درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۶۴۱ تا ۴٬۶۶۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
۴۶۴۱.

آشکارسازی تغییرات ارتفاع لایه مرزی در طبقات مختلف کاربری اراضی، مطالعه موردی: استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 79 - 93

کلیدواژه‌ها: لایه مرزی کاربری اراضی سنجش ازدور ماهواره استان لرستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۲۱۵
معلق و کیفیت هوای نزدیک به سطح زمین می باشد. هدف اساسی این تحقیق آشکارسازی ارتباط بین تغییرات پوشش اراضی و تغییرات ارتفاع لایه مرزی طی 3 دهه اخیر در سطح استان لرستان می باشد. در این راستا دو دسته داده ها استفاده گردید که شامل طبقات پوشش اراضی سنجنده MODIS و ارتفاع لایه مرزی پایگاه اقلیمی ECMWF نسخه ERA5 می باشد. این داده ها در مقیاس ماهانه (ماه ژانویه) برای بررسی دوره سرد و (ماه جولای) برای بررسی دوره گرم انتخاب و به صورت 7 دوره زمانی با گام های ۵ساله طی دوره آماری 1990-2020 بررسی شد. در این تحقیق از تکنیک تحلیل ماتریس متقاطع، در محیط ARC-GIS، استفاده شد و میانگین ارتفاع لایه مرزی روی هر کاربری به تفکیک دوره سرد و گرم سال و در 7 گام زمانی ۵ساله استخراج و مقایسه گردید. نتایج نشان داد اولاً ارتفاع لایه مرزی دوره گرم سال، به صورت قابل توجهی بیشتر از دوره سرد سال است و دوم الگوی فضایی کمینه و بیشینه ارتفاع لایه مرزی در دوره سرد و گرم سال در سطح استان متفاوت است، در دوره سرد سال، بیشینه ارتفاع لایه مرزی در بخش های غرب و جنوب غرب (اراضی کم ارتفاع با پوشش جنگلی)، درحالی که در دوره گرم سال بیشینه لایه مرزی در اراضی بایر و کوهستانی شرق استان متمرکز است. علاوه برآن مشاهده شد در دوره گرم سال، اراضی کشاورزی با ارتفاع لایه مرزی 1263 و اراضی مرتعی با ارتفاع لایه مرزی، 1243، در میان طبقات کاربری مورد بررسی بالاترین ارتفاع لایه مرزی را داشته اند، درحالی که در دوره سرد سال، اراضی شهری و مسکونی با ارتفاع 192 متر، بالاترین ارتفاع لایه مرزی را داشته است و به صورت میانگین فضایی ارتفاع لایه مرزی استان یک روند افزایشی داشته است.
۴۶۴۲.

پهنه بندی شهر بر اساس میزان آسیب پذیری در مقابل مخاطرات طبیعی مطالعه موردی نسیم شهر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 60 - 77

کلیدواژه‌ها: مدیریت بحران مخاطرات طبیعی آسیب پذیری زلزله سیستم اطلاعات جغرافیایی نسیم شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۷۱
بالا بودن تراکم های ساختمانی و جمعیتی، کیفیت پایین ابنیه در بدنه شبکه های ارتباطی ودرجه محصوریت بالاو غیره منجر به از بین رفتن دوام و پایداری محیط های زندگی و بالا رفتن حجم تلفات انسانی و خسارت های مالی در مواقع بروز بحران به ویژه زلزله می شود، این تحقیق به لحاظ روش توصیف و به لحاظ هدف کاربردی است بنابراین 2 هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مکان های آسیب پذیر در مقابل مخاطرات طبیعی و همچنین شناسایی مکان های امن در مواقع بحران جهت اسکان موقت و تحلیل نقش عوامل مؤثر در آسیب پذیری مناطق شهری در برابر زلزله می باشد.لذا دراین تحقیق با استفاده از GIS، آسیب پذیری مناطق در مقابل زلزله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که بافت های فرسوده نسیم شهر و بدنه معابری که دارای تراکم های ساختمانی و جمعیتی بالا، کیفیت ابنیه پایین، فاصله زیاد تا مراکز امدادی نسبت به سایر بدنه ها و درجه محصوریت بیشتری بوده اند، با میزان آسیب پذیری بالایی مواجه بوده و درنتیجه وضعیت وخیم تری در مواقع بحران خواهند داشت. در بین این نواحی، هسته اولیه شکل گیری نسیم شهر دارای بدترین وضعیت از نظر آسیب پذیری می باشد و در برنامه ریزی برای مدیریت بحران باید در اولویت قرار گیرد.بنابراین بافت های مسکونی نسیم شهر تقریباً 70 درصد به شدت آسیب پذیر، تقریباً 20 درصد در محدوده های آسیب پذیر و تنها 10درصد محدوده های با آسیب پذیری کم واقع شده است. بنابراین آسیب پذیر بودن بافت های مسکونی شهر و متفاوت بودن آسیب پذیری مناطق به دلیل ویژگی هایی همچون: عرض معابر، تراکم، مصالح بکاررفته در بناها و... در مقابل مخاطرات طبیعی مورد قطعیت واقع می گردد.
۴۶۴۳.

مدلسازی تغییرات کاربری اراضی و پیش بینی های آینده با استفاده از شبیه-سازی CA-ANN در حوضه آبخیز 25 شنرود سیاهکل(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 164 - 179

کلیدواژه‌ها: اتوماتای سلولی طبقه بندی سنجش از دور شبیه سازی مدیریت پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۹۹
در این مطالعه، روندهای مکانی–زمانی پویایی کاربری اراضی برای دوره 1401-1380 با استفاده از داده سنجش از دور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طبقه بندی تصویر بر اساس سه طبقه عمده کاربری اراضی یعنی جنگل، مناطق انسان ساز (کشاورزی و ساخته شده) و سایر مناطق طبیعی (اراضی لخت، علفزار، جنگلکاری، درختچه زار، نواحی آبی و اراضی جنگلی) انجام شد. نقشه های تغییرات کاربری اراضی منطقه در دوره 1401-1380 نشان می دهند که مناطق انسان ساز 3/9 درصد افزایش یافته اند. در مقابل، جنگل و سایر مناطق طبیعی به ترتیب 1/7  درصد و 2/2 درصد کاهش یافتند. علاوه بر این، تکنیک شبکه عصبی مصنوعی-اتوماتای سلولی (CA-ANN) برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در دوره 1422-1401 استفاده شد. درصد صحت برای شبیه سازی 91 درصد و مقدار کاپا کلی 86/0 بود. به طور مشابه با نقشه های طبقه بندی شده در دوره 1401-1380، نقشه های پیش بینی شده در دوره 1422-1401 روند افزایشی را در مناطق انسان ساز به میزان 7/4 درصد و روند کاهشی در جنگل و سایر مناطق طبیعی به ترتیب به میزان 3/4 درصد و 4/0 درصد نشان می دهد. در این کار، مدل های رگرسیونی حداقل مربعات معمولی (OLS) برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه به عنوان تابعی از متغیرهای توصیفی [ارتفاع، شیب و متغیرهای مجاورت مانند فاصله تا مرکز شهر، جاده ها، روستاها و آبراهه ها] اجرا شد. نتایج مدل های OLS عملکرد نسبتاً خوبی را برای پیش ینی تغییرات کاربری اراضی با مقدار R2 بیشتر از 5/0 نشان داد. این نتایج دانش مهمی را ارائه می کند که می تواند به توسعه برنامه ریزی و مدیریت پایدار آینده کمک کند و هم چنین به مدیران در تصمیم گیری آگاهانه برای بهبود شرایط محیط زیستی و اکولوژیکی کمک کند.
۴۶۴۴.

تحلیلی بر زیست پذیری شهری براساس شاخص زیست محیطی (مطالعۀ موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 33 - 1

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری شهری شاخص زیست محیطی عینی و ذهنی مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۲۱۷
هدف: هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد به لحاظ زیست محیطی می باشد.روش: روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه آماری این پژوهش جمعیت 2766258 نفری کلانشهر مشهد در سال 1390 می باشد و حجم نمونه برای پرسشنامه 402 نفر تعیین گردید.یافته ها: برای بررسی زیست پذیری شهری به لحاظ زیست محیطی، شاخص های عینی و شاخص ذهنی (پرسشنامه) مورد تحلیل قرار گرفته اند. با استفاده از مدل آنتروپی ابتدا وزن هر کدام از شاخص ها تعیین گردید که وزن آنها به این شرح می باشد: منواکسید کرین= 0.0035، ذرات معلق= 0.5974 دی اکسید گوگرد = 0.0122، دی اکسید نیتروژن = 0.019، آلاینده ازن = 0.0162، کیفیت هوا = 0.0038، فضای سبز = 0.2515، آلودگی صوتی = 0.0394، تولید زباله = 0.0534، شاخص ذهنی = 0.0029.نتیجه گیری: منطقه 9 کلانشهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص زیست محیطی می باشد. پس از منطقه 9، مناطق 7 و 8 به لحاظ زیست محیطی دارای بهترین شرایط می باشند. بدترین منطقه هم به لحاظ زیست محیطی، به ترتیب مناطق 1، 2 و 6 می باشد.
۴۶۴۵.

The Impact of Spatial Injustice on Ethnic Conflict in Ethiopia(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 41 - 65

کلیدواژه‌ها: Ethnicity Inequality Spatial Injustice Ethnic Conflict Ethiopia

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۴۹
Inequality and its increasing process is one of the obsessions of politicians and researchers of politics domain all around the world. In political geography terminology the issue is called spatial injustice. In fact, the main focus of spatial justice is identifying and expounding the political, economic and social factors and processes paving the way for injustice and also its consequences. African States affected by imposed and optional factors have the most multiethnic diversity and have also experienced most and dangerous ethnic conflicts in the world. Ethiopia is one of the African States which have experienced long range of ethnic conflicts. This paper using descriptive-analytic method is intended to expound the role-playing of spatial justice in the formation and continuation of ethnic conflicts in Ethiopia. In fact, the main question of the article is, what effect has spatial injustice had on ethnic conflicts in Ethiopia? The research findings show that ethnic conflicts affected by spatial injustice are categorized into two main categories: first, organized and continuous conflicts which are prevalent in Shinaiel and Afdar of Somali region in East of Ethiopia, Central State and OLF conflicts in Oromo and ARDUF conflicts with Ethiopian state; second, ethnic and tribal conflicts which are visible in different regions of Ethiopia.
۴۶۴۶.

بررسی اثرات تغییر الگوی کشت از برنج به کیوی در توسعه مناطق روستایی، مطالعه موردی استان گیلان (دیدگاه خانوارهای روستایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 127 - 145

کلیدواژه‌ها: الگوی کشت اثرات اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی توسعه روستایی استان گیلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۸۲
تولید محصولات کشاورزی مقرون به صرفه همواره از دغدغه های مهم کشاورزان است. به طوری که الگوی کشت به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در رشد و توسعه بخش کشاورزی است که می تواند به بهبود بخش اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در روستاها کمک کند، الگوی کشت بیان گر سطح زیر کشت محصولات مختلف در یک زمان معین است. انتخاب هر الگوی کشت، به دلیل چند بعدی بودن کشاورزی می تواند پیامدهای مهمی در زندگی کشاورز و جامعه ی روستایی داشته باشد(پورطاهری و همکاران،1393،1). برای پی بردن به میزان تأثیر گذاری تغییرالگوی کشت که سئوال تحقیق است ، مطالعات کتابخانه ای و میدانی در رابطه با روستاهای شهرستانهای آستارا، تالش و رودسر استان گیلان صورت گرفت. به این منظور 390 خانوار در روستاهای این سه شهرستان که دست به تغییر الگوی کشت از برنج به کیوی زدند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته های تحقیق باسوالهای ضریب آلفای کرون باخ برای تمامی ابعاد و شاخص ها، میزان به دست آمده بیشتر از 70/0 بوده است، نشان داد که تفاوت معناداری در سطح آلفا 0/01 بخش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در دوره ی قبل و بعد از تغییر الگوی کشت وجود دارد. در شاخصهای اجتماعی به جز مؤلفه مشارکت در مؤلفه های ماندگاری و آگاهی کشاورز پیرامون فعالیت کشاورزی، میانگین ها نشان از رشد شاخص دارند و در شاخصهای اقتصادی کیفیت اشتغال،رفاه و امنیت اقتصادی این رشد محسوس تر نیز هست. براین اساس می توان گفت الگوی کشت مرکبات در توسعه ی روستاهای مورد مطالعه نقش مؤثری را ایفا نموده است
۴۶۴۷.

اثرات آموزش های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای بر ایجاد کسب و کارهای خانگی زنان روستایی (مورد: شهرستان دامغان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۴) ۶۲-۴۵

کلیدواژه‌ها: کسب و کارهای خانگی آموزش های مهارتی اقتصاد روستایی زنان روستایی دامغان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۲۰۶
آموزش های فنی و حرفه ای نقش مهمی در تشکیل سرمایه انسانی از طریق تربیت نیروهای ماهر مورد نیاز بازار کار در کشورهای مختلف جهان ایفا می کنند. این آموزش ها در کشورهای در حال توسعه نه تنها عهده دار تربیت نیروی کار مورد نیاز بخش های مختلف اقتصاد این کشورها می باشند بلکه از طریق بسترسازی خوداشتغالی، به حل مشکل بیکاری نیز کمک می نمایند. در این راستا ارائه آموزش های هدفمند و برنامه ریزی شده توسط سازمان آموزش فنی و حرفه ای در مناطق روستایی خصوصاً در بخش مشاغل خانگی و تقویت و توسعه فرهنگ کارآفرینی با استفاده از ظرفیت های موجود نقشی کلیدی را ایفا می نماید که در ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی و بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری و رفع ناپایداری آن ها، سال های زیادی است که در کانون توجه تصمیم سازان و دولت های مختلف قرار دارد و از این منظر به عنوان چالش نظام برنامه ریزی در مناطق روستایی به آن پرداخته شده است. برنامه های بازآفرینی روستایی به صورت مشخص در زمینه توانمندسازی جامعه هدف، آموزش و بالا بردن سطح آگاهی عمومی، مشارکت جویی مردم در برنامه های اصلاحی و بهبود زیرساخت های اجتماعی و خدماتی به صورت پررنگ وارد شده است. این پژوهش به طور کلی به بررسی اثر آموزش های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای بر خلق کارآفرینانه کسب و کارهای خانگی توسط بانوان روستایی و محلات کم برخوردار شهرستان دامغان می پردازد. پس از بررسی چارچوب نظری و پیشینه پژوهش اقدام به طراحی پرسشنامه برای سنجش متغیرها و توزیع آن بین نمونه های جامعه هدف توزیع و در نهایت تعداد 146 پرسشنامه گردید. با توجه به پیمایشی بودن روش تحقیق، اقدام به بررسی پایایی پرسشنامه ها و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که آموزش های مهارتی بر راه اندازی کسب و کارهای خانگی بانوان تاثیر مثبت و معنی داری دارد.
۴۶۴۸.

آینده پژوهی همگرایی کشورهای اسلامی به روش سناریوپردازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 169 - 187

کلیدواژه‌ها: همگرایی واگرایی جهان اسلام کشورهای اسلامی سناریوپردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۳۸
جهان اسلام گستره جغرافیایی وسیعی است که شامل منطقه جنوب غرب آسیا، آسیای مرکزی، شمال افریقا و بخشهایی از جنوب و جنوب شرق آسیا می شود. بیشینه ساکنان این محدوده وسیع جغرافیایی، پیروان دین اسلام هستند و بر اساس آموزه قرآنی «امت واحده» یا «امت اسلامی» از سایر مناطق جهان متمایز می شوند. جهان اسلام که در سده های نخستین اسلامی در شکل دولت یکپارچه اسلامی به شکلی همگرا و هم افزا، قدرت و تمدن بزرگ و درخشانی را تجربه کرده بود؛ در سده های اخیر، دچار استعمار، ضعف، انفعال، وابستگی، چند دستگی و افتراق شد و با جریانهای ملی گرایی و قوم گرایی در قالب نظام دولت ملت کاملاً تجزیه و دچار واگرایی و گسیختگی سیاسی فضایی شده است. در دهه های اخیر، برخی اندیشمندان، مصلحان و فعالان سیاسی جهان اسلام بر مبنای نظریه امت واحده به فکر همگرایی و وحدت کشورهای اسلامی بوده اند. مسأله اصلی پژوهش این است که آینده های بدیل و سناریوهای مختلف برای همکاری و همگرایی کشورهای اسلامی چیست؟ پاسخ به این مسأله در چارچوب آینده پژوهی و با روش سناریوپردازی اکتشافی و استفاده از تجمیع آراء نخبگانی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که چهار سناریو برای کشورهای اسلامی قابل ارائه است که سناریو همگرایی کامل و تشکیل دولت یکپارچه اسلامی به عنوان آینده مطلوب، سناریو همگرایی کشورهای اسلامی در قالب کنفدراسیون اسلامی به عنوان آینده مرجح، سناریو همگرایی و تشکیل اتحادیه کشورهای اسلامی به عنوان آینده محتمل و سناریو ادامه وضع موجود و سازمان همکاری اسلامی به عنوان آینده ممکن خواهد بود.
۴۶۴۹.

شناسایی ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایری غرب ایران (مطالعه موردی: شهرستان روانسر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 1 - 20

کلیدواژه‌ها: عشایر عشایر نیمه کوچنده ظرفیت شناسی شهرستان روانسر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
جامعه عشایر علی رغم محدودیت ها و محرومیت های متعدد، نقش کلیدی را در تأمین مواد اولیه مورد نیاز جوامع شهری و روستایی ایفا می کنند. پرورش دام، تولید صنایع دستی، حفاظت و حراست از مرزها، تنها بخشی از توانمندی های این قشر تلاشگر است. با توجه به بنیان های جغرافیایی حاکم بر کشور، میان مناطق مختلف به لحاظ ظرفیت های جامعه عشایری تمایزات فراوانی وجود دارد. بهره مندی از توانمندی های جامعه عشایر، در گرو شناسایی ظرفیت های آن ها در نواحی مختلف است. از این رو هدف اصلی پژوهش کمی و کاربردی حاضر که با ترکیبی از روش های توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، شناسایی ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایر شهرستان روانسر است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی عشایر شهرستان روانسر است که از میان آن ها 150 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده اند. داده های میدانی، از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید که روایی و پایایی آن تأیید شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از جدول توزیع فراوانی، تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون تحلیل واریانس و تست دانکن در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد شش عامل کلیدی به عنوان مهم ترین ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایر شناسایی شده اند و در مجموع توانسته اند حدود 64 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین نمایند. در این میان سه عامل مهم تر عبارت اند از: رونق درآمدزایی و کسب و کار (289/12 درصد)، متنوع سازی فعالیت اقتصادی (765/10 درصد) و تقویت سرمایه اجتماعی (667/10 درصد). نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد آماره F با مقدار 598/82 در سطح 95/0 درصد اطمینان معنادار بوده و تفاوت معناداری میان جوامع عشایری به لحاظ ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی وجود دارد. نتایج آزمون دانکن نشان داد جامعه عشایری متعلق به دو روستای بدرآباد و گرگیدر به ترتیب با میانگین رتبه ای 657/4 و 55/3 دارای بیشترین و کم ترین ظرفیت اقتصادی و اجتماعی هستند.
۴۶۵۰.

تکتونیک ژئومورفولوژی جنوب خاوری اردبیل، البرز غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 130 - 147

کلیدواژه‌ها: ریخت زمین ساخت تکتونیک فعال البرز غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۲۶۴
یکی از روش های بررسی حرکات زمین ساخت فعال، استفاده از اطلاعات ریخت زمین ساخت است. در بررسی زمین ساخت پویا، تکتونیک ژئومورفولوژی دانشی بسیار ارزشمند است که می تواند تاثیر تکتونیک فعال را بر رودخانه مشخص نماید. ایران به دلیل قرارگیری در کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا یکی از مناطق فعال زمین می-باشد؛ کمربند کوه زایی البرز نیز بخشی از این منطقه است و قرارگیری گستره مورد مطالعه در البرز غربی و آذربایجان باعث شده است که این ناحیه تحت تاثیر فرآیندهای زمین ساختی حاصل از این برخورد باشد. در این مطالعه به منظور ارزیابی میزان فعالیت تکتونیکی اخیر تعداد 50 حوضه آبریز به همراه طولانی ترین مسیر احتمالی عبور رودخانه ها آن ها در محیط ArcGIS10.1، استخراج گردید و سپس شاخص های ژئومورفیک ناهنجاری سلسله مراتبی (∆a)، انشعابات (R)، گرادیان طولی رود (SL)، شکل حوضه زهکشی (Bs)، در 50 حوضه زهکشی محاسبه شده و در نهایت با تلفیق شاخص های مزبور، با استفاده از شاخص زمین ساخت فعال نسبی (Iat)، گستره مورد مطالعه به چهار رده فعالیت زمین ساختی بسیار بالا، بالا، متوسط و کم طبقه بندی شده است. گسل سنگاورد (فیروزآباد-مجدر)، که گسل اصلی محدوده مورد مطالعه است از شمال تا نزدیک جنوب گستره مورد بررسی را تحت تاثیر قرار می دهد و فعالیت زمین ساختی بسیار بالا را سبب شود همچنین گسل عندلیبی و نیکی در شرق و گسل شیخ جانلو و نیاخرم نزدیک به بخش جنوب باختری و گسل قالین قیه در باختر فعالیت زمین ساختی بسیار بالا را دارا می باشند. شواهد زمین ریختی حاصل از مشاهدات صحرایی اثبات کننده نتایج حاصل از چهار شاخص ژئومورفولوژی در گستره مورد مطالعه است.
۴۶۵۱.

اقتصاد سلامت گیاهان دارویی منطقه چهار محال و بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۱) 366 - 380

کلیدواژه‌ها: گیاهان دارویی منطقه چهارمحال و بختیاری هزینه فایده سودآوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۷۱
کاربرد روز افزون گیاهان در استفاده از داروهای شیمیایی و استفاده خام آنها در مباحث درمانهای سنتی بعلاوه تأکید سازمان بهداشت جهانی در جایگزینی تدریجی مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی و ...، باعث شده است که تقاضای گیاهان دارویی در سطح جهان به شدت افزایش یافته و موجب این شود تا کشورهای مختلف جهان نسبت به سرمایه گذاری، برنامه ریزی کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی اقدام کنند و همین عامل، امکان تأمین گیاهان دارویی به صورت طبیعی را، غیر ممکن ساخته است، بنابراین بسیاری از این گیاهان می بایست در مزارع بزرگ کشت شده که، زمینه ساز بهره گیری از این گیاهان را در سطح خرد و کلان، فراهم آورد و همین امر، تحقیق حاضر را به ارزیابی اقتصادی هزینه فایده و بررسی سودآوری کشت این گیاه دارویی در منطقه چهارمحال و بختیاری واداشت. نتایج حاصل از تحقیق که برای تولید گیاه دارویی بومادران در زمینی به مساحت یک هکتار در طی 5 سال گل دهی و با نرخ سپرده 18 درصد صورت گرفته، نشان می دهد که ارزش حال درآمد خالص فعالیت 54 میلیارد ریال می باشد. شاخص سودآوری نسبت فایده به هزینه 3.36 برآورد شده، همچنین ارزش حال درآمد خالص فعالیت 77 میلیارد ریال و شاخص نسبت فایده به هزینه 3.5 واحد محاسبه گردید. بنابراین با توجه به شاخص سودآوری مثبت ارزش حال خالص و نسبت فایده به هزینه بزرگتر از واحد انجام این کسب و کار اقتصادی است.
۴۶۵۲.

ارائه الگوی توسعه گردشگری مبتنی بر نقش رسانه با بکارگیری رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 269 - 282

کلیدواژه‌ها: نقش رسانه توسعه گردشگری تصویر مقصد فراترکیب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۴۵
توسعه گردشگری یکی از چالش های کشورها به خصوص کشور ایران در حوزه اقتصادی شان می باشد. امروزه اکثر کشورها علی الخصوص کشور ایران در تلاش هستند تا بخش عمده ای از درآمد و GDP خود را به سمت توسعه گردشگری ببرند. توسعه گردشگری از طریق رسانه ها باعث آشنا شدن مخاطبان متنوع با فرهنگ جوامع می شود. مکان های گردشگری می توانند شاهد تاثیر مستقیم یک اثر رسانه ای در توسعه فعالیت های گردشگری باشند. از آنجایی که در تحقیقات پیشین نقش رسانه ها در توسعه گردشگری کمتر معرفی شده است، مسئله ی اصلی در این تحقیق، اثرگذاری نقش رسانه در توسعه گردشگری می باشد. هدف از این مقاله ارائه الگوی توسعه گردشگری مبتنی بر نقش رسانه است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش فرا ترکیب یکی از انواع روش تحقیق های مروری است. به این منظور محقق بازنگری عمیق و دقیق در موضوع را انجام داده و یافته های مطالعات کیفی و کمی را ترکیب نموده است. در این راستا 1324 پژوهش در حوزه رسانه و توسعه گردشگری ارزیابی شد. در پایان، 33 پژوهش با روش های کمی، کیفی و آمیخته انتخاب شدند. در مجموع 48 کد،9 مفهوم و 4 مقوله به عنوان ابعاد و مؤلفه های الگوی توسعه گردشگری مبتنی بر نقش رسانه شناسایی و طبقه بندی شده است. در 9 مفهوم شامل برند مقصد، کسب و کار، بازاریابی، نیت های رفتاری گردشگران (ذهنی)، رفتارهای اجتماعی گردشگران (عینی)، مدیریت بحران های گردشگری، پوشش رسانه ها از مقصد گردشگری، فرهنگ، مذهب، آموزش، زیرساخت، زبان و اطلاعات عمومی نقش رسانه تبیین شده است. چهار مقوله ی بدست آمده از این روش مقوله های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی هستند.
۴۶۵۳.

آسیب شناسی نظام ارزیابی عملکرد مدیریت شهری تهران (مطالعه موردی شهرداری منطقه 17 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 37 - 50

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی ارزیابی عملکرد مدیریت شهری شهرداری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۸۶
قدم اول جهت بهبود مدیریت در یک سازمان با آسیب شناسی آغاز می گردد. آسیب شناسی باعث می شود تا بتوانیم موانع رشد و توسعه سازمان را شناسایی و جهت رفع آنها برنامه ریزی کنیم. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش انجام کار از نوع پیمایشی- توصیفی و هدف اصلی آن، آسیب شناسی نظام ارزیابی عملکرد در مدیریت شهری تهران می باشد. در راستای تحقق این هدف، ابتدا مبانی نظری وپیشینه پژوهش های مربوط به ارزیابی عملکرد شهرداری های کشور و قوانین و مقررات مربوطه مطالعه وآسیب های این نوع ارزیابی تعیین گردیدکه در 5 مولفه کلی تقسیم شدکه هر یک از مولفه ها شامل تعدادی گویه مختص به خود می باشد. سپس پرسشنامه ای که روایی آن توسط استادهای راهنما و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ 80 تاییدگردید، از طریق بکارگیری روش توصیفی و تحلیلی توسط 30 نفر از مدیران خبره شهرداری منطقه 17 تهران توزیع گردید . تجزیه و تحلیل داده ها وآزمون های مورد نیاز با استفاده از نرم افزار spss انجام شد ،که با استفاده از آزمون های مختلف از جمله آزمون تی- تست که نتایج با توجه به سطح معناداری حاکی از ارتباط بین متغیرها بوده، آزمون همبستگی که مقادیر به دست آمده نشان از همبستگی بالای متغیرها دارد و آزمون تحلیل حساسیت که تحلیل واریانس متغیرها در سطح معنی داری 00/0 از مقدار واقعی کمتر می باشد، نشان دهنده ی وابستگی متغیرهاست، سپس از تحلیل عاملی که روشی برای تقلیل تعداد زیادی از متغیرها به تعداد کمی از متغیرهای مفروض زیربنایی (عامل) است استفاده شد که نتایج تحقیق نشان داد آسیب های قانونی در نظام ارزیابی عملکرد مدیریت شهری تهران بیشترین سهم را در موضوع ایفا می کند و این عامل می تواند حدود 53 درصد از تغییرپذیری (واریانس) متغیرها را توضیح دهد و چهار گویه اول آسیب های قانونی هم این آسیب را تبیین می کنند. به شرح گویه اول حدود 34 درصد ،گویه دوم 18درصد،گویه سوم 15درصد و گویه چهارم 11 درصد.
۴۶۵۴.

بررسی وضعیت شاخص های حکمروایی خوب شهری و تأثیر آنها در بازآفرینی شهری (مورد مطالعه: بافت فرسوده شهر سمنان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۰) 107 - 128

کلیدواژه‌ها: حکمروایی خوب بازآفرینی بافت فرسوده توسعه شهری شهر سمنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۷۲
شهر به عنوان یکی از اصلی ترین منابع، نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در توسعه دارد؛ بنابراین، مدیریت شهری جایگاه مهمی در راستای توسعه شهر دارد. در این زمینه حکمروایی خوب شهری با استفاده از ظرفیت نهادهای موجود و ایجاد بسترهای نهادی برای تسهیل در تصمیم گیری و تصمیم سازی پایدار در بازآفرینی بافت فرسوده شهری مؤثر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت شاخص های حکمروایی خوب شهری و تأثیر آنها در بازآفرینی بافت فرسوده شهر سمنان است. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی، مبتنی بر گردآوری داده های میدانی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. در پژوهش حاضر روایی ساختاری و محتوایی پرسشنامه تأیید و سپس پایایی آن با ضریب کرونباخ بیشتر از 70/0 تأیید شد. جامعه آماری پژوهش ساکنان بافت فرسوده شهر سمنان بالغ بر 92203 نفر است. حجم نمونه با فرمول کوکران 380 نفر تعیین شد. نتایج پژوهش با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که متغیرهای حکمروایی خوب شهری درسطح کمتر از 05/0 معنادار هستند؛ درنتیجه وضعیت متوسطی در بافت فرسوده شهر سمنان دارند. همچنین، نتیجه آزمون تأیید کرد که بهترین وضعیت مربوط به شاخص عدالت محوری با میانگین رتبه ای 24/4 بوده است. نتیجه آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که وضعیت بازآفرینی بافت فرسوده در شهر سمنان ضعیف بوده است. علاوه بر این، نتیجه رگرسیون به تأثیرگذاری 2/63 درصد حکمروایی خوب در ارتقا بازآفرینی شهری اشاره دارد که دو شاخص شفافیت و عدالت به ترتیب با مقدار بتا 324/0 و 311/0 بیشترین تأثیرگذاری را بر بازآفرینی دارند. درمجموع، حکمروایی خوب شهری به عنوان یک الگوی مدیریت شهری می تواند در بازآفرینی بافت فرسوده مؤثر باشد.
۴۶۵۵.

شناسایی الگوهای زمانی - مکانی ازدحام ترافیکی با استفاده از کلان داده های مبتنی بر تصاویر ترافیکی سرویس نقشه گوگل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال پانزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۷) 63 - 84

کلیدواژه‌ها: ازدحام ترافیکی تحلیل مکانی تحلیل زمانی نقشه های پوششی تصاویر ترافیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۸۹
تحلیل وضعیت ترافیکی و پیشنهاد روش های مدیریت جریان ترافیک نقش اساسی در ارزیابی عملکرد بسیاری از سیستم های حمل ونقلی ایفا می کند. در بین روش های جمع آوری داده های ترافیکی، رویکردهای مبتنی بر فنّاوری های نوین که امکان گرد آوری حجم بسیاری از داده های پویای زمانی مکانی را فراهم می آورند و استخراج روندها و الگوها را تسهیل می کنند اهمیت بسیاری دارند. در این پژوهش، تهران به منزله پایتخت ایران، با ویژگی های اقتصادی و اجتماعی خاصی که دارد و تنوع سفرها که به وضعیت ترافیکی متغیر منجر می شود، مطالعه شده است. داده های حاصل از پردازش رقومی تصاویر ترافیکی به دست آمده از سرویس نقشه گوگل در بازه زمانی پیوسته یک ماهه ای (هفدهم فروردین تا هفدهم اردیبهشت 1398)، نخستین بار به منظور ارزیابی روند تغییرات میانگین ازدحام ترافیکی در سطح نواحی منطقه مطالعاتی، به کار رفته است. پس از استخراج داده های اولیه و با توجه به تغییر الگوی سفرها و در نتیجه، میزان ازدحام ترافیکی، شاخص ازدحام ترافیکی (CI) به تفکیک در روزهای کاری و غیرکاری، محاسبه شد و به مرکز نواحی 117 گانه شهر تهران اختصاص یافت. با استفاده از تحلیل های توصیفی روی کلان داده های مورد بررسی، ساعات اوج ازدحام ترافیکی در بازه زمانی مورد مطالعه استخراج شد. سپس شاخص Getis Ord، نواحی پرازدحام منطقه مطالعاتی را براساس ارزیابی خوشه های مکانی، مشخص کرد. همچنین ارتباط زمانی بین مقادیر ازدحادم ترافیکی، در برش های زمانی متفاوت طی کل بازه زمانی مورد مطالعه، با استفاده از آزمون آماری کروسکال والیس ارزیابی شد و فرض صفر مبتنی بر همبستگی بین مقادیر میانگین ازدحام و در نتیجه، همبستگی زمانی بین مقادیر تأیید شد. با استفاده از تحلیل های پوششی نقشه های ترافیکی نیز، خوشه های ترافیکی پرازدحام در سطح اطمینان 90%، در اوج صبح و عصر، به تفکیک روزهای کاری و غیرکاری استخراج شد. نتایج این پژوهش می تواند در اصلاح و بازنگری محدوده های ترافیکی مؤثر باشد و همچنین به تحلیل های مرتبط با آلودگی هوا، مطالعات در زمینه قیمت گذاری معابر و بررسی روند شکل گیری و انتشار گلوگاه های ترافیکی در بازه های زمانی دلخواه، یاری برساند.
۴۶۵۶.

ارزیابی و رتبه بندی شاخص های حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی مؤثر بر جلوگیری از فعالیت های زیان بار ارتباطات فضای سایبری از دیدگاه اساتید دانشگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ ویژنامه ۲ 609 - 620

کلیدواژه‌ها: شاخص های حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی فعالیت های زیان بار ارتباطات فضای سایبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۶۱
هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی و رتبه بندی شاخص های حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی مؤثر بر جلوگیری از فعالیت های زیان بار ارتباطات فضای سایبری از دیدگاه اساتید دانشگاه بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و در زمره تحقیقات توصیفی-پیمایشی قرار می گیرد. جامعه آماری شامل تمامی اساتید مطرح حوزه برنامه ریزی و مدیریت دانشگاه فرهنگیان تهران است. ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 15 نفر از اساتید به عنوان نمونه ای که در سال تحصیلی 1403-1402 در دانشگاه فرهنگیان تهران مشغول به تدریس بودند، انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته سنجش تاثیر شاخص های حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی است. بین شاخص های کارکردی حوزه جغرافیایی مدیریت فضای مجازی از نظر رتبه بندی اختلاف معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج حاصل شده، طبق نظر اساتید دانشگاه فرهنگیان تهران از بین عوامل موثر به ترتیب عامل «وابستگی هرچه بیشتر الکترونیک به شبکه سایبر، دگرگونی ساختار قوای نظامی و ارتشی سایبری، قابلیت اثرگذاری بر ساختارهای سیاسی کشور، مدیریت تولید نرم افزارها، مرکزیت حضور موتورهای اصلی جستجو» بیشترین تاثیر را بر جلوگیری از فعالیت های زیان بار ارتباطات فضای سایبری دارند(p≤0/005)
۴۶۵۷.

تحلیل ارتباط بین تغییرات مکانی و زمانی کاربری اراضی و سنجه های سیمای سرزمین در حوزه آبخیز کوزه تپراقی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۵ 82 - 99

کلیدواژه‌ها: الگوی مکانی پایداری بوم سازگان تخریب سرزمین تغییرات زمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۲۶۱
هدف از تحقیق حاضر، تحلیل ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی در دوره های زمانی مختلف با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین در حوزه آبخیز کوزه تپراقی واقع در استان اردبیل بوده است. بدین منظور، سه تصویر ماهواره ای لندست مربوط به سال های 1379، 1389 و 1400 از پایگاه اطلاعاتی سازمان زمین شناسی آمریکا (USGS) دریافت شد. پس از تهیه نقشه های کاربری اراضی منطقه به روش طبقه بندی نظارت شده و تبدیل آن به فرمت رستری، سنجه های سیمای سرزمین از نرم افزار Fragstats 8.2 در دو سطح سیما (22 سنجه) و کلاس (13 سنجه) محاسبه و کمی سازی شدند. مقدار ضریب کاپا برای نقشه های کاربری اراضی سه سال مورد بررسی (1379، 1389 و 1400) به ترتیب برابر با 2/58، 0/75 و 2/59 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد که در سطح کلاس زراعت دیم حداکثر مقدار را در سنجه تراکم حاشیه (ED) و زراعت آبی حداکثر مقادیر را در سنجه های میانگین فاصله نزدیک ترین همسایه اقلیدسی (ENN-MN)، تعداد لکه (NP) و حاشیه کل (TE) در هر سه سال داشته اند. هم چنین در سطح سیما نیز شاخص تکه شدگی (SPLIT) در سال 1389 نسبت به سال 1379 کاهش جزئی داشته و سپس در سال 1400 افزایش پیدا کرده است. شاخص بزرگ ترین لکه (LPI) هم کاهش قابل توجهی در سال 1400 نشان داد، به طوری که از مقدار 34/43 در سال 1379 به 81/34 در سال 1400 رسیده است.
۴۶۵۸.

رهیافت فضایی راهبردی در خوشه بندی پیشران های موثر بر توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۰) 105-74

کلیدواژه‌ها: رهیافت فضایی راهبردی تحلیل ساختاری پیشران های توسعه زیست محیطی پسکرانه ای شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۲۳۳
با توجه به رشد شهرنشینی درگستره محیطی، مساله محیط زیست و دست یابی به پایداری زیست محیطی شهر امری ضروری است. بنابراین هدف مقاله حاضر شناسایی و خوشه بندی پیشران های موثر بر توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد با رویکرد فضایی راهبردی است. روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی- پیمایشی بوده که فرایند تجزیه و تحلیل آنها در دو بخش صورت گرفته است. در بخش اول جهت تحلیل توسعه فضایی شهر، در قالب نرم افزار ArcGIS 10.2 و ENVIتغییرات کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه طی یک دوره 31 ساله مورد ارزیابی قرار گرفته و در بخش دوم جهت شناسایی پیشران های توسعه زیست محیطی شهر خرم آباد، از روش پیمایشی (پرسشنامه ای) در قالب نمونه گیری هدفمند استفاده شده که بر اساس آن 62 عامل موثر بر آینده زیست محیطی شهر خرم آباد در 5 بُعد کلی (اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، نهادی و مدیریتی، زیست محیطی و کالبدی) گردآوری گردید. این عوامل در قالب یک ماتریس متاقطع 62 *62 در نرم افزار میک مک مورد تحلیل ساختاری قرار گرفته که از میان آنها 10 پیشران کلیدی با تاثیرگذاری بالا مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتقاء میزان پایداری زیست محیطی در شهر خرم آباد و شهر هایی همانند آن با عنایت به گستردگی ابعاد زیست محیطی، در گرو استفاده از تفکر بلندمدت و گذار از ملاحظات زودگذر با نگاه به اصول توسعه پایدار است، تا در قالب یک برنامه ریزی فضایی -راهبردی و مشارکت محور، بتوان به توسعه زیست محیطی مناسب دست یافت.
۴۶۵۹.

ارزیابی گسترش شهری و تأثیر آن بر شکل گیری فقر شهری (مورد: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۷ 167 - 194

کلیدواژه‌ها: گسترش شهری فقر تحلیل فضایی ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۸۲
در چند دهه اخیر شهر ارومیه به مانند دیگر شهرهای بزرگ ایران رشد شهری شتابان داشته است. یکی از مهم ترین اثرات این رشد شتابان گسترش سریع شهر ارومیه بوده است. بخش بزرگی از این گسترش توسط مهاجران مناطق روستایی بوده است که مشکلات مبدأ را نیز به همراه خود به شهر آورده اند. حال این تحقیق به دنبال اثبات این فرض است که بین گسترش شهری و شکل گیری خوشه های فقر رابطه معناداری وجود دارد. در رابطه با فقر شهری و تحلیل فضایی آن مطالعات زیادی انجام شده است، اما در ارتباط با گسترش شهر و ارتباط آن بر شکل گیری خوشه های فقر شهری مطالعات کمتری انجام شده است. ازاین رو این پژوهش با انتخاب شهر ارومیه به عنوان نمونه موردی در جستجوی ارزیابی رابطه گسترش شهر ارومیه و توزیع خوشه های فقر شهری است. در این پژوهش وضعیت فقر شهری در دوره های مختلف توسعه شهری در طول صد سال اخیر بررسی می شود. در این راستا، روش های مختلف برای تحلیل اثر گسترش شهری بر فقر شهری و تهیه اطلاعات مکانی مورد نیاز برای تصمیم گیری بهتر آمیخته شده است. در مرحله اول 21 شاخص در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی انتخاب و برای ارزیابی فقر شهری در سطح بلوک های آماری از یک روش پیشنهادی استفاده شده است. در نهایت گسترش شهر از سال 1311 تا 1401 در 8 دوره توسعه استخراج شده است و وضعیت فقر شهری در هر دوره توسعه مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که خوشه های فقر شهری همگام با گسترش شهر شکل گرفته است. بیشترین افزایش فقر شهری در بعد کالبدی مربوط به دوره 1383تا 1401 با مقدار 21 درصد، در بعد اجتماعی با مقدار10 درصد در دوره 1366-1373و در بعد اقتصادی مربوط به دوره 1354- 1366 با مقدار 6 درصد بوده است. همچنین بیشترین افزایش شاخص کل فقر شهری با مقدار29 درصد مربوط به دوره 1401-1383 است. نتایج رگرسیون خطی نشان می دهد که بین گسترش شهری و شکل گیری خوشه های فقر شهری رابطه مستقیم وجود دارد و به طور کلی گسترش شهری 37 درصد از شکل گیری فقر شهری را تبیین می کند
۴۶۶۰.

توسعه کشاورزی ارگانیک و موانع فراروی آن از دیدگاه کارشناسان کشاورزی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 238 - 247

کلیدواژه‌ها: توسعه کشاورزی ارگانیک موانع تحلیل عاملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۳
بر خلاف برنامه هایی که نشان از امنیت تولید بعد از ورود تکنولوژی به کشاورزی داشت، اصلی ترین هدف آن یعنی تولید غذا نیز به خطر افتاده و باعث شده که در دهه های اخیر امنیت و سلامت غذا در قالب پروتکل ها و قراردادهای بین المللی مورد توجه قرار گیرد و تحقیقات متخصصان کشاورزی متوجه کشاورزی ارگانیک گردد. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های توسعه کشاورزی ارگانیک و به روش توصیفی- همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و مرکز آموزش کشاورزی استان اردبیل (365=N) بودند که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و یا کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های مهندسی کشاورزی بوده و در یکی از سازمان های مذکور اشتغال داشتند که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 171 نفر تعیین شد. نمونه گیری بر اساس روش طبقه ای با انتساب متناسب بود و در داخل طبقه ها تعداد نمونه مورد نیاز به طور کاملاً تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلیجمع آوری داده ها، پرسشنامه بود که روایی محتوایی آن توسط کارشناسان و صاحبنظران تولیدات ارگانیک تأیید شد. پایایی ابزار سنجش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید که مقدار آن 76 .0 به دست آمد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، حکایت از شناسایی سه چالش اصلی شامل بینشی، اطلاعاتی و اقتصادی داشت. این عوامل درمجموع 28/ 64 درصد از کل واریانس مربوط به متغیرهای چالش های توسعه کشاورزی ارگانیک را تبیین کردند. با توجه به نتایج، توسعه کشاورزی ارگانیک بیش از هر چیز مستلزم توسعه اطلاعات تولیدکنندگان نسبت به تولید محصولات ارگانیک می باشد تا با اتکا به آن و برنامه ریزی در جهت ارائه آموزشهای بنیادین و اساسی به منظور ارتقا سطح دانش تولیدکنندگان، چالش های توسعه کشاورزی ارگانیک را مرتفع نمود .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان