رضا شیرزادی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی چالش های رشد و توسعه ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمین و ارائه راهکارها است. این پژوهش با استفاده از روش کیفی با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 16 نفر شامل اساتید و خبرگان که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، صورت گرفت. روش ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ پژوهش های پیشین و مصاحبه های باز بود. ﺑﺮای ﺑﺮرﺳی روایی صوری و محتوایی، یافته های ﭘﮋوﻫﺶ را ﺑﺮای ﻣﺸﺎرکﺖکﻨﻨﺪﮔﺎن اراﺋﻪ و ﻣﺘﻦ ﻧﻈﺮیﻪ ﺗﻮﺳﻂ آن ها ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮات آن ها اﻋﻤﺎل ﺷﺪ. در جهت سنجش اعتبار، انتقال و تأییدپذیری، یافته های ﭘﮋوﻫﺶ را ﺑﺮای ﻣﺸﺎرکﺖکﻨﻨﺪﮔﺎن اراﺋﻪ و ﻣﺘﻦ ﻧﻈﺮیﻪ ﺗﻮﺳﻂ آن ها ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮات آن ها اﻋﻤﺎل ﺷﺪ. روش مورد استفاده برای قابلیت اعتماد، روش توافق درون موضوعی بود. میانگین میزان توافق درون موضوعی 88/0 گزارش شد. بر مبنای یافته ها تعداد کدهای باز 43 مورد است که در قالب 14 مفهوم دسته بندی شد. مجموع مفاهیم هم در قالب 5 شاخص اصلی جای گرفتند. عوامل محیطی، مدیریتی و مسائل مرتبط با نظام آمایش سرزمین به عنوان چالش های رشد و توسعه ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمینی شناسایی شدند. همچنین برقراری سیستم تحقیق و توسعه و عامل حمایت و پشتیبانی، استراتژی های مؤثر برای تقویت ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمینی است. در پایان باید بیان نمود در راستای تحقق توسعه ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمین باید به شاخص های مختلفی توجه نمود و برنامه ریزی توسعه ورزش قهرمانی را بر مبنای آمایش سرزمین انجام داد.

گستره مفهومی ورزش فارغ از متغیرهای بیرونی تاثیرگزار و تاثیرپذیر قابل شناخت نبوده و تنها در حوزه فعالیت های جسمانی و یا ذهنی نمی گنجد. ورزش در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تاثیر گذاشته و متعاقباً تاثیر می پذیرد. با توجه به اهمیت بررسی علمی و شناخت کارکردهای ورزش در عرصه سیاست و روابط بین دولت ها و سایر بازیگران بین المللی، در این پژوهش به مطالعه رابطه ورزش، سیاست و روابط بین الملل پرداخته شده و ابعاد مختلف آن مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده تحلیلی- توصیفی بوده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. مطالعات و بررسی های صورت گرفته، بیان گر تاثیرگذاری حوزه ورزش با تکیه بر قابلیت های نرم افزاری خود، در مولفه های اصلی سیاست و روابط بین الملل مانند امنیت، صلح، منافع ملی، قدرت، دولت- ملت سازی، اقتصاد، پذیرش سیاسی، همبستگی و همگرایی، ایدئولوژی، دیپلماسی ورزشی و قدرت نرم است. از سوی دیگر، حوزه ورزش همواره تحت تاثیر جهت گیری ها و رویکردهای حاکم بر سیاست و روابط بین الملل از سوی بازیگران دولتی و غیردولتی این عرصه قرار دارد.

شروع هزاره سوم میلادی توأم با ظهور طیفی از قدرت های جدید اقتصادی بوده است که از آنها با نام قدرت های نوظهور یاد می شود و عمدتاً شامل کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی (بریکس) هستند. این کشورها بخش عمده ای از جمعیت و خاک کره زمین، تولید ناخالص و تجارت جهانی را در اختیار دارند. ظهور و بروز این کشورها، ایده جابه جایی قدرت سیاسی- اقتصادی را در سطح جهان مطرح کرده است. علاوه بر این، برخی دیگر از کشورها نسبت به پیوستن به این گروه ابراز تمایل کرده اند. حال با توجه به این تحولات، این پرسش به ذهن متبادر می شود که شکل گیری و تقویت کشورهای بریکس از سال 2000 به بعد، چه تأثیری بر ساختار اقتصاد سیاسی بین المللی داشته است؟ به نظر می رسد شکل گیری و تقویت این گروه از کشورها موجب آغاز دگرگونی ساختار اقتصاد سیاسی بین المللی از شکل تک قطبی غرب محور به چندقطبی غیر غرب محور شده است. البته این گروه بندی در این راستا، امکانات و محدودیت هایی دارد. ایران در پیوستن به این گروه دارای فرصت هایی خواهد بود که در مقاله مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

توسعه و توسعه اقتصادی، یکی از مسائل و دغدغه های اصلی کشورهای امروز دنیا است، به ویژه آنکه از سال 1990 با فروپاشی بلوک کمونیستی و شکست تجربه برنامه ریزی متمرکز و الگوی راه رشد غیرسرمایه داری (سوسیالیستی)، این پرسش بیش از پیش مطرح است که کشورهای کمونیستی و در رأس آن ها روسیه، چه مسیری را در روند توسعه ملی انتخاب کرده اند و دولت چه نقشی را در این راستا ایفا کرده است؟ اقتصاد روسیه در دوره پس از فروپاشی (دهه 1990) شاهد آشفتگی، کاهش تولیدات داخلی و افزایش قیمت کالاهای مصرفی بود. هم اکنون روسیه بیستمین اقتصاد جهان است و صادرات این کشور که در سال 1995، 78 میلیارد دلار بود، در سال 2011 به بیش از 302 میلیارد دلار رسیده است. این نوشتار تلاش می کند تا این تجربه را با توجه به نقش دولت در فرآیند توسعه و نیز ادغام در اقتصاد جهانی بررسی و تحلیل کند. از این رو، پرسش اساسی آن است که دولت چه نقشی در فرآیند توسعه این کشور و ادغام در اقتصاد جهانی در سال های پس از فروپاشی به عهده داشته است؟ بررسی ها نشان می دهد که دولت روسیه برخلاف گذشته (تمرکزگرایی)، در سال های 2010-1990 در راستای آزادسازی اقتصادی و ادغام در اقتصاد جهانی گام برداشته است.

در این پژوهش، به بررسی نقش ورزش در گسترش مناسبات بین المللی جمهوری اسلامی ایران طی سال های 1376-1392 پرداخته شده است. روش تحقیق مورد استفاده، تحلیلی- توصیفی بوده و اطلاعات مورد نیاز، با استفاده از مطالعات کتاب خانه ای و ابزار پرسش نامه محقق ساخته و مصاحبه گردآوری شده است. در بخش پرسش نامه، جامعه آماری شامل مدیران ورزشی، صاحبان کرسی های بین المللی ورزشی، ورزشکاران ملی و قهرمانان و کارشناسان ورزشی و بین المللی و در بخش مصاحبه شامل مدیران ورزشی و صاحبان کرسی های بین المللی ورزشی بوده و روش نمونه گیری به صورت هدفمند و غیر احتمالی اعمال گردیده است. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه محقق ساخته، مورد تایید قرار گرفته و هم چنین برای بررسی پایایی پرسش نامه، بر اساس داده های گردآوری شده از معیار آلفای کرونباخ استفاده شده است، مقدار ضریب آلفای کرونباخ برابر با 89/0 به دست آمده که نشان از پایایی مناسب پرسش نامه است. داده های گردآوری شده از طریق پرسش نامه نیز توسط نرم افزار SPSS مورد پردازش قرار گرفت. هم چنین از آزمون تی دو نمونه ای استفاده شده است. مطالعات اولیه پیرامون مباحث نظری موضوع در حوزه ورزش، سیاست و روابط بین الملل در سطح کلان و نیز سیاست خارجی کشور طی این سال ها صورت گرفته و سپس به بررسی نقش ورزش در عرصه روابط و مناسبات بین المللی ایران(تفکیک شده در دوره 1376-1384 و 1384-1392) پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان دهنده تاکید و توجه بیشتر به نقش ورزش در توسعه روابط دوستانه و گسترش همکاری ها با سایر کشورها و سازمان های بین المللی در دوره اول مورد بحث(سال های1376-1384) به دلیل نقش عوامل فرهنگی، قدرت نرم و تعامل در سیاست خارجی و توجه به ورزش به عنوان ابزاری در جهت ارتقای پرستیژ بین المللی کشور با کسب موفقیت ها و افتخارات در صحنه های ورزشی بین المللی و نمایش قدرت در دوره دوم مورد بحث(سال های 1384-1392) است.  

توسعه انسانی یکی از نظریه های متأخر توسعه به شمار می رود که از دهه 1990 به بعد مقبولیت عام یافته است. از دید توسعه انسانی، برخورداری انسان از زندگی طولانی، سالم و خلاق، هدف نهایی توسعه است. توسعه انسانی بدون نقش موثر دولت تحقق نمی یابد زیرا پیشبرد راهبرد توسعه انسانی به یک دولت فعال نیاز دارد. امروزه یکی از شاخص های سنجش سطح توسعه کشورهای مختلف، گزارش های ملی و بین المللی توسعه انسانی است. امارات متحده عربی از زمان تاسیس در سال 1971 به کمک درآمدهای قابل ملاحظه حاصل از صادرات نفت و گاز و سپس با تنوع بخشیدن به فعالیت های اقتصادی از منطقه ای محروم و بیابانی به کشوری ثروتمند و در رتبه کشورهای با توسعه انسانی خیلی بالا تبدیل شده است. به نظر می رسد توسعه انسانی در این کشور به کمک رشد و توسعه اقتصادی و نقش ارشادی دولت، ارتقاء یافته است. در این مقاله، ابتدا به مفاهیم توسعه و توسعه انسانی از جمله سیر تحول مفهوم توسعه، چگونگی طرح نظریه توسعه انسانی و نحوه رتبه بندی کشورها به وسیله شاخص توسعه انسانی اشاره شده و سپس عمده ترین تحولات سیاسی و روندهای جاری اقتصادی و نیز تحلیل توسعه انسانی در کشور امارات متحده عربی بررسی می شود.

آمارتیا کومارسن اقتصاد دان، فلسفه دان و برنده جایزه نوبل اقتصاد سال 1998؛ در سال 1993 در هند به دنیا آمد. در سال 1953 از دانشگاه کلکته مدرک کاشناسی اقتصاد گرفت. سپس در سال های1955 و 1959 مدارج کارشناسی ارشد و دکترای را در دانشگاه کمبریج لندن طی نمود.

قرن بیستم از نخستین سال های خود شاهد تلاش و تکاپوی مستمر و بی وقفه ملل و جوامع مختلف جهان به ویژه در آسیا آفریقا و امریکای لاتین جهت رسیدن به استقلال سیاسی رهایی اقتصادی و آزادی از یوغ سیطره وابستگی های فکری و فرهنگی ناشی از سلطه استعمار و امپریالیسم و از همه مهم تر و فوری تر گسستن زنجیرهای وابستگی اقتصادی به نظام ها و کشورهای متروپل بوده است.

یکی از مسایل مهم در دوره کنونی، مساله جهانی شدن است. این پدیده موجب فشردگی زمان و مکان شده است و در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... جهان را متاثر ساخته است. اما بعد اقتصادی آن نسبت به ابعاد دیگرش مهم تر تلقی می گردد به طوری که این بعد نیاز به مدیریت دارد. یکی از کشورهای در حال توسعه مانند چین رشد مطلوبی داشته است از سال 1990 با جهانی شدن همسو شده است و در حال مدیریت آن است. موفقیت چین در مولفه های مهم جهانی شدن اقتصاد، روند رو به رشد این کشور در راستای کسب منافع ملی و استفاده از ابزارهای اقتصادی خود در روند مدیریت جهانی شدن به گونه ای مطلوبی بوده است به طوری که چین با استفاده از این فرصت توانسته در زمینه هایی چون اصلاحات در قوانین داخلی برای سازگار شدن با روند جهانی شدن، کاعش فقر و نابرابری، رشد تولید ناخالص ملی، افزایش ورود سرمایه گذاری به کشور، به عضویت سازمان تجارت جهانی در آمدن، گسترش تجارت خارجی و افزایش تراز پرداخت ها، چند برابر شدن حجم اقتصاد و مواردی از این دست که به توسعه اقتصادی منجر شده است، موفق باشد. اگر چه این کشور با مسایل و مشکلاتی روبرو است، با این حال در مورد جهانی شدن چنان چه گفته شد مدیریت موفقیت آمیزی داشته است و کشورهای جهان سوم و به عبارت بهتر کشورهای در حال توسعه می توانند از تجربه چین برای مدیریت جهانی شدن و استفاده از فرصت های حاصل از آن به ویژه در بخش اقتصادی بهره برند.