درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۷۸۱ تا ۴٬۸۰۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
۴۷۸۱.

کاربرد استراتژی توسعه شهری(CDS) در ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی، مطالعه موردی: شهر مهاباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: سکونتگاه های غیررسمی استراتژی توسعه شهری CDS حاشیه نشینی شهر مهاباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۴۱
با آشکارشدن ضعف کارآمدی اجرای طرح های شهرسازی که بدون نگرش راهبردی و جامعه تهیه گردیده، ضرورت ایجاد تغییراتی در فرایند و روش های تهیه این طرح ها احساس گردید. برآیند چنین تغییراتی، تهیه و اجرای استراتژی توسعه شهری(CDS) می باشد که امروزه در بسیاری از شهرها درابعاد مختلف از جمله مقوله ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی استفاده می گردد. این سکونتگاه ها بویژه در کشورهای در حال توسعه از آن جا که توزیع فضایی شهرها و جمعیت در چارچوب یک برنامه جامع که مبتنی بر هماهنگی های بخشی و ناحیه ای باشد، صورت نگرفته است، مشکلات گسترده ای را برای مجموعه شهر بوجود آورده است. از همین رو امروزه کسی بویژه در نگاه برنامه ریزی جامع و سیستماتیک، نمی تواند تأثیرات خرد و کلان سکونتگاه های غیررسمی را که بر مجموعه خود(کل شهر)، را انکار کند. از این رو باتوجه به این که موضوع مورد پژوهش در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از موضوعات چالش برانگیز در عرصه مدیریت شهری، امنیت و پایداری شهری به شمار می رود، پژوهش حاضر به مطالعه ابعاد مختلف سکونتگاه های غیررسمی شهر مهاباد می پردازد. روش مطالعه در این تحقیق بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی استوار بوده و مبنای اصلی آن نیز، اجرای طرح مطالعات استراتژی توسعه20 ساله شهر و برنامه پنج ساله شهرداری شهر مهاباد است. نتایج این بخش از مطالعه، نشان از وضعیت نامناسب بخش های مختلف نقاط یازده گانه سکونت گاه غیررسمی شهر مهاباد در ابعاد مختلف اجتماعی، کالبدی، رفتارهای فرهنگی و آسیب ها، مسائل طبیعی، جمعیتی و ... دارد. براین اساس، در هر مرحله با توجه به این که در مطالعات پیمایشی، ویژگی ها و مشکلات مختلف محلات، شناسایی گردید، اهداف کلی، عملیاتی، راهبردها و راه حل های دستیابی به اهداف نیز بر اساس چارچوب تعیین شده در مطالعات استراتژی توسعه شهری(CDS) بیان گردید.
۴۷۸۲.

طرح های آبخیزداری و تحولات ساختاری کارکردی سکونتگاه های روستایی (مورد مطالعه: سکونتگاه های حوضه آبریز چهکند در شهرستان بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۷۶ 157 - 179

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار روستایی مدیریت منابع طبیعی طرح آبخیزداری تحول ساختاری– کارکردی حوضه آبریز چهکند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۲۴۰
طرح های آبخیزداری یکی از اقدامات توسعه برای تقویت سرمایه های طبیعی مناطق جغرافیایی است که هر ساله بخش قابل توجهی از بودجه مدیریت فضا را در مقیاس ناحیه ای تا ملی به خود اختصاص می دهد. با توجه به کارکرد این طرح ها، اهتمام جدی برای ارزیابی و درک آثار و پیامدهای آن در فضاهای جغرافیایی دارای ضرورتی راهبردی و اساسی است. در این پژوهش سعی شده تا به بررسی و تحلیل بازتاب مکانی و فضایی اجرای طرح آبخیزداری در تحولات ساختاری – کارکردی سکونتگاه های روستایی در حوضه آبریز چهکند از توابع شهرستان بیرجند پرداخته شود. جامعه آماری تحقیق شامل 9 روستا در محدوده حوضه آبریز چهکند-روشناوند با 245 خانوار جمعیت بوده که از بین آنان با کمک فرمول کوکران حجم نمونه ای به تعداد 111 خانوار انتخاب شده است. به منظور تحلیل وضعیت پایداری روستاها نیز از تکنیک "رادار پایداری" و "مدل موریس" استفاده شده است. نتایج نشان داد اجرای طرح آبخیزداری بر وضعیت پایداری سکونتگاه های حوضه آبریز چهکند در بعد اجتماعی و زیست محیطی بیشتر از حد متوسط و در بعد اقتصادی کمتر از حد متوسط اثرگذار بوده است. از بُعد اجتماعی، مشارکت جمعی روستاییان در پروژه های مختلف طرح و از بعد زیست محیطی افزایش آب قنوات و چشمه ها از طریق پروژه های تغذیه ای در برخی از سال ها و احیای تدریجی مراتع به شدت تخریب یافته -که برای دامداری سنتی روستاها بسیار حایز اهمیت می باشد- از مهم ترین علل اثرگذاری بوده است. با این وجود، در بُعد اقتصادی از یک سو به علت وقوع پدیده خشکسالی دوره ای که باعث راکد ماندن و اثربخشی اندک تعدادی از پروژه ها و صدمه به فعالیت های احیای مراتع گردید و از سوی دیگر توزیع نامناسب مالکیت اراضی زراعی میان بهره داران در روستاهای بزرگ حوضه -اکثر اراضی متعلق به مالکین غایب می باشد - انتظارات طرح را از دیدگاه مردم فراهم ننموده است.
۴۷۸۳.

The role of green human resources management in realizing sustainable urban development (case study: Kermanshah city)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰ 506 - 515

کلیدواژه‌ها: Green Human Resource Management in sustainable urban development Economic Development Social Development Environmental development

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۲۰۳
The aim of this study was to investigate the role of green human resource management in realizing sustainable urban development in Kermanshah. This study is practical in terms of objective and descriptive-analytical method. The statistical population of this study includes all citizens of Kermanshah (N=946651). The sample size (N=384) was selected using stratified random sampling method. Research tools consisted of two questionnaires: Green human resource management and sustainable urban development (social, economic, environmental). Validity of the questionnaire was confirmed using formal and structural validity and its reliability was confirmed using Cronbach's alpha for the whole questionnaire by 0/81. Data were analyzed using regression test in SPSS software. . Overall, green human resource management had effect on urban sustainable development in Kermanshah. At a significant level of 0.001 green human resource management has significant positive impact on economic development, at a significant level of 0.000 green human resource management, and at a significant level of 0.003 green human resource management had a significant positive impact on environmental development.
۴۷۸۴.

مقایسه الگو ساماندهی حاشیه مناطق شهری (موردمطالعه: کشورهای انگلستان و هندوستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره ۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 47 - 66

کلیدواژه‌ها: ساماندهی حاشیه شهر حاشیه نشینی زاغه نشینی کاهش فقر نسبی انگلستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۲
تحقیق حاضر باهدف شناخت الگو ساماندهی حاشیه مناطق شهری کشورهای انگلستان و هندوستان انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف ازجمله تحقیقات کاربردی است که نتایج آن می تواند در زمینه الگوبرداری برای ساماندهی به حاشیه شهرهای ایران مورداستفاده قرار گیرد. به لحاظ روش از جمله تحقیقات کیفی است از نوع تحلیل مضمون که بر شناسایی، تحلیل و تفسیر الگوی معانی داده های کیفی تمرکز دارد به وسیله نرم افزار MAXQDA 2020 انجام شد. یافته های تحقیق نشان داد تعداد 127 مضمون به دست آمد که تعداد 90 تم مربوط به کشور انگلستان بوده است و تعداد 37 تم مربوط به کشور هندوستان به دست آمده است. این مضامین اصلی شامل الگوی شهر، اقدامات ساماندهی حاشیه شهر برنامه ریزی و ساختار سیاسی شهر، شیوه ساماندهی حاشیه شهر و سیاست های ساماندهی حاشیه شهر است. نتیجه یافته ها نشان داد که کشور هندوستان و انگلستان در گام اول برای ساماندهی حاشیه شهر اگرچه راهکار تخریب را در پیش رو داشتند اما در گام دوم انگلستان با پیش گرفتن دیدگاه انتقادی سعی در بهسازی و بهبودی و مشارکت افراد در بهسازی حاشیه گام برمی دارد درحالی که هندوستان به این شیوه تخریب تا گام سوم تغییر رویکردی نداشته است از سوی دیگر هندوستان فقط اقدامات شهری- مکانی تأکید کرده است درحالی که انگلستان با درک و توجه به این موضوع که بسترهای چون فقر، بیکاری، وضعیت روستاییان، آموزش در این بستر نقش ایفا می کنند سیاست های کلان تری را چون کاهش فقر نسبی و ایجاد تنوع اقتصادی در بخش کشاورزی و تولید، تلاش برای کاهش پدیده بیکاری، در اختیار قرار دادن خانه به شرط تملک، افزایش میزان حداقل دستمزدها توسط دولت سرمایه گذاری در بخش های مراقبت های بهداشتی بهتر و آموزش وپرورش در پیش گرفته است.
۴۷۸۵.

بررسی ارتباط مؤلفه های ژئومورفولوژیک (ارتفاع، شیب و جهت شیب) با ماکزیمم ماندگاری برف- پوش در ارتفاعات تالش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ 166 - 198

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های ژئومورفولوژیک برف-پوش ماکزیمم ماندگاری برف - پوش کوه های تالش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۲
یکی از متغیرهای مهم محیطی که به شدت تحت تأثیر مؤلفه های ژئومورفولوژیک سطحی قرار می گیرد، ماندگاری پوشش برف در ارتفاعات است. زمان ماندگاری برف در مخازن کوهستانی مستقیماً بر پسخوراندهای دمایی، هیدرولوژیکی، فرسایشی، رویشی و زیستی اثرگذار است. درنتیجه مطالعه تعامل سطح توپوگرافی زمین با ماندگاری پوشش برف، ضرورت می یابد. در این پژوهش ارتباط مؤلفه های ژئومورفولوژیکی ارتفاع، شیب و جهت شیب، با ماکزیمم ماندگاری متوالی برف-پوش براساس داده های ماهواره های ترا و آکوا1 در دوره آماری 2003 تا 2021، در ارتفاعات تالش محاسبه و بررسی شد. در گام نخست داده ها براساس آستانه 50 درصدی باینری سازی و در گام بعدی اثر ابرناکی با استفاده از فیلتر مکانی و زمانی کاهش داده شد. سپس داده ها با یکدیگر تجمیع و بر این اساس ماکزیمم ماندگاری متوالی برف-پوش به ازای هر سلول در شبکه رستری به صورت سالانه محاسبه و نقشه های پهنه ای تهیه و ترسیم شد. ماکزیمم ماندگاری متوالی برف-پوش در طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب نیز بررسی و همبستگی بین آنها محاسبه شد. همچنین تغییرات مطلق و روند تغییرات نیز بررسی و تحلیل شد. نتایج نهایی نشان می دهد که سال های 2010 و 2018 کمترین و سال های 2008، 2012 و 2017 بیشترین ماندگاری ماکزیمم برف-پوش را به خود اختصاص داده اند. ارتباط ماکزیمم ماندگاری متوالی برف-پوش با ارتفاع قوی بوده و نرخ همبستگی با ارتفاع براساس بررسی های کل دوره آماری به آرامی در حال افزایش است. شیب افزایش نرخ همبستگی ارتفاع با ماکزیمم ماندگاری متوالی برف-پوش خصوصاً از سال 2007 به بعد افزایش می یابد. بیشترین ماندگاری برف-پوش مربوط به جهات با آزیموت 300 تا 350 درجه معادل تقریبی اراضی با شیب شمال غربی تا شمالی و کمترین ماندگاری مربوط به جهات با آزیموت 150 تا 200 درجه معادل تقریبی اراضی با جهت جنوبی می شود. مجموع مطلق تغییرات ماکزیمم ماندگاری متوالی برف-پوش در نیمه غربی تالش بیش از نیمه شرقی است و در ارتفاعات بیش از اراضی پست و جلگه ها است. روند تغییرات ماکزیمم ماندگاری برف نشان می دهد که در دره ها و پیشکوه های کم ارتفاع تر تالش شرقی با شیب بیشتری در حال کاهش است که این وضعیت را می توان به دخالت های انسانی، فعالیت های انسان زاد2 و همچنین واقع شدن این نواحی در منطقه بینابینی3 و اثرپذیری بیشتر از تغییرات محیطی نسبت داد.
۴۷۸۶.

تغییرات عمق اپتیکی گرد و غبار در ارتباط با تغییرات کاربری اراضی در زاگرس مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۸۵ 13 - 25

کلیدواژه‌ها: عمق اپتیکی آئروسل شاخص AOD گردو غبار کاربری اراضی زاگرس مرکزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۸۱
این تحقیق با هدف آشکارسازی ارتباط بین تغیرات پوشش اراضی و تغییرات شاخص عمق اپتیکی آیروسل در محدوده زاگرس میانی انجام گرفت. در این راستا از دو دسته از محصولات سنجش از دوری سنجنده MODIS استفاده گردید. ابتدا تغییرات پوشش اراضی محدوده مورد مطالعه، با استفاده از محصول مشتق طبقه بندی کاربری اراضی سنجنده MODIS انجام گردید. در بخش دوم تحقیق به بررسی روندهای رخدادهای گردوغبار براساس داده های ایستگاهی کدهای گردوغبار 4 ایستگاه خرم آباد، شهرکرد، یاسوج و آباده اقدام گردید. علاوه بر آن نیز روند شاخص عمق اپتیکی آیروسل (AOD)، با استفاده از محصول MOD04-L2 سنجنده مادیس برای دوره آماری 2000 تا 2020 بررسی گردید. نتایج نشان داد که 6 طبقه پوشش اراضی مرتعی، جنگلی، کشاورزی، شهری، مسکونی، بایر و پهنه های آبی در زاگرس مرکزی وجود داشته است که در این میان طبقه جنگلی به طور سالانه حدود 123 کیلومتر مربع از مساحت آن کاهش پیدا کرده است. پوشش مراتع که عمده ترین پوشش محدوده مطالعاتی است نسبتا ثابت مانده است و کاربری های اراضی کشاورزی روند افزایش قابل توجهی را طی کرده است و از 7 درصد سال 2000 به در5/9 درصد در سال 2020 رسیده است. اراضی شهری و مسکونی نیز روند افزایشی را طی کرده بودند. اما از طرف دیگر بررسی روند سری زمانی 21 ساله شاخص AOD بیانگر وجود یک روند افزایشی طی 21 سال اخیر بود. از میان طبقات کاربری، دو طبقه مراتع و جنگلها که در واقع بیش از 90 درصد از مساحت محدوده مطالعاتی را به خود اختصاص داده اند، ارتباط معکوسی با شاخص AOD نشان داده اند. ولی طبقه اراضی کشاورزی ارتباط مستقیمی با شاخص AOD داشته است. بنابراین روند کاهشی طبقه جنگلی در سطح منطقه به طور معنی داری با روند افزایشی AOD در سطح منطقه همراه بوده است و از طرف دیگر روند افزایش طبقه اراضی کشاورزی همراه با افزایش AOD در سطح منطقه بوده است.
۴۷۸۷.

مروری بر تکامل الگوها و نسل های مراکز رشد در پارک های علم و فناوری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۲ 67 - 88

کلیدواژه‌ها: مرکز رشد پارک علم و فناوری شرکت نوپا سرمایه گذاری شبکه سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۸۶
شرکت های نوپا و تازه تأسیس، بویژه در سال های ابتدایی شروع بکار خود با ریسک ها، بحران ها، چالش ها و مشکلات فراوانی مواجهند که در صورت عدم سازگاری و تاب آوری با شرایط، گاهی منجر به ورشکستگی و توقف فعالیت کسب وکار آنان خواهد گردید. لذا توجه ویژه و در نظر گرفتن سازوکارهای حمایتی هدفمند و ساختارمند برای این شرکت های کوچک در سال های ابتدایی، تداوم حیات کاری آن ها را تضمین خواهد نمود. در این راستا مراکز رشد به عنوان یکی از مهم ترین و بنیادی ترین عناصر شناخته شده که زیرساخت های لازم برای فعالیت کسب وکارهای نوپا را تا حدود زیادی فراهم می نماید. هدف از مطالعه حاضر، مروری بر تاریخچه راه اندازی پارک های علم و فناوری در دنیا، مراکز رشد، اجزای تشکیل دهنده آن و انواع امکانات، تجهیزات و خدماتی است که از طریق این مراکز به شرکت های کوچک و متوسط مستقر در پارک های علم و فناوری ارائه می شود. همچنین، سیر تکاملی الگوها و مدل های انکوباسیون مورد بحث قرار گرفته و سپس نسل های مختلف مراکز رشد در طی زمان، معرفی و تحلیل شده اند. در نهایت، نقش دانشگاه ها به عنوان حامیان ارزشمندی برای جوانان سرشار از ایده و خلاقیت مطرح شده و ارائه دروس جدید و موردنیاز بازار کار در حوزه کارآفرینی و کسب وکار در رشته های مختلف، تأسیس مراکز رشد دانشگاهی با ایجاد هسته های کارآفرینی و آموزشِ مهارت های عملی در راستای توانمندسازی هرچه بیشتر دانشجویان توصیه شده است. همچنین، رصد و شناخت عمیق مراکز رشد موفق در دنیا، اقدامی اثرگذار برای الگوبرداری، بومی سازی و ارتقای روش های حمایت از هسته های کارآفرین در کشور خواهد بود.
۴۷۸۸.

نقش انرژی های تجدید پذیر در توسعه کالبدی نواحی روستایی، مورد مطالعه: روستاهای ناحیه اردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 71 - 86

کلیدواژه‌ها: تابش خورشید معادله آنگستروم مدل های ویبول سکونت گاهای روستایی اردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۵۷
انرژی های تجدید پذیر یکی از مهمترین منابع تأمین انرژی رایگان، پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی هستند که می تواند بطور مطلوب در مناطق دوردست بخصوص مناطق روستایی که دور از منابع اولیه تولید انرژی هستند مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش پتانسیل انرژی های تجدید پذیر از جمله انرژی باد و خورشیدی در توسعه روستایی شهرستان اردستان مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از آمار شدت تابش خورشید و ابرناکی آسمان بصورت روزانه و از آمار سرعت و جهت وزش باد با پریود 3 ساعته ایستگاه اردستان استفاده شد. روش کار برای تخمین تابش معادله آنگستروم و برای پیش بینی و تخمین توان توربین های بادی از تابع احتمال توزیع ویبول استفاده گردید. نتایج نشان داد شهرستان اردستان به دلیل ضریب ابرناکی کمتر، از استعداد بالایی برای بهره برداری از انرژی خورشید برخوردار می باشد. همچنین با توجه به اینکه در حدود 90 درصد اوقات سال در اردستان وزش باد با سرعت بین m/s8/8-6/3 از جهت جنوب و جنوب غرب وجود دارد. با اعمال ضریب دانسیته نسبت به دما و ارتفاع، قدرت عملی توربین در در ارتفاع 50 متری متری به kw/h528 می رسد که از توان بالایی برای تولید نیروی الکتریسته برخودار است. با توجه به اینکه امکان بهره برداری شخصی روستائیان از توربین های بادی با مقیاس بزرگ فراهم نیست لذا استفاده از آبگرم کن های خورشیدی برای خانوارهای روستایی و استفاده از دکل های برق بادی جنب مناطق روستایی با مدیریت شرکت توزیع برق شهرستان پیشنهاد می گردد.
۴۷۸۹.

بررسی تأثیر تصویر شناختی و احساسی در وفاداری با توجه به نقش میانجی رضایت گردشگران (مطالعه موردی: کلیه گردشگران هتل های شهر ساری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۶) 263 - 281

کلیدواژه‌ها: تصویر شناختی و احساسی وفاداری رضایت گردشگران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۹
صنعت گردشگری امروزه به اصلی ترین رکن اقتصادی و خدماتی جهان تبدیل شده است، به نحوی که بسیاری از کارشناسان توسعه از این صنعت به منزلهٔ محور توسعهٔ پایدار یاد می کنند. با توجه به این رویکرد مقالهٔ حاضر که ایجاد تصویر مناسب از منطقهٔ گردشگری در ذهن گردشگر امکان بازدید مجدد او را از آن منطقه بیشتر می کند و می تواند مدیران این صنعت را در رسیدن به اهداف اقتصادی خود در زمینهٔ جذب گردشگر یاری کند، هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر تصویر شناختی و احساسی در وفاداری با توجه به نقش میانجی رضایت کلیهٔ گردشگران هتل های شهر ساری بوده است. در روش گردآوری داده ها، اجرای پرسش نامه بر روی 374 نفر از افرادی که به هتل های شهر ساری آمده بودند و نمونه گیری به روش نمونه گیری در دسترس انجام شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شده اند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که تأثیر مثبت و معناداری بین تصویر شناختی و تصویر احساسی و رضایت و وفاداری گردشگران وجود دارد. ازاین رو، اهمیت دادن و سرمایه گذاری بر روی عواملی که می توانند در ایجاد تصاویر مناسب از مناطق گردشگری در ذهن گردشگر نقش بسزایی داشته باشند ضروری است.
۴۷۹۰.

بررسی تزاحم منافع ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۸ 93 - 107

کلیدواژه‌ها: منافع ژئوپلیتیکی ایران ترکیه قفقاز آسیای مرکزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۲۰۲
پس از فروپاشی شوروی، عرصه رقابت در آسیای مرکزی و ققفاز برای ایران و ترکیه فراهم شد. خلا ایدئولوژیک ناشی از فروپاشی شوری منجر به آن شد که ترکیه با حمایت غرب، بتواند با استفاده از نظریه عمق استراتژیک، به دنبال راه های نفوذ و اتحاد با کشورهای منطقه باشد. این کشور با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز اشتراکات تاریخی، فرهنگی و زبانی دارد. در این رابطه ترکیه توانست با تاسیس نهادهای موثر در ترویج اندیشه های پان ترکیستی، ایدئولوژی خود را تبلیغ کند. عرصه رقابت میان ایران و ترکیه در منطقه پیچیده شده و به نظر می رسد دو کشور دچار تزاحم منافع ژئوپلیتیکی در منطقه شده اند. ایدئولوژی ترکیه بر اساس تفکرات سکولار و ایران بر اساس تفکرات امت محوری استوار است. از این رو، تلاقی اندیشه های ایدئولوژیکی در عرصه های مختلف نیز پیش آمده است. لذا پژوهش حاضر به دنبال این پرسش است که «مولفه های تزاحم منافع ژئوپلیتیکی ایران و ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز چیست». پژوهش از نظر ماهیت تلفیقی از روش توصیفی-تحلیلی بوده و از نظر نوع پژوهش کاربردی بشمار می رود. روش جمع آوری اطلاعات نیز اسنادی-کتابخانه ای است. این پژوهش عوامل این تزاحم را با توجه به نظریه عمق استراتژیک عرصه های سیاسی و ایدئولوژیک، ناسیونالیستی، اقتصادی و جنگ قره باغ دانست. نتیجه پژوهش روابط دو کشور ایران و ترکیه در منطقه را بر اساس استراتژی داود اوغلو دانسته و رقابت دو کشور به میزانی جدی و مهم تلقی می گردد که موجب تقابل در سیاست خارجی دو کشور شده است. ایران برای افزایش نفوذ ژئوپلیتیکی خود باید اقدامات خود را در منطقه افزایش داده و در عرصه اقتصادی و با استراتژی قدرت نرم در منطقه فعالیت مضاعفی انجام دهد.
۴۷۹۱.

تحلیل خطر زمین لغزش برای شناسایی محدودیت های توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی؛ مطالعه موردی: منطقه سوادکوه مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۸۳ 107 - 122

کلیدواژه‌ها: خطر زمین لغزش مدل مارکوس سکونتگاه های روستایی طرح هادی روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۸۸
زمین لغزش بعد از سیل و زلزله یکی از مهم ترین مخاطره های طبیعی در جهان است که سالانه باعث خسارات جانی و مالی قابل توجهی می شود. منطقه سوادکوه در دامنه های شمالی البرز متأثر از عوامل اقلیمی، ژئومورفولوژیکی، زمین شناسی، هیدرولوژیکی و انسانی - بیولوژیکی مستعد بروز زمین لغزش بوده است. هدف از این تحقیق، تحلیل خطر زمین لغزش برای شناسایی محدودیت های توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی در منطقه سوادکوه مازندران است. به این منظور، ابتدا بر اساس سوابق، مشاهدات میدانی، تصاویر ماهواره ای و...، بالغ بر 319 زمین لغزش تدقیق و شناسایی شد. با بررسی و تحلیل عوامل طبیعی و انسانی مؤثر بر زمین لغزش شد بارش در وقوع بیش از 180 زمین لغزش نقش کلیدی و محوری درمنطقه داشته است. دراین پژوهش، برای پهنه بندی خطر زمین لغزش منطقه از مدل مارکوس (MARCOS) بعنوان یکی از روش های جدید تصمیم گیری چند معیاره استفاده شد، که با استفاده از نرم افزار GIS با تلفیق لایه های شیب، جهت شیب، سنگ شناسی، کاربری اراضی، فاصله از جاده، رودخانه و گسل، بارش و زلزله نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش منطقه در پنج کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه شد. خروجی مدل نشان می دهد که بیش از 63 درصد سطح منطقه و 146 روستا در پهنه های با خطر زمین لغزش متوسط تا خیلی زیاد قرارگرفته اند که عمدتاً در ارتفاع کمتر از 2000 متر، شیبهای 20 تا 30 درجه، بستر سنگ های غنی از کانی های رسی (سازند شمشک، سازند سری قاره ای، رسوبات آبرفتی کواترنرو...) و در فاصله 100 متری جاده ها و رودخانه ها گسترش دارند. اعتبارسنجی مدل مذکور به روش نسبت تراکمی نشان داد که میزان دقت مدل مارکوس 1/89 درصد است که بیانگر دقت خیلی خوب روش مذکور است که وقوع 283 زمین لغزش در پهنه های با خطر متوسط تا خیلی زیاد و وقوع 38 زمین لغزش در بافت کالبدی روستاها و 137 زمین لغزش به فاصله 300 متری بافت روستاها در پهنه های مذکور، نشان از همخوانی بسیار خوب نتایج این مطالعه با تجربیات حاصل از مشاهدات میدانی و مطالعات ژئوتکنیک و ژئوفیزیک انجام گرفته در منطقه است. از نتایج حاصل می توان در تهیه طرح های توسعه و عمران(جامع) ناحیه ای، طرح های پیشرفت و آبادانی منظومه های روستایی و طرح های هادی روستایی برای شناسایی سکونتگاه های روستایی در معرض زمین لغزش و همچنین شناسایی قابلیتها و محدودیت های توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی استفاده کرد.  
۴۷۹۲.

ارزیابی تطبیقی مدل های هم پوشانی فازی جهت تعیین پهنه های مستعد ایجاد اماکن اقامتی-گردشگری در منطقه دزپارت با مدل های Sum ،Gamma(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۱) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: اماکن اقامتی-گردشگری مدلهای هم پوشانی فازی منطقه دزپارت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۵
گردشگری به عنوان یک بخش مهم اقتصادی نیازمند توسعه خدمات است. در این زمینه اماکن اقامتی-گردشگری از مهم ترین خدمات توسعه دهنده این بخش است که باتوجه به شاخص ها و ظرفیت های مختلف هر منطقه نیاز به مکان یابی بهینه دارد. هدف از پژوهش حاضر آن است که پهنه های مستعد ایجاد اماکن اقامتی-گردشگری در منطقه دزپارت استان خوزستان مشخص و در همین زمینه، میان مدل های هم پوشانی فازی از لحاظ نتایج نیز مقایسه تطبیقی انجام شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر داده های مکانی است که در آن تجزیه و تحلیل داده ها به روش فازی در نرم افزار Arc GIS انجام و سپس در محیط نرم افزار استاندار دسازی و با الگوریتم های موجود فازی سازی شد. همچنین، در این پژوهش از مدل AHP برای استخراج وزن نهایی معیار ها و از روش های هم پوشانی فازی برای تعیین نقشه نهایی استفاده شد. نتیجه پژوهش نشان داد که دو معیار فاصله از منابع گرشگری با وزن نهایی 290/0 و فاصله از گسل با وزن 192/0بیشترین اهمیت را در تعیین پهنه های مستعد ایجاد اماکن اقامتی-گردشگری دارند. همچنین، در تحلیل نتایج هم پوشانی فازی تأیید شد که مدل Gamma نسبت به مدل Sum بدبینانه تر است؛ به گونه ای که بر اساس مدل فازی Sum بیش از 41/39 درصد منطقه مستعد و بر اساس مدل Gamma تنها 10/3 درصد برای ایجاد خدمات اقامتی-گردشگری مناسب شناخته شده است. در روش مجموع کیفیت نیز تأیید شد که برای تعیین پهنه های مستعد خدمات اقامتی-گردشگری مدل Sum بهتر از مدل Gamma است. بررسی توزیع فضایی نقشه های نهایی نیز نشان دهنده این است که پهنه های مستعد در محدوده جغرافیایی مرکز و شمال منطقه بیشتر توزیع شده است.
۴۷۹۳.

بررسی وضعیت شرایط زیست محیطی سکونت گاه های پیرامونی کلانشهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۲) 1 - 29

کلیدواژه‌ها: نارسایی کلان شهر شیراز سکونتگاه های پیرامونی روستا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
رشد سریع شهرنشینی کلان شهر شیراز در چند دهه اخیر موجب گسترش فیزیکی بی رویه شهر و دست اندازی این شهر بر روستاها و سکونتگاه های پیرامونی شده و همین مسأله موجب ظهور چالش ها و نارسایی های متعددی در سکونتگاه های پیرامونی شهر شده است. پژوهش حاضر سعی دارد با  کاربرد شاخص های مختلف، نارسایی سکونتگاه های پیرامونی کلان شهر شیراز را مورد ارزیابی قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات میدانی و اسنادی (اسناد، مجلات و کتب مرتبط با موضوع) گردآوری شده است. ابزار مورد استفاده شامل دو نوع پرسشنامه (پرسشنامه شهروندان و پرسشنامه خبرگان) است.  تحلیل آماری داده های پژوهش نیز با استفاده از مدل سازی معادله ساختاری واریانس محور و کوواریانس محور انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از دیدگاه ساکنین سکونتگاه های پیرامونی، نارسایی اقتصادی و ضعف برنامه ریزی و مدیریت شهری به ترتیب با تبیین 83 و 79 درصدی واریانس نارسایی ها در این گونه سکونتگاه ها نسبت به سایر عوامل وضعیت بدتری دارند. همچنین در میان عوامل مؤثر بر شکل گیری الگوی فضایی تسلط مادرشهر شیراز بر سکونتگاه های پیرامونی، نظام سیاسی اداری متمرکز (با ضریب تأثیر 834/0) بیشترین تأثیر را داشته و سایر عوامل در مرتبه های بعدی قرار دارند.
۴۷۹۴.

ارزیابی روند توسعۀ فیزیکی نواحی سکونتگاهی با استفاده از تصاویر ماهواره ای، مطالعۀ موردی: شهر هندیجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۲ 166 - 177

کلیدواژه‌ها: توسعه فیزیکی نواحی سکونتگاهی LCM

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۲۰۴
روند افزایشی جمعیت سبب شده تا در طی سال های اخیر، شهرها با توسعه فیزیکی قابل توجهی مواجه باشند. در بسیاری از شهرها، توسعه فیزیکی بدون برنامه با تشدید تخریب زیست محیطی و وقوع مخاطرات محیطی همراه بوده است. یکی از مناطقی که در طی سال های اخیر با توسعه فیزیکی زیادی مواجه شده است، شهر هندیجان در استان خوزستان است. براین اساس، در این پژوهش به ارزیابی روند توسعه نواحی سکونتگاهی این شهر پرداخته شده است. در این پژوهش از تصاویر ماهواره لندست، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر و لایه های اطلاعاتی مختلف به عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق شامل ArcGIS (به منظور تهیه نقشه های مورد نظر)، ENVI (به منظور پردازش تصاویر ماهواره ای و تهیه نقشه های کاربری اراضی) و IDRISI (به منظور اجرای مدل LCM) بوده است. همچنین مهم ترین مدل مورد استفاده در تحقیق، مدلLCM  بوده است که به منظور ارزیابی روند مکانی تغییرات کاربری اراضی از آن استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است وسعت نواحی سکونتگاهی شهر هندیجان در طی دوره زمانی 30 ساله حدود 6/1 کیلومترمربع افزایش داشته است. نتایج ارزیابی تغییرات کاربری های اراضی در منطقه نشان داده است که در طی دوره زمانی 30 ساله، 15/1 کیلومترمربع از اراضی بایر، 4/0 کیلومترمربع از اراضی کشاورزی و 05/0 کیلومترمربع از باغات به، به سکونتگاه تبدیل شده است. همچنین نتایج ارزیابی روند مکانی تغییرات نشان داده است که بیشترین میزان توسعه نواحی سکونتگاهی مربوط به مناطق شمالی محدوده شهری هندیجان بوده است.
۴۷۹۵.

پیامدهای تغییر الگوی کشت زعفران و پسته و تأثیر آن بر توسعه نواحی روستایی؛ مطالعۀ موردی: شهرستان رشتخوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۲ 178 - 204

کلیدواژه‌ها: پیامدهای اقتصادی - اجتماعی توسعه مناطق روستایی شهرستان رشتخوار الگوی کشت زعفران و پسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۲۲۴
   در طی سال های گذشته ایران با بحران شدید کم آبی به دلیل خشکسالی های طولانی و سوءمدیریت منابع آب خود روبه رو است. تغییر الگوی کشت به منظور افزایش بازده آبیاری، نه تنها باعث صرف جویی در مصرف آب ارزشمند می شود، بلکه سبب افزایش درآمد فعالیت های کشاورزی می شود. براین اساس، با توجه به کمبود بیش از حد برخی از نقاط ایران در منابع آبی، بررسی اثرات تغییر الگوی کشت در سطح روستاهای فعال در این زمینه، امری کاملاً ضروری به نظر می رسد؛ بنابراین هدف تحقیق حاضر، واکاوی پیامدهای تغییر الگوی کشت زعفران و پسته و تأثیر آن بر توسعه نواحی روستایی روستاهای شهرستان رشتخوار است. این پژوهش به روش توصیفی –تحلیلی انجام شده است. در این راستا، تغییر الگوی کشت در 377 خانوار ساکن در این روستاهای شهرستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا ضمن مطالعات اسنادی و بازدید های اولیه میدانی، طیف گسترده ای از شاخص ها تعیین شد. سپس جمع آوری داده ها براساس شاخص های انتخابی و با استفاده از پرسشنامه های روستا و خانوار انجام شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از تحلیل های آماری و فضایی و نرم افزارهای Expert choice، SPSS , Fazy- Topsis استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که درآمدهای سالانه حاصل از تولید پسته در 9/43 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، بیش از درآمد سایر محصولات است. نتایج این بررسی نشان می دهد که شاخص های افزایش تنوع فرصت شغلی با ضریب 086/0 و ایجاد فرصت های اشتغال با ضریب 078/0، دارای بیشترین درجه اهمیت و نحوه استفاده از سموم با ضریب 015/0 و زمان و میزان آبیاری با ضریب 010/0، کمترین درجه اهمیت را به خود اختصاص می دهند. همچنین از تجزیه وتحلیل داده های مورد مطالعه می توان به این نتیجه رسید که تغییر الگوی کشت توانسته بر بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی ساکنان روستاهای مورد مطالعه تأثیر چشم گیری داشته است.
۴۷۹۶.

The Role of the Opposition Bloc in the Democratization Process of the Last two Decades in Turkeys(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 316 - 344

کلیدواژه‌ها: Opposition Bloc Democratization Process process tracing Political Parties Turkey

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۵۸
Just as the political structure of any country can have a positive or negative impact on the democratization process; The opposition bloc, which includes political parties and currents, civic institutions, etc., has a dual positive and negative impact on this process. In Turkey, the influence of the opposition bloc in the democratization process has been relatively positive for a century. However, in the last two decades, with the rise of the Islamist Justice and Development Party to power, the Turkish opposition bloc has adopted varying approaches to the political structure, which has had a more negative impact on democratization process. The current research has examined the performance of the Republic People's Party as the largest opposition party, focusing on three main approaches of Turkish parties towards the political structure. To this end, a historical institutionalism approach has been adopted using library and digital resources. In terms of methodology, this study has employed the process tracing method. Turkish opposition bloc, especially the political parties, though considered to be a major indicator of democracy, seems to have adopted undemocratic political procedures such as "appeasement procedure", "supportive procedure" and "deviant procedure" in the last two decades.
۴۷۹۷.

سازمندی باغشهر قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 215 - 242

کلیدواژه‌ها: باغشهر رمززیست قزوین معناداری زمین هویت مکانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۲۱۴
در دهه های اخیر مفهوم هویت مکانی با سکونت انسان در جغرافیا شناختی مورد توجه قرار گرفته است. این مفهوم با معناداری زمین که بینش انسان در برخورد با هویت مکانی و آغازگاه پیدایش زیست جمعی است، مطالعه می شود. معناداری زمین، به معانی انسان از هویت مکانی، معنا و مفهوم بخشیده و آن را در نوع سازمندی اجتماعی تجلی می دهد.  این پژوهش هویت گسلی سازمندی باغشهر قزوین را با روش پدیدارشناسی و در چارچوب مکتب اصفهان مورد مطالعه قرار داده است. باغستان های پیرامون سازمندی باغشهر قزوین یک سیل بند هوشمندانه و زیرکانه در مقابل سیلاب ها است. در سازمندی باغشهر قزوین چندین سامانه رمززیست، پایداری و ماندگاری آن را تا امروز حفظ کرده اند. نتایج این مطالعه در سه گزاره مطرح شده است: 1. برخی از شهرهای نگاره سرزمینی ایران هویت گسلی دارند مانند سازمندی باغشهر قزوین، 2. مردم سازمندی باغشهر قزوین با معناداری زمین که شناختی از هویت مکانی است، در تقسیم میزان آب سیلابی در طومارها و سندهای تقسیم آب و چیدمان فضایی کشتزارها و با غستان ها، این سازمندی را 1000 سال پایدار نگه داشته اند، 3. بقای هر پدیده جغرافیایی مانند سازمندی باغشهر قزوین حاصل پایداری سامانه رمززیست ها و سازوکارهای آن ها در طی دوره هزار ساله است.
۴۷۹۸.

واکاوی عوامل مؤثر بر ایجاد جایگاه رقابتی برند گردشگری در استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 385 - 406

کلیدواژه‌ها: گردشگری جایگاه یابی مقصد رقابت پذیری برند گردشگری استان گیلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۲۰۳
مقدمه:  صنعت گردشگری همواره نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی و نیز افزایش درآمدهای ملی یک کشور ایفا نموده و شناخت موقعیت رقابتی و شیوه های بهبود مدیریت و ارتقای تأثیرگذاری آنها در توسعه صنعت گردشگری و نیز میزان تأثیرگذاری این عوامل در جذب گردشگری بسیار تأثیر گذار است.هدف:  هدف این پژوهش ارائه مدلی از عوامل تأثیرگذار بر جایگاه رقابتی برند گردشگری در استان گیلان است.روش شناسی:  این پژوهش از نوع ترکیبی است که در بخش کیفی آن از الگوی نظام مند نظریه داده بنیاد استفاده شده است. همچنین بر حسب روش گردآوری داده ها از نوع تحقیقات میدانی محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش اساتید دانشگاه های استان گیلان و مدیران حوزه گردشگری در استان گیلان هستند. در بخش کیفی از نمونه گیری نظری استفاده گردید و تعداد حجم نمونه با توجه به اشباع نظری 11 نفر بوده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  استان گیلان در شمال ایران است.یافته ها و بحث:  استان گیلان از جمله استان هایی است که دارای جاذبه های گردشگری فراوانی بوده که هریک از این جاذبه ها می توان به عنوان یک برند گردشگری در عرصه رقابت بسیار تأثیرگذار باشد. تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های نیمه ساختار یافته جهت تدوین الگوی جایگاه رقابتی برند گردشگری استان گیلان به روش کدگذاری نشان داد که 300 کدباز شناسایی و در قالب 23 مفهوم طبقه بندی و بر اساس روش کدگذاری در شش مقوله اصلی شامل منابع رقابتی، جایگاه رقابتی برند گیلان، عوامل زمینه ای، مدیریت مقصد و عملیات جایگاه یابی و برندسازی مقصد، و عوامل مداخله گر تقسیم بندی شدند. همچنین به منظور سنجش مدل طراحی شده، در بخش کمی پژوهش از نظرات 169 نفر از مدیران، کارشناسان ارشد و کارشناسان حوزه گردشگری در استان گیلان استفاده شد.نتیجه گیری: نتایج نشان از برازش مناسب مدل طراحی شده با داده های به دست آمده داشت. همچنین می توان اظهار داشت، کلیدی ترین عاملِ جایگاه یابی برند مقصد در ذهن مشتریان، عملیات مربوط به جایگاه یابی، برندسازی و تبلیغات آن مقصد بوده و تمامی عوامل دیگر با اجرای صحیح این عامل نمود بارزتری خواهند داشت. بررسی اثر عوامل مداخله گر نشان می دهد که عوامل سیاسی، اقتصادی، رقابتی و فرهنگی در سطح اطمینان 9/99 درصد بر جایگاه رقابتی برند گیلان موثرند.
۴۷۹۹.

برنامه ریزی راهبردی مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهرهای ایران (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۲) 51 - 67

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی راهبردی مدیریت یکپارچه شهری توسعه پایدارشهری مدل Meta - SWOT کلان شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۲۹۰
مدیریت یکپارچه شهری، از جمله مهمترین و اساسی ترین مسائل قابل تامل و بررسی در عرصه ی مدیریت های کلان شهری به شمار می رود. علی رغم آنکه بیش از 100 سال از برخورداری شهر تهران از نظام مدیریت شهری به سبک مدرن می گذرد، اما به دلیل غلبه رویکرد تمرکزطلبانه دولت در اداره شهرها، شهرداری ها و شوراها همچنان از جهت وظیفه تصمیم گیری و سیاست گذاری شهری از استقلال مناسبی برخوردار نیست. لذا توجه و تبیین این مسئله از مهمترین مسائلی به شمار می رود که با توجه به رشد و گسترش کالبدی – فضایی و جمعیتی و نیز تعدد و پیچیدگی مسائل و چالش های شهر تهران، ضروری می نماید. این نوشتار با هدف برنامه ریزی راهبردی مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهر تهران با قیاس تطبیقی و با تکیه بر مدل برنامه ریزی راهبردی Meta-SWOT انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نظر روش ، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف گذاری کاربردی می باشد. روش جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای و پیمایشی بوده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که در بین منابع و توانایی های داخلی عامل های اصلاح قوانین مدیریت شهری، یکپارچه نمودن همه بازیگران عرصه مدیریت شهری و مدیریت کلی گرا به شهر, بیشترین امتیاز را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج بررسی عوامل خارجی محیطی که نشان می دهد مولفه های ناشناخته ماندن نگرش یکپارچه در مدیریت شهری، عدم تفکیک رهبری سیاسی از مدیریت تخصصی و نبود یا ضعف ساز و کارهای تقویت ارتباطات سازمانی نشانگر میزان تاثیر عوامل کلان محیطی است. براساس بررسی های صورت گرفته مناطق شمالی کمترین و مناطق جنوبی کلانشهر تهران بیشترین میزان ناهماهنگی را دارند. بنابراین متناسب با رشد شهرنشینی در تهران فقدان شکل گیری مدیریت یکپارچه شهری بوجود آمده است. در نتیجه هماهنگی معقولی بین ساخت فضاها و کالبد شهر و محیط طبیعی و فیزیکی با وضع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی وجود ندارد
۴۸۰۰.

بررسی تأثیرات فلزات سنگین و پارامترهای محیطی بر تنوع زیستی خاک (دم فنریان؛ Hexapoda: Collembola)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 187 - 205

کلیدواژه‌ها: آلودگی شاخص های زیستی تنوع زیستی فلزات سنگین محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۷۸
رشد روزافزون جمعیت، گسترش فاضلاب های صنعتی و شهری و عدم تصفیه صحیح به طور قابل توجهی منجر به افزایش سطح فلزات سنگین در اکوسیستم خاک گشته است. پیشگیری از اثرات فلزات سنگین بر سلامت اکوسیستم خاک نیازمند انتخاب شاخص های زیستی مناسب است. تحقیق حاضر به بررسی تأثیرات فلزات سنگین و پارامترهای محیطی مؤثر خاک روی جنس های دم فنریان از بندپایان می پردازد. بدین منظور در دو مرحله از ایستگاه هایی در محیط پیرامون تصفیه خانه های فاضلاب صنعتی و شهری چرمشهر، خین عرب و پرکندآباد شهرستان مشهد در ایران نمونه برداری انجام شد. 28 نمونه خاک که هر نمونه از اختلاط چهار زیر نمونه به دست آمده بودند، از تعداد 14 ایستگاه جمع آوری گردیدند. درمجموع 15 جنس از دم فنریان از منطقه مطالعاتی شناسایی شد. تمامی این جنس ها برای اولین بار از شهرستان مشهد گزارش شده اند. نتایج حاصل از مقایسه غلظت پارامترهای شیمیایی و جنس های دم فنریان نشان داد بین آن ها همبستگی وجود دارد. تعداد جنس با دو فلز آهن و کروم همبستگی منفی داشت و از بین عناصر دیگر مورد آنالیز، تنها کربن کل دارای همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد جنس دم فنریان است. نتایج تحلیل تطابق متعارفی نشان داد که واکنش فراوانی هر یک از جنس های دم فنریان نسبت به پارامترهای محیطی متفاوت است. بنابراین با وجود اینکه دم فنریان به عنوان شاخص های زیستی مناسب توصیه می گردند، باید به این امر توجه داشت که تنوع زیستی به طور متفاوتی به عوامل غیر زیستی محیط پاسخ می دهد و این مهم باید در مدیریت اکوسیستمی مد نظر قرار گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان