درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله حاضر با مد نظر قرار دادن آخرین دستاوردهای پژوهشی پیرامون نماهای شهری و نقش هویت بخش آن ها، به دنبال شناخت مدلی جامع از انسان و ابعاد ادراکی او، در جهت طراحی مناسب جداره های شهری می باشد. با توجه به رابطه متقابل محیط و انسان بر یکدیگر سوال تحقیق این موضوع می باشد که، محیط با چه مولفه هایی می تواند بر شکل گیری هویت در فرد و جامعه موثر باشد. با توجه به آموزه های اس لامی و ساحات حیات انسان نیاز های وی در دو ساحت مادی و معنوی دسته بندی می گردد سیمای شهری زمانی می تواند به وجوه هویتی سازی برای فرد و جامعه دست یابد که به ابعاد وجودی و نیازهای متفاوت فرد توجه داشته باشد. فضای معماری قابلیت دارد نیازهای مادی و روانی انسان را به صورت نسبی تأمین نماید، اما تنها می تواند بستری برای تأمین نیازهای عقلانی و روحانی او فراهم آورد، زیرا سیر تکامل انسان ها امری آگاهانه و اختیاری است. سازندگان فضا می توانند با اگاهی از مولفه های اثربخش بر ادراک فرد از محیط با طراحی محیطی غنی و تاکید بر مولفه های ادراکی به اثر بخشی محیط، کمک کنند. محیطی که نظام های کالبدی، ادراکی، معنایی و کارکردی درآن به درستی عمل کند، می تواند با استفاده از ارزش گذاری های مناسب فردی و جمعی به تربیت ادراکات فرد در محیط بپردازد و به غنای فرهنگی دامن بزند. این موضوع زمانی رخ می دهد که نگاه حاکم بر طراحی محیطی متناسب با ارزش ها و هویت جامعه باشد و با احترام به هویت فردی و جمعی می تواند به این همانی فرد و محیط دست پیدا کند.

فضاهای مذهبی نقش مهمی در ساختار فضایی شهرهای ایرانی و حیات فردی- اجتماعی شهروندان دارد. این فضاها ضمن داشتن مرکزیت در استخوان بندی شهرهای ایرانی، بسترِ رویدادها و حیات فرهنگی- اجتماعی شهروندان در مناسبتها و ایام خاص می باشد. اما تحولات فرهنگی- اجتماعی دوره معاصر، تغییراتی قابل توجه را در برنامه ها، طرح ها، سرمایه گذاریهای شهری موجب شده است. تحولاتی که اغلب زمینه های بومی را نادیده می گیرد. یکی از این زمینه ها، زمینه دینی و مذهبی شهروندان و فضاها و مراکز مربوط به آنهاست. حال این پرسش به ذهن متبادر می شود که فضاهای دینی و مذهبی در نظر مردم چه جایگاهی دارند؟ تحقیق حاضر به بررسی جایگاه فضاهای مذهبی در تصویر ذهنی مردم در شهرهایی با مراکز مذهبی شاخص مانند شهر ری با مرکزیت مذهبی حرم شاه عبدالعظیم(ع)، می پردازد. در این تحقیق با روش تحقیق با تکنیک استخراج تصویر ذهنی شهروندان و پرسش گری در مورد تعلق خاطر به فضاهای عمومی و همگانی، مورد بررسی قرار گرفته است. طی این مطالعات، ضمن مصاحبه و پرسش از 68 نفر از ساکنان، عابران و مراجعین فضاهای مذهبی شهرری در نقاط مختلف شهر، نقشه ذهنی 40 نفر از شهروندان استخراج گردید: در این نقشه های ذهنی، فضاهای مذهبی به عنوان گره ها و نشانه هایی مهم و نقطه آغازین، کانونی و محل تاکید نقشه ها بوده اند. همچنین در پرسشنامه های مذکور که 54 نفر آن را پاسخ داده اند (فضاها و مکانهای مورد علاقه خود را به ترتیب اولویت نام ببرید): فضاهای مذهبی بالاترین و بیشترین اولویتهای انتخابی و تلعق خاطر شهروندان را داشتند. این فضاهای عبارتند از: حرم حضرت شاه عبدالعظیم(ع) و فضاهای پیرامونی، مجموعه آرامگاهی ابن بابویه و امامزاده عبدالله. همچنین نتایج نشان می دهد که فضاهای عمومی جدیدالاحداث مانند پارک رازی، سینمای جدید، بزرگراه کمربندی شهرری، پاساژها و مجموعه های تجاری و ... در تصویر ذهنی مصاحبه شوندگان و اولویت های موردعلاقه شان جایگاهی نداشته اند. بنابراین «شناخت، تحلیل و ارزیابی» برنامه ها و طرحهای شهری از طریق مراجعه به تصویر ذهنی شهروندان و پرسش از آنها و مدنظر قرار دادن تصویر ذهنی و آرای مردمی، امری ضروری و مهم در توسعه شهری به سمت پایداری ارزشهای بومی و زمینه ای می باشد.

در رابطه با چرایی نبودِ سیستم آموزشی کارآمد در آموزش آفرینشگَری و خلّاقیت بالاخص در معماری با الگوبرداری از طبیعت، اولین گام پیش از اقدام عملی برای آموزش، تعیین اهداف آن و تطبیق سازگاری محتوای برنامه های عملی کلاسی و فرایند آموزش در دروس و بالاخص دروس طراحی است. برای سنجش کارآیی هر محتوای آموزشی، ارائه نتایج تجربه آموزش این دروس می تواند امری راهگشار در خلال تجربه های آموزش خلّاق معماری بشمار رود. روش تحقیق پژوهش حاضر ترکیبی از روش «توصیفی- تحلیلی» و «روش عملی- پراگماتیسمی» بر اساس روشهای آموزش خلاق در جهان در یک جامعه آماری از دانشجویان معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند است. لذا در این مقاله ضمن اشاره به مفهوم آموزش بطور عام، به آموزش معماری بطور اخص پرداخته شده و سپس در رویکردی تحلیلی، به مقوله روشها و مدل های آموزش در معماری پرداخته می شود. در پایان نیز به ارائه برخی مدلها و الگوهای آموزشی در این زمینه اقدام می شود.

امروزه رشد و گسترش شهرها علی الخصوص مادرشهرها و کلانشهرها سبب کاهش روابط اجتماعی بین شهروندان و متعاقباً سبب بیگانگی اجتماعی و انزوای اجتماعی شهروندان از یکدیگر شده است. این مساله به تدریج سبب کم شدن هویت محله های شهری و نهایتاً جدایی گزینی اجتماعی در آنها شده است. بنابراین جدایی گزینی اجتماعی یکی از معضلات شهرهای امروزی است و باید درصدد پیدا کردن راهکارهای مناسب در جهت رفع این مشکل بود. بدین منظور در این مقاله عوامل مؤثر بر جدایی گزینی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور داده های مربوط به پرسشنامه های پر شده و داده های بدست آمده مرکز آمار ایران در محدوده مورد نظر وارد نرم افزار SPSS شده است. سپس خروجی آن با فرمتExcel به عنوان ورودی اطلاعات متصل به نقشه در نرم افزار Arc GIS استفاده می شود. در نهایت نقشه نهایی جهت محاسبه میزان جدایی گزینی وارد نرم افزار Geo Segregation Analyzer می شود. در این مقاله میزان جدایی گزینی فضایی- اجتماعی محله کرمان واقع در منطقه 8 شهرداری تهران از طریق شاخص های جدایی گزینی، ضریب آنتروپی و ضریب جینی و نحوه پراکندگی با استفاده از فرمول موران محاسبه شده است. با توجه به نتایج بدست آمده می توان بیان کرد که جدایی گزینی فضایی- اجتماعی بین گروه های شغلی بسیار بالا می باشد. خصوصاً در گروه کارفرمایان جدایی گزینی بسیار بالا و نزدیک عدد یک (جدایی گزینی کامل) می باشد ولی جدایی گزینی در بین گروه های مختلف تحصیلی در حد متوسط رو به بالا می باشد. میزان جدایی گزینی در بین گروه های درآمدی در حد متوسط می باشد و هرچه درآمد زیاد شود، میزان جدایی گزینی نیز بیشتر می شود تا جایی که در گروه های ساکن با درآمدهای بالاتر شاهد جدایی گزینی کامل و یا خیلی شدید می باشیم. میزان جدایی گزینی در گروه های قومیتی ترک بالاتر از حد متوسط می باشد و در گروه قومیتی لر جدایی گزینی کامل و یا شدید اتفاق افتاده است. این درحالی است که جدایی گزینی در بین گروه فارس ها بسیار ناچیز و خفیف می باشد. عامل های مورد بررسی نشاندهنده این موضوع می باشد که در این محله جدایی گزینی فضایی- اجتماعی در حد متوسط رو به بالا رخ داده است و باید سیاست های جهت کاهش آن، اعمال نمود.

مشارکت شهروندان در مدیریت شهری ، نوین ترین رویکردی است که با هم افزایی اندیشه ها و قابلیت های شهروندان، حرکت از اداره شهری به حکمروائی را محقق می سازد. هدف غایی این رویکرد تمرکززدایی، شفافیت، ایجاد وفاق و عدالت در عرصه مدیریت شهری است. پژوهش پیش رو، با باورمندی لزوم حرکت به سمت بهره گیری از اندیشه های شهروندی در مدیریت شهرهای جدید، برآن است تا با بررسی موشکافانه مفاهیم مشارکت شهروندی ، میزان همبستگی بین مشارکت و عوامل مؤثر را ارزیابی نماید. شهر جدید پرند به عنوان محدوده مکانی این پژوهش انتخاب شده است. نوع پژوهش تحلیلی- توصیفی بوده، جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه (380 عدد بر مبنای فرمول کوکران) و مصاحبه با شرکت عمران (مدیریت شهر پرند) انجام شده و ارزیابی میزان همبستگی عوامل اثرگذار با میزان مشارکت، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس و رگرسیون چندمتغیره صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که تمامی زیر متغیرهای مستقل شخصیتی، اقتصادی، اجتماعی شهروندان (فرضیه اول) و میزان اطلاع رسانی (فرضیه دوم) ، با میزان مشارکت شهروندان ارتباط معناداری دارند. نوع مالکیت مسکن (زیر متغیر اقتصادی) بیشترین همبستگی مستقیم- شدید (0.56) را با میزان مشارکت دارا بوده و بین متغیر اطلاع رسانی به شهروندان و میزان مشارکت، نیز همبستگی مستقیم- نسبتاً قوی (0.27) وجود دارد. در نهایت با توجه به اولویت اهمیت تأثیر متغیرها، پیشنهادهایی با هدف بسترسازی جهت ارتقا مشارکت ارائه شده است.

این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی می باشد که به شیوه تحقیقات میدانی و اسناد و مدارک به جمع آوری داده ها می پردازد. جامعه آماری این تحقیق شامل 27 شهرداری شهرستان های استان خراسان رضوی که به صورت تمام شماری است می باشد که ارزیابی عملکرد خود شهرداری ها در نظر گرفته شده است. ابزار جمع آوری داده ها اطلاعات ثبت شده نظام نامه استاندارد شده سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور که دارای 187 سؤال در هفت بعد بوده و سالنامه اماری سال 95 استان خراسان رضوی و اسناد و مدارک می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده های از انواع آماره های توصیفی و آماره های استنباطی استفاده شده است. کلیه تجزیه و تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و amos انجام شده است. نتایج نشان دهنده تأثیر مثبت و معنا دار خدمات شهری و امور اداری، نیروی انسانی با عملکرد شهرداری های استان خراسان رضوی در گروه توسعه پایین، تأثیر مثبت و معنادار شهرسازی، امور مالی، قراردادها و پروژه های عمرانی، حمل ونقل و ترافیک، امور اداری، نیروی انسانی و مصوبات شورا مسائل عمومی و مدیریتی با عملکرد شهرداری های استان خراسان رضوی در گروه توسعه متوسط و تأثیر مثبت و معنادار امور اداری، نیروی انسانی با عملکرد شهرداری های استان خراسان رضوی در گروه توسعه بالا است.

امروزه تحلیل و افزایش تاب آوری نسبت به سوانح طبیعی به حوزه ای مهم و گسترده تبدیل شده است به طوریکه در حال حاضر از حرکت همزمان و متقابل توسعه پایدار و مدیریت سوانح به سمت افزایش تاب آوری بحث می شود. بر این اساس، تحلیل و افزایش تاب آوری سیستم های انسانی و محیطی در برابر سوانح طبیعی در مسیر نیل به آرمان توسعه پایدار از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. این پژوهش غیر آزمایشی دارای همبستگی بر اساس هدف کاربردی به آسیب پذیری و تاب آوری منطقه 15 تهران در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی پرداخته است. در این مقاله، بر اساس مبانی نظری و تجربی تاب آوری اجتماعی در برابر زلزله در ارتباط با انتخاب شاخص های مناسب جهت سنجش تاب​آوری در مقیاس اجتماعات منطقه 15 تهران، از ابعاد چهارگانه (اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی) استفاده شده است. هرچه میزان بعد اجتماعی در بین شهروندان بالاتر باشد، بر میزان تاب آوری نیز افزوده می شود. بین تاب آوری و ابعاد چهارگانه آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. رابطه بین ابعاد چهارگانه اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی کاملا معنادار می باشد. در کل با توجه به نتایج حاصل از تحلیل مسیر می توان گفت که بعد اجتماعی بیشترین تاثیر را در میان ابعاد در تبیین میزان تاب آوری دارد.

یکی از روش های کنترل ترافیک در مناطق مرکزی و پر تردد شهرهای بزرگ، ایجاد محدوده طرح ترافیک و ممنوعیت ورود وسایل نقلیه شخصی به این محدوده در ساعات معینی از روز می باشد. اعمال محدوده طرح ترافیک و مرزبندی های ممانعتی و ایجاد زیرساخت های کنترلی سبب به وجود آمدن محدودیت ها و مشکلات قابل ملاحظه ای برای ساکنان و شاغلان در بخش های مرکزی شهرها گردیده است. در تهران نیز مرزبندی و محدودیت های ترافیکی سبب به وجود آمدن مشکلات عدیده ای در سیستم های شهری، ناحیه ای و مکانی شده که در این پژوهش، تأثیر محدوده طرح ترافیک کلان شهر تهران بر انتخاب وسیله سفر افراد مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. برای دستیابی به این هدف، اقدام به جمع آوری پرسشنامه از سطح محدوده طرح ترافیک گردید و برای مدل سازی انتخاب وسیله سفر، با توجه به ماهیت گسسته داده ها از مدل لوجیت چندگانه استفاده شد و پیاده سازی این مدل با استفاده از نرم افزار TransCAD انجام گرفت. نتایج نشان داد پارامترهای وابستگی کاری به اتومبیل، تعداد سرنشین، داشتن مجوز ورود به طرح و میزان تردد به محدوده طرح از جمله پارامترهای تأثیرگذار در استفاده از خودروی شخصی به منظور ورود به محدوده طرح ترافیک می باشند. ارزیابی مدل نیز نشان داد، وسیله تخمین زده شده در 84% موارد با وسیله انتخابی توسط افراد، همخوانی دارد.

موضوع تولید، تقویت و توسعه فضای شهری مناسب، فعال، پویا و زنده به عنوان یکی از اهداف راهبردی ارتقای کیفیت محیط در محیط های مصنوع شهری، همواره درصدر کار برنامه ریزان و طراحان شهری قرار دارد. سرزندگی محیط های شهری و حفظ پویایی و طراوت در شهرها نیازمند حضور هرچه بیشتر شهروندان در فضاهای شهری و تعاملات اجتماعی با یکدیگر است. از سویی دیگر، منظر شهرهای بزرگ در طول شبانه روز، چهره متفاوتی از شهر را در معرض دید کاربران فضاهای شهری قرار می دهد: بخشی از این منظر را فعالیتهای جمعی شهری در طول شب شکل می دهد و بخش دیگر را جنبه های بصری فضاهای شهری، که در هنگام شب از نظرها پنهان شده و تنها با بررسی و بازخوانش تداوم زندگی شهری در شب قابل رویت است، به نمایش گذارده می شود. لذا فضاهای شهری به عنوان بستر فعالیت های جمعی شهروندان و مناظر شهرهای شبانه به کمک هم، تصور مخاطب از شهر را می سازد که از آن به سیمای شهرهای شبانه روزی تعبیر می شود. لذا موارد فوق الذکر، برجسته شدن رویکردی به نام «زندگی شبانه» یا خیابانهای 24 ساعته گردیده است که در واقع به تشویق فعالیت های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در ساعات بیشتری از شبانه روز توجه دارد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر پویایی فضاهای شهری 24 ساعته در محله فرهنگی- تفریحی دربند تهران به عنوان یک فضای شهری می باشد. روش تحقیق در این پژوهش علاوه بررویکرد توصیفی تحلیلی، روش تحقیق پیمایشی، در بستری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه ساکنین و عبورکنندگان از این محدوده است. روش نمونه گیری بصورت تصادفی ساده و همچنین نمونه آماری در این تحقیق 380 نفر بر اساس فرمول کوکران می باشد. برای جمع آوری اطلاعات تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. اطلاعات حاصله پس از طبقه بندی، با استفاده از نرم افزار آماری spss، به مقتضای نوع متغیرها و ارتباط آنها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت نتایج نشان داد که بین شاخص های تعریف شده برای زندگی شبانه از جمله احساس امنیت، دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی، نظافت و پاکیزگی، تنوع فعالیت ها و جذاب و هیجان انگیز بودن آنها، کاربری های وضع موجود، زیبایی و جذابیت یک فضای شهری، داشتن حق انتخاب، افزایش ساعت عملکرد فعالیت ها، امکان تجمع گروهی، باورهاو اعتقادات فرهنگی و مذهبی جامعه، سطح آگاهی و سواد مردم ،امکان قابلیت پیاده روی در یک فضای شهری و میزان تمایل مردم برای استفاده از فعالیت های شبانه، رابطه ای مثبت و خطی وجود دارد؛ همچنین جذابیت دربند برای تبدیل شدن به خیابانی 24 ساعته بالا بوده؛ خوانایی و تنوع خیابان از پتانسیل مناسبی برخوردار بوده و امکان فعالیت پتانسیل کم و نسبتاً نامناسبی دارد، حال آنکه امنیت پتانسیل بسیار نامناسبی داشته است.

ایمنی شهری یکی از اساسی ترین پیش فرض های جامعه جهانی برای برنامه ریزی انسان محور است؛ مطالعات انجام شده در دنیا نشان می دهد آسیب پذیری گروه های مختلف مردم ساکن در نواحی خطرخیز شهر، بسته به سطح زندگی و وضعیت اجتماعی و فیزیکی آنها در نقاط مختلف متفاوت است. در این راستا پژوهش حاضر موضوع ایمنی شهری را از منظر پدافند غیرعامل مورد مطالعه قرار داده است. روش تحقیق این پژوهش ترکیبی از روش های توصیفی، اسنادی و تحلیلی و ماهیت توسعه ای- کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق مناطق هشتگانه کلانشهر اهواز را شامل می شود که وضعیت آسیب پذیری مناطق کلانشهر اهواز را از منظر پدافند غیرعامل مشخص می نماید. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با مدل Antropy-COPRAS و نرم افزارهای SmartPLS، GIS، Visio، Grafer، SPSS و EXCEL انجام پذیرفته است. جهت تعیین ایمنی شهری میزان تاثیرگذاری ساختار شهری و متغیرها مشخص گردید. در مرحله بعد با در نظر گرفتن دو عامل وزن و فاصله از ایده آل میزان تاثیرگذاری مشخص گردید. که بر اساس نتایج مدل Antropy-COPRAS میزان ایمنی شهری بین (0 و 1) بیشترین میزان با (0.97) درصد و کمترین آن با (0.007) درصد متعلق به منطقه دو شهر اهواز می باشد. همچنین بیشترین میزان «فاصله نسبی گزینه مورد نظر از نقطه ایده آل» را منطقه پنج کلانشهر اهواز دارا بوده است و در مرحله بعد منطقه هشت قرار دارد. وضعیت کاربری های حساس کلانشهر اهواز نشان می دهد بیشترین کاربری اداری و آموزشی را منطقه 6 شهرداری اهواز دارا می باشد. و بیشترین کاربری بهداشتی را به ترتیب مناطق 8، 5 و 4 شهرداری اهواز دارا می باشند.

هدف این تحقیق ارائه مدلی به منظور ارزیابی اثربخشی تبلیغات شهری با رویکرد مالی - اقتصادی و شناسایی ابعاد و روابط بین آنها بود. روش تحقیق بر مبنای روش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه شهروندان شهر اصفهان به تعداد2017780 نفر تشکیل دادند که از طریق فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 393 نفر حجم نمونه محاسبه و از طریق روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پنج پرسشنامه بود که روایی آن به صورت محتوایی، صوری و عاملی مورد تائید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی (میانگین، جداول فراوانی و نمودارها) و استنباطی (مدل معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار آماری اس. پی. اس. اس و لیزرل صورت گرفت. نتایج تحقیق با استفاده از مدل معادلات ساختاری نشان داد که ابعاد اثربخشی تبلیغات مشتمل بر جاذبه های بصری، باورپذیری، مربوط بودن، قابلیت اقناع، بعد محتوایی و اطلاعاتی تبلیغ و قابلیت یاداوری تبلیغات با ضرایب تاثیر 39/0، 43/0، 36/0، 25/0، 33/0 و 31/0 بر گرایش و علاقه به تبلیغ تاثیر داشته و از این طریق آگاهی از تبلیغ، تصور از تبلیغ در ذهن مخاطب و تمایل به استفاده از پیامهای تبلیغ را تحت تاثیر قرار می دهد.

اندیشه، خرد و خلاقیت نیروی محرک فعالیت ها در مقیاس خرد و کلان برای انسان و جوامع می باشد و به فعالیت های انسان ساز معنا می بخشد و از آن جهت اهمیت می یابد که شهروندان بر حسب میزان و چگونگی نیازهای خویش به استفاده یا عدم استفاده از آنها تمایل داشته، انتخاب نموده و رضایت مند می گردند. عدم توجه کافی معماران وطراحان به مجموعه های مسکونی به عنوان کانون های اجتماعی در جریان رشد شتاب زده شهرنشینی مشکلاتی مانند تعارض های اجتماعی، شرایط ناهنجار شهری، افزایش فشارهای روانی و ناسازگاری فردی، اجتماعی و محیطی و فاصله گرفتن از مفاهیم کیفیت و رضایت مندی را بدنبال خواهد داشت. لذا در عرصه معماری بطور اعم و مفاهیم رضایتمندی سکونتی بطور اخص، نیاز به تفکر و نگرشی زیربنایی با ادغام دیگر علوم از جمله روانشناسی برای نیل به تئوری و نظریه های جدید کاربردی انسان ساز در تعامل با محیط و مفاهیم جامعه گرایی بر مبنای جهان بینی برای رسیدن به سعادت و صلاح دنیوی و کمال اخروی و معنا دادن به زندگی که همان رضایت مندی و مطلوبیت می باشیم. یکی از این نگرش های عمیق، روان شناسی دین است و در حقیقت روان شناسی دین دانش علوم رفتاری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های موثر روان شناسی دین بر رضایت مندی سکونتی انجام گرفته و تلاش دارد مشخص نماید چه مولفه هایی از رضایت مندی سکونتی می توانند با مولفه ها ی شناختی روانشناسی دین ارتباط داشته و مراتب ظهور رضایت مندی سکونتی فزاینده را در فضاهای مسکونی فراهم آورد. لذا ابتدا درباره مفاهیم و خاستگاه اولیه روانشناسی دین و رضایت مندی سکونتی بحث شده و نظرات برخی از متفکران موثر در کنار توجه به رویکرهای آنها مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت مولفه های مشترک بنیادی مورد توجه قرار می گیرد.

امروزه با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات از یک طرف و مقولاتی مانند جهانی شدن، تعاملات فرهنگی، گفتگوی تمدنها، رویکردهای بینامتنی فرهنگی و شبکه های ارتباطاتی جمعی و رسانه ها، پدیده های فرهنگی منتزج و دارای التقاط با زندگی شهروندان در شهرها خاصه مناطق کلانشهری دیده میشود. خالی از این که گسترش این شبکه های ارتباطی چه اثرات و تبعاتی در ساختار فرهنگی شهروندی از منظر بنیانهای جامعه شناختی دارد، سوال این است که ارتباط بین رسانه های جدید با تاکید بیشتر اینستاگرام با ابعاد اجتماعی فضا چه بوده است و شهر و ادراک شهروندی از مفهوم فضاهای عمومی شهری چگونه و بر اساس کدامین معیارهای سنخیت شناختی در چارچوب فضاهای مجازی خود را به اصطلاح «لیوتاری»، وانمود یا فرانمود کرده اند؟ در این پژوهش که از روش تحقیق «توصیفی- تحلیلی» و روش «استدلال منطقی» بهره برده است به موضوع فوق الذکر اشاره شده است. ابزار گردآوری داده منطبق بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و وارسی «تحلیل محتوایی» شبکه های اجتماعی مجازی بوده است. در پایان نیز ضمن تبیین مفهومی «شهر- اینستاگرام»، واژگان جدیدی به حوزه «اتیمولوژی جامعه شناسی شهری» معرفی شده و مبانی «بروز و ابراز» یا «ادراک و فهم» رسانه های نوین و بازخوانی درک اجتماعی از فضا به تفصیل مورد اشاره قرار گرفته است.

در مورد ابعاد شخصیتی افراد، دانشمندان نظرات گوناگون ا ارائه و تقسیم بندی های مختلفی کرده اند. از جمله این نظرات می توان به تحقیق گسترده دو تن از دانشمندان به نام های جان اتکینسون و دیوید مک کله لند اشاره نمود. آنها ضمن مطالعات خود در مورد شخصیت و جنبه های مرتبط با آن، افراد را به سه دسته موفقیت طلب، قدرت طلب و افراد با نیاز به تعلق، تقسیم نموده اند. هر یک از این سه دسته شخصیت، به شیوه خاصی رفتار کرده، انتظارات خاصی از کارشان داشته، توانایی و مهارت های رفتاری منحصربفردی داشته و نهایتاً نیازهای متفاوتی نیز دارا هستند. به طور کلی، افراد دارای شخصیت های متفاوت، رفتار گوناگون، انتظارات، نیازها و انگیزه های مختلفی دارند. از طرف دیگر، سازمان ها نیز به رفتار خاصی نیاز دارند. انتظارت، نیازها و انگیزه های خاصی را می توانند تامین کنند. در نتیجه هر یک از انواع شخصیت با ازمان و مشاغل خاصی سازگاری و سنخیت دارند. این پژوهش در پی آنست که تاثیر شخصیت بر عملکرد کارکنان شعبه 18 سازمان تامین اجتماعی را مشخص نماید و معین کند که با توجه به هر یک از مشاغل سازمان و ماهیت کاری آنها، چه نوع کارکنانی با چه سطح نیازهایی و با چه نوع الگوی شخصیتی از عملکرد بالاتری برخوردار خواهند بود. در نتیجه انجام این مطالعه مشخص خواهد شد که با توجه به هر یک از مشاغل در شعبه 18 سازمان تامین اجتماعی و ماهیت آنها از چه نوع کارکنان سازمان و با چه نیازها یا الگوی شخصیتی می توان استفاده نمود تا عملکرد بالاتری برای سازمان و کارکنان سازمان فراهم گردد و چگونه می توان مشاغل سازمان را طراحی نمود تا کارکنان عملکرد بهتری داشته باشند؟

امروزه طرح و تعمیم نظریه های انتقادی به شهر و منجمله «عرصه های عمومی شهری» در ادامه تلاشهای انسان معاصر برای دست یابی به شرایط زیستی مطلوب به عنوان یکی از مهم ترین آرمانهای جنبش های اجتماعی و همچنین حاصل «غنای تجربه های تاریخی و ثمره نظری انباشتگی معرفتها» است. حوزه عمومی در واقع ایده یا مفهومی هنجاری است که در چارچوب کلی نظریات کلی هابرماس درباره کنش ارتباطی و اخلاق گفتگو جای دارد. حوزه عمومی بخشی از حیات اجتماعی است که در آن شهروندان می توانند به تبادل نظر درباره موضوعات و مسایل مهم مربوط به خیر عمومی (مصالح عامه) بپردازند. نتیجه این امر شکل گیری افکار عمومی است. فیلسوفان دموکراتیک نیز بر این باورند که این فضاها تجلی کالبدی حوزه عمومی، عرصه فعالیت، ارتباط و گفتگوی انسانهای آزاد و گروه های مختلف و همچنین محل شکلگیری حیات مدنی است. بر این اساس در این مقاله به بررسی مولفه ها و شاخصهای شکلگیری مکان به عرصه های شهری از منظر نظریه انتقادی پرداخته شده و در انتها نتایج تحقیق به اختصار مورد اشاره قرار گرفته است.

معماری قاجار فصل دگرگونی آرمان ها و ارزش ها و عرصه تنوع و تضاد در شیوه ها و گرایش های معماری و شهرسازی ایران است. این دگرگونی، همزمان با رنگ باختن تدریجی مبانی هویت اجتماعی گذشته مانند قومیت، مذهب و زبان و نیل آن به سوی مفاهیمی همچون فرادستان (خواص)، و فرودستان (عوام) نمود بسیار برجسته ای در حوزه معماری مسکونی پیدا کرد و ساختار همگون و یکپارچه محلات سنت محور سابق را به عرصه چالش میان سنت و تجدد و ابراز تفاوت ها و تمایزات طبقاتی مبدل نمود. این تحقیق، از طریق بررسی توصیفی و تحلیلی چند نمونه مفروض سنتی و غربی خانه در دوره قاجار، در صدد استخراج و تبیین شاخصه های سنت و تجدد در معماری مسکونی آن دوران دارد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که معماری مسکونی قاجار در گذر از جهان سنت به تجدد، صرف نظر از عدم تحول در فن ساختمان، با استقرار برون گرایی به جای درون گرایی، اعمال تغییرات کالبدی و فضایی در نظام گردشی و الگوبرداری مستقیم از عناصر و تزیینات معماری غرب، تحولی بسیار عظیم و پرشتاب را پشت سر نهاد؛ لیکن عدم تکاپو در راستای بهره برداری و تکامل دستاوردهای اصیل و تاریخی معماری سنتی ایران موجب شد که تحول به وجود آمده به عرصه تقابل و تضاد در معماری مسکونی ایران مبدل گردد.

مفهوم سکونت یکی از پیچیده ترین و در عین حال قدیمی ترین مسائلی است که بشر همواره با آن درگیر بوده است؛ به گونه ای که ابعاد تازه ای را همواره با خود در پی داشته است. بحث چیستی و کیستی انسان همواره با مفهوم سکونت گره خورده و یکی از مبانی اصلی و موضوعات اساسی در فلسفه است. در حقیقت مفهوم سکونت یکی از پایه های اصلی نگرش ملت ها و مذاهب گوناگون به حساب می آید. اگرچه هیچگاه نمی توان تعریف دقیق و یکسانی را میان اندیشمندان برای مفهوم سکونت یافت ولی تقریبا همگی بر سر وجود ماهوی آن اتفاق نظر دارند. تحولات عمیق بشری، نوع نگاه و مبانی اولیه این موضوع را دگرگون ساخته و تعاریف جدیدی برای آن ارائه کرده است. بخش عظیمی از این تحولات را می توان در دوران پست مدرن و پس از آن، جهانی شدن جستجو کرد. بر این مبنا برای شناخت دقیق این مفهوم بایستی تحولات این موضوع را از دیدگاه های مختلف و در بازه های زمانی متفاوت پیگیری کرد تا بر اساس آن بتوان تعریف مناسب و قابل قبولی را از آن ارائه کرد که در این مسیر گام اول شناخت دقیق مفهوم این واژه و تبیین معانی آن است.

دین، مؤلفه ای مهم از فرهنگ هرتمدن و هر ملتی محسوب می شود. جامعه دین دار همیشه درپی تقویت مؤلفه ای است که به آن، شکل و شمایل مذهبی می دهد. امامزادگان زیادی در ایران هستند؛ اما برخی از آنها حالت و مرکز خاصی محسوب می شوند و می توان از وجود آنها در شکل گیری و تداوم برخی نظریه های جامعه شناسی بهره برد و بعضی از آنها مانند شاه چراغ، شاه عبدالعظیم حسنی و امامزاده صالح، نقش بسیار مؤثری در زندگی جمعی مردم و هویت اجتماعی آنان داشته است. در این پژوهش کیفیت و نقش دوامامزاده شاه عبدالعظیم شهر ری و امامزاده صالح تجریش بررسی و تحلیل می شود.

افزایش جرایم و بزهکاری، امنیت جامعه را کاهش داده و موجب ناپایداری توسعه می شود. میزان بزهکاری در شهرهای بزرگ و بویژه در کلانشهرهای دنیا، نسبت به سایر شهرها و نقاط روستایی بسیار بیشتر است. در کشور ایران مطابق آمارهای رسمی، بالاترین نرخ این بزه، در شهر تهران وجود دارد و به تبع آن، بیشترین سرمایه های مادی و غیرمادی و اقدامات کاهشی برای حل این مسأله اختصاص می یابد. اما نتایج، همیشه مطابق پیش بینی و خواسته مدیران شهری، مسئولان انتظامی و قضایی نیست. دستاوردهای پژوهشی از یک سو و تجارب عملی از جانب دیگر نشانگر آنست که اقدامات پلیسی و امنیتی کردن فضای جامعه به منظور کاهش بزهکاری، نه امری است ممکن و نه راهی است درست. همچنان که نقص راهکارهایی چون بهبود شرایط اقتصادی و فرهنگ سازی، در اینست که طولانی و دیربازده هستند. از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد به این پرسش پاسخ دهد که «الگوی مناسب فضای شهری که سازگار با حذف فضاهای بی دفاع و کاهش جرایم و خشونت در فضای شهر تهران باشد کدامست؟» با این هدف که نقش و جایگاه شهرسازی در کاهش جرایم را روشن سازد. پژوهش حاضر، با شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است. ابتدا با استفاده از نرم افزار ArcGIS کانون های بزهکاری مشخ شده و سپس انطباق کانون های بزه با وضعیت شهرسازی مورد تحلیل قرار گرفت. در ادامه، الگوی کاهش جرایم شهری بر اساس الگوی شهرسازی ارایه گردید و الگو به خبرگان موضوع ارایه شد. در اینجا با استفاده از SPSS فرضیه مورد آزمون قرار گرفت که نشان داد الگوی مناسب برای کاهش جرایم شهری، منطبق بر رعایت اصول برنامه ریزی صحیح شهری و تدقیق اصول فوق الذکر در شهر است.

سنخیت شناسی عوامل تاثیرگذار بر هویت و حس مکان از مقولات مهمی است که نقشی اساسی در ایجاد فضاهایی سرزنده و برخورداری از شرایط زیستی مطلوب برای شهروندان و ساکنان شهرها خاصه در مناطق کلانشهری دارد؛ چنانچه احراز هویت یک مکان این امکان را می دهد که فرد در آن فضا مطمئن تر و با آرامش بیشتر حرکت کند. در این مقاله بررسی این مووضع در روش «توصیفی- تحلیلی» مورد نظر بوده و عوامل احراز هویت حس مکان در ساختار محلات در پرتو «نظریه محله» معرفی شده اند که روش «فراتحلیل» نیز درپی جمعبندی تحقیقات و نظریات موجود در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شناخت، آشنایی و تسلط ذهنی بر هویت و حس مکان در فضا نه تنها نیروی زیادی برای ادراک طلب نمی کند بلکه آسودگی خاطر و احساس هویت مندی و حس مکان در استفاده از فضای محلات را به دنبال دارد؛ چنانچه احساس کنش مندی و خوانایی فضا لازم و ملزوم این همانی با فضاست. در پایان نیز مولفه ها و شاخص های احراز هویت و حس مکان به اختصار مورد اشاره قرار گرفته است.