درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق اسلامی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
اخلاق عملی (اخلاق دستوری) اخلاق کاربردی اخلاق نظری اخلاق نقلی و تاریخی (نمونه های رفتاری) کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۳٬۲۲۲ مورد.
۸۱.

جایگاه اخلاقی عفت در سوره نور با تأکید بر آرای تفسیری آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۴بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 5 - 40

کلیدواژه‌ها: سوره نور اخلاق عفاف ترویج و گسترش عفت آیه الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۲۷
عفت یکی از مفاهیم اخلاقی است که هر چند در اخلاق فلسفی یونانیان به عنوان یکی از فضائل چهارگانه مورد بحث است، اما در منظومه ارزش های اخلاق دینی جایگاه ویژه ای دارد. قرآن توجه ویژه ای به مسئله عفت و نقش آن در سلامت فردی و اجتماعی دارد و در برخی از سوره ها از جمله سوره نور به طور خاص بدان پرداخته است. با بررسی جایگاه عفت در سوره نور می توان دریافت که خداوند در آیاتی به هم پیوسته و مرتبط عفت فردی و اجتماعی و نیز اسباب به دست آوردن آن را مورد اشاره قرار داده است. اقسام عفاف جنبه های مختلف زندگی انسان را در برگرفته و زنان و مردان هم در نگاه، و هم در گفتار دعوت به رعایت عفاف و خویشتن داری شده اند. همچنین راهکارهای گسترش این فضیلت اخلاقی در جامعه نیز از آیات سوره نور قابل استفاده است. پژوهش حاضر پس از بیان اقسام عفاف در سوره نور در مورد عفت به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای و شیوه تفسیری به خصوص آرای تفسیری آیت الله جوادی آملی به تحلیل آن ها پرداخته است. از بررسی های انجام شده این نتیجه حاصل می شود که عفت از نظر آیت الله جوادی آملی حالتی نفسانی است که باعث جلوگیری از غلبه شهوت بر انسان شده و در مسائل غریز ی و مالی هم استفاده شده است. و از راهکارهای عملی در تحصیل و گسترش عفاف؛ تلاش برای تهذیب نفس، پوشیدگی روابط جنسی همسران، ترویج فرهنگ ازدواج و داشتن توان مهار خواهش های نفسانی است.
۸۲.

کاربرد اخلاق در شکل گیری دانشگاه فضیلت مدار(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۵) 11 - 39

کلیدواژه‌ها: اخلاق کاربرد اخلاق دانشگاه فضیلت مدار فضیلت مداری دانشگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۳۹
کاربرد اخلاق در رشد و شکل گیری دانشگاه در حول محور فضیلت مداری در پژوهش های پیشین به صراحت و به صورت تخصصی بررسی نشده است. لذا، هدف از انجام پژوهش حاضر ، بررسی کاربرد اخلاق در شکل گیری دانشگاه فضیلت مدار می باشد. رویکرد پژوهش، کیفی بوده و با رویکرد تحلیل مضمون و در یک دوره یک ساله از پاییز 1401 تا پاییز 1402 انجام پذیرفته است. نمونه آماری شامل گروه خبره 20 نفری از اساتید دانشگاه و محققین در حوزه تحت مطالعه بوده که با رویکرد گلوله برفی انتخاب شده است. برای بررسی اعتبار اطلاعات و الگوی مستخرج از مصاحبه ها، از دو روش بازآزمایی و توافق درون موضوعی استفاده شده و از اعتبار یافته ها اطمینان حاصل شده است. یافته ها در قالب مدل اخلاق در شکل گیری دانشگاه فضیلت مدار در قالب 219 کد باز، 40 مفهوم و سه مقوله محوری (تداخل اخلاق در سطح فردی، تداخل اخلاق در سطح دانشگاهی (حرفه ای) و تداخل و کاربرد موازین اخلاقی در سطوح کلان) که هر کدام در قالب دو مقوله اجتنابی و حمایتی بخش بندی شده اند، شکل یافته است. نتایج حاکی کارکردهای انکارناپذیر و حساس اخلاق در شکل گیری و توسعه الگوی دانشگاه فضیلت مدار است که در راستای دستیابی به آن، بایستی به دستاوردهای تحقیق حاضر در قالب الگوی تداخل اخلاق در تشکیل دانشگاه فضیلت مدار توجه ویژه ای نمود.
۸۳.

رابطه علی و معلولی بین اخلاق و حفاظت از محیط زیست در آیین بودائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 109 - 130

کلیدواژه‌ها: آیین بودائی طبیعت محیط زیست اخلاق متون مقدس دیگا نیکایا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۹۴
ادیان مختلف جهان راهکارهای سازنده ای درزمینه حل مشکلات گوناگون بشر ارائه داده اند. آیین بودائی از همان بدایت کار به محیط طبیعی توجه زیادی معطوف داشت. در رابطه با اهمیت پژوهش حاضر باید گفت، پژوهش هایی که بر روی متون مقدس بودائی صورت گرفته، توجه چندانی به دیدگاه های زیست محیطی این آیین نداشته و اغلب به بررسی جنبه های فلسفی، روان شناختی و درمانی آن پرداخته اند. با توجه به مشکلات زیست محیطی عدیده ای که زندگی گیاهی، جانوری و انسانی را به صورت بحرانی در معرض تهدید قرار داده، جهان معاصر نیازمند تحقیقات گسترده ای پیرامون حفاظت از طبیعت است تا شاید بتوان از لابه لای این تحقیقات به نظریه واحدی دست یافت و از تجربیات کارگشای مکاتب دیگر استفاده نمود. دستاورد اساسی این پژوهش، نشان دادن این مسئله خواهد بود که چگونه آیین بودائی با پیوند اخلاق و محیط زیست، سعی در حفظ طبیعت دارد. تحقیق حاضر با توسل به روش تحقیق تاریخی و با مراجعه به منابع دست اول(اصیل) و همچنین تحقیقاتی، سعی در پیشبرد هدف ویژه تحقیق خواهد داشت. نتایج حاصل از پژوهش نیز بیانگر آن است که ازنظر بودا، تغییر جزو سرشت طبیعت است؛ اما رذایل اخلاقی (ظلم، آز، احتکار، اسراف، دزدی، تکبر و غیره) به صورت امری علی و معلولی نابودی جهان را تسریع خواهد نمود.
۸۴.

تحلیل مسائل اخلاقی در عصر رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی( ارائه چارچوب اخلاقی و راهکارهای کاربردی)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۷) 75 - 106

کلیدواژه‌ها: چارچوب اخلاقی رسانه های نوین رسانه های اجتماعی اخلاق رسانه روزنامه نگاری جهانی شدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۴۲
چهاردهه گذشته شاهدهمگرایی بازارهای متفرق به یک بازارجهانی یکپارچه، همزمان بارشد سریع جمعیت بودهاست.ظهور رسانه های نوین وفناوری های اینترنتی، تسریع و جهانی شدن انتشاراطلاعات راشتاب بخشیده و ازمرزهای سنتی ژئوپلیتیک فراتر رفته است. این تغییر پارادایم منجربه ظهوربستر رسانه های اجتماعی به عنوان منابع اصلی تولیدوتوزیع محتوای خبرنگاری شده است.ماهیت تعاملی این بسترها،ارتباطات بین فرهنگی بی سابقه ای را تسهیل کرده است. با این حال این انقلاب دیجیتال همچنین مجموعه ای ازچالش های اخلاقی رابه وجودآورده است.ادغام محتوای تولید شده توسط کاربرازرسانه های اجتماعی در رسانه های خبری اصلی و گسترش استفاده ازهشتگ درمیان خبرنگاران، حوزه های مناقشه برانگیز اخلاقی ایجاد کرده که نیازمند بررسی دقیق هستند. این تحولات مسائلی چون نقض مالکیت معنوی، انتشار اطلاعات نادرست و نقض حریم خصوصی را در پی داشته است. علاوه بر این، گسترش رسانه های اجتماعی نگرانی های اخلاقی از جمله دستکاری محتوا، استفاده ازتیترهای گمراه کننده و ترویج گفتار نفرت انگیز را تشدید کرده است.این مطالعه تحلیل جامعی ازاخلاق رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی انجام می دهد، مسائل اخلاقی موجود را شناسایی می کند و رویکردهای مختلف اخلاقی در این اکوسیستم های دیجیتال را به طور انتقادی ارزیابی می نماید. بر اساس این تحلیل ها، پژوهش حاضر یک چارچوب اخلاقی جامع ارائه می دهد که بر اصولی چون شفافیت،مسئولیت پذیری واحترام به حقوق فردی ومنافع جمعی استوار است. همچنین، راهکارهای عملی برای مقابله با چالش های چندوجهی ناشی از فضای رسانه های دیجیتال پیشنهاد می دهد، از جمله توسعه سواد رسانه ای، بهبود سیستم های تأیید اعتبار محتوا و تقویت مکانیسم های نظارتی. این پژوهش با هدف کمک به ایجاد یک فضای رسانه ای اخلاقی تر و مسئولانه تر، زمینه را برای حل معضلات اخلاقی در عصر دیجیتال فراهم می کند.
۸۵.

آسیب شناسیِ پژوهش های ایرانی در حوزه اخلاق فناوری اطلاعات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 53 - 74

کلیدواژه‌ها: اخلاق فناوری اطلاعات اخلاق کاربردی اخلاق اسلامی اخلاق پژوهی آسیب شناسی پژوهش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۷۸
در سال های اخیر، پژوهش هایی - هرچند ناکافی - درباره موضوعات و مسائل اخلاقی فضای مجازی و هوش مصنوعی در ایران انجام شده، اما پایایی و پویایی این شاخه پژوهشی نوپدید مستلزم شناخت نقاط ضعف این آثار و به طور کلی، هر گونه فعالیت در این زمینه و چاره اندیشی برای اصلاح آنهاست. هدف پژوهش حاضر که در این راستا انجام شده، شناسایی و بررسی برخی از کاستی ها و معرفی عوامل و زمینه های آنهاست، تا زمینه اصلاح فراهم شود. روش تحقیق از نظر گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و به جهت بررسی، تحلیلی و انتقادی بوده است. یافته های تحقیق بیان گر آن است که حوزه پژوهشیِ اخلاق فناوری اطلاعات (اَخفا) در کشور ما با آسیب هایی چون ورود دیرهنگام و ناکافی، ضعف تحلیل اخلاقی، پراکنده پژوهی، کمبود پژوهش های تولیدیِ مبتنی بر آموزه های دینی و فقدان ارتباط مناسب با جامعهٔ هدف دست به گریبان است. در این مقاله پس از بررسی این کاستی ها، مواردی چون نوپدید بودن این شاخه پژوهشی، کمبود محقّقانِ اَخفاپژوه، فقدان مراکز تخصصی و کم رونق بودن فضای نقد علمی، به عنوان علل و عوامل بروز این کاستی ها معرفی شده اند. 
۸۶.

کاوشی پدیدارشناسانه بر تجربه گریز از اخلاق پژوهشی در رشته های علوم اجتماعی و رفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۴ ۱۴۸-۱۲۹

کلیدواژه‌ها: اخلاق در پژوهش آموزش فعالیت علمی دانشگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۷
هدف پژوهش حاضر کاوشی پدیدارشنانه بر تجربه گریز از اخلاق پژوهشی در رشته های علوم اجتماعی و رفتاری است. این پژوهش با رویکرد کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شد. جامعه پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی با مدرک دکتری رویکرد تجربه زیسته در تخلف پژوهشی بود، که 14 نفر از آنها از طریق نمونه گیری هدفمند با تکنیک ترکیبی گلوله برفی و در دسترس تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه سازمان یافته و عمیق صورت بود. برای تحلیل داده ها از روش چند مرحله ای کلایزی استفاده شد. یافته های بیانگر استخراج سه مضمون اصلی گریز از اخلاق پژوهشی در سطح فردی (7 مولفه)، گریز از اخلاق پژوهشی در سطح دانشگاه (5 مولفه) و گریز از اخلاق پژوهشی در سطح جامعه (6 مولفه) بود. از آنجایی که مصادیق گریز از مسائل اخلاقی علاوه بر سطح فردی و دانشگاهی در سطح جامعه هم نمود دارد، لذا در راستای فرهنگ سازی و گسترش مسائل اخلاقی در رشته های علوم اجتماعی و رفتاری نیازمند است دست اندارکاران آموزشی و پژوهشی دانشگاه در همکاری با سیاستگزاران کلان و کلیه ذینفعان در سطح جامعه هم افزایی لازم را داشته باشند.
۸۷.

ارزیابی انتقادی اصل خودمختاری درتربیت دوجنسیتی بر پایه معیارهای اخلاقی با تأکید بر اخلاق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۴ ۶۰-۳۷

کلیدواژه‌ها: تربیت دوجنسیتی اصل خودمختاری اخلاق اسلامی حقوق فطری زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۹
تربیت دوجنسیتی به عنوان یکی از رویکردهای تربیتی معاصر بر عدم تفکیک جنسیت زن و مرد در تربیت اصرار دارد و معتقد است زنان و مردان باید ویژگیهای هر دو جنس را داشته باشند تا بتوانند در شرایط مناسب زنانه و یا مردانه رفتار کنند. یکی از اصول مهم این رویکرد اصل خودمختاری است. براساس این اصل زنان باید در سه حیطه تحصیل شغل و رابطه جنسی از ازادی برخوردار بوده و بتوانند انتخابی مطابق میل خود داشته باشند. در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به تبیین و ارزیابی این اصل بر اساس شاخص های اخلاقی البته با تاکید بر آموزه های اخلاق اسلامی- می پردازیم. نتیجه آنکه براساس معیارهای اخلاق اسلامی، انسان ها در چارچوب حدود الهی، ازادی و اختیار دارند؛ که این امر با ازادی بی قید و شرط در اصل خومختاری قابل جمع نیست. ضمن آنکه در مقام عمل، این اصل چالش های اساسی با نقش های مادری و همسری دارد. نقش مادری و همسری در اخلاق اسلامی از حقوق طبیعی زن ومرد محسوب می شود و شواهدی از تمایل زنان غربی به این حقوق فطری و طبیعی نیز وجود دارد. لازمه اصل خودمختاری نادیده گرفتن حقوق طبیعی از جانب خود فرداست که غیر اخلاقی است.
۸۸.

ساخت، اعتبار یابی و ساختار عاملی پرسشنامه حرص براساس منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۴بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 155 - 188

کلیدواژه‌ها: پرسشنامه حرص روایی و اعتباریابی منابع اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
هدف پژوهش حاضر، ساخت، اعتبار یابی و تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه حرص براساس منابع اسلامی با نگاه روان شناختی بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی سیه و شانون از نوع استقرائی به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و روش پیمایشی برای ساخت پرسشنامه بود. جامعه آماری طلاب و دانشجویان بودند که تعداد 212 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. روایی محتوا برای یافته های بدست آمده و گویه های ساخته شده توسط متخصصین علوم انسانی و روان شناسی بدست آمد، هر آیتمی که حداقل CVR آن 99/0 و شاخص CVI آن 79/0، بود، انتخاب گردید. روایی سازه به دو شیوه تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی با دو ابزار  spss26 و Amos24 مورد بررسی قرار گرفت و دو عامل حرص مذموم و ممدوح هرکدام با 16 گویه کشف و تأیید گردید. اعتبار پرسشنامه با نمره همبستگی هر گویه با مولفه و  روش دو نیمه سازی گاتمن و ضریب اسپیرمن براون و آلفای کرونباخ حرص مذموم برابر با (875/0) و حرص ممدوح برابر با (864/0) بدست آمد که حاکی از  همسانی درونی بالای پرسشنامه حرص براساس منابع اسلامی است. با تأیید روایی و اعتبار پرسشنامه حرص براساس منابع اسلامی پژوهشگران می توانند در تحقیقات پژوهشی و روان شناختی برای سنجش و کمی سازی صفت حرص از پرسشنامه حرص براساس منابع اسلامی استفاده کنند.
۸۹.

واکاوی راهکارهای اثربخشی تبلیغ دینی در فضاهای مجازی و برون رفت از مشکلات پیش رو با تاکید بردیدگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۷۵) 41 - 70

کلیدواژه‌ها: آیت الله مصباح فضای مجازی پیام فرستنده گیرنده مخاطب شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۲۲
در عصر ارتباطات، بهره گیری مناسب از رسانه های مدرن در فضای های مجازی برای تبلیغ دینی ضروری است؛ زیرا سلطه رسانه ها بر زندگی بشر، تبلیغ سنتی را با چالش جدی مواجه ساخته است. این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی و اسنادی و با تاکید بر آراء آیت الله مصباح یزدی تدوین یافته و درصدد پاسخ به این پرسش است که راهکارهای اثربخشی تبلیغ دینی در فضاهای مجازی و برون رفت از چالش های پیش رو از منظر آیت الله مصباح کدامند؟ یافته های پژوهش حاکی است که امروزه رسانه های مدرن رقیب دین، سنت ستیز، و عامل تغییر نگرش و رفتار نسل جدید شده است. ازاین رو، ورود جدی مبلغان دینی به فضاهای مجازی، به عنوان فرصتی مغتنم برای تبلیغ دین ضروری است. بدین منظور، در سه رکن ارتباطات(پیام، فرستنده و گیرنده)، پایبندی به دین و آموزه های دینی و اخلاقی، راهکار برون رفت از چالش های پیش روست. در «پیام»، پایبندی به اخلاق حرفه ای در تولید محتوای دینی جذاب و در »فرستنده»، بی نیازی ازخلق، مدارا و امانتدای و در «گیرنده»، مخاطب شناسی، رعایت سطح فهم مخاطب و اعطای بینش درست از جمله راهکارهای برون رفت از چالش های پیش رو و کارآمدسازی تبلیغ دینی در فضای مجازی است.
۹۰.

رویکردی به انگیزش اخلاقی درآیات وروایات از منظر روانشناسی اخلاق دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 39 - 76

کلیدواژه‌ها: انگیزش انگیزش اخلاقی روان‏شناسی اخلاق روانشناسی اخلاق دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۱
انسان در ذات خودش وبه لحاظ فطری انگیزه بر انجام رفتار اخلاقی دارد.اما چرا انسانها در برخی موقعیت ها انگیزه بررفتارهای اخلاقی ندارند؟ویا حتی انگیزه بر رفتار غیر اخلاقی دارند.ودچار بی پروایی وشرارت می شوند. همین مسأله در آموزه های اخلاقی دین هم وجود دارد.سؤال اصلی مقاله این است که«چرا افراد متدین ویا مدعی دین داری با علم به الزامات اخلاقی دین، انگیزه برای انجام فعل اخلاقی ندارند؟». ویا گاهی برخلاف دستورات اخلاقی دین عمل می کنند. بنابراین چه نسبتی بین باورهای دینی معطوف به گزاره های اخلاقی وانگیزش اخلاقی وجود دارد؟ از آنجائیکه مفهوم «انگیزش» و نظریه های مربوط به آن در«روان شناسی» مورد بحث قرار می گیرد ومفهوم«انگیزش اخلاقی»در«روانشناسی اخلاق »از مباحث مهم وکلیدی است. به همین جهت این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی درصدد تبیین عوامل وموانع «انگیزش اخلاقی» از منظر نویی موسوم به «روانشناسی اخلاق دینی» با استناد به برخی آیات وروایات است .حاصل ونتیجه اینکه، عوامل درونی مانند«ضعف اراده»،«ضعف ایمان»و«بی تقوایی» وغلبه«امیال وغرایز»و«عدم آگاهی» وغفلت، موانع انگیزش اخلاقی است.همچنین عوامل بیرونی مانند خانواده،نظام تربیتی وآموزشی جامعه،ارتباطات اجتماعی حقیقی ومجازی ورفتارهای حکومت، مؤثر در انگیزش اخلاقی افراد هستند.
۹۱.

تحلیل جایگاه سوژه اخلاقی در داستان «پستچی» بر مبنای آرای لویناس و لکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 41 - 61

کلیدواژه‌ها: امانوئل لویناس ژاک لکان سوژه اخلاقی خودبنیاد دگربنیاد پستچی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۸
اخلاق جزو مفاهیمی است که اندیشمندان حوزه های گوناگون فکری از دیرباز تاکنون درباره آن سخن گفته اند. لویناس در مقام فیلسوفی پدیدارشناس و لکان در مقام روانکاوی که از گزاره های گوناگون حوزه علوم نظری و غیرنظری در بیان آموزه های خود استفاده کرده، به تعریف و تبیین مفهوم اخلاق پرداخته اند. داستان پستچی بازنمایی کننده تقابل بین عشق و وظیفه است. در این پژوهش با تکیه بر آموزه های لویناس و لکان درباره اخلاق و با بهره گیری از روش تحلیل کیفی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای کوشیده ایم نخست جایگاه اخلاق را نزد این دو اندیشمند تبیین کنیم و سپس کنش های شخصیت های داستان پستچی را بر مبنای اخلاق موردنظر لویناس و لکان، نقد و تحلیل کنیم. دستاوردهای پژوهش گویای این است که مهم ترین مؤلفه اخلاق در نظر لویناس، دگربنیاد بودن آن و نزد لکان، خودبنیاد بود آن است. براین اساس شخصیت هایی چون علی و چیستا به سبب تخطی از میل دیگری از دیدگاه لویناس، سوژه غیراخلاقی و از نظر لکان، سوژه اخلاقی به شمار می آیند. در نقطه مقابل نیز شخصیت هایی مانند حاجی و حاج اکبر به سبب تعهد به انجام وظیفه، از نظر لویناس، سوژه اخلاقی و از دیدگاه لکان، سوژه غیراخلاقی قلمداد می شوند.
۹۲.

نقدهای اخلاقی بر مد سریع و ارائه جایگزینی برای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 73 - 97

کلیدواژه‌ها: صنعت مد مد اخلاقی مد سریع مد آهسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۲۷
مد سریع بخش عظیمی از صنعت مد است که در آن تولید فراوان، ارزان و گسترده صورت می گیرد. در این مقاله قصد داریم مدسریع را از جهت اخلاقی نقد کنیم و نشان دهیم این شکل از مد، علاوه بر آسیب زدن به محیط زیست، ناقض حقوق اخلاقی کارگران و مصرف کنندگان است. در مقابل، مد آهسته، یعنی آن بخش از صنعت مد که به الگوی مصرف، فرهنگ و کیفیت توجه دارد را معرفی می کنیم. در این مقاله نشان خواهیم داد که مد آهسته به شرط آن که مصرف کننده آگاه باشد، می تواند به عنوان جایگزینی اخلاقی برای مد سریع خود را تثبیت کند. برای نیل به این مقصود ابتدا به معرفی مد، مد سریع و مد اخلاقی خواهیم پرداخت سپس در سه حیطه محیط زیست، کارگران و مصرف کنندگان مد سریع را نقد می کنیم. و نشان می دهیم که مد سریع در هر سه حیطه آسیب رسان است. در نهایت با بررسی نقش رسانه ها و آگاهی مصرف کنندگان، راه حلی برای اخلاقی کردن مد با گام برداشتن در مسیر مد آهسته ارائه می کنیم.
۹۳.

آموزه های اخلاق حرفه ای اسلام در زمینه بازاریابی و ترفندهای فروش و تاثیر آن بر سلامت روان مصرف کننده و کسب و کار پایدار(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸) 190 - 229

کلیدواژه‌ها: بازاریابی فروش اخلاق حرفه ای سلامت روان اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۲۷
هدف از پژوهش حاضر بررسی آموزه های اخلاق حرفه ای اسلام در زمینه ی بازاریابی و ترفندهای فروش و تاثیر آن بر سلامت روان مصرف کننده و کسب و کار پایدار بود. بود. مواد و روش ها: برای به دست آوردن دانش دقیق در مورد آموزه های اخلاق حرفه ای اسلام در زمینه ی راهبردهای بازاریابی و ترفند های فروش این پژوهش با روش کیفی سیستماتیک MOOSE ، و استفاده از پژوهش های انجام شده در این زمینه، صورت گرفت. در ابتدا ، 868 مقاله استخراج و پس از غربالگری اولیه و ثانویه در نهایت 13 مقاله ی مربوط با توجه به معیارهای از پیش تعیین شده انتخاب شدند. یافته ها: چهل و نه توصیه ی کلیدی اخلاق حرفه ای مبتنی بر آموزه های اسلامی در زمینه ی راهبردهای فروش و ترفندهای بازاریابی وجود دارد که زیر مجموعه ی شش عامل کلی قرار می گیرد که شامل: کیفیت محصول، اخلاق خرید، اخلاق تعامل با خریدار،اخلاق فروش،اخلاق تجارت و اخلاق حفاظت از حقوق خریدار است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که آموزه های اخلاق حرفه ای اسلام در زمینه ی بازاریابی و ترفندهای فروش بر سلامت روان مصرف کننده و کسب و کار پایدار اثر مطلوبی دارد که با توجه به اهمیت و ضرورتی که دارد، ترویج آن امری ضروری به نظر می رسد.
۹۴.

چالش های اخلاقی والدین در مواجهه با پورنوگرافی موردی نوجوان و نقش راهکار های شناختی در کاهش آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۷ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۴) 45 - 66

کلیدواژه‌ها: پورنوگرافی چالش اخلاقی نوجوان اصل مسئولیت پذیری مهارت ورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۵۲
امروزه دسترسی آسان نوجوانان به محتواهای پورنوگرافی از چالش ها و مشکلات مهم والدین اخلاقی و مسئولیت پذیر است. والدین در این گونه موارد با دو وظیفه اخلاقی مواجه اند: الف) انجام مسئولیتی که به عهده ایشان است و ب) عدم نقض حریم خصوصی فرزندان. در این مقاله با تفکیک بین وضعیت پورنورگرافی موردی و وضعیت اعتیادی، راهکارهای شناختی به عنوان یکی از راهکارهای مدیریت و حل چالش والدین و در راستای آموزش و آگاهی بخشی فرزندان تبیین شده است. بکارگیری راهکارهای شناختی، افزون بر مدیریت وضعیت موجود، سبب می شود از تشدید ناهنجاری رفتاری فرزند جلوگیری شود. آگاهی بخشی در حوزه کرامت وجودی، آگاهی بخشی نسبت به غریزه جنسی و کارکرد آن در دوران بلوغ و پسا بلوغ، آگاهی بخشی نسبت به هماهنگی غریزه جنسی با رشد و کمال و دیگر نیازهای عالی انسانی، آگاهی بخشی نسبت به هویت جنسی نوجوان، آگاهی بخشی نسبت به آسیب های ناهنجاری جنسی از جمله راهکارهای شناختی ای هستند که به تقویت شناخت و پرورش نگرش های نوجوان کمک می کند. 
۹۵.

راهکارهای اخلاقی صیانت از حریم خصوصی در فضای مجازی با تکیه بر مفاهیم نهج البلاغه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۷) 44 - 74

کلیدواژه‌ها: حریم خصوصی فضای مجازی امام علی (ع) نهج البلاغه راهکارهای اخلاقی اخلاق هنجاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۴
فضای مجازی محیطی منحصر به فرد و بی بدیل است که با ویژگی هایی از جمله جذابیت و گیرایش، سرعت بالای تبادلات، مجهول الهویه بودن افراد، فرازمانی و فرامکانی بودن و...، با شتاب بسیار، در حال پیشرفت بوده و زندگی بشریت را با تحولات شگرفی روبرو نموده که زمانی تصور آن نیز غیرممکن می نمود. در عین حال نباید از تاثیرات منفی فضای مجازی بر زندگی افراد، غافل شد. نقض حریم خصوصی کاربران مجازی، یکی از گزندهای فضای مجازی است که از ویژگی های خاص این محیط نشأت گرفته است. مسالیه مقابله با نقض حریم خصوصی در فضای سایبر، از جمله مسائلی است که علی رغم تلاش دولت ها و حکومت ها، توفیق چندانی نداشته و تعدی به حریم شخصی افراد در فضای مجازی، هم چنان به بالاترین شکل ممکن وجود دارد. از سوی دیگر، در کلام و سیره ی حضرت علی(ع)، حقّ حریم خصوصی محترم بوده و حضرت نسبت به حراست و حفاظت از آن حساسیت به خرج می داده اند. سخنان ایشان در کتاب شریف نهج البلاغه به خوبی اثبات کنندیه این مساله می باشد. این پژوهش در صدد استخراج راهکارها و خط مشی هایِ اخلاقیِ حفاظت از حریم خصوصی از روح کلام امیرالمومنین(ع) بوده تا بدین ترتیب با عمل به آن ها، حریم خصوصی افراد در فضای سایبر، از تعدی و نفوذ اغیار مصون بماند. حفظ حریم خصوصی مسئله ای اخلاقی است و راهکارهای عمدتا اخلاقی، به دنبال حل چالش های این موضوع اخلاقی هستند.
۹۶.

پدیدارشناسی فضیلت اخلاقی «توبه» نزد غزالی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۵) 39 - 56

کلیدواژه‌ها: توبه غزالی پدیدارشناسی فضیلت اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۳
فضایل دینی در کنار فضایل عقلانی و اخلاقی، در زبان دینی نقش برجسته ای در سعادت و کمال بشر ایفا می کنند. فضیلت هایی از جمله توبه، صبر، شکر، توکل و مانند آن نظامی از ارزش ها را می سازند که اگرچه در طول فضایل عقلانی و اخلاقی است، اما ساختار معناشناختی، وجود شناختی و معرفت شناسی آن برگرفته از متون مقدس و مستقل از اصطلاحات رایج فضایل در عرف فلسفه اخلاق است. در عین حال تهی از تحلیل مفاهیم اخلاقی هم نیست. مفهوم «توبه» در زبان و ادبیات دینی نیز از این قاعده مستثنا نیست و می تواند به لحاظ هنجاری، روان شناختی و پدیدارشناسی بررسی گردد. فاعل اخلاقی به مثابه اول شخص، خود را در موقعیتی دینی می یابد که به لحاظ رفتار و موقعیت، همسو با موقعیت اخلاقی است. علاوه بر این، به لحاظ بیرونی خود را در برابر فشار وظیفه ای احساس می کند که از بیرون وی سرچشمه گرفته و نماینده هنجار صرف اخلاقی نیست، بلکه ناشی از معرفت دینی نیز هست. این نگاه که ویژگی بارز آن روش «اول شخص» است، به واسطه رویکرد «پدیدارشناختی» مطمح نظر قرار می گیرد. در میان اندیشمندان مسلمان، امام محمد غزالی روش های درون دینی متفاوتی برای پژوهش در قلمرو فضایل ارائه داده است. فضیلت «توبه» در دین و اخلاق و همنشینی آن با پدیدارشناسی تجربه اخلاقی، افقی است که غزالی در برابر ما می گشاید.
۹۷.

فراترکیب مطالعات مؤلفه های اخلاقی مؤثر در مدیریت منابع انسانی با اشاره به سیستم پشتیبان تصمیم گیری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۷۸) 82 - 124

کلیدواژه‌ها: ویژگی های اخلاقی کارویژه های اخلاقی سیستم های پشتیبان تصمیم گیری مدیران منابع انسانی اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۲۶
یکی از ابزار های کلیدی، مدیران منابع انسانی در اتخاذ تصمیمات مؤثر، سیستم های پشتیبان تصمیم گیری هستند؛ لذا این پژوهش باهدف شناسایی مؤلفه های اخلاقی مؤثر در مدیریت منابع انسانی با اشاره به سیستم پشتیبان تصمیم گیری ، به صورت فراترکیب انجام شده است. در پژوهش حاضر مقاله های مرتبط با مسئله پژوهش، طی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۴ مورد بررسی قرار گرفتند. منابع این مقاله از پایگاه های اطلاعاتی - استنادی، شامل آی اس سی، گوگل اسکالر، اس آی دی، ساینس دایرکت، جی استور و وب آو ساینس به دست آمدند. درنهایت ۱۱۱ مقاله انتخاب و متن کامل ۶۹ مقاله مورد تحلیل قرارگرفت. یافته ها نشان داد مؤلفه های اخلاقی مؤثر در مدیریت منابع انسانی با اشاره به سیستم پشتیبان تصمیم گیری را می توان در دو بعد، ارتباط با کارکنان (بی طرفی و عدالت در ارزیابی، شفافیت در اطلاع رسانی، حفظ حریم خصوصی، مسئولیت پذیری و پاسخگویی، توسعه و یادگیری اخلاقی، حمایت از تعادل، انصاف، توجه به ایمنی، رعایت حقوق فردی و اساسی کارکنان، توجه به شایستگی، صداقت، دوری از تعارضات) و ارتباط با سازمان (افزایش کارایی و عدالت سازمانی، حفظ امنیت اطلاعات، تقویت اعتماد عمومی، شفافیت در فرایند های تصمیم گیری، ایجاد فرهنگ سازمانی اخلاق مدار، رعایت قانون، دانش اخلاقی، عدم سوگیری) تحلیل کرد. نتایج مشخص کرد ویژگی های اخلاقی در سیستم های پشتیبان تصمیم گیری موجب بهبود فرایندهای تصمیم گیری، افزایش کارایی، ایجاد فضایی عادلانه و مبتنی بر اعتماد در میان کارکنان و مدیران می گردد.
۹۸.

کارکرد تبری در فضای هم زیستی اخلاقی و چالش های پیش رو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۶۳ ۶۶-۴۷

کلیدواژه‌ها: چالش اخلاقی تبری حیات طیبه هم زیستی اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۶۲
تبری به عنوان عنصر مکمل تولی، آموزه ای اساسی در دین اسلام و مانند تولی به مثابه روحی فراگیر بر تعالیم تشیع است. به دلیل کم توجهی به جایگاه برائت، این آموزه مورد بی مهری و در معرض چالش های اخلاقی قرار گرفته است؛ به گونه ای که آن را تهدید کننده آزادی، مانع رشد، عامل تنفر، و برهم زننده مدارا و برادری معرفی کرده اند. موضوع این تحقیق، بررسی جنبه های چالشی و پیامدهای معضل گونه تبری برای اخلاق است. هدف این مقاله نیز ارائه راه های برون رفت از چالش های طرح شده است. فرضیه نخستِ تحقیق، آن است که تبری از جهت نظری و نیز در مرحله اجرا و عمل، با فرمان ها و توصیه های اخلاق اسلامی تنافی ندارد. فرضیه دوم، نقش تبری به مثابه یک اصل راهبردی در پیشگیری از آسیب ها و آلودگی های اخلاقی و تربیتی است. فرضیه سوم، کارآمدی و اثربخشی تبری در آراستگی فردی و اجتماعی به نیکویی های اصیل اخلاق دینی است. بر اساس این فرضیه ها که با روش تحلیل منطقی انتقادی بررسی می شود، تبری، آدمی را از موانع آزادی و رشد رها می سازد؛ میان دوستان خداوند محبت و مدارا ایجاد می کند؛ و زمینه برادری را فراهم می سازد.
۹۹.

اخلاق شهروندی و چالش شهروند جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۴ ۳۶-۷

کلیدواژه‌ها: اخلاق شهروندی شهروند جهانی جهان شهری فناوری های نوین سازمان های جهانی جهانی شدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۳
اخلاق شهروندی از دیدگاه اسلام هنجار ها و ارزش های حاکم بر رفتار و روابط شهروندان جامعه است که برگرفته از مبانی اسلامی می باشد. اخلاق شهروندی، شهروندان را به سمت رشد و تعالی هدایت می کند و تعهد و مشارکت پذیری و مسئولیت پذیری را در بین شهروندان توسعه می دهد. در روند جهانی شدن، دو عامل فناوری های نوین و سازمان های جهانی بر اخلاق شهروندی تأثیر گذار خواهد بود. جهان شهری چالش هایی را در اخلاق شهروندی ایجاد می نماید چرا که این روند مبتنی بر مبانی است که با هنجار ها و ارزش های اخلاقی با رویکرد اسلامی تعارض دارد.این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بیانگر آن است که در روند جهانی شدن سازمان های جهانی با وضع قوانین و رسانه های جهانی با رویکرد خاص به دنبال تغییر مرز های اخلاقی و حذف ارزش ها و جایگزین نمودن فرهنگ مطلوب خود به عنوان هنجار در شهروندان می باشند چنین جامعه ای به تدریج از هویت اسلامی و اخلاقی خویش تهی گشته و اخلاق حاکم بر شهروندان آن، اخلاق شهروند جهانی خواهد شد و بستری برای فعالیت های شهروندان بر اساس ملاک های جهانی ایجاد می نماید. جهت جلوگیری از گسترش این روند جهانی شدن، توجه به گفتمان بی بدیل اخلاق اسلامی و ایجاد ساختارهای اجتماعی از خانواده تا سازمان های جهانی پیشنهاد می گردد.
۱۰۰.

اخلاق بندگی در ادعیه پیامبران بر اساس الگوی تقسیم ثنایی (با تأکید بر آراء علامه جوادی آملی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۴ ۱۲۸-۱۰۹

کلیدواژه‌ها: دعای قرآنی سبک اخلاقی انبیا اخلاق بندگی تقسیمات ثنایی مدل جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۹
سبک ادعیه انبیا در قرآن دارای تنوع بسیار است و بررسی آن می تواند از زوایای مختلفی دارای اهمیت و ضرورت ویژه باشد. خلأ پژوهشی در این سبک شناسی و با نگاه اخلاق بندگی براهمیت این پژوهش می افزاید. این مقاله با استقراء ادعیه قرآنی و بذل تاملات پژوهشی و با روش توصیفی تحلیلی، دعای پیامبران را در قالب تقسیمات ثنایی متعددی ارائه نموده و به مدل هایی از دعاهای به ظاهر متخالف برآمده از این ادعیه دست یافته و با تحلیل آنها و با تاکید بر آراء علامه جوادی آملی ضمن اصطیاد برخی از آداب اخلاقیات بندگی در صورت بندی گفتاری دعا به این نتیجه دست یافته است که مدل های به ظاهر متفاوت دعای انبیا با اخلاق بندگی و معنویت سازگارند و سر تفاوت ظاهری آنها در کلمات واستعدادهای وجودی انبیا و احوالات قلبی ایشان و نوع ارتباطات کلامی آنها با خداوند ریشه دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان