درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعات منطقه ای

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۵٬۱۴۹ مورد.
۶۰۴.

ماهیت رفتار سیاسی روسیه در منطقه آسیای مرکزی و چالش های فراروی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران روسیه آسیای مرکزی رفتار سیاسی چالش ژئوپلیتیکی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آسیای مرکزی و قفقاز (اوراسیا)
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی
تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۷۵۵
از نظر راهبران روسیه، حوزه نفوذ سنتی اتحاد جماهیر شوروی به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز نخستین سنگر پدافندی برای پاسداری از امنیت ملی روسیه است و رفتار مسکو بر سیاق دوران روسیه تزاری و شوروی سابق، باید به دنبال اعمال سلطه بر این منطقه باشد. با وجود این، روسیه در طول دو دهه اخیر، رویکردهای مختلفی در قبال آسیای مرکزی در پیش گرفته که در نگاه اول ممکن است تداعی کننده سردرگمی سران کاخ کرملین باشد؛ اما با بررسی دقیق علت اتخاذ چنین رویه ای، می توان دریافت که این رویکردها صرفا تاکتیکی، و به منظور تحقق راهبرد کلان روسیه در آسیای مرکزی بوده اند.آنچه که برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت دارد، این است که روسیه در روند تحقق راهبرد و اعمال سلطه بلامنازع خود بر آسیای مرکزی، از چه منظرهایی نفوذ کشور ما را در این منطقه با محدودیت روبه رو می سازد. استدلال مقاله حاضر بر این است که علایق ژئوپلیتیکی ایران و روسیه در این منطقه در بسیاری از زمینه ها از جمله رژیم حقوقی دریای خزر، ترانزیت انرژی و رقابت های اقتصادی به طور طبیعی در تعارض با یکدیگر قرار دارد؛ چرا که اساسا هر اندازه نفوذ سیاسی– اقتصادی و فرهنگی ایران در این منطقه افزایش یابد، به طور طبیعی از دامنه فرصت های روسیه برای بهره برداری از موقعیت جغرافیایی خود کاسته خواهد شد.
۶۰۸.

قفقاز، تعامل یا تقابل

کلید واژه ها: امنیت تعامل تقابل ژئوپولیتیک ایالات متحده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۷ تعداد دانلود : ۱۳۳۹
پس از فروپاشی شوروی، بالکان جدیدی در شمال غرب ایران شکل گرفت که می تواند به عنوان فرصت و یا تهدید عمل کند که به نظر می رسد اگر ایران نظام جدید جهانی را بخوبی بشناسد می تواند از این تغییرات استفاده نموده و منافع خود را تعقیب کند. که ایجاد چنین فرصتی مستلزم کنکاش دقیق در منطقه و بررسی روابط قدرت های موجود منطقه ای و فرامنطقه ای بر اساس موقعیت جغرافیایی، جغرافیای سیاسی، ژئوپولیتیک و ژئواکونومیک است که این شرایط تعیین کننده میزان استفاده ایران است. توجه به تغییرات نظام جهانی پس از فروپاشی و توجه به این مسئله که در نزاع قدرت امروزی رقابت بر سر تعامل است نه تقابل، بسیار تعیین کننده به نظر می رسد. که علامت این داستان علائق مشترک قدرت های بزرگ است که در منطقه خود نمایی می کند. به نظر می رسد قدرت های فرامنطقه ای درصدد تکمیل حلقه محاصره ایران در قفقاز هستند. و علائم واضحی از نزدیکی ایالات متحده و روسیه قابل رویت است. که این نزدیکی بدون ایران تهدیدی است که می تواند تولید خطر کند و ایران را در انزوای جدی قرار دهد.
۶۰۹.

نقش قدرت های بزرگ در منطقه خلیج فارس و چالش های هژمونی امریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۴
برخی نظریه پردازان سیاست امریکا در منطقه خلیج فارس را با توجه به موقعیت محوری این منطقه، در راستای تلاش های این کشور برای کسب جایگاه هژمونیک در سطح جهانی تعبیر می کنند. با این حال، امریکا در دوران بعد از جنگ سرد و به رغم تلاش فراوان و صرف هزینه های هنگفت برای تثبیت موقعیت هژمونیک خود در منطقة خلیج فارس، با چالش ها و موانع جدی در این منطقه روبه رو بوده است. مخالفت بازیگران منطقه ای مانند ایران با هژمونی امریکا و ناکامی های این کشور در عرصه هایی مانند عراق، از موانع منطقه ای هژمونی امریکا در خلیج فارس محسوب می شود. از طرف دیگر تلاش سایر قدرت های بزرگ برای اعمال نفوذ در منطقه، اقدامی برای موازنه سازی در مقابل امریکا در این منطقه است. گرچه درهم تنیدگی روابط و برخورداری از منافع مشترک در فضای جهانی شده، از سطح رقابت و تقابل قدرت های بزرگ کاسته و در مقابل، سطح همکاری ها را افزایش داده است، اما این موضوع به معنای حذف نگرانی های آنها از برتری کامل یک بازیگر در برابر سایر بازیگران نیست. بنابراین هرچند تلاش موازنه جویانه سخت افزاری، دیگر جایگاه چندانی در استراتژی قدرت های بزرگ ندارد، اما تلاش های موازنه جویانه در شکل نرم آن همچنان ادامه دارد. ازاین رو، مسئله اصلی در این مقاله این است که در دورة پس از جنگ سرد، قدرت های بزرگ چه واکنشی نسبت به رفتارهای هژمونی طلبانه امریکا در منطقه خلیج فارس از خود نشان داده اند؟ و اینکه تلاش های هژمونی طلبانه امریکا در منطقه خلیج فارس علاوه بر واکنش سایر قدرت های بزرگ با چه چالش هایی مواجه بوده است؟
۶۱۳.

جایگاه " رژیم امنیتی منع اشاعه" در سیاست خارجی آمریکا (2007- 1949)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ان پی تی وسنار کوکوم ام تی سی آر نظریه ی رژیم بین المللی امنیتی ، رژیم منع اشاعه استراتژی امنیتی آمریکا تکنولوژی پیشرفته ی دومنظوره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۶ تعداد دانلود : ۸۹۷
مفهوم "منع اشاعه "به سیاست ها و اقدام هایی اشاره دارد که در سطوح ملی و بین المللی در جهت اعمال نظارت و کنترل بر جریان انتقال سلاح های کشتار جمعی و تکنولوژی های پیشرفته ی مربوط شکل می گیرد. بر این مبنا، این مفهوم از ارتباط ماهوی خاصی با ترتیبات چند جانبه ی ناظر بر صدور تکنولوژی برخوردار است، نهادهای بین المللی که از بعد نظری در چارچوب "نظریه ی رژیم های بین المللی امنیتی " معنا می‌یابد. در این نوشتار، ضمن آشنایی با ویژگی نظری و کارکردی ترتیبات یاد شده، به ویژه کوکوم، ان پی تی، ام تی سی ار و وسنار سعی می شود جایگاه ترتیبات مزبور به عنوان عناصر اصلی رژیم جهانی منع اشاعه در سیاست خارجی(امنیتی) آمریکا (در دوره های جنگ سرد و بعد از آن) مورد بررسی قرار گیرد.
۶۱۶.

بررسی روابط روسیه و اتحادیه اروپا و چشم انداز آن

کلید واژه ها: امنیت انرژی رقابت روسیه همکاری اتحادیه اروپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۹۰
پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی نظام دو قطبی، اتحادیه اروپا فرصت بیشتری برای ایفای نقش در عرصه منطقه ای و بین المللی پیدا کرد. از طرف دیگر، روسیه نیز به دلیل تحولات گسترده ای که در این کشور اتفاق افتاده بود، به دنبال یافتن جایگاه جدیدی برای خود بود. تغییر شرایط نظام بین الملل، ورود بازیگران جدید و قدرتمند، گسترش اتحادیه اروپا به شرق و مجاورت مرزی با روسیه و وابستگی متقابل و روزافزون این دو بازیگر در زمینه های گوناگون، از جمله مهم ترین عواملی بود که سبب همکاری و تعامل فزاینده دو طرف شد. در یک روند کلی، روابط روسیه و اتحادیه اروپا سیر صعودی داشته و این دو بهیکدیگر نزدیکتر شده اند. با این حال، این روند با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده و مؤلفه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی بر روابط این دو بازیگر تأثیرگذار بوده است. این مؤلفه ها، از ماهیت دوگانه ای برخوردار بوده و سبب بیثباتی در این روابط شده است

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان