حسین رضویان

حسین رضویان

مدرک تحصیلی: استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه سمنان، سمنان

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

The Relationship between Verb Comprehension and Verb Production among Non-Native Persian Learners Based on Systematic Functional Approach(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: verb Comprehension Production Process functional grammar foreign Persian learners

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۴۲
This research has been done to investigate the relationship between verb comprehension and verb production of Persian learners in Persian language writing as a second language, based on the processes of ideational metafunction in Halliday’s systemic functional grammar. The statistical population was the Persian learners of the international center of teaching Persian to non-Persian speakers in Ferdowsi University of Mashhad. The data collection method was based on field study and random sampling method. The data were gathered through tests, interviews and essays which were divided into two parts: verb comprehension and verb production. The results of the tests were analyzed for verb comprehension, while the outputs of compositions were used in verb production. The collected data then were analyzed by SPSS. The results indicated that there was a positive correlation between comprehension and verb production of mental process at elementary levels. On the other hand, no correlation was found between Persian learners’ verb comprehension and verb production at intermediate level. Furthermore, there was a negative correlation between comprehension and production of the behavioral process at intermediate level and the comprehension and production of the material process at the advanced level. This showed the effect of three factors on creating a positive and negative correlation between processes in foreign Persian learners: 1) the objectivity and subjectivity of processes, 2) the versatility of processes, 3) Persian learners’ language level.
۲.

سبک زنانه در داستان های کوتاه غزاله علیزاده و مصطفی مستور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سبک زنانه سارا میلز غزاله علیزاده مصطفی مستور داستان کوتاه فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۳
هر شاعر و یا نویسنده برای بیان آنچه در ذهن خود دارد، از شیوه خاصی استفاده می کند که متفاوت از دیگران است. در دنیای ادبیات نیز هر شاعر و یا نویسنده زن یا مرد سبک خاص خود را دارد، به طوری که سبک هر یک از بزرگان ادبی به دیگری شباهت ندارد. نویسندگان زن و مرد هرکدام به نحوی تحت تأثیر عواملی مانند باورها و عقاید خود، عوامل اجتماعی دوران خود، جنسیت و مشخصه های رفتاری خاص خود، سبک خاصی دارند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی تلاش می کند تا بر اساس چارچوب نظری سارا میلز به این سؤال پاسخ دهد که چگونه نویسنده زن و مرد دارای سبک متفاوتی در داستان های کوتاه فارسی هستند. برای پاسخ به این پرسش سبک زنانه در پنج داستان کوتاه فارسی از غزاله علیزاده و پنج داستان کوتاه از مصطفی مستور بر اساس چارچوب میلز بررسی شده است. نتایج بررسی نشان داد که علیزاده به عنوان یک نویسنده زن با استفاده از بسامد بالای واژگان متعلق به حوزه زنان، گرایش بیشتر به استفاده از صورت های عاطفی، رنگ واژه ها، صورت های مبهم، گرایش به ساده نویسی و همچنین گرایش به ساخت های خلاف قواعد دستوری و جملات ناتمام، سبکی زنانه دارد، در مقابل، با وجود اینکه مستور در داستان های خود به وضعیت زنان توجه نشان داده است ولی ساخت های مذکور در داستان های بررسی شده او پربسامد نیست. بنابراین جستار حاضر تأییدی است که سبک زنانه و مشخصه های زبانی مربوط به این سبک در آثار نویسنده زن به میزان و شکل معناداری هویداست و با نویسنده مرد تفاوت دارد.
۳.

کاربست نظریه آمیختگی مفهومی در تحلیل عناوین خبرهای اقتصادی، سیاسی و ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معنی شناسی شناختی آمیختگی مفهومی عناوین خبری روزنامه اقتصادی روزنامه سیاسی روزنامه ورزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۷۸
آمیختگی مفهومی کاربستی خلاقانه برای تبیین مفاهیمی است که چیزی فراتر از ترکیب صرف ساختارها و داده های اولیه است. به عبارت دیگر تأکید این نظریه مطرح در معنی شناسی شناختی بر تبیین معنای پیدایشی یا ساختار نوظهور است . مقاله حاضر سعی دارد با استناد به نظریه آمیختگی مفهومی کارآمدی آن را در عناوین خبری ژانر اقتصادی، سیاسی و ورزشی روزنامه ها بررسی کند. به این منظور، هزار عنوان خبری از روزنامه دنیای اقتصاد در ژانر اقتصادی، هزار عنوان خبری از روزنامه ابتکار در ژانر سیاسی و همچنین هزار عنوان از روزنامه هدف ورزشی مورد بررسی قرار گرفته است. عناوین دارای آمیختگی مفهومی در آن ها مشخص و همچنین نوع و تعداد آن ها با رسم شبکه، توضیح و ترسیم شد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که کاربست نظریه آمیختگی مفهومی در تحلیل عناوین خبری می تواند راهگشا باشد. از هزار عنوان خبری بررسی شده در هر ژانر، در ژانر اقتصادی 240 عنوان، در عناوین سیاسی 160 و عناوین ورزشی 80 عنوان با نظریه آمیختگی انطباق دارند. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد به دلیل گره خوردن زندگی روزمره مردم با اقتصاد، کاربرد آمیختگی در ژانر اقتصادی بیشتر از دو ژانر دیگر است و از میان انواع آمیختگی، نوع تک حوزه ای نسبت به انواع دیگر در هر سه ژانر از بسامد بیشتری برخوردار است. دلیل متداول بودن این نوع آمیختگی را می توان این گونه توجیه کرد که آمیختگی تک حوزه ای سازوکار استعاره را داراست و از آنجا که بنیان فکری انسان ماهیتی استعاری دارد و استعاره در زبان روزمره انسان جاری است، همین امر موجب می شود مخاطبان با سهولت بیشتری معنا را درک کنند. آمیختگی نوع دو حوزه ای به دلیل ساختار پیچیده تر آن نسبت به تک حوزه ای با بسامد کم تری مشاهده شده است. همچنین مشخص شد آمیختگی نوع ساده بسامد بسیار کمی در هر سه ژانر دارد. در بررسی عناوین به دلیل سازوکار تداعی محور آمیختگی نوع آینه ای تعدادی بسیار کمی از آن ها را در هر ژانر به خود اختصاص داده است.
۴.

بسته بندی اطلاعات از منظر ولدووی: مطالعه موردی روزنامه های «ایران» و «ایران ورزشی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساخت اطلاعی بسته بندی اطلاعات اطلاع کهنه و اطلاع نو روزنامه های فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۲
در رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان، روند بسته بندی و انتقال پیام از نویسنده یا گوینده به مخاطب، دارای ساختار منحصر به فرد است. برای شناسایی این ساختار، پژوهش حاضر، با بررسی عناوین روزنامه های «ایران» و «ایران ورزشی» انجام گرفته است. توصیف و تحلیل پیکره در چارچوب نظری «بسته بندی اطلاعات» ولدووی (1990) انجام شده است تا مشخص شود که روزنامه نگاران فارسی زبان برای انتقال پیام خود از چه ساختاری استفاده می کنند و هدف آنان از استفاده ی این ساختهای ویژه چیست. برای رسیدن به هدف مذکور و پاسخ به پرسش های پژوهش، هزار عنوان از روزنامه های مذکور انتخاب و بررسی شده است. شناسایی عناوین پر بسامد و تفاوت موجود در آنها از اهداف دیگر این پژوهش بوده است. یافته های پژوهش، نشان داد که الگوی رابط/ تأکید/ انتها، به عنوان صورت بی نشان در پیکره تظاهر یافته است. الگوی رابط/ تاکید/ انتها به عنوان پر بسامد ترین الگو در روزنامه ی ایران و نیز الگوی رابط/ تاکید به عنوان پر بسامد ترین الگو در روزنامه ایران ورزشی شناخته شده است. گویا روزنامه نگاران فارسی زبان، به منظور انتقال صحیح پیام خود، مخاطب را به سمت اطلاع از پیش موجود در ذهنش سوق داده تا هم مخاطب استنباط بهتری از خبر داشته باشد و هم بر جذابیت و روانی متن و پیام خود بیفزایند. در عناوین هر دو روزنامه از ساختار رابط/ تاکید استفاده شده و تنها تفاوت دو روزنامه، منوط به وجود انتها در روزنامه ی ایران است که در اکثر عناوین، با الگوی رابط/ تاکید/ انتها مشهود گشته است.
۵.

آمیختگی مفهومی در عناوین خبر سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی شناختی معنی شناسی شناختی فضاهای ذهنی آمیختگی مفهومی عناوین خبری سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۱۵۷
هدف از پژوهش حاضر بررسی عناوین خبری سیاسی روزنامه ابتکار براساس نظریه آمیختگی مفهومی است. این نظریه در چارچوب معنی شناسی شناختی به وسیله فوکونیه و ترنر (2002) مطرح شده است. سازوکار آن بر پایه پیدایش مفهوم و ساختار نوظهوری قرار گرفته است که نظریه های فضای ذهنی و استعاره مفهومی از پس تبیین آن برنیامده اند. این نظریه از چهار درون داد تشکیل شده است که هر کدام از آن ها در شکل گیری معنای نوظهور نقش دارند؛ همچنین در این نظریه انواع شبکه آمیختگی (ساده، آیینه ای، تک حوزه ای و دو حوزه ای) با توجّه به قالب درون دادها معرّفی شده است. نوشتار حاضر پس از معرّفی این نظریه، عناوین سیاسی در روزنامه ابتکار را بررسی کرده است تا کارآمدی نظریه در توصیف و تبیین داده های پژوهش مشخّص شود. به این منظور در نوشتار پیش رو (1000) عنوان خبری بررسی شده است. نتیجه حاصل از پژوهش نشان می دهد که حدود (20%) از عنوان ها دارای آمیختگی هستند. ازلحاظ بسامد وقوع انواع آمیختگی، نوع تک حوزه ای بیشترین بسامد وقوع را دارد به این دلیل که این نوع آمیختگی چهار عنصر سادگی، شفافیت، ارتباط و جذّابیت را دارد؛ بنابراین، نویسنده با کاربرد این نوع آمیختگی افزون بر انتقال اطّلاعات سعی در جذّاب کردن عنوان ها، متقاعدکردن مخاطب و تشویق آن ها به دنبال کردن خبر را دارد؛ همچنین آمیختگی نوع آیینه ای در داده های پژوهش به کار نرفته است، زیرا ساختار این نوع آمیختگی به گونه ای است که در آن دو حادثه در یک قالب معنایی مشترک ولی در دو زمان متفاوت شکل می گیرد. براساس این ساختار، ممکن است احتمال به خاطرآوردن و تطبیق دو حادثه برای خواننده آسان نباشد.  
۶.

بررسی استعاره ی دستوری در کتاب های داستان گروه سنی «الف» و «د»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعاره ی دستوری افسانه شعبان نژاد داستان کودک و نوجوان دستور نقش گرای نظام مند هلیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۵۷
بررسی استعاره ی دستوری در کتاب های داستان گروه سنی «الف» و «د»   چکیده منظور از استعاره ی دستوری در دستور نقش گرا، جایگزینی یک مقوله یا ساختار دستوری با مقوله یا ساختاری دیگر است. هلیدی ضمن معرفی این اصطلاح، سه نوع استعاره ی دستوری را شامل اندیشگانی، بینافردی و متنی معرفی کرده است. در مقاله ی حاضر هر سه نوع استعاره براساس میزان و شیوه ی کاربرد در متون داستانی گروه سنی «الف» و «د» بررسی شده است. پژوهشگران داستان هایی از افسانه شعبان نژاد (درمجموع 37 جلد کتاب از دو گروه سنی «الف» و «د») را به صورت تصادفی از میان آثار این نویسنده انتخاب و تحلیل و بررسی کرده اند. از مجموع 37 کتاب انتخابی، 28 کتاب داستان مربوط به گروه سنی «الف» و نه جلد داستان مربوط به گروه سنی «د» است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده از انواع استعاره ی دستوری در متون گروه سنی «د» (نوجوان) در مقایسه با متون گروه سنی «الف» (کودک) بیشتر است. علاوه بر موضوع کمیت، شیوه ی به کارگیری انواع استعاره نیز متفاوت است و در آثار مربوط به نوجوان تنوع بالاتری دارد. تعداد استعاره ی اندیشگانی در متون داستانی نوجوان اختلاف زیادی با متون کودک دارد. داستان کودک به دلیل نوع مخاطب، به سادگی و کوتاهی جملات گرایش دارد. این موضوع با درنظرگرفتن سطح درک کودک توجیه شدنی است. درک و پردازش استعاره ی دستوری به دلیل پیچیدگی ساختاری آن برای کودکان دشوار است. به نظر می رسد که نویسندگان داستان کودک به این نکته واقف هستند و آن را در خلق آثار حوزه ی کودک به درستی لحاظ می کنند. کاربرد اندک استعاره ی دستوری در کتاب های کودک با سهولت درک آن هم راستا بوده و تغییر این الگو می تواند در درک متن کتاب برای کودک مشکل ایجاد کرده و در نتیجه فرایند ارتباط را مختل سازد.      
۷.

استعاره دستوری در ترجمه: بررسی ترجمه حمید رفیعی، و مژگان منصوری از رمان سالار مگس ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعاره ی دستوری هلیدی دستور نقش گرای نظام مند ترجمه رمان «سالار مگس ها»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۰۸
یکی از مفاهیم مطرح در دستور نقش گرای نظام مند هلیدی، استعاره ی دستوری است. هدف از ارائه ی این مقاله، بررسی استعاره ی دستوری در ترجمه است. بدین منظور رمان «سالار مگس ها» اثر ویلیام گلدینگ به زبان انگلیسی، و دو ترجمه ی فارسی آن توسط مژگان منصوری و حمید رفیعی برای نمونه انتخاب، بررسیتجزیه و تحلیل و سپس مقایسه شده اند. ابتدا تمامی استعاره های دستوری موجود در سه فصل اول این سه اثر، استخراج و دسته بندی وسپس مقایسه شده اند. نتایج بدست آمده حاکی ازآن است که میزان استفاده از انواع استعاره ی دستوری در متن اصلی رمان «سالار مگس ها» 67/16% کل رمان بوده، کهاین میزان نسبت به دوترجمه ی آن توسط منصوری بامیزان 36/20% نسبت به کل و رفیعی با 27/27% نسبت به کل، کمتر بوده است. همچنین میزان بکارگیری انواع استعاره ی دستوری درترجمه ی منصوری نسبت به ترجمه ی رفیعی کمتر بوده است واین بدان معناست که استعاره های دستوری درمتن اصلی رمان درترجمه دستخوش تغییر می شوند. بنابراین مقاله باارائه ی شواهد کافی ازقیاس متن اصلی رمان باترجمه ها تلاش داردتااین تغییرات رانمایان سازدومیزان اختلاف آنهارادر کاربرداین مقوله ی زبانی نشان دهد.
۸.

تحلیل گفتمان انتقادی «وظایف مرید» از دیدگاه قشیری براساس رویکرد فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف قرن پنجم رساله قشیریه مرید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۴ تعداد دانلود : ۵۹۳
تحلیل گفتمان انتقادی روشی برای تحلیل متن است و جامع ترین الگو را در این زمینه، نورمن فرکلاف (1989) ارائه کرده است که در سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین، رابطه متن را با بافت موقعیتی آن آشکار می سازد. با گسترش شیوه های جدید در تحلیل متون، بررسی متون کهن از این افق های تازه ضروری می نماید. هرچند متون عرفانی بیشتر با انگیزه های درونی و به دور از مبارزه با سیاست و اجتماع نگاشته می شدند؛ اما از تاثیر اجتماع و دوران خود مصون نبوده اند و گفتمان های مسلط بر آن ها، متاثر از شرایط دوران آن هاست. قرن پنجم یکی از دوره های مهم در تصوف است و رساله قشیریه یکی از متون برجسته ایست که در همین دوران به وسیله ابوالقاسم قشیری در پیِ ایجاد انحراف در تصوف، برای تبیین اصول و عقاید صوفیه نگاشته شده است. در این پژوهش باب آخر از این اثر را که دربرگیرنده سفارش به مریدان است؛ بر اساس نظریه فرکلاف تحلیل نموده ایم. نتایج بررسی نشان می دهد که ایدئولوژی قشیری در شیوه استفاده از عبارات و کلمات آشکار می شود. گفتمان های مسلط بر این باب شامل تعظیم صوفیه، تسلیم مرید در برابر پیر و زهد هستند که علاوه بر بازنمایی اوضاع اجتماعی و فرهنگی و سیاسی، به بازتولید شرایط جدید و بهبود وضع موجود نیز کمک نموده اند.
۹.

ساخت اضافه ملکی در زبان فارسی: تحلیلی از منظر دستور ساخت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی شناختی دستور ساخت ساخت ساخت اضافه ملکی زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۱ تعداد دانلود : ۴۸۹
زبان شناسیِ شناختی، شاخه ای است که به مطالعه زبان به منزله بخشی از قوه شناخت می پردازد؛ ازاین رو، بسیاری از پژوهشگرانِ حوزه های زبان شناسی، علوم شناختی، عصب شناسی زبان به آن توجه ویژه ای داشته اند. دستور ساخت، یکی از دستورهای شناختی است که همچون زبان شناسی شناختی، قوه شناخت را مبدأ تحلیل قرار داده است. به دلیل اینکه این دستور، برخلاف دستورهای پیشین، تمام واحدهای زبانی اعم از کلیات و استثنائات را تحلیل می کند، دستوری توانمند در ارائه تحلیلی جامع و یکپارچه از زبان به شمار می رود. بر این اساس ، در پژوهش حاضر این دستور مبنای تحلیل و مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر به بررسی ساخت های اضافه ملکی در زبان فارسی از منظر دستور ساخت می پردازد. براساس نتایج، ساخت های اضافه ملکی به سه طبقه مالکیت، اضافی و تخصیصی تقسیم می شوند و در میان انواع ساخت های اضافه در زبان فارسی، ساخت های اضافه ملکی بیشترین بسامد را دارند
۱۰.

تحلیل ویژگی های زبانی افراد کلاهبردار مطالعه موردی استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی حقوقی جرم زبانی کلاهبرداری دانش پس زمینه ای اصل ادب اقناع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۸ تعداد دانلود : ۴۵۵
این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به ویژگی های گفتاری متهمان کلاهبرداری از منظر زبان شناسی حقوقی می پردازد. کلاهبرداری جرمی است که زبان نقش محوری در شکل گیری آن ایفا می کند. نگارندگان با تحلیل زبان شناختی گفتارِ دو پرونده کلاهبرداری موجود در دادگستری استان سمنان، سعی دارند گفتار این متهمان را از مراحل نخست بازجویی تا بازپرسی و دادگاه، از منظر زبان شناسی حقوقی، توصیف و تبیین کنند. نتایج پژوهش نشان می دهد که داشتن دانش پس زمینه ای و رعایت اصل ادب از ویژگی های اصلی و ثابت گفتار این گروه از مجرمان است. همچنین بررسی داده های پژوهش بیانگر آن است که این افراد از میان اصول عملکرد دوستانه، امید واهی دادن، رفتار متناسب با گفتار، اصل توجیه، تهدید غیر مستقیم، شیوه های مختلف اقناع ، توجه به بافت مذهبی، اصول برجسته سازی و حاشیه رانی و شگردهایی از این دست، مناسب با بافت و موقعیت کلاهبرداری، استفاده می کنند.
۱۱.

ویژگی های گفتاری متهمان به سرقت در محاکم قضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی حقوقی جرم سرقت بازجوئی متهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۴۸
زبان شناسی حقوقی شاخه ای جدید و میان رشته ای از زبان شناسی کاربردی و حقوق است که با استفاده از ابزارحهای زبانی و شواهد زبان شناختی، به تجزیه و تحلیل متون گفتاری و نوشتاری حقوقی می پردازد و در کشف جرم کمک می کند .هدف این مقاله به دست آوردن ویژگی های گفتاری مجرمان سرقت در ارائه گفتمان منحصربه فرد سارقان در تشخیص جرم است. نگارندگان با تحلیل زبان شناختی دفاعیات چهار مجرم پرونده سرقت در دادگستری استان سمنان، سعی دارند گفتار این متهمان را از منظر زبان شناسی حقوقی توصیف و تبیین کنند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که متهمان به سرقت با به کارگیری بسیاری از اصول زبانی، از قبیل وجهیت بالا، حذف کنشگر، پاره گفتار نابجا و کنش غیرمستقیم سعی می کنند اعتماد بازجوها را جلب نمایند و از خود رفع اتهام کنند. بررسی جزئیات پرونده ها نشان می دهد که متهمان در دفاعیات خود، به میزان متفاوتی از اصول زبان شناختی استفاده می کنند. به طور مشخص، آن ها در گفتار خود 29 درصد کاربرد وجهیت، 16 درصد تناقض، 14 درصد حذف کنشگر، 10 درصد پیش فرض، 3 درصد کنش های گفتاری، یک درصد تلویح و 5/0 درصد ساخت میانه به کار برده اند. همچنین نتایج حاکی از این است که توجه به ویژگی ها و ظرافت های زبانی همانند وجهیت پایین، تناقض در گفتار، حذف کنشگر، پیش فرض، تلویح، ساخت میانه و اصول همکاری گرایس در گفتار متهمان به سرقت می تواند در کشف جرم به بازجوها و قضات کمک شایانی کند.
۱۲.

بازتاب گویش لری در آثار حسین پناهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هنجارگریزی گویش لری حسین پناهی هنجارگریزی گویشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۲۷۲
برای اثبات تأثیر گویش مادری نویسنده و شاعر در هر اثر می توان از هنجارگریزی گویشی به عنوان یکی از شواهد کمک گرفت. هنجارگریزی گویشی یکی از انواع هشت گانه هنجارگریزی های لیچ است. در این نوع هنجارگریزی، ساختی غیر از زبان هنجار وارد زبان ادب می شود که می تواند ردپایی از جغرافیای شاعر یا نویسنده باشد. در میان تحقیقات انجام شده در زمینه هنجارگریزی، پژوهشی که به طور اخص به تأثیر محیط و جغرافیای شاعر و چرایی استفاده از هنجارگریزی گویشی پرداخته باشد، انجام نشده است. در این تحقیق برآنیم که هنجارگریزی گویشی را در آثار نثر و شعر حسین پناهی بررسی کنیم و به تأثیر محیط زندگی در شعر و نثر وی بپردازیم. بدین منظور شانزده اثر 1نثر و شعر وی به طور کامل بررسی و مقایسه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در آثار دوره اول، پناهی تأثیر بسیاری از محیط خود و زندگی عشایری دوران کودکی گرفته است. او با کاربرد واژه ها و اصطلاحات گویش لری در آثارش، تصاویری از خاطرات دوران کودکی و اوضاع زندگی عشایری را نشان داده و رنج و شادی را درهم آمیخته است؛ اما در دوره دوم آثار او، ردپای کمتری از محیط و زندگی عشایری به چشم می خورد. در بیشتر آثار این دوره- که درباره نگاه او به دنیا و مسائل آن همانند عدالت، درد بیداری و ... است- هنجارگریزی های گویشی کمتر است.
۱۳.

نگاهی به نقش جنسیت نویسنده در ارائه ی جزئیات در داستان بر اساس دستور نقشگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: داستان هلیدی فرانقش اندیشگانی دستور نقش گرای نظام مند افزوده های حاشیه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
تعداد بازدید : ۹۱۰ تعداد دانلود : ۵۷۴
مقاله ی حاضرتلاشی برای تعیین بسامد و نقش جزئیات، با رویکردی مقابله ای بین نویسندگان زن و مرد، در چارچوبʼ دستور نقشگرای نظام مندʻ است. دو داستانʼ تیله-شکسته ʻنوشته سیمین دانشور (1380) و داستانʼ همانطورکه بودʻ نوشته جعفرمدرس صادقی( 1385) داده های پژوهش حاضر هستند که بر اساس مفاهیم مطرح در ʼ فرانقش اندیشگانیʻ و نظام گذرایی بررسی شده اند. از آنجا که ارائه اطلاعات جزیی در دستور نقشگرا در قالب افزوده های حاشیه ای در متن بازنمایی می شود، ابتدا افزوده های حاشیه ای موجود در هر دو داستان استخراج و با توجه به اصول دستور نقشگرا و بافت زبانی طبقه بندی شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که دانشور نسبت به مدرس صادقی از افزوده های کمتری استفاده کرده است ولی تنوع افزوده های به کار رفته در آثار او، بیشتر است. در هر دو داستان تعداد افزوده های مربوط بهʼ مکانʻبیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. در اثر نویسنده ی مرد هیچ افزوده ای مربوط بهʼ منبع و ظاهرʻ به چشم نمی خورد؛ در حالی که نویسنده ی زن، این افزوده ها را به کار گرفته است. دانشور تمام آن ها را به صورت نقل قول بیان می کند؛ بدین صورت که وی در روایت داستان از دهان شخصیت اول، در هر موقعیتی به خوبی حرف های دیگران را به خاطر می-آورد. به نظر می رسد بررسی متون ادبی از این منظر زوایای جدیدی از این آثار را در ادبیات داستانی، نقد ادبی و سبک شناسی آشکار می کند. معرفی این مقوله و کاربست آن در سبک شناسی داستان از دیگر اهداف جستار حاضر است.
۱۴.

ردّ پای زبان شناسی حقوقی در متون فقهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی زبان شناسی حقوقی علم اصول فقه تفسیر متون فقهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی حقوق فقه و حقوق مباحث فقهی –حقوقی
  2. حوزه‌های تخصصی حقوق فقه و حقوق قواعد و اصول فقهی
  3. حوزه‌های تخصصی حقوق گرایش های جدید حقوقی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول اصول فقه کلیات مباحث کلی
  5. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول اصول فقه کلیات رابطه علم اصول با علوم دیگر
تعداد بازدید : ۲۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۳۲۱
زبان شناسی حقوقی به عنوان یکی از رویکردهای جدید بین رشته ای، در سال های آخر قرن بیستم مطرح شد. یکی از حوزه های فعالیت این شاخه علمی، تجزیه و تحلیل و تفسیر متون حقوقی است. مقاله حاضر در پی آن است تا نشان دهد که برخی از فقها، آگاهانه یا ناآگاهانه به جنبه هایی از زبان شناسی حقوقی واقف بوده اند و آن را در تفسیر پاره ای از جملات و احکام به کار بسته اند. مثال های ارائه شده، نمونه هایی در جهت تأیید این ادعاست. این نمونه ها و بسیاری دیگر از نمونه های موجود در کتب فقهی نشان می دهد که فقیهان قابلیت تفاسیر چندگانه را در برخی جملات و احکام فقهی دریافته و متوجه ثمرات و تبعات آن شده بودند. از اینروست که در کلام فقیهان جملاتی ذکر می شود که در نگاه نخست، دالّ بر مفهومی بوده و حکمی در پی دارد، اما فقها با دقت بیشتر در ساختار آن جمله، بر این که چنین ساختاری بتواند چنان حکمی در پی داشته باشد، تردید کرده اند. بررسی تفاسیر مختلف فقها در نمونه های پیش رو، با رویکردی زبان شناختی، حاکی از آن است که برخی فقیهان از اصول کاربرد شناسی زبان همانند استنباط، افعال کنشی، کنش های گفتاری، دانش پس زمینه ای عمومی و فرهنگی و اصل تعبیر محدود، در توجیه تفسیر و برداشت صحیح خود مدد جسته اند. همچنین اشاره ضمنی و غیر مستقیم به مفاهیم جدید و تخصصی زبان شناسی- البته نه با عناوین امروزی- همانند ابهام واژگانی، ابهام ساختاری، عبارت ارجاعی و تعیین مصداق آن، مشهود است. وجود چنین شواهدی در متون فقه اسلامی، تأیید این فرضیه را قوت می بخشد که ردّپایی از زبان شناسی حقوقی، در فقه اسلامی و تفاسیر فقها وجود دارد.
۱۵.

کاربرد استعاره دستوری گذرایی در مقایسه سبک دو رمان (تحلیل تطبیقی سبکِ مدیر مدرسه و اسرار گنج دره جنی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سبک شناسی هلیدی استعاره ی دستوری گذرایی دستور نقشگرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۳ تعداد دانلود : ۷۰۰
همواره صاحب نظرانروش های مختلفی را برای گروه بندی یا به تعبیری، تعیین سبک آثار، مطرح کردند.بنابراین وجوداختلاف نظرها وجدال های فراوان برسر تعیین سبک آثار دراین میان امری اجتناب ناپذیر می نماید. در این جستار نویسندگان به دنبال تأیید یا رد روش های دیگر سبک شناسی نیستند، بلکه معیاری نو را به عنوان شاخص سبکی مطرح می سازند. دراین مقاله استعاره دستوری گذرایی به عنوان شاخصی برای تعیین سبک پیشنهاده شده است. به این منظور داستان ""مدیر مدرسه "" از جلال آل احمد و ""اسرار درّه ی جنّی"" از ابراهیم گلستان به عنوان نمونه انتخاب و به روش توصیفی- تحلیلی بررسی و مقایسه شده است. در این آثار استعاره های دستوری گذرایی استخراج و به لحاظ میزان کاربرد باهم مقایسه شده اند. طبق بررسی های انجام شده، در کتاب اسرار درّ ه ی جنّی ابراهیم گلستان، تعداد استعاره ی دستوری در مقایسه با اثر جلال بسیار محدود است و بیشتر با استعاره ی دستوری گذرایی از نوع تبدیل ذهنی به وجودی و بعد از آن تبدیل ذهنی به رابطه ای روبرو هستیم. اما در کتاب مدیر مدرسه ی جلال، برخلاف اسرار درّ ه ی جنّی ابراهیم گلستان، استعاره ی دستوری گذرایی بکار رفته بسیار چشم گیر است و بیشتر این استعاره ها از نوع تبدیل فرآیند رابطه ای به مادی و بعد از آن کلامی به مادی است. نتایج به دست آمده فرضیه مارا، مبتنی بر کاربرد استعاره ی دستوری به عنوان شاخص، سبک تأیید می کند چرا که بر اساس بررسی این دو اثر، هم در میزان استعاره دستوری بکاررفته و هم در نوع آنها، تفاوت کاملأ مشهود است.
۱۶.

نگاهی نو به ارائه جزئیات در قرآن کریم بر اساس زبان شناسی نقشگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم یوسف هلیدی نقش گرایی افزوده های حاشیه ای مائده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی روش های بررسی سبک شناختی متون نقش گرا
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن، ادبیات و هنر
تعداد بازدید : ۱۱۷۲ تعداد دانلود : ۷۲۹
تاکنون بررسی های زبان شناختی بسیاری درباره قرآن کریم صورت گرفته است که عمدتاً در زمینه معنی شناسی و تجزیه و تحلیل متن قرآن (تحلیل گفتمان قرآن) بوده است. این پژوهش قصد دارد تا جزئیات ارائه شده در دو سوره از قرآن کریم را با رویکردی نو بررسی کند. برای این منظور با تکیه بر رویکرد نقش گرایی هالیدی به بررسی افزوده های حاشیه ای سوره های مبارکه مائده و یوسف به عنوان نمونه های سوره های مدنی و مکی می پردازیم. در دستور نقشگرای نظام مند مطرح شده توسط هالیدی، افزوده های حاشیه ای، سومین نقش از نقش های سه گانه فرانقش اندیشگانی هستند که حاوی جزئیات و اطلاعات حاشیه ای درباره متن هستند. افزوده های حاشیه ای با ارائه اطلاعات و جزئیات بیشتر، ابزاری برای توصیف دقیق تر یک فعل، ابهام زدایی و افزایش محتوای تجربی متن محسوب می شوند. نگارندگان پس از استخراج این افزوده ها و تعیین بسامد آنها در سوره های مذکور، به تفسیر انواع افزوده در این دو سوره پرداخته و دلایل وجود افزوده ها با توجه به فراوانی آنها را بررسی کرده اند. نتایج بررسی نشان می دهد که در مجموع، میزان استفاده از افزوده ها در سوره مدنی مائده بیش از سوره مکی یوسف است. پربسامدترین افزوده ها در هر دو سوره افزوده های سبب (دلیل، هدف و ذینفع) و موقعیت (مکان و زمان) هستند که مورد اخیر در سوره مبارکه مائده از بسامد بالاتری برخوردار است. پس از این دو، افزوده های احتمال (شرط، پیش فرض و سازش)، افزوده های حالت (وسیله، کیفیت، مقایسه و درجه) و همراهی (هم کنشی و افزایشی) دارای بیشترین بسامد و افزوده های موضوع، نقش (ظاهر و محصول) دارای کمترین بسامد هستند و افزوده زاویه دید (منبع و نقطه نظر) در هیچ یک از دو سوره یافت نشد. جزئیاتی از جنسِ سبب، علت و انگیزه یک عمل، نشان دهنده توجه ویژه پروردگار به منشأ و سبب امور و دعوت مخاطبان به تدبیر در این امور است. بسامد بالای افزوده های موقعیت نیز حاکی از توجه ویژه خداوند متعال به مخاطب کتاب و محدودیتهای نوع بشر و قابل فهم ساختن متن قرآن کریم برای مخاطب (انسان) است.
۱۷.

چندمعنایی حرف اضافه ”به“ در زبان فارسی با رویکرد معنی شناسی شناختی

کلیدواژه‌ها: حرف اضافه معنی شناسی شناختی شبکه معنایی چندمعنایی سامان مند حرف اضافه ”به“

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
  4. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی شناختی
تعداد بازدید : ۸۹۵۴ تعداد دانلود : ۱۲۹۷
مطالعه حروف اضافه در زبان فارسی می تواند گامی در جهت شناخت پیچیدگی های آن و کمکی در جهت تبیین صحیح ساخت زبان فارسی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی معانی مختلف حرف اضافه ”به“ از منظر معنی شناسی شناختی است. برای این منظور از رویکرد چندمعنایی سامان مند تایلر و ایوانز (2003) در چارچوب معنی شناسی شناختی برای تحلیل داده ها استفاده شده است. در جهت نیل به این هدف، مثال های مختلف از فرهنگ لغات سخن، معین و دهخدا، متون مختلف و مکالمات روزمره زبان فارسی استخراج شده و با بکارگیری رویکرد شناختی مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که این حرف اضافه دارای معانی مختلفی است که همه از یک معنی واحد یعنی ’الصاق و ارتباط‘ مشتق شده و شبکه ای به هم پیوسته را تشکیل می دهند و تمامی مفاهیم متمایز به طور نظام مند و با توجه به ملاک های تایلر و ایوانز، از پیش صحنه و مفهوم اولیه مشتق می شوند. این مفاهیم متمایز عبارتند از :مقصد، مخاطب سازی و پیشِ و نزدِ که زیرمجموعه مفهوم مقصد به شمار می آیند، بر رویِ، سازگار و مطابق، مقابلِ و برابرِ، توالی و ترتیب، تعلیل، استعانت و با استفاده از. همچنین نشان داده شد که کاربردهای مجازی این حرف اضافه موجب انباشت معانی استعاری بر تنها معنای صریح آن و منجر به چندمعنا شدن آن شده است. در واقع، معانی مشتق حروف اضافه در چندمعنایی حاصل بسط استعاری معانی مرکزی اند.
۱۸.

استعارة دستوری: شاخصی نو در تمایز زبان ادب و علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۰ تعداد دانلود : ۴۸۳
یکی از مفاهیم مطرح در دستور نقش گرای نظام مند هالیدی، استعارة دستوری است که نوعی از استعاره معرفی شده است. هالیدی سه نوع استعارة دستوری - اندیشگانی، بینا فردی و متنی- را معرفی و متمایز کرده است. هدف این مقاله، بررسی میزان و شیوة کاربرد انواع استعارة دستوری در متون ادبی و علمی است. بدین منظور نویسندگان یک اثر علمی با عنوان «درآمدی بر جامعه شناسی زبان» نوشتة یحیی مدرسی و یک اثر ادبی با عنوان «تنگسیر» نوشتة صادق چوبک را برای نمونه انتخاب و تجزیه و تحلیل کرده اند. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که میزان استفاده از انواع استعارة دستوری در متون علمی و ادبی یکسان نیست. به نظر می رسد که نویسندة متون علمی برای غنی سازی محتوای عبارات، فشرده کردن اطلاعات، تخصصی ساختن متن برای مخاطب مخصوص خود، گویاتر ساختن مطالب و دلایل دیگر از استعارة دستوری استفاده کرده است. در مقابل نویسندة متن ادبی، استعارة دستوری را بسیار کم به کار برده است. دلایل یادشده درباره متون ادبی صادق نیست و کاربرد اندک آن را موجه می سازد. بنابراین مقاله با ارائه شواهد کافی از دو متن تلاش دارد تا استعارة دستوری را به عنوان یک شاخص برای تمایز متون علمی و متون ادبی معرفی کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان