مطالعات راهبردی ناجا

 نظم و امنیت اجتماعی اساس و مبنای اولیه زندگی اجتماعی می باشد که سامان و تحول در هر جامعه ای به آن وابسته است. فارابی، نخستین اندیشمند و فیلسوف سیاسی اسلام، باتوجه به عصر و زمان خود به بحث حاکم و نقش آن در قوام و نظم جامعه می پردازد. فارابی نقش حاکم یا رئیس مدینه فاضله مجهز به دانش و حکمت را در برقراری امنیت و نظم زیربنا می داند؛ هرچند او برای همکاری و هماهنگی بین اعضای مدینه اهمیت ویژه ای قائل است، ولی برای نهادینه شدن نظم و امنیت ساختار سلسله مراتبی اجتماعی و حفظ آن را برجسته می داند. امام خمینی (ره) نیز از متفکران اسلامی عصر جدید و به عنوان بنیان گذار انقلاب اسلامی به برقرای امنیت و نظم در جامعه اسلامی توجه ویژه ای داشته است. امام، مانند فارابی، در نگاه به ماهیت سیاست و به نوبه آن در برقراری امنیت و نظم اجتماعی، افزون بر ابعاد مادی، به بعد معنوی هم توجه ورزیده اند و غایت سیاست با اجزای بیرونی آن را مقدمه ای برای آرامش و امنیت حقیقی و سعادت اخروی قلمداد می کنند، ولی مقوله امنیت و نظم اجتماعی در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) در مقایسه با فارابی وجوه انضمامی و عینی دارد. باتوجه به زمینه ها و تحولات سیاسی و اجتماعی در عصر امام خمینی(ره) در اندیشه سیاسی و امنیتی ایشان در کنار ویژگی های برجسته حاکم (ولی فقیه) و حکومت،  پایگاه مردمی دولت و همکاری آنان با یکدیگر و همچنین، مؤلفه های عدالت اجتماعی در سامان و تداوم نظم اجتماعی نقش مهمی را برعهده دارند.

تهدید نرم به معنای تردید در مبانی، زیرساخت های یک نظام سیاسی، بحران در ارزش ها و باورهای اساسی جامعه و بحران در الگوهای رفتاری و هنجاری جامعه است. نیروی انتظامی با شناخت دقیق و پی بردن به هویت ارزش ها و هنجارهای جامعه می تواند روند تهدیدها را کنترل و از آن پیشگیری کند. ارزش ها از بنیادی ترین عوامل جهت دهنده رفتارها و هنجارهای انسانی در هر جامعه ای به شمار می روند. هنجارهای اجتماعی به عنوان الگوهای رفتاری مشخص، تکلیف مردم را در شرایط و موقعیت های مختلف تعیین می کنند. همه اعضای جامعه در سایه آگاهی از هنجارها می توانند رفتارهایی متناسب با انتظارات دیگران انجام دهند. هدف کلی این پژوهش بررسی نقش ارزش ها و هنجارهای اجتماعی و ملی در پیشگیری از تهدید نرم با رویکرد انتظامی است. بدین منظور با بررسی دقیق زمینه های مختلف تهدید نرم و احصای نقش ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در آن، راهکارهای لازم برای مقابله با تهدید نرم ارائه شده است. برای انجام تحقیق با روش کتابخانه ای مطالب جمع آوری و نظریات مختلف در این حوزه احصا و بررسی های لازم انجام و در پایان با نتیجه گیری منطقی راهکار مناسب با تکیه بر نقش نیروی انتظامی ارائه شده است. با توجه به بحث های انجام شده این نتیجه به دست آمد که پیشگیری از تهدید نرم نیازمند مشارکت آحاد جامعه و تکیه بر ارزش ها و هنجارهای ملی و اسلامی ایرانی و همچنین باور به هجوم و تهدید نرم، مهندسی اقدامات پیشگیرانه و معکوس، ایمن سازی، عمق بخشی به اقدامات، امر به معروف و نهی از منکر، تقویت باورهای دینی و اصول اعتقادی، ایمان به خدا، ارتقای دانش و بصیرت، استفاده از ظرفیت های نخبگان، استفاده از شیوه های نرم و... است. در همه این اقدامات نیروی انتظامی به عنوان حافظ ارزش ها و هنجارهای ملی و اسلامی قادر است گام های مؤثری در این زمینه بردارد.

مشارکت اجتماعی، به مثابه راهبرد کلان سازمان های خدمت رسان به ذی نفعان، در شرایطی که سازمان ها و محیط های عملیاتی به پیچیدگی دچار شده اند، در شناخت و ادراک و سیاست گذاری و برنامه ریزی به رهیافت نوین نیاز دارد. رهیافت شناختی – پیچیدگی که بر نقش نظام شناختی عاملان اعم ذی نفعان و خدمت رسانان، از یک سو، و پیچیدگی موضوع مشارکت اجتماعی و محیط عملیاتی، ازسوی دیگر، تأکید دارد، رهیافت نظری و راهبردی مناسب برای اقدام بهینه در این شرایط است. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان نیروی ویژه ارائه کننده خدمات انتظامی به شهروندان و دیگر ذی نفعان، در این شرایط با وظایف گسترده و محیط پیچیده رو به روست. ادراک مختصات این محیط و موضوعات مأموریت و ماهیت کنش مشارکتی اجتماعی همراه با مختصات نظام شناختی ذی نفعان اعم از افراد، اجتماعات، سازمان ها و دولت ها از الزامات و لوازم طراحی راهبرد کلان برای اقدام بهینه برای اجرای مأموریت ها و ارتقای ظرفیت و موقعیت در نیروی انتظامی است.

گزارش علمی راهبردهای پدافند غیر عامل در پیشگیری از آسیب پذیری فاوا ناجا با هدف نظام مند کردن تفکرات راهبردی پدافند غیر عامل در موضوع پیشگیری از ناامنی های فاوا ناجا صورت گرفته است. نظریه های پدافندغیرعامل مشخص می کند که زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، مانند مراکز داده، سیستم عامل ملی، شبکه تلفن ثابت و همراه، ماهواره، شبکه بی سیم، و فیبر نوری،جزو زیرساخت های حیاتی و به عنوان حلقه سوم از مدل 5 حلقه ای وارن بوده وکاهش آسیب پذیری آن دررویارویی با تهدیدهای دشمن و تهدیدهای طبیعی اهمیت ویژه ای دارد. روش پژوهش پیش رو کاربردی و از نظر روش اجرا توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری استادان و کارشناسان حوزه پدافند غیر عامل نفر است که از طریق جدول مورگان، به روش نمونه گیری احتمالی طبقه ای، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که پیش از اجرا اعتبارآن از راه اعتبار محتوا و پایایی آن از راه آلفای کرونباخ تأیید شد. براساس نتایج به دست آمده از پژوهش ها، اصول پدافند غیر عامل در فناوری اطلاعات و ارتباطات، به طور کامل، مورد توجه قرار نگرفته است. بی توجهی به استحکامات فاوا آسیب پذیری آن ها را در مواقع بحرانی افزایش داده است. همچنین، نسبت به دیگر اصول پدافند غیر عامل، مانند توجه به اصل فریب دشمن، پراکندگی مکآن های فاوا و داشتن پناهگاه برای کارکنان فاوا توجه نشده است که این مهم آسیب پذیری فاوا را در مواقع بحرآن های ناشی از جنگ و بحرآن های طبیعی به شدت افزایش می دهد. به منظور حفاظت از تجهیزات فاوا و برقراری امنیت خدمات شبکه های ADSL با رویکرد پدافند غیر عامل و به منظور دست یافتن به اهداف ترسیم شده در اسناد پدافند غیر عامل موارد زیر، در دو بخش سخت افزاری (پدافند غیر عامل در حوزه مکانی ) و نرم افزاری (پدافند غیر عامل در حوزه سیستمی نرم افزاری)پیشنهاد می شود.

یکی از ویژگی های کشورهایی که تنوع قومی و مذهبی دارند، طراحی و اجرای مدل و سیاست قومی است. هدف این پژوهش مطالعه تطبیقی الگوهای اجرا شده سیاست قومی در کشورهای مورد مطالعه است تا به کمک آن بتوان، با شناخت شاخص ها و مؤلفه های این مدل ها، به ارائه الگویی مناسب برای جمهوری اسلامی ایران اقدام کرد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی با روش مطالعات تطبیقی است. بر اساس یافته های پژوهش مدل ها و سیاست های قومی در هر کشوری- متناسب با ویژگی های جغرافیایی، انسانی، نظام حاکم بر مدیریت سرزمینی و ...- متفاوت است؛ به نحوی که نمی توان سیاست مختص به کشوری را بدون توجه به شاخص ها و مؤلفه های بومی آن سرزمین اجرایی کرد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که الگو های سیاست قومی در جمهوری اسلامی ایران نمی تواند الگویی خاص از مدل های کشورهای دیگر باشد، بلکه بر پایه سیاست های چندگانه یاد شده الگوی بومی در زمینه سیاست قومی، مطابق با سیاست های مطالعه شده، الگویی است که باید به انسجام ملی و هم گرایی اقوام و نهایتا تحکیم قدرت ملی متمرکز باشد. الگویی که افزون بر انسجام ملی مانع از حذف هویت خرده فرهنگ ها باشد.

گستردگی و تنوع مأموریت های پلیس، استفاده از مشارکت عمومی را اجتناب ناپذیر کرده است. بسیاری از مأموریت های پلیس نیاز به مشارکت اجتماعی دارد. اکنون، پلیس اقدام به جلب مشارکت اجتماعی کرده و در برخی زمینه ها از آن بهره می گیرد، ولی با محدودیت هایی نیز روبه روست. یکی از این محدودیت ها ناشناخته بودن زمینه های مشارکت برانگیز است. پژوهش هایی که در زمینه مشارکت پلیس انجام شده است عموماً به بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی پرداخته اند، ولی زمینه ها و امکانات بالقوه مشارکت اجتماعی، که در راستای مأموریت های پلیس باشند، به خوبی شناخته نشده است. با شناخت سطوح حیات اجتماعی می توان این قلمرو های ناشناخته را معرفی کرد. اگر حیات اجتماعی را مشتمل بر سه سطح ساختار اجتماعی، فرهنگ و کنش فردی بدانیم و هریک از سه سطح را به دقت بررسی کنیم، بسیاری از زمینه های مشارکت برانگیز مشخص خواهند شد. سپس، با توجه به مأموریت های پلیس می توان بین این دو مجموعه اتصالی برقرار کرد و برای گسترش مشارکت اجتماعی متناظر با این مأموریت ها اندیشید. در این مقاله ضمن اشاره به رویکرد« پلیس جامعه محور»، مشارکت اجتماعی با پلیس به عنوان محور این رویکرد بررسی می شود و با مروری بر پژوهش های انجام شده، نکاتی برای تحقق مشارکت اجتماعی در انجام دادن مأمور یت های پلیس پیشنهاد شده است.