازدهی و مشاهده گردآوری شده است. روش: برای گردآوری داده ها، تعداد پنج کلیدواژه در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در5 .فراموتورهای مورد بررسی عبارتند از: متاکراولر، وب کراولر، اینفو، اینفو اسپیس و داگپایل. سه موتور جستجوی مشترک تحت پوشش فراموتورهای فوق نیز مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از: گوگل، یاهو و بینگ. تعداد 10 نتیجه اول بازیابی شده از هر ابزار جستجو بررسی شد. عملکرد رتبه بندی نتایج در فراموتورهای جستجو و موتورهای جستجو از دیدگاه کاربران و به روش فنی ارزیابی شد یافته ها : یافته ها نشان می دهد که در بازیابی نتایج از میان فراموتورها، اینفو بهترین عملکرد را در رتبه بندی نتایج از دیدگاه کاربران و در ارزیابی به روش فنی دارد. موتور جستجو گوگل نیز از دیدگاه کاربران بهترین عملکرد رتبه بندی نتایج را در میان موتورهای جستجو دارد. ، از دیدگاه کاربران میان عملکرد رتبه بندی موتورها و فراموتورهای جستجو تفاوت معناداری وجود دارد؛ ولی، هم در ارزیابی از دیدگاه کاربران و هم در ارزیابی به روش فنی تفاوت معناداری میان عملکرد رتبه بندی نتایج در فراموتورها با یکدیگر وجود ندارد و هم چنین از دیدگاه کاربران تفاوت معناداری میان عملکرد رتبه بندی نتایج در موتورهای مورد بررسی با یکدیگر وجود ندارد. از دیدگاه کاربران عملکرد رتبه بندی در موتورهای جستجو بهتر از عملکرد رتبه بندی در فراموتورهای جستجو می باشد به طوری که عملکرد رتبه بندی در فراموتورهای جستجو در سطح ضعیفی قرار دارد؛

۲۳۱۰.

اشتراک دانش در عصر وب 2

نویسنده: پری حسین زاده معصومه عبداللهی

منبع: کتاب مهر پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷ و ۱۸

کلیدواژه‌ها: اشتراک دانش تسهیم دانش وب 2 نرم افزار اجتماعی ابزارهای وب 2

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت دانش

تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۶۵

هدف این مقاله بررسی و سنجش عملکرد وب 2 بر اشتراک دانش است و اینکه وب 2 چه تأثیری بر ساختار اشتراک دانش سازمان ها دارد. این مقاله از نوع موردکاوی است و با روش کتابخانه ای انجام شده است. اشتراک دانش به کاهش هزینه های تولید، اتمام سریع تر پروژه های مرتبط با توسعة محصول جدید، عملکرد بهتر گروه ها و ایجاد قابلیت های نوآورانه در عملکرد سازمان ها منجر می شود. وب 2 مجموعه ای از رویکردهای جدید ، توسعه ای و انعطاف پذیر برای سیستم های تولید محتوا در فضای اینترنت است که می تواند به کاهش هزینه های تولید و پردازش اطلاعات، افزایش آگاهی عمومی و افزایش کارآیی سیستم ها منجر شود. ویژگی های ابزارهای وب 2 موجب تغییراتی در شیوه های تسهیم دانش شده است. این تغییرات را می توان در هفت حوزه دسته بندی کرد: تغییر در دامنة تسهیم دانش، تحول در نقش مدیریت دانش، اصلاح در ساختار دانش، اصلاح در اعتبار و صحت دانش، تحول در ماهیت تسهیم دانش، تغییر در نقش و درک ابزارهای تسهیم دانش، و اصلاح در ناپایداری پروژه های دانشی. با ظهور فناوری های وب 2، کاربردهای نوینی از به اشتراک گذاری اطلاعات و تسهیم دانش به وجود آمده و موجب شده مردم عادت های رفتاری جدیدی را در کارها و فعالیت های روزمره پیدا کنند. این افراد روزانه فناوری وب 2 را به طور عمومی یا در فضای خصوصی خود به کار می گیرند و اشتیاق دارند بتوانند در هر زمان و مکان به سادگی و به سرعت به اطلاعات و دانش مورد نظرشان بدون ترس از پیچیدگی ها و سلسله مراتب سازمانی دست پیدا کنند. لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.

۲۳۱۱.

شناسایی فرایندها و فعالیت های مرتبط با مدیریت دانش برای اجرای موفق برنامه راهبردی مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد در حوزه آموزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصور میرزایی مهری پریرخ علیرضا اسفندیاری مقدم

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: مدیریت دانش برنامه ریزی راهبردی مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد برنامه ریزی راهبردی برای توسعه و تحول در خدمات کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد خدمات کتابخانه های دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۷۴۵ تعداد دانلود : ۶۰۶

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی فرایندهای مدیریت دانش برای اجرای موفق برنامه راهبردی توسعه خدمات در کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. روش: از رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی برای تحلیل ۱۴ راهبرد از حوزه راهبردی آموزش ، استفاده شد. چرخه مدیریت دانش به عنوان چارچوب نظری برای طراحی ماتریس یک در شش برای گردآوری اطلاعات بهره گرفته شد. از آنجایی که هر راهبرد به یک زمینه موضوعی مرتبط بود، مجموعه ای از متون در پیوند با هر راهبرد شناسایی، مطالعه، و مفاهیم کدگذاری گردید. این مفاهیم تبدیل به اقدام شدند. برای روایی تحلیل های انجام گرفته، ۶ ماتریس از ۱۴ ماتریس طراحی شده میان ۱۲ داور متخصص به قضاوت گذاشته شد. یافته ها: داوری ها در پیوند با راهبردهای حوزه آموزش نشان داد توافق میان داوران و پژوهشگر در انتخاب اقدام ها وجود دارد. نتایج نظرسنجی داوران در مورد ماتریس ها در حوزه راهبردی آموزش مشخص می کند که میان اقدام های انتخاب شده و راهبردها ، رابطه میان اقدام های در نظرگرفته شده با هدف هر مرحله از فرایند مدیریت دانش رابطه مناسبی برقرار است. انتظار می رود اجرای اقدام ها به موفقیت برنامه راهبردی منجر شود. بنابراین بر پایه گزارش اعتبارسنجی انجام شده، مفاهیمی که در رابطه با هر راهبرد از متون استخراج شد و فرایند تحلیل قیاسی که برای همخوان سازی این مفاهیم با هر مرحله از مدیریت دانش و نیز راهبرد مربوطه سپری شده از دیدگاه صاحب نظران روا بوده است. به این ترتیب، می توان انتظار داشت اقدام های در نظر گرفته برای راهبردهای مختلف حوزه راهبردی آموزش به اجرایی شدن این راهبردها کمک نمایند.

۲۳۱۲.

خوشه بندی کاربران داده های دریایی با استفاده از تکنیک داده کاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرناز غیاثی نوید نظافتی سجاد شکوهیار

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۰ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۸۲)

کلیدواژه‌ها: خوشه بندی داده کاوی استاندارد CRISP-DM الگوریتم TwoStep داده دریایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۸۷۱

هدف از این تحقیق خوشه بندی کاربران داده های دریایی با استفاده از تکنیک داده کاوی است. با محقق شدن این هدف، سازمانهای دریایی قادر به شناخت داده های موجود خود و همچنین اطلاع از نیازهای کاربران خود خواهند شد. در این تحقیق برای پیاده سازی داده کاوی از مدل استاندارد CRISP-DM استفاده شده است. داده های مورد نیاز، از اطلاعات و پروفیل 500 کاربر داده دریایی از سال 1386 تا 1393 در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، استخراج شده است. برای خوشه بندی از الگوریتم TwoStep استفاده شده است. در این تحقیق، برای نخستین بار با استفاده از خوشه بندی، الگویی میان کاربران داده های دریایی اعم از دانشجو، سازمان و پژوهشگر، و اطلاعات داده های مورد درخواست آنها (منبع داده، نوع داده، مجموعه داده، پارامتر و منطقه جغرافیایی) کشف شد. مهمترین خوشه های بدست آمده عبارتند از کاربر دانشجو با منبع داده بین المللی، کاربر دانشجو با نوع داده شیمی دریا، کاربر دانشجو با مجموعه داده ""پایگاه داده اقیانوسی جهانی""، کاربر سازمان با پارامتر نیترات و کاربر دانشجو با منطقه جغرافیایی خلیج فارس. کشف این الگوها، مدیران ارشد را قادر می سازد تا بدرستی در مورد داده های موجود خود و برنامه ریزی برای جمع آوری داده در آینده، تصمیم گیری کنند و درک بهتری از نیازهای کاربران خود داشته باشند، همچنین کاربران داده در راستای تقاضای خود هدایت شوند. در پایان پیشنهاداتی بمنظور بهبود عملکرد سازمانهای دریایی ارائه شده است.

۲۳۱۳.

بررسی تأثیر قابلیت های مهارتی بر شکل گیری رفتار راهنمایابی کاربران در فرایند اطلاع یابی از کتابخانه دیجیتال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد زره ساز سید رحمت الله فتاحی اعظم صنعت جو

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۸۳)

کلیدواژه‌ها: سواد اطلاعاتی راهنمایابی کتابخانه دیجیتال سواد رایانه ای

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۱ تعداد دانلود : ۷۸۲

چکیده هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه و تأثیر قابلیت های مهارتی کاربران کتابخانه های دیجیتال بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی آنها است. روش شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی انجام شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند طبقه ای، 38 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و از ابزارهای مختلفی همچون پرسشنامه، پروتکل بلنداندیشی و نرم افزار مورائه برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش بطور کلی نشان داد که در مدل تحلیل مسیر، سواد اطلاعاتی نسبت به سواد رایانه ای متغیر قوی تری بوده و توانسته رابطه و تأثیر بیشتری بر متغیرهای مرتبط با رفتار راهنمایابی بگذارد. داده های روش تحلیل مسیر همچنین تأیید کرد که سواد رایانه ای و سواد اطلاعاتی تأثیر معکوسی بر فراوانی موقعیت های راهنمایابی و همچنین فراوانی استفاده از منابع راهنما گذاشته اند. همچنین سواد اطلاعاتی در رقابت با متغیر سواد رایانه ای موفق شده به تنهایی تأثیر معکوسی بر فراوانی تقاضاهای راهنمایی و کمک شرکت کنندگان در پژوهش بگذارد. نتیجه گیری: یافته ها بطور کلی نشان داد که قابلیت های مهارتی و مجموعه پیش داشته های دانشی شرکت کنندگان نقش مؤثری در کاهش نشانه های راهنمایابی آنها در فرایند اطلاع یابی دارد. از این رو می توان به اهمیت ارائه آموزش ها و عرضه دانش لازم در حوزه سواد رایانه ای و اطلاعاتی به کاربران کتابخانه دیجیتال (به ویژه در همان زمان دچار مشکل شدن در فرایند اطلاع یابی) به منظور کسب مهارت های لازم برای انجام این فرایند و حتی استفاده از منابع و قابلیت های راهنما بیش از پیش پی برد. در پایان مقاله نیز پیشنهاداتی به منظور ارتقاء وضعیت منابع و قابلیت های کتابخانه های دیجیتال با توجه به قابلیت های مهارتی متفاوت کاربران این پایگاه های اطلاعاتی ارائه شده است.

۲۳۱۴.

رابطه فوکسونومی با هرمنوتیک و دیالکتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهشید التماسی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۲

کلیدواژه‌ها: هرمنوتیک دیالکتیک فوکسونومی رده بندی مردمی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۵ تعداد دانلود : ۷۸۰

هدف: چالش های موجود در سازماندهی منابع اطلاعات وبی و اینترنتی موجب شد تا دانشمندان علم اطلاعات و دانش شناسی، علوم رایانه و علوم شناختی درپی یافتن راه حلی برای رفع آنها باشند. فوکسونومی به عنوان یکی از راه حل های مهم برای ایجاد نظام بازیابی تعاملی و به ویژه در وب 2.0 ایجاد شده است. از آنجا که در بررسی هر پدیده ای حتی در دنیای مجازی توجه به فلسفه و چرایی ایجاد آن می تواند راه را برای توسعه و استفاده مؤثر از آن پدیده هموارتر سازد؛ لذا مقالة حاضر برآن است تا مبانی و ریشه های نظام رده بندی فوکسونومی را در رویکردهای فلسفی دیالکتیک و هرمنوتیک بررسی و درصورت امکان رابطه میان آنها کشف کند. روش/ رویکرد پژوهش: روش کتابخانه ای. یافته ها: باتوجه به اینکه دو رویکرد فلسفی دیالکتیک و هرمنوتیک درپی یافتن و استخراج مفاهیم از پدیده ها هستند، لذا نزدیک ترین و مهم ترین ریشه های فلسفی فوکسونومی به شمار می روند. نتیجه گیری: از آنجا که هرمنوتیک بر تفسیر معنا از لفظ دلالت می کند و برداشت شخصی مفسّر را مبنای درک می داند شاید بتوان گفت که بیش از دیالکتیک با اصول اولیه فوکسونومی همخوانی دارد.

۲۳۱۵.

طراحی یک معماری سرویس گرا در محیط علم الکترونیکی جهت تولید و انتشار علم و دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد پورعباسی عبدالله آقایی مجتبی حاجیان حیدری

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۸۳)

کلیدواژه‌ها: معماری سرویس گرا تولید علم پژوهش علمی علم الکترونیکی اشتراک علم انتشار علم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۰۲ تعداد دانلود : ۷۹۸

میزان توسعه و تعالی یک جامعه به میزان اهمیت علم در آن جامعه وابسته است. در قرن حاضر به لطف ظهور فناوری های اطلاعات و ارتباطات سرعت تولید و انتشار علم رشد چشمگیری پیدا نموده است. اصطلاح علم الکترونیکی اشاره به این تحولات در دنیای علم دارد. از یک سو پیشرفت جامعه در گرو تولید و انتشار علم است و از سویی دیگر استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات برای تولید علم ضروری است. به همین منظور در این پژوهش برای نخستین بار در جامعه علمی ایران موضوع علم الکترونیکی موردبررسی قرار گرفت. بنابراین در این مقاله به سبب جدید بودن موضوع، پس از معرفی علم الکترونیکی، یک معماری سرویس گرا برای آن ارائه می شود. معماری سرویس گرا بر پایه سه رکن اساسی علم الکترونیکی یعنی داده، محاسبات و ارتباطات شکل گرفته است. هر یک از این ارکان خود دارای مؤلفه هایی هستند. این مؤلفه ها و اجزای معماری پیشنهادی با توجه به ویژگی هایی که نویسندگان دیگر برای معماری علم الکترونیکی در نظر گرفتند استخراج می گردد. پس از به دست آمدن مؤلفه ها، روابط منطقی بین آن ها ترسیم می شود. این مؤلفه ها در ارتباط و تعامل با یکدیگر، تولید و انتشار علم را تسهیل می نمایند. درنهایت برای درک بهتر روابط بین اجزای معماری پیشنهادی و تعامل آن ها، یک مورد کاوی موردبررسی قرار می گیرد.

۲۳۱۶.

کاربرد شبکه معنایی در بازیابی شعر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سودابه نوذری

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۱ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۸۳)

کلیدواژه‌ها: شبکه های معنایی؛ بازیابی شعر؛ مقوله بندی غزل های حافظ؛ تلمیحات حافظ

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۱۰

ایجاد ارتباط معنایی میان مفاهیم موجود در متون می تواند راه حلی در بازنمانی هرچه بیشتر و دقیق تر محتوای متون، در کنار شیوه های مرسوم نمایه سازی باشد. ترسیم شبکه های معنایی گامی در این راه است. این شبکه ها، نقش یک زبان صوری را برای بیان خصوصیات بازی می کنند و در بازیابی اطلاعات کاربرد دارند. این پژوهش تلاش کرده است تا با پرداختن به یک نمونه از ارزشمندترین آثار قدیمی ایران، غزل های حافظ، شبکه های معنایی تلمیحات در اشعار او را ترسیم نماید. روش پژوهش ترکیبی است: روش تحلیل محتوای کمّی برای تعیین فراونی مفاهیم اصلی و فرعی اشعار و تحلیل محتوای کیفی شامل استخراج معنای ابیات، دسته بندی مفاهیم و ایجاد رابطه میان آنها و ترسیم شبکه معنایی. عناصر مربوط به تلمیحات در سطح و لایه زیرین ابیات 250غزل حافظ در 6 شرح پراستناد، با در نظر گرفتن وجود اشتراک میان حداقل دو شرح از شش شرح، انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد، در ابیات جامعه پژوهش تعداد 221 تلمیح (نزدیک به 56درصد لفظی و بیش از 44درصد ضمنی) وجود دارد. قرآن و پیامبران، پربسامدترین مقوله و 3زیرمقوله ""حضرت آدم(ع)""، ""حضرت سلیمان(ع)"" و ""شاه شجاع"" پربسامدترین عناصر فرعی شعر حافظ در حوزه تلمیحات هستند. تسهیل بازیابی اشعار مهم ترین کاربرد این شبکه ها است. در واقع کاربر با جستجو در این شبکه ها، می تواند: الف)به ابیات حاوی موضوع مورد نیاز خود دست یابد؛ ب)جایگاه موضوع خود را در کل موضوعات مشاهده کند و ج) ارتباط موضوع را با موضوع های دیگر و در نتیجه با اشعار دیگر مشاهده کند.

۲۳۱۷.

نقد و بررسی: تبدیل نقاط ضعف به نقاط قوت: راهکارهایی برای آینده کتابداری و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامرضا فدایی عراقی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۰۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۸۲۴ تعداد دانلود : ۵۵۶

۲۳۱۸.

فهرست نویسی نشریات عربی در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اشرف السادات بزرگی رضا خانی پور زهرا مدرسی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۰۳

کلیدواژه‌ها: فهرست نویسی کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران قواعد انگلوامریکن نشریات عربی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۴۳ تعداد دانلود : ۹۵۲

هدف: تحلیل وضعیت فهرست نویسی نشریات عربی کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: تعداد 808 عنوان نشریة عربی موجود در کتابخانة ملی به روش پیمایشی- تطبیقی و با استفاده از سیاهة وارسی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بررسی عناصر کتابشناختی داده های فهرست نویسی نشان داد که عنوان کامل و شرح پدیدآور، محل، و تاریخ نشر از نظر قواعد انگلوامریکن در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ اما وجه تسمیه، عنوان به زبان دیگر و سایر اطلاعات عنوان، نام ناشر، محل تولید، پیوست ها، و ناحیة یادداشت ها وضعیت استانداردی ندارند. همچنین رده بندی ها نشان از پراکندگی موضوعی نشریات عربی دارد؛ به طوری که تاریخ بیشترین و ادیان کمترین فراوانی را در میان رده های موضوعی نشریات عربی دارد. نتیجه گیری: میزان استفاده از قواعد انگلوامریکن در فهرست نویسی نشریات عربی کتابخانة ملی ضعیف و نامناسب است.

۲۳۱۹.

تاثیر گردش شغلی بر بهره وری کارکنان (موردپژوهی: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجلا حریری شکوفه اعتمادی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۴

کلیدواژه‌ها: بهره وری کتابداران گردش شغلی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۹۷ تعداد دانلود : ۷۶۷

هدف: تعیین میزان تأثیر گردش شغلی بر بهره وری کارکنان از دیدگاه کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی است. روش/رویکرد پژوهش: پیمایشی تحلیلی است و با استفاده از ابزار پرسشنامه پژوهشگرساخته، نظر 196 نفر از کتابداران شاغل در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره نقش گردش شغلی بر بهره وری، با توجه به چهار جنبه بهره وری (فردی، سازمانی و سیستمی، مدیریت، و روش های کار) سنجیده شده است. یافته ها: گردش شغلی در ارتقای مهارت های کارکنان، اشتراک دانش، پویایی در کتابخانه، حمایت و کمک مدیران به کارکنان و تشویق آنها، تحمل مسائل و مشکلات، دستیابی به شیوه های نوین، افزایش تنوع در کار، و غلبه بر خستگی و کسالت تأثیر مثبتی دارد. نتیجه گیری: گردش شغلی میزان بهره وری را افزایش می دهد و فرصتی برای بهبود عملکرد در سازمان است.

۲۳۲۰.

اخلاق حرفه ای کتابداران (موردپژوهی: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرگس محمدعلیپور سکینه مرادی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۴

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای کتابداران کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها کتابداران و کارمندان کتابخانه

تعداد بازدید : ۱۲۸۰ تعداد دانلود : ۶۹۰

هدف: ارزیابی وضعیت اخلاق حرفه ای کتابداران کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و تأثیر آن بر عملکرد شغلی آنهاست. روش/رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه نظر 92 نفر از کتابداران کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی که به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند پیمایش شده است. یافته ها: میانگین همه مؤلفه ها و عامل کلی اخلاق حرفه ای کتابداران تفاوت معناداری با میانگین نظری مؤلفه ها دارد و بالاتر از آن است؛ به جز ""ارتقای معلومات و مهارت های شغلی""، میانگین های به دست آمده برای همه مؤلفه های عملکرد کتابداران بالاتر از میانگین نظری است. نتیجه گیری: برای ارائه هر چه بهتر خدمات، لازم است کتابداران با آموزش و تشویق، از اصول اخلاقی حرفه آگاه شوند.

درخت حوزه‌های تخصصی