حسین پناهی

سبک و سبکشناسی به عنوان یک علم از فنون جدید است که در سال 1909 با اثری از بالی ـ که از شاگردان دوسوسور بود ـ دربارة سبکشناسی شناخته شد و رفته رفته مورد توجه سایر زبان شناسان اروپایی قرار گرفت. این علم بعدها در ایران رواج یافته، مورد توجه صاحب نظران قرار گرفت. در این پژوهش با عنوان تحلیل عناصر زبانی شعر حسین پناهی (1335-1383) از دیدگاه سبکشناختی، به تحلیل ویژگیهای سبکی زبان اشعار مرحوم پناهی پرداخته شده است. از جملة این ویژگیها میتوان به تأثیر سینما و هنر بر این آثار، زبان ویژه، وفور اسم های خاص و واژگان بیگانه و... اشاره کرد. رنگ ها نیز از جمله مواردیست که با بررسی آن، به دیگر ویژگی زبان شاعر میرسیم. بسامد و درصد هر کدام از ویژگیها در پایان بیان شده است.

برای اثبات تأثیر گویش مادری نویسنده و شاعر در هر اثر می توان از هنجارگریزی گویشی به عنوان یکی از شواهد کمک گرفت. هنجارگریزی گویشی یکی از انواع هشت گانه هنجارگریزی های لیچ است. در این نوع هنجارگریزی، ساختی غیر از زبان هنجار وارد زبان ادب می شود که می تواند ردپایی از جغرافیای شاعر یا نویسنده باشد. در میان تحقیقات انجام شده در زمینه هنجارگریزی، پژوهشی که به طور اخص به تأثیر محیط و جغرافیای شاعر و چرایی استفاده از هنجارگریزی گویشی پرداخته باشد، انجام نشده است. در این تحقیق برآنیم که هنجارگریزی گویشی را در آثار نثر و شعر حسین پناهی بررسی کنیم و به تأثیر محیط زندگی در شعر و نثر وی بپردازیم. بدین منظور شانزده اثر 1نثر و شعر وی به طور کامل بررسی و مقایسه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در آثار دوره اول، پناهی تأثیر بسیاری از محیط خود و زندگی عشایری دوران کودکی گرفته است. او با کاربرد واژه ها و اصطلاحات گویش لری در آثارش، تصاویری از خاطرات دوران کودکی و اوضاع زندگی عشایری را نشان داده و رنج و شادی را درهم آمیخته است؛ اما در دوره دوم آثار او، ردپای کمتری از محیط و زندگی عشایری به چشم می خورد. در بیشتر آثار این دوره- که درباره نگاه او به دنیا و مسائل آن همانند عدالت، درد بیداری و ... است- هنجارگریزی های گویشی کمتر است.

هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی طراحی جلد کتاب های شادروان حسین پناهی با استفاده از تصویرسازی با رویکرد جذب مخاطب می باشد. امروزه از عمده ترین فعالیت طراحان گرافیک دنیا می توانیم به طراحی جلد کتاب اشاره کنیم. طراحی جلد کتاب فعالیتی همیشگی و ماندگارتر به نسبت دیگر آثار صفحه آرایی است که در واقع یک اثر ماندگار را از خود به جا می گذارد. مخاطبین کتاب هم افرادی تحصیل کرده و روشنفکر هستند و کار برای چنین مخاطبی لذت و شور خاصی را می طلبد. هدف اصلی این مقاله بررسی و معرفی جلد کتاب های حسین پناهی، از دیدگاه بصری و زیبایی شناختی و به صورت توصیفی- تحلیلی و همچنین، تجزیه تحلیل چند اثر شاخص این نویسنده می باشد. از اهم نتایج این پژوهش چنین است: طراحی جلد باید به گونه ای باشد که نظر مخاطب را جلب کرده و او را تشویق به خرید کتاب بکند. طرح روی جلد باید مطابق با سلیقه، روحیات و حساسیت های جامعه باشد. طرح روی جلد کتاب از ارکان موفقیت یک کتاب است و روحیه و شخصیت متن را بایستی نشان دهد. روی جلدهای کتاب های حسین پناهی، ساده، معماگونه و با الهام از شخصیت خاص نویسنده طراحی شده اند. روحی حاکم و هماهنگی خاصی در تمامی طراحی ها وجود دارد. می توان گفت که طرح ها به نوعی تلفیقی از فضای پاک و معصوم کودکانه و فضای فلسفی، عمیق و بلوغ شاعرانه هستند که در اغلب موارد موردتوجه مخاطبین جوان قرار می گیرند.